Gospodarka – Wynalazki kluczem do dotacji!

Magdalena Rybnik

Od ponad roku media donoszą systematycznie o wyczerpaniu środków unijnych przeznaczonych na dotacje dla firm. Mimo tego, że środków tych jest faktycznie coraz mniej to rok 2012 może być szansą dla przedsiębiorców, którzy chcą rozwijać swój biznes w oparciu o najnowsze zdobycze techniki. Dzięki ostatnim zmianom dotacje dla wynalazców pozostają wciąż do zdobycia!

Wynalazki, patenty i znaki towarowe to bardzo popularne i nośne hasła, jednak spora grupa przedsiębiorców (w szczególności sektora MSP) nie wie, w jaki sposób chronić swoją własność przemysłową. Niskie zainteresowanie polskich przedsiębiorców tą problematyką podkreśla Komisja Europejska. W rankingu innowacyjności z początku 2011r. Polska znajduje się na szóstym miejscu od końca listy krajów członkowskich. Według zestawienia Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (World Intellectual Property Organization – WIPO) za rok 2010 r. z Polski pochodzi jedynie 200 spośród 164 tys. wynalazków objętych ochroną patentową. Wynik ten plasuje nasz kraj dopiero na 31 miejscu.

Przyczyn tego stanu jest z pewnością wiele. System przepisów jest dość skomplikowany, ponieważ trzeba uwzględniać jednocześnie polskie prawo patentowe, przepisy prawa europejskiego, a dodatkowo także konwencje międzynarodowe. W związku z tym przedsiębiorcy często nie wiedzą, w jaki sposób i na jakich zasadach mogą chronić posiadane dobra. Niewielu z nich zdaje sobie sprawę, że patent chroniący wynalazek, jest tylko jednym z rozwiązań. Rozbudowany system przepisów umożliwia szeroką ochronę własności intelektualnej, jedno dobro może być chronione na podstawie kilku przepisów. Przykładowo zapomina się często o ochronie przysługującej na podstawie przepisów prawa autorskiego oraz opierającej się na zasadach nieuczciwej konkurencji.

Dzięki wciąż dostępnym środkom z Unii Europejskiej zainteresowanie ochroną patentową wynalazków z pewnością będzie rosnąć. Ostatnie zmiany w Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka (PO IG), które 22 grudnia 2011 r. zatwierdziła Komisja Europejska zwiększyły pulę dla przedsiębiorców o ponad 403 mln euro. Część pieniędzy pochodzi też z Krajowej Rezerwy Wykonania oraz z realokacji pomiędzy poszczególnymi priorytetami PO IG. Dodatkowe środki umożliwią Instytucjom Wdrażającym ogłoszenie kolejnych konkursów, co przełoży się na nowe szanse dla przedsiębiorców na zdobycie wsparcia finansowego. Z harmonogramów konkursów ogłoszonych na rok 2012 wynika, że możliwości na zdobycie dofinansowania inwestycji mają projekty oparte o wynalazki, pateny, wzory przemysłowe itp. Fundusze unijne można będzie otrzymać także na samą ochronę innowacyjnego pomysłu.

Dofinansowanie na wdrożenia wynalazku w działalności gospodarczej

Zmiany wprowadzone w Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka umożliwią uruchomienie pilotażowego instrumentu dla firm sektora MSP. Dofinansowane będzie wdrożenie wynalazku, który przed dniem złożenia wniosku nie był wytwarzany lub używany na terytorium Unii Europejskiej. W ramach procedury aplikacyjnej konieczne będzie złożenie potwierdzenia objęcia wynalazku ochroną patentową albo zgłoszenia do ochrony patentowej wraz ze sprawozdaniem o stanie techniki (bądź równoważnym dokumentem w procedurze międzynarodowej). Maksymalną wartość wsparcia na jeden projekt określono na poziomie 20 mln zł, przy maksymalnej intensywności 50% kosztów kwalifikowanych. Określono również minimalną wartość wydatków kwalifikowanych na poziomie 4 mln zł. W ramach realizacji projektu możliwe będzie dofinansowanie przede wszystkim kosztów zakupu lub leasingu środków trwałych, zakupu wartości niematerialnych i prawnych oraz kosztów tłumaczeń przysięgłych na język polski dokumentacji niezbędnej do złożenia wniosku. Budżet przeznaczony na konkurs wynosi ok. 217 mln euro. Nabór wniosków zostanie rozpoczęty jeszcze w II kwartale i potrwa przez około trzech miesięcy.

Wsparcie na uzyskanie czy realizację ochrony własności przemysłowej

Kolejnym narzędziem skierowanym dla innowacyjnych przedsiębiorców jest Poddziałanie 5.4.1 POIG Wsparcie na uzyskanie/realizację ochrony własności przemysłowej. Przedsiębiorcy sektora MSP mogą otrzymać wsparcie na realizację dwóch typów projektów. Pierwszy typ, zwany „Wsparciem na uzyskanie ochrony własności przemysłowej” związany jest z pokryciem kosztów przygotowania zgłoszenia wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego przez zawodowego pełnomocnika, który jest uprawniony do występowania przed właściwym organem ochrony własności przemysłowej. Obejmuje on też koszty zgłoszenia wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego do właściwego organu w celu uzyskania ochrony przyznawanej przez krajowe, regionalne lub międzynarodowe organy ochrony własności przemysłowej. Ponadto dofinansowane mogą być koszty prowadzenia postępowania przed właściwym krajowym, regionalnym lub międzynarodowym organem udzielającym ochrony.

Drugi typ projektów, zwany „Wsparciem na realizację ochrony własności przemysłowej” zapewnia pokrycie kosztów związanych z wszczęciem i prowadzeniem postępowania w zakresie unieważnienia lub wygaśnięcia patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy albo prawa z rejestracji. Według warunków ostatniego naboru maksymalna wielkość wsparcia w przypadku obu typów projektów wynosiła 400 tysięcy złotych, przy czym intensywność wsparcia uzależniona była od wielkości przedsiębiorstwa i mieściła się w przedziale od 70% do 35% wydatków kwalifikowanych. Ogłoszenie konkursu z budżetem 35 mln zł planowane jest jeszcze na maj 2012 r.

Technologie w postaci prawa własności przemysłowej

Jednym z dysponentów dofinansowań na inwestycje wdrożeniowe oparte o prawo własności przemysłowej jest Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK), pełniący rolę Instytucji Wdrażającej dla działania 4.3 Kredyt technologiczny PO IG. Wsparcie finansowe mogą w nim uzyskać przedsiębiorcy sektora MSP, planujący wdrożenie nowej technologii oraz uruchomienie na jej podstawie wytwarzania nowych lub znacząco ulepszonych produktów/usług. Co ważne, technologia nie może być stosowana na świecie dłużej niż 5 lat i musi mieć postać prawa własności przemysłowej lub usługi badawczo-rozwojowej lub nieopatentowanej wiedzy technicznej. Wyróżnikiem działania 4.3 jest forma wsparcia w postaci premii technologicznej, którą Beneficjent otrzymuje celem spłaty części kapitału kredytu zaciągniętego w banku komercyjnym na realizację inwestycji technologicznej. Pomimo dość skomplikowanych wymogów, podczas ostatniego naboru wniosków okazało się, że Kredyt technologiczny cieszy się bardzo dużą popularnością. W dniach 6-7 grudnia 2011r., do BGK wpłynęła rekordowa liczba 628 wniosków o łącznej wnioskowanej kwocie dofinansowania ponad 1,6 mld zł.

Wcześniejsze zapowiedzi Ministerstwa Rozwoju Regionalnego wskazywały, że w roku 2012 ogłoszone zostaną dwa nabory – wiosenny i jesienny. W związku z informacją, iż wartość wniosków złożonych podczas ostatniego naboru stanowi ok. 650% wartości środków finansowych przeznaczonych na realizację konkursu i ok. 120% całej alokacji dla działania 4.3 POIG, nabór przewidywany na wiosnę został odwołany. Pod znakiem zapytania wciąż pozostaje uruchomienie konkursu planowanego jesienią 2012 r.

Dotacje motywacją dla firm?

Poza wyżej wymienionymi programami w obszarze zainteresowań innowatorów winny znaleźć się jeszcze konkursy regionalne oraz projekty realizowane w ramach programu 3.1 PO IG. Warto też wspomnieć choćby o planowanym naborze w ramach Działania 1.4 Wsparcie projektów celowych, gdzie dodatkowo punktowane jest osiągniecie rezultatów w postaci zgłoszeń patentowych wynalazku, wzoru przemysłowego lub wzoru użytkowego. Przedsiębiorcy, którzy dokonają szczegółowego przeglądu wszystkich realizowanych i planowanych naborów wniosków z pewnością znajdą sporo szans na wsparcie finansowe swoich nowatorskich pomysłów.

Być może dostępność środków unijnych przyczyni się do wzrostu liczby patentów zgłaszanych przez polskie przedsiębiorstwa. Z pewnością środki te będą dodatkową motywacją, by ochroną prawną własnego know-how się zainteresować.

Dodatkowe środki z EFRR zwiększające alokacje priorytetów PO IG (w mln euro):

Priorytet I – Badania i rozwój nowoczesnych technologii – 141,86

Priorytet III – Kapitał dla innowacji – 25,5

Priorytet IV – Inwestycje w innowacyjne przedsięwzięcia – 149,24

Priorytet V – Dyfuzja innowacji – 8,00

Priorytet VII – Społeczeństwo informacyjne  – budowa elektronicznej administracji – 78,6

Autorka jest głównym konsultantem ds. projektów europejskich Wielkopolskiego Instytutu Jakości.