KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 10 LUTEGO

Słońce w znaku Wodnika

Osoby urodzone 10 lutego są uosobieniem szlachetności. W swoim otoczeniu posiadają opinię prawych, dobrych i lojalnych, takimi też są w istocie. W miłości oraz przyjaźni są wierni. Potrafią pocieszyć, pomóc, zaszczepić optymizm. Umysł ich jest otwarty, posiadają duże zdolności intelektualne, do wszelkich poglądów podchodzą racjonalnie, są postępowi. Trudno jest im jednak współpracować z innymi. Współdziałanie to ich pięta achillesowa. Często doprowadza ich to do nerwic.

Cytaty na dziś:

• Muzyka łagodzi obyczaje. Jerzy Waldorff
• Reklama jest tak potrzebna produktowi jak prąd elektryczny żarówce. Charles Wilp

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1768 Kiedy księżyc zbliżał się do lutowej pełni, puścił siarczysty mróz, który trwał od 10 grudnia do dziś. Tego dnia, jak i w następne padało. Mróz powrócił dnia 14 [lutego]
Na podstawie: Kroniczka rezydencji Karmelitów Trzewiczkowych w Poznaniu przy kościele Najświętszej Krwi Pana Jezusa na ul. Żydowskiej. Opracowane przez Jacka Wiesiołowskiego, Wydawnictwo Miejskie, 2005

1813 Na trzy dni  przed wkroczeniem do Poznania wojsk rosyjskich zmarł Bernard Rose, prezydent miasta. Następcą jego został Szymon Wroniecki.

1845 Urodził się Hermann Joseph Stübben, niemiecki urbanista i architekt, twórca wielu założeń architektonicznych w Poznaniu.

W latach 1904-1920 piastował stanowisko doradcy technicznego w Ministerstwie Finansów oraz szefował Królewskiej Komisji Rozbudowy Urbanistycznej Miasta Poznania.

W ramach jej prac stworzył istniejący do dzisiaj układ urbanistyczny Dzielnicy Cesarskiej. Jest również autorem projektu dzielnicy Sołacz. Prace Stübbena były inspiracją dla architektów zespołu secesyjnych kamienic na Jeżycach.

Stübben zajmował się głównie projektami urbanistycznymi. Część z nich dotyczyła przebudowy miast po zniesieniu fortyfikacji w całej niemalże Europie, min. Antwerpii, Brukseli, słowackiej Bratysławy, Luksemburga czy szwedzkiego Malmo.

W 1921 roku został nadradcą budowlanym w Münster. Jeszcze za jego życia, w 1930 jego rodzinne Hülchrath postawiło mu pomnik. Sławę przyniosły mu prace urbanistyczne w wielu miastach Europy.

1877 Urodził się Władysław Mieczkowski,  adwokat, poznański bankowiec, działacz polityczny, poseł do parlamentu II Rzeszy Niemieckiej, członek Naczelnej Rady Ludowej w 1918 roku, pełnił także obowiązki prezydenta Miasta Poznania.

W Poznaniu razem z Bernardem Chrzanowskim prowadził kancelarię adwokacką. Posiadał dużą wiedzę prawniczą, a ponadto był doskonałym mówcą. Sławę obrońcy przyniosły mu procesy polityczne.

Przed 1907 został członkiem endeckiej Ligi Narodowej. Od 1906 zasiadał w Radzie Nadzorczej spółki wydawniczej Nowa Drukarnia Polska, która wydawała dwa naczelne w Poznańskiem pisma endeckie: „Kurier Poznański” oraz „Orędownik”.

W czasie powstania wielkopolskiego był członkiem Naczelnej Rady Ludowej, a także delegatem na Polski Sejm Dzielnicowy, który odbył się w dniach 3–5 grudnia 1918 w Poznaniu.

W wolnej Polsce pracował w bankowości. Działalność polityczna Mieczkowskiego była głównie związana z Poznaniem. Od wyzwolenia miasta w 1918 do 1924 pełnił funkcję przewodniczącego Rady Miejskiej. Po śmierci prezydenta miasta J. Drwęskiego w 1921, aż do wyboru nowego prezydenta C. Ratajskiego pełnił obowiązki prezydenta miasta Poznania.

W 1934 sam został wybrany prezydentem miasta, rząd nie zgodził się jednak na zatwierdzenie. W związku z tym postanowił ponownie, po 16-letniej przerwie, otworzyć kancelarie adwokacką, którą prowadził do 1939.

W październiku 1946 został wybrany delegatem na Wielkopolskę, z ramienia rządu emigracyjnego w Londynie. Z tego powodu 28 listopada 1946 został wraz z innymi działaczami poznańskiego SN aresztowany przez Rejonowy Sąd Wojskowy w Poznaniu. Pozbawiono go wolności na 4 lata oraz praw publicznych i honorowych na 2 lata.

Ostatnie lata spędził w Luboniu, Poznaniu, Prusach i Barzkowicach pod Stargardem Szczecińskim, gdzie zmarł 6 kwietnia 1959.

1905 W sali Hotelu Francuskiego odbył się uroczysty wieczór inauguracyjny Klubu Wioślarskiego w Poznaniu.

Z tej okazji kilku członków klubu odczytało swoje wiersze. Jeden z nich kończył się tak: (…) woda jest celem, by na swoim grzbiecie – Niosła sławę wioślarzy po szerokim świecie…. na wieczoru zaś krańcach, słońce purpurowe – Swem promieniem ozłoci ciała jędrne, zdrowe, – I popłynie hen z falą okrzyk świeży, dziarski – Niechaj żyje, niechaj kwitnie Polski Klub Wioślarski.

Już jesienią wzniesiono nad Wartą Bramę Dębińską przy ul. Rzecznej 4 na pięknej łące otoczonej topolami. Szałas, który dziś nazwalibyśmy hangarem, postawił architekt Barcikowski. To on wydzierżawił go klubowi na dogodnych warunkach. W Poznaniu istniała już wtedy jedna przystań – na prawym brzegu Warty. Była to przystań Germanii, której tereny zajmuje obecnie poznański Energetyk.

Pierwsze wyjście w wodę nastąpiło wiosną 1905 r. na podarowanych klubowi przez członków dwójce “Goplana” i czwórce “Wisła” oraz dwójce “Maciejówka” – otrzymanej od prezesa Mielżyńskiego. W ten sposób na Warcie pojawili się wioślarze wydający polskie komendy, śpiewający polskie pieśni. Władze pruskie nie mogły zlikwidować apolitycznej organizacji, więc ją szykanowały. M.in. skazały prezesa Wierzbińskiego na 1,5 roku więzienia w twierdzy Wronki za artykuł w tygodniku “Praca” zatytułowany “Niebezpieczne ambicje Niemiec”.

[Na podstawie art. Jacka Łuczaka w Gazecie Wyborczej z 20.06.2004]

1924 W Poznaniu otwarto pierwszą w Polsce szkołę lotniczą.

1932 Zmarł inżynier Witold Hedinger, radny miasta Poznania, senator, inżynier, działacz gospodarczy i społeczny,prezes poznańskiej Rady Miejskiej.

W 1905 wraz z bratem Stanisławem zaczął rozwijać działalność przemysłową. Brał udział w życiu kulturalnym Poznania, był członkiem Towarzystwa Czytelni Ludowych, miał udział w tworzeniu biblioteki im. Kraszewskiego. W 1916 został radnym miejskim, a 7 maja 1924 został prezesem rady miasta. W okresie 1928-1930 był senatorem.

Zmarł 10 lutego 1932. Przy jego trumnie w Ratuszu 13 lutego 1932 przemawiał m.in. prezydent miasta Cyryl Ratajski. Kondukt na cmentarz farny przy ul. Bukowskiej prowadził biskup Walenty Dymek.

W Kronice Żałobnej określono Hedingera jako skromnego, mimo wysokiego urzędu obywatelskiego, człowieka który nie miał żadnego wroga, miał tylko przyjaciół.

1945 Trwały zacięte walki w rejonie fortów Waldersee i Bonin oraz w centrum Poznania.

„Od 10 lutego byliśmy przez Rosjan, za pomocą głośników, wzywani do poddania się. Dosłownie: »Wy ludzie z jednostki Fütterera, chodźcie do nas, baraki stoją ogrzane, jedzenie jest już gotowe, a piękne kobiety czekają już na was”. Po dwóch godzinach następował potężny ostrzał artyleryjski. I potem znów: »Wy psy, Wy przeklęci…« [M. Krzyżaniak, „Pododcinek IV »Północ«]

„Rankiem, 10 lutego, byłem z moimi ludźmi z powrotem w Landratamcie. Wśród starszych mężczyzn, z których głównie składał się mój oddział, pojawiły się podczas mojej nieobecności wątpliwości, czy jest jeszcze szansa wyjścia cało z tego piekła. To straszne, kiedy trzeba na takie pytanie podawać nieprawdziwe odpowiedzi. Jeszcze tego samego dnia mieliśmy ponownie zmienić nasze stanowiska i zająć wille po przekątnej skrzyżowania al. Niepodległości, przy ul. Nowowiejskiego”. [O. Jörn, „Walczyłem w oblężonym Poznaniu”] [Źródło: notka na stronie Festung Posen na facebooku]

1946 W Jutrosinie – miejscowości między Rawiczem a Krotoszynem urodziła się Krystyna Łybacka, najbardziej rozpoznawalna postać wielkopolskiej lewicy, posłanka od 1991 roku, minister edukacji w rządzie Leszka Millera, nauczyciel akademicki. Zmarła 20 kwietnia 2020, a 27 kwietnia została pochowana na cmentarzu Miłostowo w Poznaniu.

W rozmowie z Gazetą Wyborczą mówiła o sobie:  Jestem choleryczką, wybucham i szybko zapominam. Bardzo trudno się zaprzyjaźniam. Jestem pedantyczna. Wróciłam kiedyś z Warszawy i mówię do męża: Piłeś wino. On: – Nie piłem. Ja: – Nie opowiadaj, piłeś. On: Butelkę wyrzuciłem, kieliszek umyłem, skąd wiesz? Źle odłożyłeś korkociąg. W Poznaniu jest  bardzo przywiązana do Cytadeli. Lubi klimat ogródków na Starym Rynku i  Ostrów Tumski. Na Politechnice Poznańskiej wykłada matematykę.

1969 Richard Norman Jones, profesor spektrochemii organicznej został doktorem honoris causa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.

1978 Oddanie do użytku stołówki dla studentów AWF, przy ulicy Serafitek.

1998 W południe, w Sali Błękitnej Urzędu Miasta, oblężonej przez dziennikarzy miała miejsce inauguracja Miejskiego Informatora Multimedialnego, czyli oficjalnej strony Miasta Poznania.

Wszystko zaczęło się dwa lata wcześniej, w 1996 roku, od podpisania porozumienia między Poznańskim Centrum Superkomputerowo-Sieciowym a Miastem Poznań, które jako pierwsze w Polsce miało na celu wspólne tworzenie warunków do tworzenia społeczeństwa informacyjnego. Za projekt odpowiadał Wojciech Pelc. [więcej szczegółów w rozmowie z W. Pelcem, którą przeprowadził Mateusz Malinowski http://www.poznan.pl/mim/bm/news/wydarzenia-poznanskie,c,10/20-lat-rewolucji-informatycznej-i-mentalnej,115131.html]

2003 Zmarł Antoni Czubiński, polski historyk, badacz najnowszych dziejów Polski (ur. 1928).

Ojciec Czubińskiego był działaczem przedwojennej Polskiej Partii Socjalistycznej, z zawodu szewcem. Studiował na Uniwersytecie Adama Mickiewicza i Łomonosowa w Moskwie, doktorat napisał u prof. Janusza Pajewskiego.

Wywarł duży wpływ na organizacyjny rozwój Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.  W latach 1963-1964 był prodziekanem, a w latach 1964-1966 dziekanem Wydziału Filozoficzno-Historycznego UAM. Od 1969 do 1971 pełnił obowiązki wicedyrektora Instytutu Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Był aktywnym członkiem PZPR, na przełomie lat ’60 i ’70 przystał do reformatorskiego skrzydła wokół Edwarda Gierka.

Przynależność do PZPR nie przeszkodziła mu w opublikowaniu w 1973 roku pracy “Kraj Rad. Lata zmagań i zwycięstw”, w której zakwestionował fragment dotyczący kolektywizacji rolnictwa, co stało się powodem usunięcia A. Czubińskiego z Wyższej Szkoły Nauk Społecznych przy KC PZPR w Warszawie na wniosek władz Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich.

W latach 1978-1991 był dyrektorem Instytutu Zachodniego w Poznaniu, a wkrótce także współprzewodniczącym Wspólnej Komisji Polska-RFN do spraw Podręczników Szkolnych z Historii i Geografii UNESCO.  Współpracował z regionalnymi towarzystwami naukowymi i kulturalnymi. Był niezmordowanym popularyzatorem wiedzy historycznej, utrzymując ścisłe kontakty z lokalnymi towarzystwami kulturalnymi i historycznymi, zwłaszcza w Wielkopolsce.

W III RP zachował silnie lewicowe poglądy i sympatię dla PRL (jednakże złagodzoną). Na konferencjach, w publikacjach i polemikach konsekwentnie bronił dorobku PRL.

ZDARZYŁO SIĘ 10 LUTEGO

1321 W Inowrocławiu sąd papieski pod przewodnictwem arcybiskupa Janisława nakazał Krzyżakom zwrócić Polsce bezprawnie zagarnięte Pomorze oraz zapłacić znaczne odszkodowanie.

1750 Urodził się Walenty Gagatkiewicz, nadworny konsyliarz Stanisława Augusta. Członek Towarzystwa Przyjaźni Nauk, fundator Szkoły Anatomii i Chirurgii w Warszawie.

1755 Zmarł Charles Louis de Secondat Montesquieu – Monteskiusz, francuski myśliciel, historyk, prawnik i pisarz polityczny doby oświecenia, twórca zasady podziału władzy.

1763 Pokój paryski zawarty między Wielką Brytanią i Portugalią oraz Francją i Hiszpanią na który także zgodziły się Prusy, Austria i Saksonia zakończył wojnę siedmioletnią. Oznaczało to koniec francuskiej potęgi kolonialnej. Wielka Brytania otrzymała od Francji duże obszary Ameryki Północnej i Kanadę, od Hiszpanii zaś Florydę.

1775 Powstało Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych. Zostało powołane przez Komisję Edukacji Narodowej w celu realizacji założeń Komisji, nadzoru i kontroli szkolnictwa, tworzenia nowych programów szkolnych i opracowania podręczników. Towarzystwo działało do 1792 roku.

1837 W pojedynku zginął Aleksander Puszkin, romantyczny poeta rosyjski. Autor m.in. poematów: “Jeniec Kaukazu”, “Cyganie”, “Eugeniusz Oniegin”, dramatu “Borys Godunow”.

1840 Ślubu królowej Wielkiej Brytanii Wiktorii z księciem Albertem. Małżeństwo to dało początek nowej dynastii oraz całej serii przypadków hemofilii wśród członków kilku europejskich rodów panujących.

Wiktoria, ostatnia królowa z dynastii hanowerskiej była nosicielką spontanicznej mutacji warunkującej hemofilię. Potomkowie Wiktorii odziedziczyli chorobę nazywaną przez uczonych „chorobą królewską”. Dziedziczenie tej choroby w rodzinach królewskiej stało się podręcznikowym przypadkiem dla genetyków na całym świecie. Hemofilia jest dziedziczną chorobą polegającą na niedoborze czynników krzepnięcia krwi. Warunkuje ją mutacja zlokalizowana w chromosomie X, tj. chromosomie płciowym. Ponieważ kobiety mają dwa chromosomy X, oprócz wadliwej kopii genu mają zazwyczaj kopię prawidłową, dlatego rzadko chorują na hemofilię.

Mężczyźni posiadają jeden chromosom X (drugi chromosom płciowy u mężczyzn to Y), dlatego odziedziczona mutacja zawsze się u nich ujawnia. Córki chorych mężczyzn są zawsze nosicielkami mutacji, synowie natomiast są zawsze zdrowi. Królowa i jej mąż mieli dziewięcioro dzieci. Troje z nich odziedziczyło gen warunkujący wystąpienie hemofilii. Córka Alice nie chorowała na hemofilię, jednak jako nosicielka przekazała chorobę swojej córce, Aleksandrze. Aleksandra poślubiła cara Rosji Mikołaja II i przekazała gen carewiczowi Aleksemu, u którego wystąpiły objawy hemofilii.

Aleksy został zabity w czasie rewolucji, nie przekazał więc genu warunkującego chorobę. Najmłodszy syn królowej Wiktorii, Leopold chorował na hemofilię. Zmarł w wyniku krwotoku. Na dwa lata przed śmiercią ożenił się. Jego córka Alice była nosicielką genu. Przekazała go z kolei swojemu synowi Rupertowi. Ten zaś w młodym wieku zmarł bezpotomnie – w tej gałęzi rodziny nie było już później hemofilii. Ostatnie z dzieci królowej, córka Beatrice, była również nosicielką. Urodziła córkę, Wiktorię Eugenię, która poślubiła króla Hiszpanii Alfonsa XIII. Dwóch synów spośród ich potomstwa odziedziczyło po niej hemofilię. Obaj zmarli tragicznie i nie przekazali swoich genów.

1842 Amerykański inżynier Samuel Colt skonstruował 6 strzałowy rewolwer bębenkowy.

1863 Alanson Crane opatentował pierwszą w USA gaśnicę.

1890 Urodził się Borys Pasternak, pisarz rosyjski. Laureat Nagrody Nobla w 1950 roku, autor powieści „Doktor Żywago”.

1898 Urodził się Joseph Kessel, francuski pisarz nazywany „księciem reporterów”. Jego artykuły podnosiły sprzedaż dzienników o 10 000. Jego życie to prawdziwa powieść. Urodził się w Argentynie, dzieciństwo spędził na Uralu, w wieku 21 lat odbył podróż dookoła świata a w wieku 25 lat odniósł wielki sukces wydając książkę „Equipage”.

1913 Odnaleziono ciała Kapitana Roberta Scotta i członków jego wyprawy, którzy zaginęli ponad rok wcześniej w drodze powrotnej z Bieguna Południowego. Z jego pamiętników wynikało, że wyprawa osiągnęła biegun ale dopiero w miesiąc po wyprawie Amundsena, z którą rywalizowała.

1919 Józef Piłsudski otworzył pierwszą sesję Sejmu Ustawodawczego.

1920 Generał Józef Haller dokonał w Pucku symbolicznych zaślubin Polski z Morzem Bałtyckim. Tym samym potwierdzono wykonanie jednego z punktów postanowień traktatu wersalskiego przyznającego Polsce 140-kilometrowy odcinek wybrzeża.

1925 Polska i Stolica Apostolska podpisały w Rzymie konkordat. Umowa utrzymała wiele przywilejów Kościoła Katolickiego. Nie uwzględniała tylko niektórych postulatów Episkopatu – uznania katolicyzmu za religię państwową i przyjęcia katolickiego ustawodawstwa małżeńskiego oraz zasady szkoły wyznaniowej.

1925 Został nadany pierwszy w Polsce radiowy komunikat o pogodzie.

1930 Urodził się Janusz Rzeszewski, reżyser filmowy.(1978: Hallo Szpicbródka czyli ostatni występ króla kasiarzy, 1981: Miłość ci wszystko wybaczy, 1983: Lata dwudzieste… lata trzydzieste…)

1931 New Delhi zostaje stolicą Indii.

1939 Okręt podwodny “Orzeł” zbudowany w Holandii rozpoczął służbę w polskiej Marynarce Wojennej.

1940 W wytwórni Hanna & Barbera powstała kreskówka Tom & Jerry.

1943 Glenn Miller jako pierwszy człowiek uhonorowany został Złotą płytą za sprzedaż miliona egzemplarzy płyty „Chattanooga Choo Choo”.

1956 Elvis Presley nagrał “Heartbreak Hotel” (dla wytwórni RCA).

1961 Urodził się Robbie Nevil, wokalista popularny w latach 80-tych. Jego przeboje to “C’est La Vie” oraz “Back On Holiday”.

1962 Urodził się Cliffor Lee Burton, gitarzysta basowy grupy Metallica, a wcześniej Trauma. Zginął tragicznie w Szwecji w wypadku autokarowym 27 września 1986 roku.

1962 Przy Abbey Road w studiach EMI odbyła się sesja nagraniowa The Beatles. W ciągu 12-tu godzin zarejestrowano wszystkie piosenki na pierwszy album “Please Please Me”.

1962 Zmarł Władysław Broniewski – poeta, tłumacz. Autor m.in. poematów “Komuna Paryska”, “Troska i pieśń”, “Krzyk ostateczny”, wierszy patriotycznych: “Bagnet na broń”, “Drzewo rozpaczające”, liryków osobistych: “Mazowsze”, “Anka”.

1970 Urodził się Andrzej Smolik, polski muzyk i kompozytor.

1976 Sejm PRL przyjął zmiany Konstytucji. Wstrzymał się jedynie od głosu poseł “Znaku” Stanisław Stomma. Wprowadzono m.in. zapis o przewodniej roli PZPR i wiernym sojuszu z ZSRR.

1979 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “Do Ya Think I’m Sexy” – Rod Stewart.

1987 Pierwszy koncert grupy Metallica w Polsce.

1990 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “Opposites Attract” – Paula Abdul.

2001 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “It Wasn’t Me” – Shaggy feat. Ricardo Rikrok; US Top Album: “J.Lo”- Jennifer Lopez.

2004 Francuski parlament postanowił, że uczennice i uczniowie nie będą mogli chodzić w szkole w muzułmańskich chustach, żydowskich kipach czy z dużymi krzyżami na piersiach.

2005 Zmarł w wieku 90 lat Arthur Miller, dramaturg amerykański.

Jeden z największych realistów w XX-wiecznym teatrze, twórca nowoczesnej tragedii. Syn rzemieślnika, żydowskiego emigranta z Polski zabłysnął w wieku 33 lat “Śmiercią komiwojażera” (1949) – napisaną w 6 tygodni, uznaną za arcydzieło, do dziś wystawianą sztuką o upadku mitu american dream. Głośne “Czarownice z Salem” (1953), w kostiumie historycznym z czasów purytańskiego “polowania na czarownice”, miały adres współczesny, odnosiły się do nagonki prowadzonej przez komisję do badania działalności antyamerykańskiej.

Sam Miller przesłuchiwany przez komisję McCarthy’ego nie ujawnił żadnych nazwisk i został postawiony w stan podejrzenia. W długim życiu Millera tragicznym rozdziałem było małżeństwo z Marilyn Monroe (1956-61), pogrążającą się w kryzysie nerwowym. W sztuce “Po upadku” (1964) Miller dał portret aktorki ulegającej nieodwracalnej pasji samozniszczenia.

2006 Rozpoczęły się Zimowe Igrzyska Olimpijskie 2006 w Turynie.

Imieniny obchodzą: Scholastyka, Jacek, Elwira, Gabriel, Apollon, Gabriel, Michał, Sotera, Tomił, Tomisława i Wilhelm

Scholastyka, czyli uczennica, studentka lub nauczyciel w czasach średniowiecza, imię żeńskie pochodzenia łacińskiego.
Scholastyka jest kobietą towarzyską i wrażliwą. Ma ujmującą osobowość. Posiada wielki wpływ na otoczenie. Bywa kłótliwa. Może być trudna we współżyciu.

Jacek, imię to wywodzi się od łacińskiej formy imienia Hiacynt. Na polskim gruncie pierwszym spolszczonym modelem był Jacenty, który utrzymał się do wieku XX.
Odpowiedniki obcojęzyczne; ang., niem. Hyacinth, fr. Hyacinthe, hiszp. Jacinto, ros. Jakinf, wł. Giacinto.

Przysłowie: „Jacek lody znosi, a jak ich nie ma to przynosi”

Osoba o tym imieniu jest niezwykle twórcza; to duża indywidualność. Może osiągać sukcesy w twórczości literackiej albo scenicznej. Jacek jest pewny siebie, niezależny, energiczny, wybuchowy i apodyktyczny. Często popada w konflikt z otoczeniem, ponieważ uważa siebie za autorytet we wszelkich sprawach.

Elwira to imię arabsko – hiszpańskiego pochodzenia. Jego znaczenie i etymologia jest niejasna. Niektórzy łączą je z gockim Alwara, czyli “opiekunka wszystkich”. Do Polski przyszło w XIX wieku z Niemiec.