KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 21 LIPCA

Święto narodowe Belgii. Rocznica wstąpienia na tron Leopolda I, pierwszego króla Belgów w 1831 r.

Osoby urodzone 21 lipca mają więcej zalet niż wad. Odznaczają się szlachetnym charakterem, są wrażliwe i cierpliwe. Stałe i wierne w uczuciach potrafią być idealnymi partnerami życiowymi. Nie forsują własnych ambicji i aspiracji życiowych. Zawsze są gotowe poświęcić się dla innych. Bywają jednak próżne i mogą odznaczać się słabą wolą.

Cytaty na dziś:

•    W małżeństwie ważne jest, by dobrać się nie tylko zaletami, ale i wadami. Magdalena Samozwaniec
•    Nie wystarczy dużo wiedzieć, ażeby być mądrym. Heraklit z Efezu.
•    Kobiety umieją dobrze robić tylko to, czego się nie nauczyły. Przysłowie

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1551 Kasper Goski, późniejszy burmistrz Poznania, powrócił do Polski po studiach w Padwie. Został przybocznym lekarzem prymasa Mikołaja Dzierzgowskiego a po jego w 1552 r. Kasper Goski wyjechał powtórnie do Poznania, gdzie dał się poznać jako doskonały lekarz. W 1569 roku wydał tu drukiem rozprawę pt. “O powietrzu morowym”, w której wyłożył zasady skutecznego zapobiegania epidemiom, wybuchającym jego zdaniem najczęściej w przeludnionych, brudnych dzielnicach miast.

Obok praktyki lekarskiej Goski przez wiele lat aktywnie uczestniczył w życiu publicznym Poznania, piastując kilkakrotnie stanowisko rajcy miejskiego i pełniąc obowiązki burmistrza tego miasta.

Za zasługi dla Poznania, ten “mąż zacny i mądry”, otrzymał w r. 1567 duży kawałek ziemi na przedmieściu Glinki. W czasie pierwszego i drugiego bezkrólewia, reprezentował poznańską radę miejską na sejmach elekcyjnych, popierając najpierw kandydaturę Henryka Walezego, a następnie Stefana Batorego.

Rozgłos zyskał nie tylko na polu działalności medycznej i politycznej; dał się on również poznać swoim współczesnym jako wybitny astrolog. Ogromną sławę przyniosło mu układanie prognostyków astrologicznych, które w latach 1551 -1578 wydawał w Krakowie, Wrocławiu i Wenecji.

Największą popularność i europejską sławę zyskał przepowiadając zwycięstwo świata chrześcijańskiego w wojnie z Turkami.

Gdy 7 października 1571 r. bitwa pod Lepanto potwierdziła przewidywania naszego astrologa, nie było końca i miary w jego wysławianiu, zwłaszcza w Rzymie i Wenecji. Od rządu tej ostatniej otrzymał Goski zaszczytny tytuł “męża dla senatu i ludu weneckiego dobrze zasłużonego” i został mianowany patrycjuszem weneckim. Wyznaczono mu również dożywotnią rentę w wysokości 300 dukatów rocznie oraz uczczono wystawieniem miedzianego posągu w Uniwersytecie Padewskim. W starszym wieku przeniósł się Kasper Goski na pewien czas do Wenecji, lecz przed śmiercią powrócił do Poznania, gdzie zmarł 25 listopada 1576 r.

Na podstawie: J. Wiesiołowski, Diariusz studencki burmistrza Goskiego, KMP 1/1999, oraz H. Barycz, “Goski Kasper”, Polski Słownik Biograficzny, t. VIII, Wrocław – Warszawa 1959-1960.

Goski mieszkał w kamienicy przy Starym Rynku pod dzisiejszym numerem 48.

O unikatowym charakterze tego domu może świadczyć fakt, że najstarsze jego fragmenty zachowane do dzisiaj, pochodzą z XIII wieku, a więc z okresu, kiedy Stary Rynek został wytyczony przez fundatorów miasta, w związku z jego lokacją na lewym brzegu Warty (1253 r.). Ta część kamieniczki – będąca jednocześnie najstarszym murowanym reliktem, który przetrwał do dziś w obrębie Starego Rynku – niewidoczna na pierwszy rzut oka, wycofana jest bowiem w stosunku do linii zabudowy. Nieodżałowanej pamięci Witold Gałka, historyk architektury i Miejski Konserwator Zabytków interpretował ten stary, XIII-wieczny fragment kamienicy jako wieżę mieszkalną. Tego typu konstrukcje charakterystyczne były dla bogatych, handlowych miast zachodniej Europy. istnienie więc takiego reliktu w architekturze staromiejskiej Poznania, reliktu o proweniencji późnośredniowiecznej, wskazuje nie tylko na zasobność ówczesnego właściciela domu, ale też na wysoki status samego miasta.

Nie dziwi więc, że kamienicę pod numerem 48 zamieszkiwały na przestrzeni wieków wybitne osoby. By to już nie tylko perukarz Korzonkiewicz (właściciel w 1735 r.) , czy bogata mieszczańska rodzina Orzelskich (od 1648 r.), radca dworu Józef Karowe i chorąży poznański Skaławski (XVIII wiek), ale przede wszystkim Excellens Casparus Goski.

[Źródło: Adam Suwart, Poznański dom weneckiego senatora. https://www.poznan.pl/mim/bm/news/samorzad,c,16/poznanski-dom-weneckiego-senatora,127060.html]

1655 Wojska szwedzkie wkroczyły do Wielkopolski, początek „potopu szwedzkiego”

1923 Odbyła się uroczystość poświęcenia kolejki wąskotorowej z Tamy Garbarskiej do Biedruska

W latach 20-tych XX wieku Biedrusko z Poznaniem łączyła kolejka wąskotorowa, której ponad 17 kilometrowa trasa biegła wzdłuż lewego brzegu Warty obok drogi przez Szeląg, Naramowice i Radojewo. Ładownia, z której odjeżdżały dwa pociągi dziennie, znajdowała się przy Tamie Garbarskiej.

Na każdym przystanku na trasie kolejki znajdował się jeden zawiadowca (podoficer) i telefonista, mający łączność z pobliskimi przystankami, na których znajdowały się wymijalnie.

Kolejka poruszała się z prędkością około 15 km na godzinę i bez większych problemów przebywała trudny teren na swojej trasie.

Kolejka wprowadziła szereg udogodnień przy dostawach dla wojsk stacjonujących w Obozie Ćwiczebnym w Biedrusku. Do tej pory obóz zaopatrywany był w amunicję i materiały wybuchowe, z magazynów znajdujących się w poznańskiej Cytadeli, przez stację w Bolechowie, a następnie przez most na Warcie. Wiązało się to ze sporymi kosztami i zajmowało dużo czasu, gdyż przy takim transporcie istniała potrzeba zatrudnienia wielu żołnierzy do jego obsługi oraz opakowania dostaw, aby transport spełniał przepisy bezpieczeństwa.

Projektodawcą i opiekunem budowy połączenia z Poznaniem był Komendant Obozu Ćwiczebnego w Biedrusku pułkownik Furdzik. Początkowo administracją kolejki zajmował się 3 Pułk Wojsk Kolejowych z Poznania, a następnie Komenda Obozu Ćwiczebnego, która specjalnie do tego celu zatrudniła osobę za nią odpowiedzialną.

21 lipca 1923 roku odbyła się uroczystość poświęcenia kolejki, na którą  przybyło wielu gości m.in.:  Dowódca Okręgu Korpusu VII generał dywizji Kazimierz Raszewski, Prezydent Miasta Poznania Cyryl Ratajski i Starosta Poznański Tadeusz Kłos.

Po dokonaniu przeglądu Kompanji Honorowej 3 Pułku Wojsk Kolejowych przez Dowódcę Okręgu Korpusu VII generała dywizji Kazimierza Raszewskiego meldunek o ukończeniu budowy złożył dowódca pułku pułkupodpułkownik Pedenowski, składając jednocześnie podziękowanie władzom wojskowym oraz cywilnym za pomoc przy budowie. Po przemowieniach zaproszonych gości kapelan wojskowy dokonał poświecenia kolejki, a przy trzykrotnym gwiździe lokomotywy generał Raszewski przecięciem wstęgi otworzył tor. Po uroczystości kolejka wyruszyła do Biedruska, wioząc zaproszonych gości na obiad do Kasyna Obozu Ćwiczebnego.

Mieszkańcy  miejscowości znajdujących się na jej trasie jako wyraz radości wznieśli szereg bram triumfalnych. Niestety w wyniku nieprzestrzegania dyscypliny przeciwpożarowej przez obsługę kolejki wąskotorowej, skutkiem której było spłonięcie kilku domów w Radojewie, w połowie lat dwudziestych kolejkę zlikwidowano.

Na podstawie: http://www.biedrusko.org/news/view/id/96/kolejka_wojskowa_poznan__biedrusko

1942 W getcie warszawskim został rozstrzelany przez Niemców – za udzielenie pomocy lekarskiej choremu Żydowi – dr Franciszek Raszeja, profesor Uniwersytetu Poznańskiego.

Prof. Raszeja został zastrzelony pierwszego dnia akcji podczas operacji żony antykwariusza Szulberga przy Chłodnej 20. Niemcy po wkroczeniu do mieszkania zapytali lekarza, czy wie, że operuje Żyda. Profesor powiedział, że jest mu wszystko jedno, kto jest jego pacjentem. Po tym został zastrzelony, mimo że miał legalną przepustkę” [źródło: Estera Rozin Relacja 301-4511; w Archiwum ŻIH]

Władysław Szpilman, “Śmierć miasta”: “Po południu zaszedł wypadek, który wstrząsnął opinią całej Warszawy, po obu stronach murów; znany polski chirurg Raszeja został wezwany do getta aby dokonać trudnej operacji. Przy wejściu otrzymał przepustkę od komendy żandarmerii niemieckiej w Warszawie, lecz kiedy przybył na miejsce i rozpoczął zabieg, do mieszkania wtargnęli SSmani, zastrzelili chorego, leżącego na stole operacyjnym pod narkozą, potem prowadzącego operację Raszeję i wszystkich znajdujących się w mieszkaniu domowników”.

1946 Na stokach poznańskiej cytadeli został powieszony Arthur Greiser, pełniący podczas okupacji obowiązki namiestnika Kraju Warty. Była to ostatnia publiczna egzekucja w Europie. [fot. Zbigniew Zielonacki / Cyryl]

1970 Otwarcie amfiteatru w Parku Tysiąclecia w Poznaniu.

Park Tysiąclecie urządzono na terenie leśnym, na miejscu dawnej strzelnicy wojskowej i dawnego cmentarza przy ul. Świętojańskiej. Charakterystycznym drzewem, licznie występującym na terenie parku, jest robinia akacjowa. To nierodzime drzewo, które łatwo się przyjmuje i rozmnaża, zostało zasadzone w XIX wieku dla zamaskowania strzelnicy wojskowej i fortyfikacji na Malcie.

Park zajmuje powierzchnię 26,3 ha. Pierwsze plany utworzenia “parku ludowego” powstawały w latach 1928-1929, lecz nie doszły one do skutku z powodu opozycji grupy przyrodników skupionych wokół Adama Wodziczki.

W 1931 ogłoszono konkurs na zagospodarowanie “Cybińskiego Klina Zieleni”, który zaczęto realizować dopiero po odbudowie Poznania ze zniszczeń wojennych. Ostatecznie park udostępniono publiczności 16 lipca 1966 jako pierwszy z pięciu projektowanych nowych parków w Poznaniu, ale prace wykończeniowe trwały do 1970. Powstał wówczas m.in. niewielki amfiteatr z muszlą koncertową.

W parku znajduje się 28 pomnikowych głazów narzutowych (największy z nich, owalny gruboziarnisty granit o równo obtoczonych powierzchniach, ma obwód 560 cm). Większość z nich pochodzi ze żwirowni miejskiej przy ul. Głównej i z okolicy szkoły dla głuchoniemych na Śródce.

W parku zbudowano także Ośrodek Związku Młodzieży Socjalistycznej i Ośrodek Związku Harcerstwa Polskiego. Znajdowała się tam także ponadnaturalnych rozmiarów szachownica wraz z figurami do gry w szachy.

1972 Oddanie w Poznaniu do użytku kolejki dziecięcej „Maltanka”.

Historia Maltanki sięga 22 lipca 1956 r. Wtedy to zaczęła kursować Harcerska Kolejka Dziecięca. Można było się nią przejechać z okolic Ogrodu Jordanowskiego na Łęgi Dębińskie. Obsługiwali ją harcerze oraz młodzi kolejarze, w tym także uczniowie technikum kolejowego

W 1970 r. kolejka ostatni raz pojechała na Dębinę. Właśnie latach 70. rozpoczęła się budowa ul. Hetmańskiej, która przecinała trasę Harcerskiej Kolejki Dziecięcej. I harcerskiej kolejce trzeba było znaleźć nowe miejsce.

W 1972 r. przeniesiono lokomotywy i wagoniki na tereny wokół Jeziora Maltańskiego. Od tamtej pory pieczę sprawowało nad nimi poznańskie MPK. Właśnie na początku lat 70-tych miasto uporządkowało tereny nad Maltą i rozpoczęto budowę nowego ZOO. Kolejka dostała drugie życie.

Pierwszy kurs na nowej, maltańskiej, trasie odbył się 21 lipca 1972 r. Już w pierwszych miesiącach wagoniki przewiozły ponad 65 tysięcy pasażerów. Na przełomie lat 70. i 80. Maltanka biła prawdziwe rekordy – ponad 200 tys. pasażerów w sezonie.

Obecnie, w 2007 roku, Maltanka to, kilka wagonów, dwie lokomotywy spalinowe, mały parowóz Borsig z 1925 roku. i jednej wagon samobieżny, tzw. ryjek. Maltanką co roku podróżuje ok. 120 tys. osób.

1973 Polacy po raz pierwszy doświadczyli wolną od pracy sobotę.

Wolne soboty były wprowadzane na podstawie dekretów Rady Państwa z 1972 i 1973 roku stopniowo, początkowo (w 1973) dwa razy w roku (za odpracowaniem), następnie sześć w 1974, poczynając od 1975 roku było to 12 dni w roku, potem dwie i trzy soboty miesięcznie.

Pierwszą wolną sobotą był dzień 21 lipca 1973 roku (przed przypadającym nazajutrz Narodowym Świętem Odrodzenia Polski).

Wolnych sobót dotyczył ostatni z 21 postulatów w sierpniu 1980. W zawartych porozumieniach gdańskich władze wyraziły zgodę na wprowadzenie wszystkich sobót wolnych od pracy. Podobne uzgodnienie zawarto w porozumieniach w Jastrzębiu, przy czym dookreślono, że ma to się stać od 1 stycznia 198.

Na początku 1981 roku wprowadzono zasadę, która stanowiła, że co druga sobota była wolna. Nie dotrzymano zatem porozumień ze strajkującymi, które gwarantowały wszystkie soboty wolne. Następne porozumienie, z 30 stycznia 1981 r., mówiło o tym, że trzy soboty w miesiącu miały być wolne.

Pod koniec PRL-u prawie wszystkie soboty były wolne. [wikipedia]

ZDARZYŁO SIĘ 21 LIPCA

1542 Papież Paweł III powołuje do życie (konstytucją “Licet ab initio”) inkwizycję rzymską. Do końca stulecia trybunały inkwizycji rzymskiej na terenie Włoch wydały nieco ponad sto wyroków śmierci (nie tylko z powodów religijnych).

1719 Zmarła Elżbieta Orleańska. Księżna de Berry, znana z dowcipu i rozwiązłego trybu życia, podejrzewana o kazirodcze stosunki z ojcem.
W wieku 24 lat była już starą kobietą. Gdy zaczęła gorączkować “podawano jej środki przeczyszczające, aż zmarła”. Sekcja zwłok wykazała, że “księżniczka miała wrzód żołądka, inny pod pachą, całkowicie przegniłą śledzionę, wodogłowie i mózg o połowę mniejszy od normalnego.”

1773 Papież Klemens XIV pod presją oświeceniowej opinii publicznej ogłosił bullę o rozwiązaniu zakonu jezuitów. Mnisi musieli oddać posiadłości ziemskie i przejść do innych zakonów.

1816 Urodził się Paul Julius Reuter – niemiecki księgarz, założyciel trzeciej z kolei w Europie agencji prasowej, którą w roku 1851 przeniósł z Niemiec do Londynu.

1897 Oficjalne otwarcie Tate Gallery w Londynie. Galeria została wybudowana na miejscu dawnego więzienia Millbank w Westminsterze.

1898 Hiszpania odstąpiła Stanom Zjednoczonym Wyspy Guam.

1899 Urodził się Ernest Hemingway, pisarz amerykański. Był ochotnikiem na froncie włoskim, korespondentem wojennym w Hiszpanii, uczestniczył w wojnie domowej po stronie republikańskiej. Jego najważniejsze dzieła to: Słońce też wschodzi (1926), Pożegnanie z bronią (1929), Śmierć popołudniu (1932), Komu bije dzwon (1940), Stary człowiek i morze (1952). W 1954 roku otrzymał literacką Nagrodę Nobla.

1911 Urodził się Marshall McLuhan, kanadyjski teoretyk mediów i komunikowania. Jego stwierdzenie, że “środek przekazu jest przekazem” weszło na stałe do słownika współczesnej teorii mediów. Ochrzczony prorokiem Internetu, gdzie w praktyce realizuje się jego koncepcja “globalnej wioski”, pozostaje do dzisiaj jednym z najbardziej popularnych myślicieli XX wieku.

1925 Miała miejsce pierwsza katastrofa w polskiej flocie. W skutek eksplozji zatonął torpedowiec “Kaszub”. Załoga została uratowana.

1927 Zwycięzcą pierwszych mistrzostw świata w kolarstwie szosowym został Włoch Alfredo Binda.

1946 Pierwszy start i lądownie odrzutowca na lotniskowcu. Był to XFD-1 phantom, którym z pokładu USS „Franklin D. Roosevelt” poleciał por. James J. Davidson.

1947 Urodził się Cat Stevens, jeden z najpopularniejszych balladzistów lat 70- tych. Naprawdę nazywa się Steven Demetri Georgiou. Popularność zdobył w 1967 roku nagraniem „Matthew And Son”. W latach 70-tych był bardzo popularnym wykonawcą ballad. W 1979 roku poślubił Turczynkę, został wyznawcą islamu i przestał nagrywać i występować.

1950 Sejm PRL uchwalił Ustawę o 6-letnim planie rozwoju gospodarczego i budowy podstaw socjalizmu na lata 1950-1955.

1952 Urodził się Robin Williams, amerykański aktor. Grał m.in. w filmach: “The Fisher King”, “Hook”, “Stowarzyszenie umarłych poetów”, „Goog morning Vietnam, Pani Doubtfire, Przebudzenie.

1960 Pani Sirimavo Bandaranaike została premierem Cejlonu. Po raz pierwszy na świecie powołano kobietę na stanowisko szefa rządu.

1962 W londyńskim klubie “Marquee” odbył się pierwszy publiczny występ grupy The Rolling Stones.

1969 O 3:56 Neil Armstrong jako pierwszy człowiek w historii stanął na Księżycu. Edwin Aldrin poszedł w jego ślady kilka minut później. Astronauci pozostali na Księżycu przez 22 godziny.

1982 Zmarł Jean Girault, francuski reżyser. Twórca m.in. filmów z żandarmem.

1983 Zakończyła działalność Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego, pozostałość stanu wojennego.

1994 Tony Blair został najmłodszym w historii przewodniczącym brytyjskiej Partii Laburzystów (Partia Pracy).

2002 Po latach emigracji legendarny kurier z Warszawy, Jan Nowak Jeziorański, powrócił na stałe do Polski.

2002 Niemiec Michael Schumacher został po raz trzeci z rzędu, a po raz piąty w karierze mistrzem świata Formuły 1. Wyrównał tym samym rekord Argentyńczyka Juana Manuela Fangio- najlepszego kierowcy świata lat pięćdziesiątych.

2005 Zmarł Andrzej Grubba, polski tenisista stołowy.

To nie sukcesy sportowe, ale życiowa postawa Andrzeja Grubby uczyniły go wielkim. Najlepszy polski tenisista stołowy zmarł 21 lipca po walce z rakiem płuc. Miał 47 lat. Był mańkutem, ale rakietkę tenisową wziął do prawej ręki i tak już zostało. Przez lata był najlepszym tenisistą stołowym na świecie. Wygrywał ze wszystkimi: z Chińczykami, ze Szwedami, na czele z Waldnerem, ale brakowało mu instynktu zabójcy i w najważniejszych chwilach, na igrzyskach i mistrzostwach świata, przegrywał.

Imieniny obchodzą; Benedykt, Daniel, Wawrzyniec, Andrzej, Paulina

Benedykt w łacinie znaczy “błogosławiony”. Osoba o tym imieniu jest mało towarzyska, stroni od przyjaciół. W życiu rodzinnym jest trudna we współżyciu. Posiada bardzo zmienny charakter, co jest źródłem wielu nieporozumień i kłopotów.

Wawrzyniec to imię mężczyzn uczynnych i prawdomównych, o dużym temperamencie, którzy bardzo szybko podejmują decyzje. Panowie o tym imieniu są kapryśni, a ich fanaberie mogą osłabić jedynie pochlebstwa. Wówczas stają się filantropami, udzielają rad i pomocy ludziom.

Daniel to imię biblijne, w języku hebrajskim oznacza „Bóg jest moim sędzią” albo „Bóg osądził”, według tekstów akadyjskich można imię to tłumaczyć jako „potężny jest mój Bóg”
Imię to w Polsce używane jest od XIV wieku, zwłaszcza na dawnych kresach wschodnich.

Daniel jest inteligentny i bystry, obdarzony analitycznym umysłem. Bacznie obserwuje ludzi, by potem wydać o nich sprawiedliwy sąd. Ma poczucie humoru. W miłości i przyjaźni stały, ale jeśli ktoś raz straci jego zaufanie, nie odzyska go łatwo.