Coraz bliżej uruchomienia Centrum Szyfrów Enigma

To część rozbudowanego systemu identyfikacji i komunikacji wizualnej nowej instytucji kultury. Logo inspirowane jest płachtami Zygalskiego, czyli jednym z narzędzi stosowanych do złamania kodu niemieckiej maszyn szyfrującej. 

Pierwsi goście będą mogli przekroczyć próg Centrum Szyfrów Enigma już latem 2021 roku. Instytucja przybliży sekrety kryptologii i przypomni niezwykłą historię polskich matematyków – Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego, którzy złamali kod Enigmy. Placówka zlokalizowana będzie w budynku Collegium Martineum, przy skrzyżowaniu ulic Św. Marcin i Kościuszki. Trwają tam obecnie intensywne prace remontowe.

Centrum Szyfrów Enigma będzie miejscem łączącym historie ze współczesnością. Dzięki nowoczesnej multimedialnej ekspozycji zwiedzający poznają dzieje kryptologii, przejdą kurs szyfrowania, a także zaznajomią się z osiągnięciami naszych matematyków, które przełożyły się na skrócenie II wojny światowej. Pokażemy również, jakie jest obecnie wykorzystanie osiągnięć kryptologii w cyfryzacji – mówi Mariusz Wiśniewski, zastępca prezydenta Poznania. 

Na początku stycznia zaprezentowano system identyfikacji i komunikacji wizualnej Centrum Szyfrów Enigma. Wskazania projektowe, zawarte w księdze znaku, opisują graficzne i słowne składniki reprezentujące tożsamość wizualną placówki. Obejmują one nazwę instytucji, logo i inne elementy, takie jak kolor, typografia, grafika, komunikacja i scenografia.

Logo instytucji inspirowane jest płachtami Zygalskiego, czyli jednym z narzędzi stosowanych do złamania kodu Enigmy, które miało postać arkusza papieru perforowanego drobnymi kwadratami. W logo jednak można dostrzec wpływy nie tylko analogowych rozwiązań, lecz także współczesnych, jak piksele. To zabieg mający na celu podkreślenie związków prac kryptologów z dalszym rozwojem technologii komputerowych oraz zapoczątkowaniem rewolucji cyfrowej. 

Logotyp składa się z dwóch elementów: symbolu i typografii. Podstawową cząstką konstrukcyjną jest kwadrat, który układa się w skrót “CS” (nawiązanie do nazwy instytucji), obok prezentowany jest napis – “CENTRUM SZYFRÓW ENIGMA”. Logo może występować także w wersji rozszerzonej, używanej w oficjalnej komunikacji, z dodatkowym tekstem – “IM. M. REJEWSKIEGO, J. RÓŻYCKIEGO, H. ZYGALSKIEGO”.

Oficjalnymi barwami Centrum są żółty i czarny, które będą stosowane jako dominująca paleta kolorów np. w logo, podpisach pod eksponatami, na tablicach informacyjnych, piktogramach czy ulotkach.

Autorem identyfikacji wizualnej jest firma New Amsterdam, odpowiedzialna również za przygotowanie multimedialnej ekspozycji Centrum Szyfrów Enigma. Zajmujące się tworzeniem i realizacją narracyjnych koncepcji wystawienniczych, krakowskie przedsiębiorstwo ma na swoim koncie m.in. wystawę w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, a także ekspozycję w Bletchley Park pod Londynem, gdzie mieściła się siedziba brytyjskich kryptologów.

Wyzwanie dla umysłu 

Młodość zawsze rządzi się swoimi prawami. Zapał, ambicja, odwaga, ciekawość i otwartość umysłu motywują do podejmowania brawurowych wyzwań. Ten motyw w swojej działalności wykorzysta Centrum Szyfrów Enigma. Właśnie przez tę perspektywę ekspozycja będzie prezentowała losy młodych polskich kryptologów oraz ich przełomowe wynalazki, które były pomocne w łamaniu szyfru Enigmy. Nie będzie to jednak wystawa prezentująca wyłącznie tę niezwykłą historię. Odwiedzający będą mogli ponadto wziąć udział w kursie szyfrowania i łamania zaszyfrowanych wiadomości, wykorzystującym najciekawsze metody stosowane od starożytności aż po XX wiek. Każdy będzie mógł wziąć udział w intelektualnej i angażującej zabawie, zmierzyć się z łamigłówkami, zagadkami o różnym stopniu trudności. Dla wszystkich fascynatów polskich kryptologów – ich życia, działalności – powstanie mediateka, gromadząca cyfrowe materiały oraz księgozbiór poświęcony młodym geniuszom. Tym samym Centrum Szyfrów będzie jedyną tego typu atrakcją w Polsce.

Przeszłość i przyszłość

Historia – nawet ta najbardziej odległa, tworzący ją ludzie i efekty ich pracy, mają wpływ na współczesny świat. Znakomitym dowodem na to jest właśnie działalność polskich kryptologów. Ich doświadczenia związane z łamaniem kodu Enigmy były inspiracją do dalszych działań związanych z konstrukcją pierwszych  komputerów. Inaczej mówiąc, ich odkrycia dały podwaliny świata cyfrowego, w którym dziś żyjemy. Właśnie on stanie się głównym tematem projektów edukacyjnych Centrum Szyfrów. Bazując na zainteresowaniach współczesnych odbiorców związanych z nauką i techniką, przygotowany zostanie program zachęcający do kreatywnego myślenia, inspirujący do podejmowania samodzielnych działań związanych z rozwojem talentów i pasji.

Miasto wraz z  Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza, partnerem inwestycji, na zaprojektowanie i wybudowanie Centrum Szyfrów Enigma przeznaczyło blisko 30 mln zł. Operatorem nowej atrakcji stolicy Wielkopolski będzie Poznańskie Centrum Dziedzictwa (dawniej Centrum Turystyki Kulturowej “TRAKT”). Za budowę CSE odpowiedzialne jest konsorcjum firm: Atrem, Firma Budowlana Dota oraz New Amsterdam. W ramach inwestycji modernizowane są wnętrza gmachu Collegium Martineum. Oprócz ich nowej aranżacji i remontu instalacji zostanie również poprawiona jego dostępność dla osób z niepełnosprawnościami. 

Projekt jest realizowany w ramach Działania 4.4 Zachowanie, ochrona, promowanie i rozwój dziedzictwa naturalnego i kulturowego Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020, we współpracy z UAM oraz środowiskami społecznymi popularyzującymi historię polskiej myśli naukowej i technicznej.