KALENDARIUM POZNAŃSKIE 12 LIPCA

Słońce w znaku Raka

Święto narodowe Republiki św. Tomasza i Książęcej – rocznica proklamowania niepodległości.

Urodzeni 12 lipca to ludzie wszechstronnie uzdolnieni, potrafiący dostosować się do każdych warunków życiowych. Wspaniale wiedzie się im w sprawach finansowych, nieraz dziedziczą majątek lub otrzymują spadek. Zazwyczaj dość długo żyją.

Cytaty na dziś:

– Gdyby urządzić całkowicie wolne wybory, każdy głosowałby na siebie. Janina Iphorska
– Każdy mężczyzna uważa siebie za znakomitego aktora, który powinien mieć szersze audytorium – jedna kobieta mu nie wystarcza. Magdalena Samozwaniec
– Od Jana Gwalberta winna być niwa żęta. Przysłowie

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1704 Pod silną presją króla Szwecji Karola XII niechętnie nastawiona do prawowitego monarchy Augusta II Mocnego mniejszość szlachty ogłosiła bezkrólewie, obierając królem wojewodę poznańskiego Stanisława Leszczyńskiego. Wybór ten pogłębił rozdarcie wewnątrz kraju.

1923 Zmarł Antoni Jurasz – lekarz laryngolog. Jeden z twórców polskiej laryngologii, profesor Uniwersytetu w Heidelbergu, Lwowie i Poznaniu. Ojciec chirurga Antoniego Tomasza Jurasza.

Studiował medycynę w Greifswaldzie i Würzburgu. W 1880 roku został profesorem laryngologii na uniwersytecie w Heidelbergu – pierwszym Polakiem, który otrzymał godność profesora na tej uczelni. Pracował tam przez 28 lat. W 1908 roku przeniósł się do Lwowa i także tam pracował na uniwersytecie.

Był pierwszym rektorem Uniwersytetu Jana Kazimierza. W latach 1908-1920 kierował Kliniką Otolaryngologiczną we Lwowie. W 1920 przeniósł się do Poznania i wykładał na założonym tam Uniwersytecie. Uchodził za dobrego praktyka i dydaktyka.

Jurasz był jednym z pionierów rynoskopii; skonstruował lub zmodyfikował wiele instrumentów w niej stosowanych. Wprowadził do użytku wziernik nosowy.

1831 Odnotowano pierwszy przypadek zachorowania na cholerę na przedmieściu Poznania. W XIX wieku „azjatycka cholera”, znana dotychczas tylko z opowieści o Indiach, pojawiła się w Królestwie Polskim, przywleczona tam przez wojska rosyjskie walczące przeciwko powstaniu listopadowemu.

Złe warunki higieny i brak dostępu do czystej wody pitnej potęgował rozprzestrzenianie się „azjatyckiej cholery”. Przez trzy miesiące zmarło w mieście 521 osób, czyli około 2% mieszkańców Poznania. Hrabia Edward Raczyński zainicjował poszukiwania nowych źródeł wody. Dotychczas zdrową wodę pitną można było czerpać, w całym mieście, tylko z fontann na Starym Rynku i z podwórza dawnego kolegium jezuickiego. Finansowane przez hr. Raczyńskiego poszukiwania zakończyły się pełnym sukcesem.

Nowe źródła znaleziono na wzgórzach winiarskich i już w 1832 r. położono system drewnianych rur, którymi wodę sprowadzano do miasta. Wodociąg prowadził od wzgórza Winiarskiego, przez Wzgórze św. Wojciecha, Plac Wielkopolski, Aleje Marcinkowskiego, Stary Rynek, Szkolną, Strzelecką do Długiej. Mieszkańcy Poznania mieli odtąd pod dostatkiem czystej źródlanej wody. Mogli ją czerpać ze specjalnych basenów lub dwóch fontann na Alei Wilhelmowskiej (obecnie Aleje Marcinkowskiego) oraz przy Długiej w załomie muru szpitalnego.

System wodociągów ofiarowany miastu przez hrabiego Edwarda Raczyńskiego funkcjonował bez zmian trzydzieści lat. W 1862 r. rury drewniane zastąpiono żelaznymi. Na podstawie: Marii i Lecha Trzeciakowskich, W średniowiecznym Poznaniu, Poznań 1982, notka na stronie Muzeum Narodowego Rolnictwa w Szreniawie: http://www.muzeum-szreniawa.pl/imuzeum/web/app.php/vortal/fragment_wodociagu_raczynskiego.html

1875 Urodził się pod Artur Gustowski kupiec, dziennikarz, właściciel drukarni i wydawca (inna data: 7 maja 1875)

Poświęcił się zawodowi kupieckiemu. Zamieszkał w Opalenicy, gdzie w 1897 otworzył hurtownię towarów kolonialnych i spożywczych.

Wcześnie rozpoczął działalność dziennikarską i założył pismo „Mercator” w 1905, które poświęcone było głównie polskiej reklamie kupieckiej.

Rozpoczął wydawanie „Kupca” w 1907, organu kupców polskich, który wychodził do wybuchu II wojny światowej. Tygodnik ten w okresie zaborów stał się poważnym propagatorem polskiego handlu i myśli gospodarczej, który drukował artykuły znanych publicystów, ekonomistów i kupców wielkopolskich.

Gustowski w tym samym roku założył również towarzystwo wydawnicze „Kupiec”, które miało na celu publikowanie prasy fachowej. Wydawał także szereg pism branżowych, takich jak: „Dom Gościnny” (1916), które było jednocześnie przeznaczone jako pismo dla restauratorów i rozrywkowe dla gości; „Drogerzysta” (1919), „Rynek Metalowy i Maszynowy” (1921), „Przemysł Skórny” (1922), „Kupiec Kolonialny, Spożywczy i Delikatesowy” (1931), „Przegląd Cukierniczy” (1932), „Papier i Galanteria” (1932), „Malarz” (1934), „Złotnik i Zegarmistrz” (1934).

W Poznaniu utworzył w 1912 Stowarzyszenie Kupców, które zrzeszało nie zorganizowanych dotąd w żadnym polskim związku drobniejszych kupców polskich oraz do 1919 przewodniczył mu.

W 1916 przy ul. Woźnej (później Wielkiej) w Poznaniu zakupił drukarnię, a następnie rozbudował ją do dużych zakładów graficznych. W 1921 próbował rozszerzyć swoją działalność na Gdańsk, ale wobec prześladowań ze strony senatu gdańskiego nie utrzymał się tam. W 1933 synom Tadeuszowi i Zdzisławowi przekazał drukarnię, a synowi Leszkowi wydawnictwo. Wywieziony w 1939 do Generalnego Gubernatorstwa. Zmarł 4 marca 1940 w Przemyślu.

1931 W Poznaniu urodził się Andrzej Jeziorkowski, artysta plastyk, profesor ASP i Politechniki Poznańskiej.

W 1951 roku zdał egzamin dojrzałości w Gimnazjum i Liceum im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. W tym samym roku podjął studia w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu na Wydziale Architektury Wnętrz. W roku 1973 podjął pracę na Politechnice Poznańskiej, gdzie zorganizował pracownię rysunku w reaktywowanym Studium Architektury.

Andrzej Jeziorkowski jest artystą, który od lat zadziwia prostotą i niezwykłą konsekwencją swoich artystycznych wyborów. Przy pomocy nad wyraz skromnych środków potrafi oprzeć się tumultowi wydarzeń malarskich i zamieszaniu jaki wywołuje pogoń za ulotnymi wartościami w sztuce.

Umiłowanie pejzażu i adorację przyrody wyniósł Jeziorkowski zapewne od swojego mistrza Hipolita Polańskiego.

Związany z obiektywnym bogactwem otaczającego świata bynajmniej nie ograniczył swoich inspiracji do fotograficznego utrwalenia rzeczywistości, lecz raczej budował swe ołówkowe pejzaże poprzez rozgrywanie różnorodne nasyconych szarości.

Artystę szczególnie fascynują drzewa, zarówno jako pojedyncze struktury, jak i w masie, tworząc tajemnicze leśne gąszcza. W równym stopniu uwagę Jeziorkowskiego przyciągają chmury, skłębione, wielowarstwowo spiętrzone, rozwichrzone, tworzące na niebie fantastyczne wizje. Ulubionym motywem artysty jest także woda. Urzeka go zarówno spokojna tafla jeziora w księżycowej poświacie jak i wzburzone sztormem morskie fale.

W  1980 roku rozpoczął współpracę z oficynami „W Drodze” i „Wydawnictwem Poznańskim”. W latach osiemdziesiątych dzięki poznaniu hodowców i miłośników koni, przez szereg lat artysta odbywał własne plenery w tym środowisku. Efektem tych pobytów były cykle rysunków i grafik portretujących te zwierzęta. Od 1990 roku rozpoczął współpracę z Pocztą Polską, wykonując szereg projektów walorów filatelistycznych, które zostały zrealizowane i weszły do obiegu jako znaczki pocztowe, karty, stemple.

1959 W Muzeum Narodowym w Poznaniu otwarto wystawę prac Tadeusza Piotra Potworowskiego.

Było to wydarzenie w skali ogólnokrajowej. Wystawa spotkała się z żywym zainteresowaniem i uznaniem. Eksponowano ją następnie w Krakowie, Sopocie, Warszawie, Wrocławiu i Szczecinie. Wstęp do katalogu napisał Adrian Heath, prezes Międzynarodowego Stowarzyszenia Artystów i wykładowca uczelni w Corsham. Podkreślał on znaczenie, jakie wywarło malarstwo i osobowość Potworowskiego na środowisko angielskie.

Potworowski po II wojnie do Polski przyjechał dopiero w 1958 roku i został profesorem poznańskiej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych.

Przyjazd do kraju jest dla Potworowskiego wielkim przeżyciem. Przywozi około 60 obrazów – głównie z ostatnich dziesięciu lat. Pragnął pokazać, jak zmieniła się jego twórczość, przywiózł obrazy, w których stosował nowe środki wypowiedzi malarskiej, były one wynikiem jego przemyśleń, poszukiwań i wytężonej pracy.

Dziewczyna siedząca na pasiaku, Tadeusz Piotr Potworowski fot: http://potworowski.art.pl

1995 Do zajezdni poznańskiego MPK dotarł pierwszy polski prototypowy częściowo niskopodłogowy tramwaj wyprodukowany w zakładach H. Cegielski w Poznaniu – HCP 115N, przez motorniczych nazywany glizda. Pojazd powstał na bazie dwóch wagonów Konstal 105N, w 2011 r. został zezłomowany.

Na początku lat 90. podjęto decyzję, że tory budowanego wówczas Poznańskiego Szybkiego Tramwaju zostaną połączone z siecią tramwajową miasta, w związku z czym zaistniała potrzeba zakupu taboru o dużej pojemności. Mimo powodzenia wcześniejszych testów składów złożonych z 4 wagonów typu 105Na, przewoźnik chciał kupić pojazdy niskopodłogowe. Jako że oferta europejskich producentów tramwajów tego typu była poza zasięgiem możliwości finansowych miasta, a na rynku krajowym nie było pojazdu spełniającego wymagania MPK, zdecydowano się na budowę tramwaju nowego typu. Źródła: Marcin Jurczak. Krótka historia wagonu numer 400. To już jest koniec, nie ma już nic. „Przystanek”. 1/2012, Tomasz Gieżyński. Poznański wagon 105N/2. „Świat Kolei”. 1/2004, s. 50–51. Łódź: Emi-Press.

2020 W wieku 70 lat zmarł Wojciech Weiss, dyrektor Centrum Sportu Politechniki Poznańskiej, wieloletni Prezes Klubu Uczelnianego AZS.

 W przeszłości Weiss uprawiał bieg na 400 metrów, następnie pracował jako trener i działał m.in. w OŚ AZS Poznań. Publikował również teksty w gazetach, był osobą powszechnie szanowaną i lubianą.

Syn, również Wojciech, to trener futsalistek KU AZS UAM Poznań oraz reprezentacji Polski. Córka, Zuzanna, pracowała w przeszłości m.in. w telewizji WTK.

ZDARZYŁO SIĘ 12 LIPCA

100 p.n.e. Urodził się Juliusz Cezar, władca, wódz i pisarz rzymski.

1493 W oficynie Kobergera ukazała się Kronika Świata Harmanna Schedla, arcydzieło XV-wiecznego drukarstwa.

Kronika ta zawiera ponad 1800 drzeworytniczych ilustracji, z których 645 jest niepowtarzalnych. Ilustracje są różnej wielkości, ale wszystkie wykonane zostały w pracowni Michała Wolgemuta. W księdze znajdują się dwie mapy świata i Europy, ponadto sto widoków miast, inne przedstawiają sceny biblijne, postacie historyczne, w tym królów biblijnych, cesarzy i papieży. Kronika obejmuje dzieje świata poczynając od biblijnego stworzenia. Kilka stron poświęcono również Polsce. Sporo miejsca przeznaczono Krakowowi, można także znaleźć informacje na temat Śląska i widoki Wrocławia oraz Nysy.

Druk znajdziemy także w poznańskiej Bibliotece Raczyńskich.

1536 Zmarł Erazm z Rotterdamu, niderlandzki filozof i filolog, jeden z czołowych humanistów Odrodzenia. Domagał się reformy obyczajów i religii, zwalczał scholastykę, propagując m.in. dzieła ojców Kościoła. Był autorem wielu pism polemicznych i satyr m.in. „Pochwała głupoty”. (ur. 28.10.1467).

1624 Król Zygmunt III Waza nadał przywilej i miano “drukarza urzędowego” Janowi Rossowskiemu, który pierwszy zaczął wykonywać ten zawód w Warszawie. Otrzymał monopol na tłoczenie konstytucji sejmowych i uniwersałów, z prawem ich sprzedaży we własnym domu przy ulicy Długiej.

1679 Król Anglii Karol II zatwierdził Habeas Corpus Act – ustawę państwową chroniącą wolność osobistą. Nikogo nie można było aresztować bez nakazu zatrzymania wydanego przez sędziego i nikt nie mógł być przetrzymywany w więzieniu beż śledztwa sądowego.

1794 Podczas oblężenia Calvi na Korsyce, admirał Horatio Nelson stracił prawe oko.

1843 Zmarł David Douglas, szkocki badacz i przyrodnik. Jego imieniem nazwano największą liczbę roślin, z których najbardziej “znaną” jest jedlica Douglasa  (daglezja zielona).

1843 Przywódca Mormonów Joseph Smith ogłosił, że Bóg akceptuje poligamię.

1854 Urodził się George Eastman, amerykański przemysłowiec i wynalazca. Założyciel firmy Kodak. Wyprodukowany przez niego w 1888 roku prosty aparat fotograficzny kodak (pierwszy na błonę zwojową) rozpowszechnił na wielką skalę fotografię amatorską. Dużą część swoich ogromnych dochodów Eastman przeznaczył na cele charytatywne, głównie na rozwój nauki.

1859 William Goodale otrzymał patent nr 24734 na maszynę do produkcji papierowych toreb.

1884 Urodził się Amadeo Modigiliani, rzeźbiarz i malarz włoski. Był autorem pełnych ekspresji portretów i aktów o świetlistym kolorycie, uproszczonej formie, wydłuzonych proporcjach i dekoracyjnym konturze; Portret Zborowskiego, Akt na dywanie a także syntetycznych rzeźb figuralnych nawiązujących do sztuki murzyńskiej. (zm. 25.01.1920).

1892 W Drohobyczu urodził się Bruno Schulz, grafik i pisarz polski. Był autorem cyklu opowiadań; Sklepy cynamonowe i Sanatorium Pod Klepsydrą, tworzących swoistą groteskowo – fantastyczną autobiografię utrzymaną w poetyce snu. Zginął 19 listopada 1942 roku.

1908 Urodził się Eryk Lipiński, grafik i karykaturzysta, założyciel „Szpilek”. (zm. 27.09.1992).

1910 Jeden z założycieli firmy Rolls-Roys, Charles Rolls, zginął, gdy jego aeroplan spadł z siedmiu metrów podczas pokazu w Bournemouth.

1929 Odbył się pierwszy lot niemieckiego hydroplanu – giganta Dornier “Do X”. Wyposażony w 12 silników i ważący 52 tony „latający statek” poszybował z szybkością 190 km/h.

1952 Urodziła się Liz Mitchell, pochodząca z Jamajki wokalistka Boney M. W 1969 roku występowała w spektaklach musicalu Hair w Berlinie, później śpiewała w grupach Les Humphries Singers i Malcolm Locks aż w końcu trafiła do Boney M. Założyciel zespołu Frank Farian miał powiedzieć kiedyś, że nikt w Boney M nie był niezastąpiony – oprócz Liz.
http://www.youtube.com/watch?v=kvDMlk3kSYg

1957 Elvis Presley pierwszy raz znalazł się na szczycie brytyjskiej listy bestsellerów. Sukces przyniosła mu płyta “All Shook Up”.

1963 Pojawiła się epka „Twist & Shout” – The Beatles.

1963 Urodził się Aleksander Domogarow, rosyjski aktor teatralny i filmowy (Bohun w Ogniem i mieczem).

1971 Urodził się Liroy (wł. Piotr Marzec), jeden z najpopularniejszych polskich raperów.

1977 Ustanowiony został rekord głębokości zejścia człowieka pod Ziemię – 3581 metrów. Na tej głębokości skały mają temperaturę 55 stopni Celesjusza. Miało to miejsce w kopalni Western Deep Levels Mine pod Carletonville w RPA. Do dziś rekord ten nie został pobity.

1986 W wypadku samochodowym w wieku 43 lat zginął Wacław Kisielewski, pianista, uzdolniony muzyk, występujący w duecie fortepianowym “Marek i Wacek”. Wraz z Markiem Tomaszewskim występował w nowojorskiej Carnegie Hall, paryskiej Olimpii i na MIDEM w Cannes. Nagrywał płyty dla wytwórni EMI oraz DGG. Był synek pisarza Stefana Kisielewskiego.

1988 ZSRR wystrzelił sondę Phobos zmierzającej do orbity Marsa.

1996 Polska została przyjęta do OECD (Organisation for Economic Co-operation and Development).

1996 Michael Jordan podpisał kontrakt na grę w NBA przez 1 rok za 25 milionów dolarów.

1998 W meczu finałowym mistrzostw świata w piłce nożnej Francja pokonała Brazylię 3 : 0.

1998 Numerem 1 brytyjskiej listy przebojów: Another Level – „Freak Me”.

2002 Po 300 latach sporu rządy Wielkiej Brytanii i Hiszpanii podpisały porozumienie w sprawie Gibraltaru, zakładające podział zwierzchnictwa nad tym terytorium pomiędzy obydwa kraje.

2003 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “Crazy In Love” – Beyonce feat. JAY-Z; US Top Album: “Dangerously In Love” – Beyonce.

Imieniny obchodzą; Jan, Weronika, Sława, Brunon, Gwalbert

Imię Weronika pochodzi z języka greckiego, a jego znaczenie brzmi “przynosząca zwycięstwo”. W średniowieczu tłumaczono je też jako “iere eikon” – czyli “święte oblicze”. Według tradycji pozabiblijnej, święta Weronika towarzyszyła Chrystusowi na Golgotę i podała mu chustę do otarcia twarzy. Kobiety o tym imieniu są zaradne i pracowite, chętnie pomagają innym. To dobre matki i wzorowe żony. Posiadają zamiłowanie do sztuki, lubią przyrodę i dobrą literaturę.

Imię Jan ma pochodzenie hebrajskie, znaczy ” Bóg jest łaskawy”. Osoba o tym imieniu jest dobra, sprawiedliwa, pracowita, szanująca kulturę i doświadczenia ludzi. Jest dobrym rzemieślnikiem, artystą, potrafi łączyć tradycję z nowoczesnością. Uchodzi za dobrego pedagoga i wychowawcę. Swą naturą ujmuje ludzi, jest szczery, hojny. Lubi podróże, kocha przyrodę.

Brunon jest imieniem germańskiego pochodzenia, od słowa “braun”, które tłumaczy się jako “brunatny” lub “niedźwiedź”. Osoby o tym imieniu są wrażliwe, ale stanowcze. Uparcie dążą do celu, nie zrażając się niepowodzeniami. Pomaga im w tym systematyczność, zdyscyplinowanie i zdolność do realnej oceny własnych możliwości. Jeśli ktoś ich skrzywdzi są pamiętliwi, a czasami – nawet mściwi. Trudno nawiązują kontakty, nie mają wielu przyjaciół ani znajomych.

Imię Gwalbert także pochodzi z języka germańskiego, a tłumaczy się je jako “sławny, wspaniały władca”. Mężczyzna o tym imieniu jest szlachetny i stara się być sprawiedliwy. Jednak potrafi być zazdrosny, nieustępliwy i trudny w stosunkach międzyludzkich.