KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 25 SIERPNIA

Słońce w znaku Panny

Święto narodowe Urugwaju; rocznica proklamowania niepodległości.

Cytaty na dziś:

•    Tyle człowiek wart, ile drugiemu może pomóc. Julian Aleksandrowicz
•    Choroba cnocie nie wadzi. Przysłowie
•    Gdy pamięć przekształca młodość w szczęśliwość, można mieć pewność, że przestało się być młodym. Henryk Bereza.

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1289 Przemysł II władca wielkopolski nadał wójtowi gnieźnieńskiemu Piotrowi Winiarczykowi dwie wsie niedaleko Gniezna: Węgielnice i Łagiewnice z wdzięczności za pomoc w ucieczce z zamku gnieźnieńskiemu (w dokumencie nie wspomniano, kiedy to wydarzenie miało miejsce).

Wydarzenia poprzedzające wydanie tego dokumentu według historyków wyglądały więc następująco: Przemysł II niezadowolony przedłużającą się opieką stryja, mając poparcie niektórych możnych wielkopolskich, postanowił, nie bacząc na konsekwencje, dochodzić swoich praw do ojcowizny.

Nie wiadomo, czy na tym etapie doszło do jakichś incydentów zbrojnych, w każdym razie zbyt natarczywe żądania Przemysła skończyły się jego uwięzieniem na zamku w Gnieźnie. Można przypuszczać, że nie było to więzienie we właściwym tego słowa znaczeniu, lecz areszt domowy, podczas którego Przemysł nie był zbyt rygorystycznie pilnowany, skoro księciu udało się wydostać z zamku bez żadnej pomocy z zewnątrz.

Świadczyć może o tym dokument wydany dla Piotra Winiarczyka, w którym pisarz użył zwrotu „qui de nocte consurgens”, co pozwala się domyślać, że urzędnik spał i był całkowicie zaskoczony przybyciem księcia.

W każdym razie Winiarczyk, którego przychylności Przemysł II najwidoczniej był pewien, zgodnie z oczekiwaniami udzielił mu wszelkiej pomocy, wyprowadzając jeszcze tej nocy z Gniezna, jednocześnie wyposażając go dostatecznie w środki do ucieczki.

1515 Zmarł  Jan Grodzicki, krojownik sukna syn Jakuba założyciela patrycjuszowskiej poznańskiej rodziny, ławnik 1490-92, rajca 1493 i 1495, burmistrz 1497-99, ławnik 1503, rajca dożywotni od 1504 roku. Mieszkał od 1488 roku w domu przyrynkowym na narożniku Żydowskiej.

1888 Landrat powiatu poznańskiego wydał zarządzenie o połączeniu Górnej i Dolnej Wildy w jedną strukturę administracyjną.

Decyzja ta została zatwierdzona przez władze w Berlinie 24 listopada 1889 r. Reorganizacja wiązała się z przeprowadzonym dwa lata wcześniej nowym podziałem powiatu poznańskiego, jednak od dawna widoczne były wyraźne związki obu wsi. Decydowała o tym przede wszystkim bliskość położenia. Ona spowodowała, że dla dzieci mieszkańców Górnej i Dolnej Wildy, a także Łazarza zbudowano jedną szkołę. Późniejsza budowa linii kolejowej odseparowała Łazarz, jednocześnie zacieśniając związki wildeckich wsi.

Na podstawie: M. Mrugalska Banaszak, Wilda, Poznań 1999

Młyn na Wildzie (1888),  za: Widoki Starego Poznania,Magdalena Warkoczewska. Wydawnictwo Poznańskie, 1960

1913 Dziennik Poznański donosił: Uroczystości niemieckie w Poznaniu.

Po południu o godzinie 4 przybyła cesarzowa Augusta Wiktoria. Krótko przedtem przeciągała nad miastem burza z ulewnym deszczem.

Podług źródeł niemieckich na dworcu oczekiwali cesarzową: trzej synowie, wyżsi urzędnicy cywilni i wojskowi, między nimi naczelny prezes, prezydent policyi i prezydent kolejowy. Cesarzowa przy powitaniu odznaczyła rozmową naczelnego prezesa. Wśród okrzyków odjechała pojazdem do zamku.

Poniżej zdjęcie z wcześniejszej wizyty.

1925 Urodził się Tadeusz Rut polski wynalazca, prof. dr inż., wieloletni pracownik Instytutu Obróbki Plastycznej w Poznaniu, były kierownik Zakładu Kucia i Prasowania.

Między innymi twórca technologii wykonywania wałów korbowych tzw. metodą TR, która zdobyła uznanie na całym świecie. W 1992 został nagrodzony Złotym Medalem Światowej Organizacji Własności Intelektualnej za zasługi jako wynalazca oraz za ponadprzeciętny wkład w rozwój nauki i techniki. Zmarł 1 lutego 2018.

1926 Na posiedzeniu Kuratorium poznańskiej Spółki Radiowej zapadła decyzja o przystąpieniu do Międzynarodowego Stowarzyszenia Radiofonicznego w Genewie, które miało wyznaczyć długość fali dla Poznania.

Pewnym podsumowaniem wysiłków był komunikat (25 VIII), iż Kuratorium Spółki zawarło umowę z amerykańską firmą “Western Electric Company” na dostawę i zmontowanie w Poznaniu stacji nadawczej.

Stacja nadawcza Radja Poznańskiego przy ulicy Bukowskiej, rok 1927

“Po przyjeździe delegacji Kuratorium Spółki Akc. «Radio Poznańskie» z Warszawy – pisał reporter “Kuriera Poznańskiego” – dowiadujemy się że pertraktacje z firmą «Western Electric Company» w Nowym Jorku dobiegły szczęśliwego końca i że zakupiona została stacja typu «Western Electric» o sile l kw; moc w antenie będzie wzrastała do 4 kw max., zasięg na kryształki i odbiorniki jednolampowe – 35 km. Antena typu «Tuned» wysokości 55 m o rozpiętości 90 m [o..] miasto nasze zarezerwowało pod budowę l ha ziemi na Jeżycach [o..] w dniach najbliższych rozpoczyna się budowę budynków parterowych o powierzchni 150 m*. Uruchomienie stacji w pierwszych dniach listopada [!]” [Kronika Miasta Poznania nr 3/88]

1947 W Poznaniu urodził się Filip Bajon, prozaik, scenarzysta oraz reżyser filmowy i teatralny.

Ukończył prawo na UAM. Od 1970 publikuje utwory literackie w prasie. W 1971 r. wydał pierwszą powieść “Białe niedźwiedzie nie lubią słonecznej pogody”, która przyniosła mu nagrodę im. Wilhelma Macha za najlepszy debiut (1972) . W 1976 zrealizował pierwszy film krótkometrażowy, a w 1977 r. fabularny. Jest również reżyserem teatralnym ( m. in. wyreżyserował “Z życia glist ” Enquista – Scena na Piętrze w Poznaniu, “Płatonowa” Czechowa – Stary Teatr w Krakowie). Nakręcił filmy związane z Poznaniem, m.in. Limuzyna Daimler-Benz, Czerwiec 1956.

1947 W Poznaniu urodził się Lech Łotocki aktor teatralny i filmowy.

Zadebiutował 14 stycznia 1970 roku na deskach Teatru Polskiego w Poznaniu, w którym pracował do roku 1973. Od roku 1973 do roku 1988 był związany z Teatrem Nowym w Poznaniu. Następnie z Zespołem Teatralnym Janusza Wiśniewskiego (1988–1994). Od roku 2002 związany z Teatrem Rozmaitości w Warszawie. W latach 2000–2002 współpracował również z Teatrem Nowym w Poznaniu. [wikipedia]

Lech Łotocki w spektaklu Oskarżony: Czerwiec Pięćdziesiątsześć w Teatrze Polskim – czerwiec 1980, fot. Jacek Kulm / Cyryl

1975 W sali sportowo-widowiskowej “Arena” śpiewał czechosłowacki wokalista Karel Gott.

1987 Powróciła do kraju ekipa polskich kajakarzy na mistrzostwa świata w Duisburgu. Na dworcu poznańskim oczekiwali ich przedstawiciele Polskiego Związku Kajakowego, Komitetu Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki Urzędu Wojewódzkiego. Kajakarzom zgotowano serdeczne przyjęcie, a szczególnie serdecznie przywitano mistrza świata Marka Łbika. Rok później na Olimpiadzie w Seulu zdobył srebrny medal.

W dużym basenie w Parku Kasprowicza, w związku z upałami, kąpało się ok. 7.000 poznaniaków. Absolutny rekord – jak stwierdził reporter “Expressu Poznańskiego” (27 VIII) . Nazajutrz gazeta podawała: Z powodu zanieczyszczenia wody w dużym basenie w Parku Kasprowicza, kierownictwo pływalni zarządziło spuszczenie wody (2.000.000 l). (KMP)

Pływalnia w Parku Kasprowicza, rok 1975, fot. Stanisław Wiktor  / Cyryl

1991 Na poznańskim lotnisku Ławica odbyły się międzynarodowe pokazy lotnicze AirShow.

Była to pierwsza tego typu impreza w Polsce, która przyciągnęła 200 tyś. widzów.

Cała impreza trwała od 23 sierpnia, jednak to 25 sierpnia odbyły się najbardziej widowiskowe pokazy powietrzne.

2006 Na terenach targowych miała miejsce światowa premiera opery Rogera Watersa Ca Ira, w reżyserii Janusza Józefowicza.

Wystawiony w związku z 50. rocznicą Czerwca 1956 spektakl obejrzało około 10 tys. widzów, była te z bezpośrednia ogólnopolska transmisja telewizyjna. Sztuka łączyła klasyczne elementy operowe z cyrkowymi, baletowymi i multimedialnymi.
[Źródło: Kronika Miasta Poznania nr 6/2006, s. 238]

2007 Zmarł w wieku 81 lat Conrad Drzewiecki wybitny tancerz i choreograf – założyciel Polskiego Teatru Tańca.

Artysta urodzony w Poznaniu, śpiewał podczas okupacji w chórze chłopięcym ks. Wacława Gieburowskiego, a potem pochłonął go żywioł tańca. Miał w piętach choreografie Jerzego Kaplińskiego realizowane w Operze Poznańskiej i Mikołaja Kępińskiego przygotowane z zespołem Domu Wojska Polskiego. Nowy obszar doświadczeń przyniosły mu role w poznańskich baletach Leona Wójcikowskiego i Feliksa Parnella.

Tańczył w Neapolu i tam zadebiutował jako choreograf – w Nocy Walpurgii, w Fauście Gounoda. Dłużej przebywał w Paryżu; wziął udział w paryskich występach Baletu Parnella (1958), a jako solista renomowanych francuskich grup baletowych objechał wszystkie kontynenty i tańczył w choreografiach m.in. Fokina, Balanchine’a, Limona, Lifara i Rolanda Petit. Jednocześnie zaznajamiał się z metodyką i teorią tańca klasycznego, współczesnego, jazzowego i etnicznego. Zdobywał również wiedzę w zakresie kompozycji choreograficznej i technik pantomimy. W 1963 roku wrócił do Poznania z artystycznym bagażem, jakiego wówczas w Polsce nie posiadał nikt.

Początek jego działalności datuje się na przełom lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych. Wprowadził do repertuaru Opery Poznańskiej kompozycje choreograficzne, które syntezowały technikę neoklasyczną i taniec modern. Działalność ta zaowocowała wkrótce powstaniem Polskiego Teatru Tańca.

[Źródła: Małgorzata Komorowska, program Balety Conrada Drzewieckiego, Tear Wielki w Poznaniu, 2003, wikipedia]

ZDARZYŁO SIĘ 25 SIERPNIA

325 Zakończył się sobór w Nicei, który ustalił między innymi datę Wielkanocy, jako przypadającą na pierwszą niedzielę po pełni Księżyca.

1530 Urodził się Iwan IV Groźny, pierwszy car Wszechrosji.

1718 Setki kolonistów francuskich przybyło do Luizjany. Założenie Nowego Orleanu.

1510 Florian Ungler założył w Krakowie pierwszą w Polsce drukarnię.

1819 Urodził się Allan Pinkerton, założyciel pierwszej prywatnej agencji detektywistycznej w Ameryce.

1825 Urugwaj proklamował niepodległość. Święto narodowe.

1830 Wybuchło powstanie w Belgii, zmierzające do uwolnienia kraju spod władzy Holandii, pod którą oddały kraj postanowienia Kongresu Wiedeńskiego. W listopadzie władze carskie zdecydowały się wysłać armię Królestwa na pomoc Holendrom. Była to bezpośrednia przyczyna wybuchu powstania listopadowego.

1891 Urodził się Gustaw Morcinek – prozaik, publicysta związany ze Śląskiem. Autor m. in. powieści: “Pokład Joanny”, “Łysek z pokładu Idy”, “Czarna Julka”.

1900 W wieku 55 lat zmarł Friedrich Nietzsche, poeta i filozof niemiecki, pionier egzystencjalizmu. Nietzsche odrzucał w równym stopniu etykę chrześcijańską, jak i socjalizm jako „moralność niewolniczą”. W „Tako rzecze Zaratustra” kreował nadludzi, którzy na podstawie swej duchowej i moralnej przewagi nie byli związani żadnymi normami obywatelskimi i moralnymi. Uważał, że należy „przewartościować wszystkie wartości” i wyjść „poza dobro i zło”. (ur. 15.10.1844)

1912 Urodził się Erich Honecker, niemiecki polityk komunistyczny.

Breżniew z Honeckerem – graffiti na Murze Berlińskim

1930 Utworzono rząd Józefa Piłsudskiego.

1930 Urodził się Sean Connery, brytyjski aktor pochodzenia szkockiego. Był m.in. jednym z odtwórców roli Jamesa Bonda, agenta 007.

1933 Urodził się Tom Skerritt, aktor amerykański. (Ryan’s Four, Alien, Big Bad Mama)

1939 W Londynie podpisano traktat sojuszniczy między Polską i Wielką Brytanią. Miał on zapewnić Polsce pomoc brytyjską w razie agresji państwa trzeciego.

1939 Do Gdańska wpłynął z „przyjacielską” wizytą niemiecki pancernik “Schleswig-Holstein”.

1954 Urodził się Elvis Costello (wł. Declan Patrick Aloysius MacManus), jeden z najwybitniejszych brytyjskich wokalistów, kompozytorów i autorów tekstów. Urodził się w Londynie, ale dorastał w Liverpoolu. Wokalista brytyjski związany z zespołem The Attractions. Już pierwszy singiel „Watching The Detectives” przyniósł mu sporą popularność. Często wykonywał cudze nagrania. Podczas koncertu LIVE AID zagrał swoją wersję „All You Need Is Love”. W 1986 roku dużym przebojem było „Don’t Let Me Be Misunderstood” z repertuaru The Animals.
W 2008 roku wystąpił w Poznaniu.

1955 Ostatni radziecki żołnierz opuścił terytorium Austrii.

1956 Zmarł Alfred Kinsey, amerykański socjoantropolog. Jego badania ankietowe dotyczące życia seksualnego Amerykanów wywołały rewolucję w seksuologii. (ur. 23.06.1894).

1960 W Rzymie rozpoczęły się XVII Igrzyska Olimpijskie. Polacy zdobyli 21 medali, w tym 4 złote.

1960 Ustalenie przez Radę Ministrów EWG trybu funkcjonowania i organizacji Europejskiego Funduszu Społecznego.

1961 Rozpoczął się pierwszy Międzynarodowy Festiwal piosenki w Sopocie. Trwał do 27 sierpnia.

1962 Numer 1 amerykańskiej listy przebojów: „The Loco-Motion” – Little Eva.

1970 W klubie „The Troubadur” w Los Angeles odbył się pierwszy w Stanach Zjednoczonych koncert Eltona Johna – został po nim obwołany pierwszą gwiazdą muzyki pop lat 70.

1970 Urodziła się Claudia Schiffer, modelka.
http://www.youtube.com/watch?v=mesvJEJ8G80

1979 Numer 1 amerykańskiej listy przebojów: „My Sharona” – The Knack.
Był to najlepiej sprzedający się singiel w USA w 1979 roku.

1984 Zmarł Truman Capote, amerykański prozaik. Autor powieści, w których kreślił sugestywne portrety ekscentryków, np. “Inne głosy, inne ściany”, “Śniadanie u Tiffany’ego”. (ur. 30.09.1924).

1990 RMF przemówił własnym głosem. Od tego dnia rozpoczęło się nadawanie dzienników informacyjnych, od początku “innych”, bo prezentowanych “za kwadrans pełna”, z towarzyszącym im podkładem muzycznym. RMF jako Radio Fun Małopolska wystartowało 15 stycznia 1990.

1991 Rada Najwyższa Białorusi przyjęła deklarację niepodległości republiki.

1993 Rozpoczęła się oficjalna wizyty prezydenta Borysa Jelcyna w Warszawie, podczas której oświadczył, że Rosja nie wyraża sprzeciwu wobec wejścia Polski do NATO.

2001 Norweski następca tronu książę Haakon poślubił 28-letnią Mette-Marit Tjessem Hoeiby, mieszkankę prowincjonalnego miasta Kristiansand samotnie wychowującą dziecko.

2001 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: „Fallin” – Alicia Keys.

2002 W Rzymie zmarła Karolina Lanckorońska – historyk sztuki, badaczka włoskiego renesansu. Współzałożycielka Polskiego Instytutu Historycznego w Rzymie; kierowała Fundacją Rzymską, wspierającą naukę i kulturę polską. Jedna z najwybitniejszych przedstawicielek polskiej emigracji we Włoszech, autorka “Wspomnień wojennych”.

2002 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: „Crossroads” – Blazinn’ Squad; UK Top Album: „Imagine” – Eva Cassidy.

2002 Zmarła Weronika Dowlaszowa – współzałożycielka wraz z mężem Grzegorzem pierwszego Rodzinnego Domu Dziecka w Polsce, który mieścił się w Szczecinie przy ulicy Mącznej i działa do dziś.

Urodzeni 25 sierpnia są doskonali pod względem zawodowym.

Mają ogromne do tego predyspozycje. Ich logiczny umysł i perfekcja w działaniu pozwala na uzyskiwanie liczącego się dorobku. Przejawiają szczególne zdolności do nauk ścisłych. Cechuje ich dociekliwość, przenikliwość i stałość. Nie przywiązują wagi do wyglądu, zachowania, ani do korzyści materialnych.

Imieniny obchodzą; Luiza i Ludwik, Lucylla, Patrycja, Grzegorz

Patrycja poświęca wiele czasu sprawom społecznym. Jest subtelna i konserwatywna w swoich przekonaniach. Ceni samodzielność. Potrafi z uporem bronić swoich racji.
Germańskim pochodzeniem charakteryzuje się imię Ludwik. Łączy się je ze słowami “głośny, słynny, sławny” oraz “walka, wojna, bitwa”. To imię cesarzy rzymsko-niemieckich i królów francuskich. Mężczyzna o tym imieniu jest uczuciowy, szlachetny i towarzyski. Jest uzdolnionym organizatorem. Umie logicznie przeprowadzić analizę zjawiska oraz sytuacji. Jest człowiekiem ugodowym, nie lubi konfliktów.

•    Na Ludwika lato umyka.