KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 10 MAJA

10 MAJA Słońce w znaku Byka

Urodzeni 10 maja mają silne charaktery. Odznaczają się nie tylko dużą siłą wewnętrzną, ale i niezmiennością w dążeniu do celu. Opierają się przede wszystkim na własnej ocenie rzeczywistości i są zwolennikami koncepcji niezależnych. Są chętni do bezinteresownej pomocy innym. W stosunkach międzyludzkich bywają niekiedy uciążliwi.

Cytaty na dziś:

– W każdym żarcie połowa prawdy. Przysłowie
– Na św. Izydora często bywa chłodna pora. Przysłowie ludowe
– Rządzić to znaczy móc na wszystko powiedzieć “nie”.” Charles de Gaulle

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1034 (lub 11 maja) Zmarł król Mieszko II. Władzę objął po nim syn Kazimierz zwany później Odnowicielem.

Mieszko zmarł nagle 10 lub 11 maja 1034 r. pozostawiając państwo osłabione i znacznie okrojone terytorialnie względem początku panowania. Prawdopodobnie wkrótce od kraju odpadło Mazowsze rządzone przez byłego cześnika Miecława.

Mieszko II zmarł śmiercią naturalną, co stwierdzają jednoznacznie polskie roczniki. Informacja, że został zamordowany przez swojego miecznika, pochodząca z kroniki Gotfryda z Viterbo, odnosi się do Bezpryma. Pochowany został w katedrze w Poznaniu.

Sytuację w kraju po śmierci księcia w krótkich słowach opisał wspomniany już Wipo: “Mieszko, książę Polski, zszedł przedwczesną śmiercią, a wiara chrześcijańska tam przez jego poprzedników zaczęta i przez niego lepiej umocniona, upadła niestety, w sposób godny płaczu.”

1640 Kanonik poznański Feliks Gomoliński w kościele św. Jana bardzo piękną mową powitał biskupa Sebastyana Branickiego. [Źródło: Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski]

1736 Padać w Poznaniu zaczęło 10 maja 1736 r. (według innych źródeł nawet wcześniej, bo zaraz po Wielkiej Nocy, czyli po 1 kwietnia). Lało niemal nieprzerwanie przez 73 dni, aż do lipca. Wody w rzekach, także w Warcie, szybko się podniosły, a poznaniacy przekonali się, jak szybki i nagły potrafi być atak rzeki.

W czwartek, 8 lipca, wieczorem Warta była bowiem wzburzona, ale jeszcze stabilna. Jak jednak donosi “Kronika poznańskich pisarzy miejskich”: “dnia 9 lipca pomiędzy godziną 10 i 11 przed południem wielka masa wód dostała się w obręb rynku. Tak że o godzinie 6 po południu nieszczęsny lud zmuszony był pływać po rynku i ulicach łódkami, czółnami i tratwami zrobionymi z drzew”. To znaczy, że w ciągu siedmiu-ośmiu godzin zalewająca Stary Rynek woda sięgnęła poziomu zaznaczonego dziś na kamienicy obok rzeźby Apolla.

Warto stanąć przy tabliczce i sprawdzić. To 136 cm od ówczesnego bruku – faktycznie, można było bez problemu pływać łodzią. “Przez każdą całą godzinę ćwierć łokcia w górę wznosiła się” – pisał kronikarz Jan Rzepecki. A łokieć to ponad pół metra. Alfred Kaniecki w “Dziejach miasta wodą pisanych” podaje, że Warta wezbrała wtedy 9,47 m ponad swój średni poziom. Fala powodziowa musiała być ogromna. [Źródło: Wielka woda w Poznaniu. Bywała tu, i to nie raz!, Radosław Nawrot, Gazeta Wyborcza 2010-05-29]

1921 W Poznaniu powstała pierwsza w Polsce całkowicie krajowa linia lotnicza, założona w 1921 roku, w celu obsługi uczestników i zwiedzających udających się na I Targi Poznańskie. (Pierwszy Targ Poznański rozpoczął się 28 maja 1928 roku)

Komitet organizacyjny pierwszy Targów Poznańskich (późniejszych Międzynarodowych Targów Poznańskich) postanowił uruchomić podczas trwania imprezy połączenie lotnicze pomiędzy Poznaniem, Warszawą i Gdańskiem w celu szybkiego dowozu uczestników targów do Poznania. W tym celu, 10 maja 1921 roku utworzono Towarzystwo Komunikacji Powietrznej Aero-Targ.

W celu sfinansowania przedsięwzięcia komitet organizacyjny targów wyasygnował sumę 5 mln marek polskich. Aero-Targ nawiązał współpracę z gdańskim towarzystwem przewozowym Danziger Luftpost, od którego wypożyczył sześć Junkersów F 13.

Linia rozpoczęła działalność 28 maja w dniu otwarciu targów i wykonywała loty do 5 czerwca, do dnia zamknięcia. Z okazji uruchomienia połączenia Poczta Polska wydała okolicznościowy znaczek dopłaty do przesyłki lotniczej. W czasie trwania targów wykonano 58 lotów na trasie Poznań-Warszawa-Poznań i 30 lotów na trasie Poznań-Gdańsk-Poznań, przewieziono około 100 pasażerów i 3000 kg przesyłek. Jednak przedsięwzięcie okazało się deficytowe i 5 mln marek wyłożonych na potrzeby linii nie zostało zwróconych organizatorom. [Źródło: strony internetowe MTP]

Junkers F 13 ze znakami Aero-Targ wypożyczony od Danziger Luftpost Foto: wikipedia

Korespondencja przesyłana przez Aero Targ Foto: regencystamps.com

1936 W Konstantynowie Łódzkim urodził się Jacek Fisiak, filolog, wybitny anglista, polityk, członek korespondencyjny Polskiej Akademii Nauk.

Od 1965 związany z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (w latach 1985-1988 rektor). Od 14 października 1988 do 1 sierpnia 1989 był ministrem edukacji narodowej w rządzie Mieczysława Rakowskiego.

Uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu jako współprzewodniczący podzespołu do spraw nauki, oświaty i postępu technicznego. Od 1966 do 1990 roku należał do PZPR.

Zorganizował około 50 międzynarodowych konferencji i kongresów. Wypromował 56 doktorów. Jest laureatem wielu prestiżowych nagród, wyróżnień oraz polskich i zagranicznych odznaczeń. Doktor honoris causa Uniwersytetu Jyvaskyla (Finlandia) oraz Uniwersytetu Opolskiego. [fot: strony internetowe UAM]

1939 W Poznaniu urodził się Witold Woyda, jeden z najwybitniejszych polskich florecistów, multimedalista mistrzostw świata, podwójny złoty medalista olimpijski z Monachium (1972).

Na czwarte już swoje igrzyska olimpijskie Monachium pojechał z zamiarem zakończenia kariery. W turnieju indywidualnym osiągnął największy sukces w karierze zdobywając złoty medal i pozostawiając w pokonanym polu m.in. Rosjanina Władimira Denisowa i słynnego Węgra Jenoe Kamutiego.

Drugi złoty medal wywalczył w turnieju drużynowym, w którym zespół w składzie Marek Dąbrowski, Arkadiusz Godel, Jerzy Kaczmarek, Lech Koziejowski i Witold Woyda pokonał w finale drużynę ZSRR.W ten sposób Woyda został pierwszym polskim sportowcem który zdobył dwa złote medale podczas jednych Igrzysk Olimpijskich.

W czasie swojej kariery sportowej Woyda kolekcjonował medale mistrzostw świata, zdobywając ich łącznie 10 (5 srebrnych i 5 brązowych), 25 razy zwyciężał w wielkich międzynarodowych turniejach floretowych.

W 1972 w prestiżowym Plebiscycie Przeglądu Sportowego został wybrany najlepszym sportowcem roku w Polsce. Był trzykrotnym indywidualnym mistrzem Polski we florecie (1964, 1965, 1972).

1949 Urodził się Juliusz Kubel, poznański dziennikarz, popularyzator gwary, radny miejski.

Pracował w dzienniku “Dzisiaj”, był publicystą w “Gazecie Poznańskiej”, a latach 1994-95 po wygraniu konkursu – dyrektorem Radia Obywatelskiego”. Jest autorem tekstów piosenek, opowiadań i słuchowisk radiowych. m.in. “Nasza mała szarpanina”, monologów “Blubry Starego Marycha” (1983-1990), “Blubry Heli przy niedzieli” (od 2001). Honorowy Obywatel Poznania.

1968 Zmarł w Londynie  Jan Ertmański, bokser, pierwszy Mistrz Polski w 1924 r. Urodził się w Poznaniu 5 października 1902.

Był bokserem, później nauczycielem. Jako jeden z pierwszych w Polsce zaczął uprawiać zawodowo boks. Został pierwszym Mistrzem Polski w wadze półśredniej w 1924 roku (w tym roku odbyły siępierwsze Mistrzostwa Polski w tej kategorii). Ponownie został Mistrzem kraju w 1926 roku tyle, że w wadze średniej. Brał czynny udział w Powstaniu Warszawskim, po którym to został osadzony w  obozie koncentracyjnym  w Dachau, a później w Buchenwaldzie. Po wojnie zamieszkał w Londynie, gdzie pracował jako kelner.

Dziś już nie zdajemy sobie sprawy z jego wyjątkowości, różnicy jakie dzieliły Ertmańskiego od przeciętnego poziomu boksu polskiego w latach 1923- 1926. Na ówczesne czasy był fenomenem, którego start zapełniał widownię, a każdy występ jednał pięściarstwu nowych zwolenników.

Impreza bez Jana Ertmańskiego była wówczas nie do pomyślenia, ponieważ nikt by na nią nie zwrócił uwagi. Bez Ertmańskiego brakło zawodnikom puenty nokautu, brakło nieodwołalnych rozstrzygnięć, decydujących rozgrywek (…)  [Przegląd Sportowy nr 110/1936 r., fot: Po mistrzostwach w roku 1924: stoją od lewej Matczak i Wydarkiewicz – działacze WKB, Jan Ertmański, kpt.J.Baran, J.Gerbich i T.Konarzewski, fot: Wielkopolski Związek Bokserski]

1975 Gazeta Poznańska hucznie świętowała jubileusz 30 lecie istnienia. Z tej okazji przygotowano mnóstwo wydarzeń, m.in koncert w Hali Arena, gdzie wystąpili Krzysztof Krawczyk i Violetta Vilas, występy muzyczne w Parku Kasprzaka [dziś Wilsona], Parku Tysiąclecia, w amfiteatrze na Cytadeli, a także na Placu Wolności, gdzie miał miejsce także kiermasz. [Zdjęcia Stanisława Wiktora z Archiwum Cyryl]

1989 Wiec wyborczy Komitetu Obywatelskiego “Solidarność” przed Pałacem Kultury (obecnie CK “Zamek”) przy ul.  Armii Czerwonej (obecnie ul. Święty Marcin).

Na zdjęciu poznańscy kandydaci KO “Solidarność” w wyborach do Sejmu i Senatu. Od lewej: Ryszard Ganowicz, Ireneusz Pięta, Janusz Ziółkowski, Hanna Suchocka, Leonard Szymański –  10.05.1989, fot.  Jan Kołodziejski / Cyryl

2018 Zmarł Noach Lasman, Żyd z Poznania, autor wspomnień opisujących nasze miasto przed wojną.

Do Poznania jego rodzina sprowadziła się w 1927 r., uczył się w Gimnazjum im. Bergera. Jego ojciec miał tu hurtownię pierza i sklep. Podczas wojny uciekł na Podlasie, w sierpniu 1942 r. trafił do Treblinki, uciekł z obozu do małego getta w Łosicach i tam ocalał. Do Izraela wyjechał w 1957 r. Z zawodu był geologiem.

W 2019 roku ukazała się jego autobiograficzna książka “Wspomnienia z trzech światów” to autobiograficzna w opracowaniu Andrzej Niziołka.

Stanowi ona przejmujący zapis jego losów i obraz żydowskiej Polski na przestrzeni ponad trzydziestu lat. Od endeckiego, przedwojennego Poznania, przez długą i ciemną okupację, podczas której jego rodzinę i cały żydowski świat w Polsce eksterminowano, po komunistyczną obietnicę, po której autor tej książki wraz z rodziną emigruje z ojczyzny w 1957 roku. Opisy niewoli w rękach AK, bycia żołnierzem Żydem w 2 Armii WP, czy budowania życia na nowo w Izraelu, należą do unikalnych w literaturze wspomnieniowej polskich Żydów. Nie ma tu Żydów, Polaków, Niemców czy Rosjan – są ludzie o różnych charakterach, mocni i słabi, dobrzy i źli, a każdemu oddane jest to, co mu się należy – tak o książce pisał Andrzej Niziołek.

Źródła:
https://www.polin.pl/pl/aktualnosci/2019/11/20/noach-lasman-wspomnienia-z-trzech-swiatow-premiera-ksiazki
http://poznan.jewish.org.pl/index.php/WIESCI-GMINNE/Odszedl-Noah-Lesman.html

ZDARZYŁO SIĘ 10 MAJA

1534 Francuski żeglarz Jacques Cartier dotarł do Nowej Funlandii i ogłosił ją posiadłością Francji.

1655 Jamajka została zdobyta przez Brytyjczyków po 150-letnim okresie hiszpańskiego panowania.

1760 Urodził się Claude Joseph Rouget de Lisle, francuski oficer, poeta, autor Marsylianki.

Napisał ją w roku 1792 dla swoich kolegów, kiedy stacjonowali w Strasburgu. Dopiero w czasie pochodu na Marsylię, w czasie francuskiej rewolucji, zyskała uznanie i popularność. Później stała się francuskim hymnem.

1774 Ludwik XVI został nowym królem Francji. Odziedziczył tron po swoim dziadku Ludwiku XV. Wraz ze swoją żoną, Marią Antoniną zostanie obalony i zgilotynowany w czasie francuskiej rewolucji.

1841 Urodził się James Gorgon Bennett junior, amerykański dziennikarz i wydawca. Fundator międzynarodowych nagród sportowych, inicjator zawodów balonowych.

1883 W Kanadzie dokonano pierwszej operacji usunięcia wyrostka robaczkowego. Wcześniej schorzenie to było zazwyczaj śmiertelne.

1899 Urodził się Fred Astaire, amerykański tancerz i aktor filmowy. Wraz z Ginger Rogers stworzył najznakomitszy duet taneczny w historii kina. Stworzone przez niego układy i figury choreograficzne w istotny sposób wpłynęły na rozwój filmu muzycznego.

1921 W Astrachaniu urodził się Wieńczysław Gliński – aktor teatralny i filmowy. Znany m.in. z ról w filmach Leonarda Buczkowskiego: „Sprawa pilota Maresza”, „Orzeł”.

1933 Przed gmachem opery w Berlinie w Niemczech rozpoczęły się demonstracje połączone z paleniem zakazanych książek w miejscach publicznych. W ten sposób realizowano hitlerowski program ujednolicania kultury, skierowany przeciwko wybitnym przedstawicielom życia naukowego i kulturalnego.

1938 W Starym Teatrze odbył się koncert Józefa Hofmana, pianisty i kompozytora. Hofman, urodzony w Krakowie, był dyrektorem uczelni muzycznych w Stanach Zjednoczonych, a także właścicielem kilku patentów. To on wynalazł mechaniczną wycieraczkę do przedniej szyby samochodu.

1940 Urodził się Chuck Norris, amerykański mistrz karate, aktor i producent filmowy. Odtwórca między innymi tytułowej roli w telewizyjnym serialu “Strażnik z Teksasu”.

1940 Winston Churchill został premierem Wielkiej Brytanii. Neville Chamberlain poddany totalnej krytyce za tzw. politykę usypiania zmuszony został do złożenia urzędu. Premierem został desygnowany przez króla Jerzego VI Winston Churchill, Pierwszy Lord Admiralicji. W dniu nominacji powiedział: Nic innego nie mogę wam ofiarować poza krwią, potem i łzami

1944 Urodził się Joe Cocker (wł. John Robert Cocker), jeden z najwybitniejszych wokalistów soulowych i rockowych.

W 1968 roku odniósł sukces piosenką Beatlesów “With A Little Help From My Friends”. Po przerwie w karierze powrócił w roku 1991 z albumem “Night Calls”.

1946 Urodził się Donovan, brytyjski wokalista, kompozytor i gitarzysta. Jest jednym z najbardziej znanych brytyjskich piosenkarzy folkowych. Jego największe przeboje to “Catch The Wind” (1965), “Colours” (1965), “Mellow Yellow” (1966), “Hurdy Gurdy Man” (1968), “Atlantis” (1968).

1952 Wprowadzenie w Polsce reglamentacji żywności. Cukier i cukierki na kartki.

1957 Urodził się Karl Hyde, muzyk brytyjskiej formacji techno Underworld. Grupa znana jest przede wszystkim dzięki przebojowi „Born Slippy” z 1996 roku. Nagranie zostało wykorzystane w filmie „Trainspotting”.

1965 Urodziła się Linda Evangelista, amerykańska supermodelka.

1968 Jim Morrison sprowokował fanów do rozpoczęcia zamieszek podczas koncertu The Doors w Chicago. Sam ukrył się w garderobie, kiedy na sali publiczność rozpoczęła bitwę z policją.

1969 Apollo 10 przekazał pierwsze kolorowe zdjęcie Ziemi z przestrzeni kosmicznej.

Zasadniczym celem kosmicznej misji Apollo 10 było przygotowanie lądowania na Księżycu. Po wejściu na orbitę Księżyca dwóch astronautów przesiadło się do promu lądującego, odłączyło od rakiety i zbliżyli się do Księżyca na odległość 15 km. W tym czasie kapsułą dowodzenia sterował pozostały w niej trzeci członek załogi. 23 maja oba statki połączyły się i obrały kurs na Ziemię. Pierwsze lądowanie na powierzchni Księżyca miało miejsce kilka tygodni później 16 lipca tegoż roku.

1972 Rozpoczęło się V Plenum KC PZPR, podczas którego Edward gierek zapowiedział zbudowanie drugiej Polski w okresie jednego pokolenia.

1977 Ufo wylądowało Emilcinie w województwie lubelskim. Zdarzenie związane jest bezpośrednio związane z osobą Jana Wolskiego, prostego rolnika z wykształceniem podstawowym.

Wracając do domu wozem konnym przez las 10 maja 1978 roku, ujrzał na drodze dwie dziwne postaci. Istoty były niewysokie (1,4-1,45 m wzrostu), miały oliwkowozielone twarze, skośne oczy i wystające kości policzkowe. Ich ciała pokrywał czarny kombinezon, odsłaniający tylko twarze i dłonie. Na karku mieli swego rodzaju wybrzuszenia przypominające garby, zaś ich palce połączone były błoną pławną.

Istoty wskoczyły na wóz Wolskiego, jednak ten kontynuował jazdę, nie widząc w tym zachowaniu nic nietypowego, ponieważ takie zachowanie było zwyczajowe dla mieszkańców tych okolic. Zdziwiła go jedynie “mowa” pasażerów i nieproporcjonalnie duże obciążenie wozu. Wkrótce potem znaleźli się oni na polanie, gdzie Wolski ujrzał lśniący pojazd wielkości połowy autobusu, unoszący się ok. 5 m nad ziemią, ku której spuszczona była swego rodzaju winda. Istoty poprosiły Wolskiego o zejście z wozu, po czym stanął on na windzie, która uniosła go do środka.

Obiekt posiadał w rogach coś w rodzaju świdrów i dochodził z niego niski dźwięk. Wkrótce potem Wolski znalazł się w pojeździe, gdzie czekały na niego dwie podobne istoty. Wnętrze było ubogie i ciemne. Wolski zauważył, że znajdowały się tam swego rodzaju ławki. Z innych rzeczy dostrzegł on m.in. leżące na podłodze ptaki przypominające kruki lub gawrony.

Jakiś czas potem otrzymał polecenie, aby się rozebrać, zaś jedna z istot (które w liczbie 4 znajdowały się na pokładzie statku) wykonała swego rodzaju badania przy pomocy urządzenia mającego przypominać rolnikowi złączone talerzyki. Po wykonaniu badania Wolski ubrał się. Istoty miały także starać się poczęstować go jedzeniem w formie sopla, jednak on odmówił. W ogóle istoty przez cały czas były dla niego, jak sam określił, uprzejme. Następnie otrzymał on polecenie wyjścia z pojazdu i gdy wychodził na windę, stanął i ukłonił się, mówiąc istotom: Do widzenia. Wszystkie rzekomo ukłoniły się.

Istoty miały według Wolskiego posługiwać się dziwnym językiem, którego nie potrafił opisać. Sam określił, że ich słowa padały drobniutko a gęsto.Wkrótce Wolski udał się do domu, gdzie opowiedział o tym swej żonie, a następnie sy nom, którzy wraz z sąsiadami udali się na polanę. Obiektu tam nie było, jednak na miejscu znaleziono ślady mogące świadczyć o odwiedzinach istot [wikipedia]

Fragment komiksu autorska Grzegorza Rosińskiego, opublikowanego w czasopiśmie “Relaks”

1986 A Different Corner – George Michael Nr 1 w 216 notowaniu Listy Przebojów 3.

1986 “Rock Me Amadeus,” Falco nr 1 na liście UK pop chart.

1989 Parlament Europejski przyznał Lechowi Wałęsie nagrodę Praw Człowieka Europy.

1990 Francuski pociąg TGV pobił kolejny rekord prędkości osiągając 510.6 km/h.

1994 Silvio Berlusconi utworzył włoski rząd z udziałem 5 neofaszystów.

1996 Nr 1 europejskiej listy przebojów: “Children” – Robert Miles.

1998 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: “Turn Back Time” – Aqua.

2003 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “Get Busy” – Sean Paul; US Top Album: “American Life” – Madonna.

Imieniny obchodzą: Antonina, Izydor, Symeon

Imię Antoni wywodzi się od starożytnego rodu rzymskich Antoniuszów, z których najsłynniejszy był Marek Antoniusz. Mężczyzna o tym imieniu jest doskonałym znawcą charakterów. Bywa wszechstronnie wykształcony, a dzięki krytycznemu umysłowi odnosi poważne sukcesy. Sprzyja temu jego stały charakter, pewność siebie i lojalność wobec postanowień. Przy swej upartości i bezkompromisowości nie powinien zajmować kierowniczych stanowisk.

Antonina pochodzi od imienia Antoni. Najczęściej jest to osoba samodzielna i energiczna. Od urodzenia jest predysponowana do kierowania. Nie lubi krytyki, chętniej słucha pochwał, niż dobrych rad.

Imię Izydor pochodzi z języka greckiego i tłumaczy się je jako dar bogini Izydy. Mężczyzna o tym imieniu jest obdarzony ogromnym temperamentem, silnie zbudowany fizycznie, lubi uprawiać sport. Jeśli natomiast, nie ma ochoty na ćwiczenia, wybiera pracę fizyczną lub zostaje… muzykiem. Słowny i punktualny, bywa mało zaradny i często popada w melancholię. Uważany za samotnika, gdyż nie lubi bywać na przyjęciach i składać wizyt.