Synagoga przy Wronieckiej – hotel czy miejsce pamięci?

W maju 2016 rok poznańska Gmina Żydowska przedstawiła plany przebudowy budynku byłej synagogi przy ul. Wronieckiej na luksusowy hotel z basenem. Wokół tych działań rozgorzał publiczny spór, którego jednym z katalizatorów była debata w Teatrze Polskim. Kolejne spotkanie poświęcone rewitalizacji tej przestrzeni, ważne szczególnie w kontekście antysemityzmu i w nasilających się, również w Poznaniu aktów rasistowskich wymierzonych w migrantów odbędzie się w najbliższą niedzielę.

Przebudowa, dodatkowe, poza hotelem, przeznaczenie budynku – na Miejsce Sprawiedliwych wśród Narodów Świata im. Ireny Sendlerowej, czy Muzeum Żydów Poznania i Wielkopolski otoczone były tajemnicą. Pełne informacje nie zostały wtedy przekazane opinii publicznej.

Debata majowa w Teatrze Polskim miała na celu uprawomocnienie głosu społecznego w toczącym się sporze.

Z początkiem września Gmina ogłosiła, że przebudowa dawnej synagogi może rozpocząć się już we wrześniu. Jednak, jak informowała „Gazeta Wyborcza”, w nowym obiekcie nie miałoby już być budzącego kontrowersje basenu. W  tle pozostaje pamięć o zbezczeszczeniu świątyni w 1941 r. i jej przebudowie na basen dla żołnierzy Wermachtu, a po wojnie na pływalnię publiczną, a izba żydowskiej pamięci miałaby być większa niż wcześniej przewidywano.

Do dziś jednak nie wiemy, na ile przebudowa się rozpoczęła i jaką synagoga ostatecznie przybierze formę i funkcje. Liczymy, że grudniowa debata pozwoli uzyskać te informacje zarówno ze strony władz Gminy, jak władz Poznania, które, decyzją architekta miejskiego i miejskiej konserwator zabytków, wydały zgodę na przebudowę – informują organizatorzy kolejnego spotkania

Do debaty zaproszeni zostali również badacze dziedzictwa żydowskiego, w tym budynków byłych synagog i ich aktualnych funkcji, przedstawicieli instytucji powołanych do ich badania oraz badaczy antysemityzmu.

Organizatorzy spotkania chcieliby z perspektywy innych miejsc i praktyk podejmowanych wobec dziedzictwa żydowskiego zastanowić się nad możliwymi formami pracy nad historią lokalną ściśle powiązaną z procesami wyparcia pamięci o przedwojennej społeczności żydowskiej, ale też wyparcia pamięci o przedwojennym antysemityzmie jej współmieszkańców.

Antysemityzmie, którego wzory aktualizują się dzisiaj w nasilających się, również w Poznaniu, wystąpieniach, aktach rasistowskich wymierzonych w migrantów, muzułmanów.

Jakich instytucji pamięci potrzebujemy w mieście deklarującym się jako „miasto otwarte”, którego władze w ostatnim roku podpisały „Deklarację Wrocławską” dotyczącą walki z rasizmem oraz dołączyły do inicjatywy “Mayors United Against Anti-Semitism” wspierającej samorządy w walce z antysemityzmem.

Debata – Po co nam synagoga? Debata o przyszłości poznańskiej synagogi – o tym, jakiej instytucji pamięci potrzebujemy w „mieście otwartym” – 11 grudnia, godzina 19:00, Scena w Malarni Teatru Polskiego.

Zaproszeni goście: Witold Dąbrowski – Zastępca Dyrektora Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN”, dr Piotr Forecki – Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, Alicja Kobus – Przewodnicząca Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich Filii w Poznaniu, Natalia Romik – Bartlett School of Architecture UCL, Jędrzej Solarski – Zastępca Prezydenta Poznania ds. Kultury.