Ekstremalna normalność w sztuce: Wywiad z Sofią Żezmer

W przededniu otwarcia wystawy „Ekstremalna normalność” w Galerii Miejskiej Arsenał, kuratorka Bogna Błażewicz spotkała się z Sofią Żezmer, artystką, której twórczość jest nieustanną eksploracją granic normalności i jej wpływu na nasze życie oraz otoczenie. Wnikliwa rozmowa między dwiema twórczymi osobowościami staje się wstępem do fascynującego świata, w którym sztuka przeplata się z filozofią, a codzienność z aberracjami.

Normalność a eksternalizacja

W pierwszych słowach rozmowy Błażewicz podkreśla, że normalność zazwyczaj wywołuje skojarzenia ze stabilnością, harmonią oraz akceptowalnymi normami społecznymi. Jakież jest jednak znaczenie „ekstremalnej normalności” w kontekście XXI wieku? Żezmer bardzo trafnie definiuje ten termin: „Ekstremalna normalność to zestaw okoliczności i systemowych norm, do których przywykliśmy i które stanowią nasze zrozumienie tego, co potocznie przyjęte jako ‘normalne’. Ale często ta ‘normalność’ łamie granice tego, co jest korzystne dla ludzi i ekosystemu”. Artystka zwraca uwagę, że nasza utarta wizja świata może okazać się nie tylko mylna, ale wręcz niebezpieczna.

Ekonomia oparta na nieskończonym wzroście w ograniczonym środowisku, rosnące nierówności społeczne czy powszechne łamanie praw człowieka to tylko niektóre z problemów, które Żezmer stara się ujawnić w swoim dziele. Zastanawia się nad tym, dlaczego oceniamy te zjawiska jako „normalne”, a przecież są one jedynie ekstremalnymi przypadkami.

Przestrzeń sztuki – przestrzenią idei

Gdy rozmowa przechodzi do istoty sztuki, Żezmer wyjaśnia, jak postrzega swoje dzieła jako narzędzia do manifestacji ulotnych i irracjonalnych spostrzeżeń oraz idei. Sztuka, według niej, nie istnieje w próżni – jest ściśle związana z kontekstem społeczno-historycznym. „Jest to przestrzeń do stwarzania znaczenia, do komunikowania tego, co nie jest wypełnione konwencjonalnym znaczeniem lub do transformacji tych znaczeń”, podkreśla artystka.

Dorota Monkiewicz, pisząc o twórczości Żezmer w Kwartalniku Rzeźby „Orońsko”, określiła jej instalacje jako rebusy. Odpowiedź ogólnej formy wielu znaczeń odnosi się do prac artystki, które integrują słowa o specyficznych oraz absurdalnych znaczeniach w konstrukcję multidyscyplinarną. Żezmer zwraca uwagę na to, że każda jej instalacja to rozdział, który nie ma poprawnego rozwiązania. „Waża dla mnie jest jednoczesność potencjalnych znaczeń i dekonstrukcja przyjętych nawyków myślenia i postrzegania” – mówi artystka.

Przygnębiające pytania współczesności

Dzięki swojej nowej wystawie Żezmer pragnie zwrócić uwagę na konsekwencje akceptacji status quo. W kontekście „ekstremalnej normalności” zauważa niepokojące tendencje – bierność w obliczu społecznych problemów oraz uzależnienie od zewnętrznych wizji rzeczywistości. Używając słów antropologa Arjuna Appadurai: „akt wyobraźni ludzkiej nie jest tylko ulotnym odejściem od rzeczywistości, ale raczej aktem społecznym”. W dzisiejszym świecie człowiek zupełnie zmienia swoją rolę – staje się zarówno konsumujący, jak i przedmiotem sprzedaży danych oraz analiz, co prowadzi do nieprzyjemnych konsekwencji.

Sofi Żezmer wyraża pragnienie pobudzenia u widzów refleksji nad tymi tematami oraz zachęca ich do poszukiwania głębszej empatii wobec lokalnych rzeczywistości. W obliczu technologizującego się świata i rozrostu sztucznej inteligencji kwestią staje się to, co definiuje człowieka i jego istotę.

Kalendarium

Wystawa „Ekstremalna normalność” jest doskonałą okazją do zastanowienia się nad współczesnymi wyzwaniami i oczekiwaniami społecznymi. W najbliższych dniach widzowie będą mogli zobaczyć prace Sofii Żezmer w Galerii Miejskiej Arsenał, gdzie sztuka spotyka społeczne problemy, a obserwacje artystki stają się punktem wyjścia do szerszej dyskusji.

Zapraszamy do odwiedzin!

Dzięki tej inspirującej rozmowie Żezmer i Błażewicz udowadniają, że sztuka współczesna nie tylko przetrwała, ale również przekroczyła własne granice, angażując nas w rozważania nad tym, co tak naprawdę oznacza być normalnym w ekstremalnym świecie. Warto przyjść i zobaczyć wystawę „Ekstremalna normalność”, aby odkryć nowe perspektywy oraz otworzyć się na krytyczne refleksje dotyczące naszej rzeczywistości.