Jak onegdaj warzono piwo w Poznaniu

Co to jest galeria handlowa „Stary Browar”, nikomu w Poznaniu tłumaczyć nie trzeba. Ale czy zastanawiali się Państwo, skąd wzięła się ta nazwa i cóż to za browar tam się wcześniej znajdował?

W pierwszej połowie XIX wieku w Poznaniu istniało kilka małych, rodzinnych browarów, produkujących piwo, które nie miało zbyt dobrej opinii wśród współczesnych. Spośród tych rodzinnych firm, należy wymienić browar rodziny Stocków, produkujący popularne w Poznaniu tzw. piwo sztokowskie. Znanym browarem w dziewiętnastowiecznym Poznaniu, była firma Alt-Baierische Brauerei, należąca do spółki Sawiński – Lambert, która warzyła piwo bawarskie. Marceli Motty w Przechadzkach po mieście, wspomina też o Andrzeju Batkowskim, który w małym browarze na ulicy Wrocławskiej robił piwo jałowcowe. Dość znanymi browarami były też zakłady Paula Gumprechta, Louisa Friese i Stanisława Kolankowskiego.

Największym z wymienionych fabryczek, był browar i słodownia Oskara Heimanna i Juliusa Kuznitzky’ego, znajdujący się na Łazarzu. Jednak w drugiej połowie XIX wieku, przemysł piwowarski w stolicy Wielkopolski zdominowały trzy wielkie browary: Bavaria, browar Mycielskich w Kobylimpolu, oraz największy z nich, browar braci Huggerów.

Zacznijmy od fabryki Brauerei Bavaria. Zakład został wybudowany z latach siedemdziesiątych XIX wieku, przy uliczce dochodzącej do ul. Augusty Wiktorii (obecne ul. Grunwaldzka) i składał się z browaru oraz słodowni. Z czasem dobudowano suszarnię słodu i lodownię. Pod koniec XIX wieku zaczęto przechodzić z fermentacji ciepłej na zimną, co powodowało konieczność budowy pomieszczeń do składowania sztucznego lodu. W latach dziewięćdziesiątych fabryka się rozrosła. Dobudowano maszynownię i kotłownię, a z czasem także stajnię, wozownię i zakład bednarski. Po I wojnie światowej browar upadł, a jego budynki przejęła fabryka mebli, istniejąca do 1929 roku. Wreszcie halę kupiła parafia św. Michała Archanioła, która przebudowała ją na dwupoziomowy kościół.

Kolejnym potentatem piwnym na rynku poznańskim, był browar hrabiego Józefa Mycielskiego w Kobylimpolu. Zakład powstał w 1872 roku. Produkowano tu piwo według metody czeskiej. Warzono dwa rodzaje piwa – mocniejsze i słabsze w ilości 12.000 beczek rocznie. Warto podkreślić, że był to bardzo nowoczesny zakład. Jako pierwszy na ziemiach polskich miał żelazne kadzie i kocioł warzelny. Browar tworzyły dwa budynki: główny ze słodownią, warzelnią zacieru i fermentownią, oraz piwnice składowe z lodownią na 5.000 beczek, gdzie odbywała się ostateczna fermentacja. Po I wojnie światowej browar zmodernizowano. W 1924 roku produkowano z nim 12.500 hektolitrów piwa rocznie. Budynki zostały bardzo zniszczone w 1945 w wyniku walk o Poznań. Ostatecznie browar został zamknięty w 1973 roku i popadł w ruinę. Teraz powstają tutaj lofty.

Browar Kobylepolski, Majakowskiego 309-311- Browarna, foto: Muzeum Narodowe w Poznaniu, wystawa Miejska ikonosfera na drukach reklamowych z widokami Poznania

Przejdźmy do ostatniego i zarazem największego z poznańskich browarów. Jego założycielami byli bracia Julius i Alfons Hugger. Ich ojciec – Ambrosius przybył do Poznania ze Schwarzwaldu. Huggerowie otworzyli małe browary najpierw przy ulicy Wronieckiej, później św. Wojciecha. W 1876 roku kupili działkę na narożniku ulicy Półwiejskiej i uliczki ciągnącej się od Bramy Wildeckiej, wzdłuż fortyfikacji miejskich, obok fortu Grolman. Kupili tam i ubezpieczyli lodownię, oraz dwa domy i oficynę. Następnie, w latach dziewięćdziesiątych, dobudowali warzelnię, słodownię i suszarnię wyposażoną w charakterystyczny komin.

Browar braci Huggerów przed rokiem 1930, foto: poznan.wikia.com

W 1895 roku zakład braci Huggerów przekształcił się w spółkę akcyjną pod nazwą Bierbrauerei Aktien-Gesellschaft vormals Gebrüder Hugger. W 1905 roku dobudowano budynki biurowe i zakłady bednarskie. Początek XX wieku i okres I wojny światowej, to czasy największej prosperity firmy. Produkowano w browarze trzy gatunki piwa: Kryształ (piwo jasne, pilzneńskie), Specjał (ciemne, monachijskie) i Porter. Łącznie warzono 72.000 hektolitrów piwa rocznie.

W 1926 roku browar został przejęty przez firmę Fabryki Chemiczne Dr Roman May. Zakład został nazwany Browarami Huggerów. Dalej produkowano piwo, ale najlepsze czasy firma miała już za sobą. W 1937 roku podupadający browar wzięła z dzierżawę firma Browar Związkowy Związku Restauratorów. W 1939 roku browar przejęli Niemcy, nadal produkując tam piwo. Pod koniec wojny budynki przeznaczono jednak na schrony. W czasie walk o Poznań w 1945 roku, zakłady zostały poważnie uszkodzone. Po wojnie fabrykę upaństwowiono. Oprócz warzenia piwa, produkowano tu również Pepsi-Colę.

Metody produkcji okazały się przestarzałe i w 1980 roku browar zamknięto. Część budynków przejęła wytwórnia wód gazowanych, istniejąc tam do 1997 roku. W 1998 roku budynki kupiła firma Fortis „Nowy Stary Browar”, należąca do Grażyny Kulczyk i otwarto nowy rozdział w dziejach dawnego Browaru Huggerów, ale to już zupełnie inna historia… Warto o tym pomyśleć przechadzając się po sklepach i pijąc kawę w kawiarniach Galerii Stary Browar.

Oświetlony Stary Browar, Foto: Michał Skrety, fotoportal.poznan.pl

Autor: Maciej Brzeziński, więcej opowieści znajdziecie na blogu: http://poznanskiehistorie.blogspot.com/

Czytaj także:  Kalendarium Poznańskie. 1869 Poznańscy przedsiębiorcy bracia Huggerowie ubezpieczają swój browar parowy przy ulicy Św. Wojciech 29, który uruchomiony został w 1849 r.

Źródła:

– A. Dolczewska, Browar braci Huggerów i kilka słów o poznańskich browarach w XIX wieku, w: Na frasunek…, „Kronika Miasta Poznania 4 2000.
– www. starybrowar5050.com
– www.pl.wikipedia.org