KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 10 SIERPNIA

Słońce w znaku Lwa

Święto narodowe Ekwadoru, rocznica proklamowania niepodległości.

Urodzeni 10 sierpnia są obdarzeni zdolnościami wynalazczymi, pracowici i odważni. Oryginalni, preferują własny styl życia i niekonwencjonalne metody działania. Ich słabszą stroną charakteru jest nerwowość i popędliwość. W stosunku do otoczenia bywają ironiczni lub przejawiają cięty dowcip.

Nie interesują się rzeczami banalnymi. Umysł jego jest uzdolniony niezwykle i bardzo wszechstronny – a dzięki jego wysiłkom intelektualnym oraz umiejętności przyswajania sobie różnych idei i pomysłów – jego życie może wywrzeć wpływ na otoczenie i nawet odbić się na własnym społeczeństwie.

Cytaty na dziś:

•    Starość przychodzi wtedy, kiedy człowiek przestaje zazdrościć, a zaczyna żałować. Władysław Grzeszczyk
•    Nikt nie może osiągnąć tego, czego pragnie, dopóki nie dojrzeje do tego. Henry Miller

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1566 Król Zygmunt August dyplomem z 10 sierpnia 1566 roku potwierdził szlachectwo Stanisława Chrościejewskiego, doktora filozofii i medycyny, pisarz i burmistrza Poznania.

Stanisław Chrościejewski urodził się w Ciechanowie. W młodości pomógł mu w karierze kanonik gnieźnieński i płocki Stanisław Kilowski. Chrościejewski studiował filozofię na Uniwersytecie Lipskim, gdzie odnotowano go w 1534 roku. Jego studia zapewne trwały z przerwami do połowy roku 1538. Podobno studiował także w Wittenberdze. Jednak już w połowie 1536 roku razem z przyjacielem Klemensem Janickim otrzymali naganę za pisanie i rozpowszechnianie pamfletów („famosi libelli”) przeciwko kanonikom poznańskim; był wówczas pisarzem konsystorza poznańskiego i plebanem w Koszutach.

Wiadomo, że do Poznania powrócił w końcu 1538 roku. Jeszcze w tym samym roku został oskarżony przed konsystorzem o sprzyjanie reformacji. Dyplom Zygmunta Augusta nadany Stanisławowi Chrościejewskiemu w 1566 roku podaje, że do 1541 roku nauczał on w Poznaniu młodych członków najprzedniejszych rodzin wielkopolskich. Po zebraniu środków zimą 1541/42 rozpoczął studia na Uniwersytecie w Padwie, które ukończył w 1544 roku uzyskując stopień doktora filozofii i medycyny.

Jeszcze w 1542 roku zrzekł się beneficjum w Koszutach. Po studiach zamieszkał w Poznaniu i rozpoczął w tym mieście praktykę lekarską. Był także lekarzem rodziny Górków. Cieszył się wielkim uznaniem jako lekarz. Jednym z jego pacjentów był sam Zygmunt August. Król ten nadał Chrościejewskiemu w 1549 roku przywilej, potwierdzony w 1578 roku przez Stefana Batorego, który wyłączał go wraz z żoną spod jurysdykcji miejskiej, a jego domy zwalniał od wszelkich podatków.

Chrościejewski cieszył się przyjaźnią zarówno patrycjatu miejskiego jak i szlachty wielkopolskiej. W latach 1557 i 1577 był wybierany na rajcę miejskiego. Dwukrotnie pełnił urząd burmistrza Poznania: w 1558 roku samodzielnie oraz 1567 roku wspólnie z Józefem Strusiem. Otrzymał od władz Poznania kilka działek w obrębie miasta, jak też poza jego murami. Stał się majętnym człowiekiem: był właścicielem 2 kamienic murowanych przy ul. Wronieckiej, dworku na Rybakach oraz znacznych zasobów w postaci klejnotów, łańcuchów, pasów i naczyń. Występował jako partner w interesach wobec duchowieństwa, szlachty, a nawet możnowładców: pożyczał im pieniądze i handlował z nimi gruntami. Był ewangelikiem oraz, razem z doktorem K. Lindnerem, podporą gminy wyznaniowej.

Był autorem wierszy łacińskich oraz traktatów lekarskich. Wiadomo, że w 1538 roku jako student w Lipsku prezentował publicznie poemat na cześć poetów oraz mowę przeciwko zawiści. W tymże roku wydrukowano napisane przez niego łacińskie epitafium biskupa poznańskiego Jana Lubrańskiego. Z jego dzieł zachowały się „Elegia elegans laudem thermarum Carolinarum…” i traktaty: „Libellus de humoribus” (Kraków 1570) oraz „Libellus de usu ligni Guaiaci” (Kraków 1576). Tylko z tytułu znane jest jego dzieło medyczne „Liber de odore”. [Źródła: Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski [red.]: Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 109-110 , Ludwik Ćwikliński Żywot i pisma Stanisława Nigra Chrościeskiego, humanisty i lekarza poznańskiego wieku XVI-go, 1900, Lwów, na: https://pl.wikisource.org/wiki/%C5%BBywot_i_pisma_Stanis%C5%82awa_Nigra_Chro%C5%9Bcieskiego,_humanisty_i_lekarza_pozna%C5%84skiego_wieku_XVI-go]

1904 Władze niemieckie wydały ustawę, na mocy której na terenach zamieszkałych głównie przez ludność Polską (Wielkopolska, Pomorze Gdańskie i Zachodnie) nie wolno było wznosić budynków mieszkalnych. Polski chłop z Podgradowic, Michał Drzymała nie otrzymawszy zgody na budowę domu zamieszkał w cyrkowym wozie, który ustawił na gruncie, którego był właścicielem.

1910 W Poznaniu zaczęły powstawać tzw. bary amerykańskie, które w bardzo krótkim czasie zrobiły w mieście ogromną karierę.

Wspomniane bary, serwujące trunki i zakąski, traktowano jako symbol wielkomiejskości Poznania. Lokale te posiadały komfortowo i bardzo nowocześnie wyposażone wnętrza, a posiłki i napoje spożywano zwykle na stojąco lub siedząc na wysokich stołkach przy bufecie. Podawano tu ciepłe potrawy z rusztu i wszelkie delikatesy sezonowe niekiedy do późnych godzin nocnych.

Oprócz win i piw serwowano napoje wyskokowe, w tym stanowiące specjalność tego rodzaju lokali “American summer- and winter-drinks”.

W Poznaniu działały: “Old City Bar” przy ul. Woźnej 10, “Prince of Wales Bar” przy ul. Wiktorii 3, “The Englisch Buffet” przy pl. Królewskim 10, “Restaurant Noblesse” przy ul. Fryderykowskiej 25, “Buffet Francais” przy ul. Wilhelmowskiej 19, “Buffet Riche” przy pl. Królewskim 10 i wiele innych. [Na podstawie: Napoje alkoholowe w lokalach poznańskich na przełomie XIX i XX wieku, Waldemar Karolczak, KMP 4/2000]

1913 Urodził się Karol Hoffman – inicjator gimnastyki w Polskim Radiu w Poznaniu.

Wielu starszych mieszkańców Poznania zapewne kojarzy może nie tyle samego Karola Hoffmanna, co jego głos. Od 1946 r. przez ćwierć wieku, aż do śmierci w 1971 r., prowadził on bowiem w radiu gimnastykę poranną. Była to audycja na tyle popularna, że została uwieczniona w wielu filmach czy serialach z tamtej epoki, choćby w “Wojnie domowej”.

Wiele osób co rano gimnastykowało się przy instrukcjach Karola Hoffmanna. Zresztą, jak twierdzą radiowcy, którzy pracowali w Polski Radiu w tamtych czasach (lata 1946-1971), Karol Hoffmann był nie tylko “panem od gimnastyki”. Był człowiekiem instytucją, do którego ludzie pisali listy.

Pamiętajmy, że były to złote czasy Polskiego Radia, jeszcze przed ekspansją telewizji. Wszelkie audycje, słuchowiska czy relacje miały gigantyczną słuchalność.

Mniej osób pamięta, że Karol Hoffmann był też olimpijczykiem – startował w Berlinie w 1936 r. w skoku wzwyż i trójskoku. Reprezentował już wtedy barwy AZS Poznań, do którego przeniósł się z Warty rok przed igrzyskami. Jego rekordy życiowe to: 7,22 m w dal i 1,90 m wzwyż. Potem, gdy skończył starty, zajął się pracą naukową, która wiąże go z AWF.

Jak podaje w swej książce “Sport olimpijski w Polsce 1919-1939″ historyk sportu Ryszard Wryk, to właśnie w mieszkaniu Karola Hoffmanna 16 marca 1945 r. doszło do zebrania, na którym reaktywowano klub KKS Poznań (potem Lech).

Karol Hoffmann nie żyje od 1971 r., a w roku olimpijskim 2008 poznańska uczelnia chce jego imieniem nazwać stadion lekkoatletyczny, który znajduje się z tyłu budynku AWF. – Chcemy nadać temu uroczysty charakter, a do tego potrzebne są pieniądze – mówi Anna Szewczyk, rzecznik rektora AWF. [Źródło: R. Nawrot, Gazeta Wyborcza Poznań, 17 marca 2008]

1930 [9 -10 sierpnia] W sobotę i niedzielę rozegrała ligowa drużyna Warty dwa spotkania z doskonałą wiedeńską drużyną zawodową Austrja.

Był to pierwszy występ piłkarzy austriackich w Poznaniu. Poznaniacy ulegli w pierwszym spotkaniu 3:5 (1:2), w drugim zaś odnieśli piękne zwycięstwo 2:0 (0:0) przerywając długie pasmo zwycięstw Austrjaków. Wiedeńczycy pokazali pierwszorzędną grę, tak że oba spotkania można zaliczyć do najciekawszych jakie oglądano w Poznaniu w ostatnich latach. [Ilustracja Poznańska, 12 sierpnia 1930]

10 sierpnia 1974 i 1975 Wakacje w mieście.

Poznaniacy korzystali z dobrej pogody i wypoczywali nad jeziorami, m.im. w Strzeszynku i nad Maltą, a także na pływalni przy ul. Niestachowskiej. Zdjęcia Stanisława Wiktora z repozytorium Cyryl

1977  W godzinach popołudniowych pierwsze pojazdy przejechały zmodernizowanym odcinkiem al. Stalingradzkiej między ulicami Czerwonej Armii i Fredry. [Kalendarium Kroniki Miasta Poznania nr 2/1978]

2000 Dyrektorem nowego Departamentu Komunikacji Społecznej (przy Kancelarii Premiera RP, Jerzego Buzka) została Krystyna Laskowicz, założycielka Radia” S”.

2002 Zmarł Czesław Łuczak, historyk specjalizujący się w historii gospodarczej, profesor i rektor (1965–1972) Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.

Był rektorem UAM w okresie długoletnich rządów historyków w uniwersytecie (byli nimi poprzednik i następca Łuczaka). Za jego kadencji uniwersytet przeżywał konsekwencje Marca’68 (władze musiały rozstrzygnąć problem zidentyfikowanych uczestników studenckich protestów), w następstwie których zgodnie z dyrektywami ministerialnymi przeprowadzono głęboką reformę struktur uniwersyteckich.

Znacząco rozbudował bazę lokalową uczelni. np. poprzez oddanie gmachu Collegium Novum.

W 1969 roku objął stanowisko dyrektora Instytutu Historii (po odejściu na emeryturę Henryka Łowmiańskiego i krótkim wakacie), początkowo łączył je ze sprawowaniem funkcji rektora. Doprowadził Instytut do wiodącej pozycji w kraju.

2022 W wieku 81 lat zmarł Romuald Grząślewicz, wieloletni szef Sceny na Piętrze, prezes Fundacji sceny na piętrze Tespis a także pomysłodawca organizowanych w Poznaniu Dni Romana Wilhelmiego. O śmierci poinformował w środę zarząd fundacji.

“Dzisiaj rano po krótkiej chorobie zmarł Romuald Grząślewicz, prezes Fundacji sceny na piętrze Tespis, aktor, scenarzysta, reżyser, pisarz i poeta. Przyjaciel artystów. Osobowość poznańskiej kultury. Odszedł człowiek, którego nie sposób będzie zastąpić” – informuje fundacja.

Romuald Grząślewicz urodził się w Poznaniu 18 listopada 1941 roku. Był reżyserem, aktorem, konferansjerem, tekściarzem, także społecznikiem, animatorem kultury i literatem. Był wieloletnim szefem teatru impresaryjnego Scena na Piętrze działającego w ramach Estrady Poznańskiej. Założył wspierającą ten teatr Fundację sceny na piętrze Tespis, od 35 lat kierował tą fundacją. Był także pomysłodawcą upamiętnienia pomnikiem pochodzącego z Poznania aktora Romana Wilhelmiego. Od 2008 roku organizował w stolicy Wielkopolski Dni Romana Wilhelmiego.

Tak zmarłego wspomina aktor Jacek Kałucki: Przez wiele lat szefował poznańską „Sceną na Pietrze”. Był właściwie jej wizytówką i… dobrym duchem – i mam nadzieję, że tak zostanie. Kiedyś użyłem takiego porównania, iż był „Piotrem Skrzyneckim Sceny na Pietrze” i wierzcie, nie było w tym cienia przesady, a znałem Jednego i Drugiego.Wspaniały gawędziarz, obdarzony wielką kulturą i niepowtarzalną wręcz charyzmą. Kochał ludzi a nade wszystko wielbił artystów.

ZDARZYŁO SIĘ 10 SIERPNIA

955 Zwycięstwo Ottona I nad Węgrami nad rzeką Lech w Bawarii – kres najazdów węgierskich na państwo niemieckie.

1176 Książę Kazimierz Sprawiedliwy ufundował klasztor cystersów w Sulejowie. Pierwszych zakonników sprowadził z Francji (z klasztoru w Morimond).

1461 Alfonso ed Espina, biskup Osmy rozpoczął tworzenie Inkwizycji w Hiszpanii.

1492 Rodrigo de Borgia został obrany papieżem jako Aleksander VI. Za jego pontyfikatu korupcja i upadek obyczajów renesansowego papiestwa osiągnęły szczyt.

1500 Diego Diaz odkrył Madagaskar.

1519 Ferdynand Magellan wyruszył w swą pierwszą podróż dookoła świata.

1627 Wojska francuskie dowodzone przez kardynała Richelieu rozpoczęły oblężenie twierdzy hugenotów -La Rochelle.

1675 W Greenwich koło Londynu zostało otwarte obserwatorium astronomiczne.

1809 Ekwador proklamował niepodległość. Święto narodowe.
http://www.youtube.com/watch?v=pD8vExLj7J8&feature=related

1867 Podczas tournee w Łodzi zmarł czarnoskóry aktor amerykański Ira Frederick Aldrige, uznany za jednego z największych tragików sceny teatralnej. Kreował role szekspirowskie, występował w Anglii. Urodził się 24 lipca 1807 roku.

1895 Urodził się Michaił Zoszczenko, rosyjski pisarz, satyryk, humorysta. Autor sztuk teatralnych i powieści autobiograficznej, opowiadań dla dzieci i młodzieży “Jak Anisja areoplanem latała”.

1898 Urodził się Tadeusz Dołęga-Mostowicz, najpopularniejszy pisarz dwudziestolecia międzywojennego. Napisał dwa scenariusze dla wytwórni hollywoodzkich, jego powieści zostały w większości zekranizowane, jak “Kariera Nikodema Dyzmy”, “Drugie życie dr Murka”, “Znachor” czy “Testament profesora Wilczura”. Zginął w kampanii wrześniowej w listopadzie 1939 roku.

1900 Pierwszym zdobywcą tenisowego Pucharu Davisa został jego fundator Dwight Dawis.

1921 Urodził się Bohdan Tomaszewski – publicysta, dziennikarz sportowy, długoletni pracownik Polskiego Radia, autor książek o tematyce sportowej.

1922 Odbył się pierwszy sowiecki proces przeciw wrogom ludu. Wytoczono go socjalrewolucjonistom i 17 z nich skazano na śmierć. Wyrok zawieszono jako gwarancję, że partia zaniecha walki z rządem sowieckim – w przeciwnym razie pozostawieni w więzieniu skazańcy mieli być natychmiast rozstrzelani.

1947 Urodził się Ian Anderson, wokalista, multiinstrumentalista i lider grupy Jethro Tull. Nagrywa także albumy solowe. Grupa Jethro Tull powstała w 1967 roku w Luton w Anglii. Zadebiutowali „Song For Jeffrey”. Prezentują muzykę łącząca rocka z elementami folku. najbardziej znane przeboje zespołu to „Aqualung”, „Bungle In The Jungle” i „Locomotive Breath”.

1947 Urodził się Drupi (wł. Giampiero Anelli), w latach 70-tych jeden z najpopularniejszych piosenkarzy włoskich.

1948 O 7:00 działalność rozpoczęła amerykańska Telewizja ABC.

1948 Urodziła się Patti Austin, wokalistka amerykańska. Swój pierwszy publiczny występ zanotowała w wieku 3 lat podczas koncertu Dinah Washington w Nowym Jorku. Mając 9 lat występowała w Europie razem z orkiestrą Quincy Jonesa, w wieku 16 lat koncertowała u boku Harry’ego Belafonte. Na koncie ma współpracę z Paulem Simonem, Joe Cockerem, Georgem Bensonem, Billy Joelem.

W 1983 roku nagrała w duecie z Jamesem Ingramem jeden z swoich największych przebojów, temat do serialu “General Hospital”, który dotarł na top zestawienia “Billboardu”.

1952 Urodził się Jerzy Pilch, prozaik, felietonista. Debiutował jako krytyk literacki w 1975. Współpracował m.in. z “Tygodnikiem Powszechnym” i “Polityką”. Jest autorem powieści “Spis cudzołożnic”.

1960 W Maladze w Hiszpanii urodził się Antonio Banderas, aktor teatralny i filmowy. Był mężem aktorki Melanie Griffith. Aktorstwem zainteresował się, gdy kontuzja nogi, jakiej doznał w wieku lat 14, przekreśliła jego nadzieje na karierę piłkarza. Filmy: “Desperado”, “Evita”, “13 wojownik” i in.

1977 Stany Zjednoczone zrzekły się praw do strefy Kanału Panamskiego.

1979 W Narviku odsłonięto pomnik Polskiego Żołnierza i Marynarza.

1979 Premiera płyt The Wings “Getting Closer” & “Baby’s Request”.

1989 Po 26 dniach zakończył się strajk pracowników PKS w Wałbrzychu. Był to najdłuższy strajk w historii PRL (trwał od 14 lipca).

1996 Polski himalaista Krzysztof Wielicki zdobył drugi szczyt świata: K-2 (8611 m. n.p.m.); K-2 jest trzynastym ośmiotysięcznikien zdobytym przez Wielickiego.

1998 Angielski klub piłkarski Manchester United został pierwszym klubem, który założył własny kanał w telewizji – MUTR.

2002 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “Hot Is Herre” – Nelly; US Top Album: “Unleashed” – Toby Keith.

Imieniny obchodzą; Blanka, Borys, Bogdan, Wawrzyniec, Hugon, Amadea

Imię Blanka pochodzi z języka hiszpańskiego. Jego rodowód wywodzi się od słowa “blanca”, czyli “białowłosa, piękna”.

Imię Bianka zostało utworzone od Blanki. Blanka i Bianka są kobietami o miłym usposobieniu, obdarzone wdziękiem, urokiem osobistym i ciepłem. Inteligentne, krytyczne, niepozbawione szczypty ironii, potrafią znaleźć się na miejscu w każdym otoczeniu. Uzdolnione do nauki języków obcych.

Bogdan to słowiańskie imię oznaczające “tego, który jest dany przez Boga”. Mężczyzna o tym imieniu jest subtelny i dobry. Bywa zasadniczy, twardo broni szlachetnych idei. Nie daje się zastraszyć przeciwnikom. Ma artystyczne uzdolnienia, poszukuje prawdy i wartości ponadczasowych.

Imię Borys tłumaczy się w dwojaki sposób: jako słowiańskie pochodzące od słowa “walczyć” lub jako imię carów bułgarskich, które zapożyczone z mongolskiego znaczyło “biedny, mały”. Borys jest mężczyzną utalentowanym artystycznie, ma też zdolności przywódcze i kierownicze. Samotnik, poszukujący sensu ludzkiej egzystencji.

Hugon, to najczęściej spotykana w Polsce forma imienia Hugo