Faktoring czyli sposób na płynność finansową

Agata Gajewy / Głos Biznesu

Rozwiązania finansowe zadomowione w Europie wciąż rozwijają się w Polsce. Zaczynają być jednak uznawane za warunek konieczny prawidłowego funkcjonowania przedsiębiorstw, a co z tym idzie – gospodarki.

Rosnąca konkurencja w niemal każdej dziedzinie działalności gospodarczej wymusza na przedsiębiorstwach ulepszenie jakości usług oraz oferowanych towarów. Aby utrzymać konkurencyjną pozycję na rynku firmy coraz częściej decydują się na wydłużenie terminu płatności dla odbiorców.

To jednak może spowodować problemy z płynnością finansową. Rozwiązaniem tej patowej sytuacji dla wielu firm staje się faktoring.

Faktoring jest szczególnie popularny w krajach rozwiniętych i rozwijających się. Jego popularność stale rośnie, szczególnie w okresach kryzysu czy stagnacji gospodarczej. O rosnącym znaczeniu firm oferujących podobne usługi świadczyć mogą obroty łączne całego rynku faktoringowego w Polsce, które wzrosły z 6,5 mln w 2000 roku do 64 mln zł w 2011r. Jednak stosunkowo krótka historia faktoringu w naszym kraju wciąż skutkuje brakiem należytej wiedzy o usłudze, a co za tym idzie nieufności. Faktoring, jak wszystkie formy finansowania zewnętrznego, niesie za sobą ryzyko, jest ono jednak o wiele mniejsze niż choćby przy finansowaniu kredytowym.

Czym jest faktoring?

To rodzaj usługi finansowej polegającej na wykupie nieprzeterminowanych wierzytelności przedsiębiorstwa, które należne są z tytułu świadczonych usług lub dostaw towarów. Bank lub inna instytucja finansowa odkupuję od firmy faktury z odroczonym terminem płatności, co w praktyce porównać można do zamiany sprzedaży bezgotówkowej z odroczonym terminem płatności na sprzedaż gotówkową. Po wykupie należności przez bank, dłużnik staje się dłużnikiem banku i to z nim rozlicza się z należności. Przeprowadzenie takiej operacji pozwala zachować płynność finansową w przedsiębiorstwie. Firma korzystająca z usług faktoringowych może uzyskać od 70 do 90 procent wartości faktury w momencie wysłania towarów (lub świadczenia usługi), a wypłata pozostałej części następuje po wpłynięciu należności na konto faktora. Wykup należności może być dokonywany z prawem regresu klienta lub bez prawa regresu. W pierwszym przypadku ryzyko niewypłacalności dłużnika pozostaje po stronie zbywcy, w drugim to faktor przejmuję na siebie ryzyko związane z możliwością nie uzyskania zapłaty. Dostępne są również usługi faktoringu eksportowego, odwrotnego (pozawala on firmie wydłużyć okresy płatności zobowiązań wobec dostawcy) oraz kontraktowego, który polega na finansowaniu części kontraktu, w tym pokrywaniu kosztów materiałów, pracy czy eksploatacji maszyn. Istnieją również opcje mieszane, dostosowane do potrzeb klientów, np. może zaistnieć sytuacja gdy faktor przejmuję ryzyko tylko do pewnej kwoty, powyżej której odpowiedzialny za spłatę należności pozostaje zbywca.

Zalety finansowania faktoringowego

Zaletą produktu jest fakt, że klient nie musi zwracać faktorowi otrzymanych w ramach umowy środków, gdyż spłacają je odbiorcy usługi. Wiąże się z tym także inna zaleta faktoringu – jeżeli mówimy o faktoringu niepełnym jest on bezpieczniejszy z punku widzenia ryzyka kredytowego, a co za tym idzie bank wymaga niższej zdolności kredytowej. Ciekawą zaletą faktoringu w porównaniu z kredytem jest także bezpośrednie przełożenie jego kosztów na pojedyncze faktury, co daje możliwość przeniesienia części kosztów na odbiorcę w zamian za udzielony kredyt kupiecki. Oczywistą korzyścią jest również poprawa płynności, uzyskiwana dzięki otrzymaniu zapłaty za fakturę nawet na 210 dni przed upływającym terminem. Zwiększa on również dyscyplinę płatniczą odbiorcy usługi, a dodatkowo obniża koszty obsługi należności, gdyż faktor przejmuję na siebie monitoring płatności oraz ponaglanie klienta do spłaty. Odciąża to firmę i pozwala się jej skupić na rozwijaniu działalności, czyli poprawia jej przewagę konkurencyjną. Za wadę faktoringu można uznać jego nieznacznie wyższa ceną w porównaniu z kredytem obrotowym oraz zamianę kontaktów z klientami z bezpośrednich na pośrednie, gdzie pośrednikiem staje się faktor. Sposób rozliczania i kontaktu z klientami wpływa również na opinię o firmie i dlatego bardzo ważne jest by wybrać profesjonalnego faktora.

Cena płynności

Na rynku pojawia się coraz więcej instytucji oferujących usługi faktoringowe, jednak wciąż najpopularniejszymi faktorami, są banki. Wiąże się to z dużym zaufaniem jakim wciąż darzone są te instytucję przez przedsiębiorców. W Polsce usługa dostępna jest w następujących bankach: BZ WBK, BRE Bank, BOŚ Bank, Bank BGŻ, Bank BPH, ING, PKO BP, PKO SA, Raiffeisen Bank, Bank Millenium czy Nordea Bank. Oprócz tego usługę świadczą firmy specjalizujące się w produktach finansowych takie jak BIBBY Financial Service czy Pragma Faktoring.

Jeśli chodzi o koszty usługi faktoringowej są one dość złożone. Przede wszystkim faktor pobiera marża oraz nalicza odsetki płacone za okres używania zaliczki naliczane od momentu jej wypłacenia, do momentu spłaty całej należności przez dłużnika. Dodatkowo pobierana jest prowizja od każdej transakcji, która wynosi zwykle od 0,15% do 3 % wartości faktury. Mogą pojawić się również koszty za usługi dodatkowe takie jak np. egzekucja sądowa czy windykacja, czy też koszty reasekuracji transakcji w przypadku faktoringu pełnego (od 0,3% do 0,49% wartości transakcji).

Kredyt nie dla małych firm

W chwili obecnej jedyna alternatywą dla faktoringu jest kredyt, a w szczególności kredyt obrotowy. Finansowanie kredytowe spełnia jednak inne funkcje i sprawdza się głównie przy finansowaniu dużych projektów inwestycyjnych. Umowa kredytowa jest umową terminową, w przeciwieństwie do umowy faktoringowej. W przypadku podpisania tej drugiej nie potrzebne są również dodatkowe zabezpieczenia ponieważ najważniejszym zabezpieczeniem pozostaje należność. Niestety kredyt nie eliminuję ryzyka wynikającego z nieterminowego uiszczania należności przez dłużników. Nie ma również możliwości zlecenia monitoringu należności dłużników czy tez windykacji. Faktoring jest o wiele lepszym sposobem finansowania działalności, szczególnie w małych firmach lub w firmach z mocno wydłużonym terminem płatności.

Faktoring różni się od kredytu przede wszystkim dostępnością. Faktorzy patrzą na możliwości rozwojowe, czyli na przyszłość firmy. Natomiast dla banków ważna jest jej historia. Tymczasem, dynamicznie rozwijające się przedsiębiorstwa mają kłopoty z finansowaniem swoich potrzeb. U nich zapotrzebowanie na kapitał obrotowy rośnie wraz z szybko wrastającą sprzedażą. W przypadku takich trudności warto rozważyć usługę faktoringu.

Obroty firm faktoringowych zrzeszonych w Polskim Związku Faktorów (PZF) wzrosły w 2011 roku o ponad 19%, do wysokości 67,1 mld zł.