KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 10 STYCZNIA

Słońce w znaku Koziorożca

Święto voodoo, ustanowione w Beninie 11 sierpnia 1997 r.

Urodzeni 10 stycznia liczą przede wszystkim na siebie, dlatego rozczarowanie spotyka ich rzadziej niż innych. Nie znoszą czyjejś dominacji nad sobą. W tym co postanowią są wytrwali i nie zrażają się trudnościami ani nie ulegają naciskom. Nie należy powierzać im ważnej tajemnicy, bo wrodzone gadulstwo nie pozwoli im jej dochować. Ich wewnętrzny spokój często przeobraża się w melancholię. Przez swą szorstkość i wyniosłość często tracą sympatię otoczenia.

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1795 Król pruski wydał specjalny rozkaz gabinetowy do podległych mu ministrów w sprawie reorganizacji urzędów w nowo zajętych prowincjach.

W piśmie adresowanym do Kamery w Poznaniu stwierdza się, że istniejący stan rzeczy nie przyczynia się do pozyskania zaufania miejscowej ludności. Wszędzie w pruskich urzędach panowały prywata, samowola i pogardzanie polską ludnością.

Utrzymując nadal język niemiecki jako urzędowy nakazano, aby wszystkie rozporządzenia władz i urzędów w Prusach Południowych pisano w języku polskim lub łacińskim. Poza tym dozwolono zatrudniać również polskich urzędników z dawnych sądów grodzkich, którzy dotychczas pozbawieni byli w Poznaniu pracy.

1895 W Poznaniu gościnne występy na scenie teatru Polskiego rozpoczęła Helena Modrzejewska.

Po raz pierwszy Modrzejewska wystąpiła w Poznaniu w 1866 roku, jeszcze nie jako gwiazda, a aktorka krakowskiego teatru Koźmiana. Wówczas poznała swojego późniejszego męża, Karola Chłapowskiego.  Kolejny jej występ w Poznaniu miał miejsce w 1880 roku, w otwartym pięć lat wcześniej, Teatrze Polskim.  Była już wówczas aktorką o międzynarodowej sławie.  Kolejne występy miały miejsce w latach: 1890 i 1895.

Modrzejewską nazwano „wielką księżną Wielkopolski”, „monarchinią”, „wielce panującą”. Po raz ostatni wielka aktorka wystąpiła w stolicy Wielkopolski  w 1903 roku. Sukces był równie wielki, jak wcześniejsze. Podczas jednego ze spektakli, rzucono na scenę 280 bukietów kwiatów!

Teatr poznański był wówczas zaledwie prowincjonalną sceną, a samo miasto tylko etapem w drodze do innych, znacznie większych i sławniejszych miast, tym bardziej należy się cieszyć, że Modrzejewska zdecydowała się tu występować. Poznaniacy to docenili, hołubiąc ją jako królową sceny. Z Wielkopolską zaś związana była przede wszystkim przez osobę męża – Karola Chłapowskiego. Leżał jej też zapewne na sercu los Teatru Polskiego, jak sceny narodowej, którą wspierała.

Na podstawie: Dobrochna Ratajczakowa, „Gwiazdy nad nami rządzą naszą duszą” (Król Lear), w: Uśmiech Melpomeny, „Kronika Miasta Poznania” nr 3  z 2000 r.

1920 Weszły w życie postanowienia traktatu wersalskiego, na mocy którego oddziały z Wielkopolski miały przejąć pozostające w rękach niemieckich przyznane Polsce fragmenty Wielkopolski i Pomorza.

1944 Podczas kontroli na dworcach kolejowych bagaży przybywających do Poznania Polaków policja skonfiskowała 2,7 kilograma kiełbasy, 16 kilogramów słoniny, 6 kilogramów mięsa, 2 dętki rowerowe, 2 swetry męskie oraz 27 szpulek nici.

1963 Zmarł Tadeusz Szeligowski, kompozytor i dydaktyk działający w Poznaniu.

Twórca m.in. opery “Bunt żaków”, baletów “Paw i dziewczyna”, “Mazepa” a także utworów symfonicznych, kameralnych i pieśni.

Na budynku przy ul. Chełmońskiego 22 w Poznaniu, w którym mieszkał od 1947 r., w roku 1966 odsłonięto tablicę pamiątkową (proj. Józef Kopczyński). W Poznaniu imię kompozytora nosi także Szkoła Muzyczna oraz Filharmonia.

Treść tablicy: W tym domu mieszkał i tworzył w latach 1947-1963 prof. Dr Tadeusz Szeligowski, wybitny kompozytor, twórca pierwszej opery w Polsce Ludowej (sic!).

1982 Wznowienie działalności telefonów poznańskich – połączeń miejscowych w stanie wojennym.

2023 W wieku 77 lat zmarła Antonina Kowtunow, śpiewaczka operowa (sopran) i profesorka Akademii Muzycznej.

Debiutowała na scenie Opery Wrocławskiej (Żywia w Starej baśni Żeleńskiego). W 1973 roku została solistką Opery Poznańskiej. W latach 1978–1982 współpracowała z Teatrem Wielkim w Warszawie. W 2000 roku zaczęła prowadzić klasę wokalną na Akademii Muzycznej w Poznaniu.

Antonina Kowtunow była gwiazdą operową, która stała na granicy dwóch światów. Z jednej strony miała w sobie cechy wielkich primadonn, o których czytamy w pamiętnikach, śpiewaczki w dawnym stylu, przywiązującej wagę do swojego wyglądu, zachowania na scenie i poza sceną… Z drugiej zaś była szalenie nowoczesna i niezależna, gotowa na ryzyko artystyczne, jeśli tylko reżyser lub dyrygent ją przekonali. Podobnie jak wielkie primadonny przywiązana była do swojego teatru […]

Antonina Kowtunow (dla przyjaciół: Tola) przyjechała do Poznania w 1973 roku na zaproszenie Jana Kulaszewicza, by zaśpiewać Violettę w „Traviacie”. I została na zawsze/ […] Stworzyła „Pod Pegazem i na wielu innych scenach operowych wielkie kreacje. Publiczność uwielbiała ją jako Violettę w „Traviacie”, Gildę w „Rigoletto”, Olimpię w „Opowieściach Hoffmanna”, Marię w „Córce pułku”, Norinę w „Don Pasquale” czy tytułowego „Kopciuszka”. […] Artystka zostawiła po sobie sporo nagrań radiowych, telewizyjnych i płytowych. Po latach scenę zamieniła na klasę w Akademii Muzycznej. W 2000 objęła klasę śpiewu w Akademii Muzycznej im. I.J. Paderewskiego. Przeszłą wszystkie szczeble kariery akademickiej aż do tytułu profesora. Zawsze chciała się dzielić z innymi doświadczeniem. W 2018 roku pożegnała się z uczelnią.

Była pomysłodawczynią i organizatorką odbywającego się od 2014 roku Ogólnopolskiego Konkursu Wokalnego w Drezdenku. [Stefan Drajewski, Antonina Kowtunow nie żyje. Ostatnie pożegnanie, https://amuz.edu.pl/antonina-kowtunow-nie-zyje/]

Pożegnaliśmy Panią Antoninę Kowtunow na profilu na facebooku wspominał jedną z największych gwiazd poznańskiej Marcin Kostaszuk, opery dyrektor w Wydziale Kultury Urzędu Miasta przytaczając anegdotę z pogrzebu.

Kaplica cmentarza na Junikowie wypełniona po brzegi, nadchodzi nominalna godzina rozpoczęcia ceremonii pogrzebowej, ale nie ma duszpasterza. Córka Zmarłej podchodzi po kilku minutach do siedzącego w ławce Sławomira Pietrasa, byłego dyrektora Teatru Wielkiego. Ten po chwili wstaje, podchodzi do mikrofonu i rozpoczyna opowieść.

Mówi wolno, nie pomija szczegółów pierwszych ról Pani Antoniny i barwnie odmalowując okoliczności jej przenosin z opery we Wrocławiu do Poznania. Zerka czasem na słuchaczy, ale żaden znak nie nadchodzi, więc kontynuuje, poszerzając opowieść o nazwiska innych operowych transferów na linii Wrocław – Poznań, potem omawia kolejne role Zmarłej, zachwycając się jej głosem, znaków nadal brak, więc przechodzi do jedynej roli, jakiej Pani Antonina nie miała okazji zaśpiewać, wyrażając apel do dyrektorów oper niebieskich, by dali jej tę szansę. Jeszcze kilka słów o pedagogicznej karierze Zmarłej (mija 20 minuta, znaków brak) i wreszcie… – …w tym momencie muszę się Państwu przyznać, że powoli kończą mi się pomysły, o czym mógłbym jeszcze powiedzieć, żeby dać czas księdzu, który się spóźnia – kapituluje dyrektor Pietras.

Wybucha gwar, zduszony (wszak to cały czas ceremonia pogrzebowa) śmiech miesza się z gorączkową gestykulacją, w końcu dyrektor odwraca się, a dwa metry za nim stoi ksiądz i grzecznie macha mu na powitanie. Stał tam już od kwadransa.

Decyzją władz Miasta Poznania profesor Antonina Kowtunow spoczęła na Alei Zasłużonych poznańskiego cmentarza na Junikowie. [fot. T. Boniecki, Archiwum Teatru Wielkiego]

ZDARZYŁO SIĘ 10 STYCZNIA

49 p.n.e. Gajusz Juliusz Cezar przekroczył Rubikon i rozpoczął tym samym wojnę domową przeciw stronnictwu senatorskiemu.

1769 Urodził się Michel Ney, francuski marszałek (Waterloo).

1778 Zmarł na atak apopleksji Karol Linneusz, szwedzki przyrodnik. Był twórcą współczesnego systemu klasyfikacji organizmów

1840 Zaczęła funkcjonować poczta „za pensa” – brytyjski system dostarczania listów za standardową cenę, bez względu na odległość.

1803 Zmarł Ignacy Zaborowski, pijar, matematyk. Był autorem “Geometrii praktycznej” nagrodzonej złotym medalem przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.

1834 Urodził się John Acton of Aldenham, angielski historyk, liberał i moralista. Był przedstawicielem oporu wobec zła – państwa, autorem myśli „Władza deprawuje, a absolutna władza deprawuje absolutnie”.

1839 Pierwszy transport herbaty z Indii do Wielkiej Brytanii.

1862 Zmarł Samuel Colt, amerykański inżynier i konstruktor sześciostrzałowego rewolweru bębenkowego.

1863 Z dworca Paddingtton do stacji Farrington w Londynie wyruszyły pierwsze wagony kolei podziemnej „Metropolitain”.

Pierwsza nitka miała 6,5 km długości. Dziś oplatająca ośmiomilionową metropolię sieć metra ma 267 stacji i liczy niemal 400 km. Co roku z 11 linii „underground” korzysta ponad 800 milionów pasażerów, więcej niż 2 mln dziennie.

Londyńczycy są dumni z metra, ale doskwiera im coraz więcej niedogodności – tory, kable są stare (większość linii powstała przed 1907 rokiem), więc pociągi jeżdżą powoli, wciąż się psują. Tylko linia XXI wieku Jubilee Line lśni szkłem i stalą.

Metro jest jednak niedoinwestowane ale i tak to najpraktyczniejszy sposób poruszania się po mieście. Londyńskie metro należy do najdroższych. Dzienna karta na przejazdy w czterech z sześciu stref (i to poza szczytem) kosztuje 4 funty 30 pensów.

1889 Wybrzeże Kości Słoniowej zostało francuskim protektoratem.

1892 Urodził się Melchior Wańkowicz – pisarz, publicysta, wydawca. Autor m.in. reportaży „Na tropach smętka”, „Monte Cassino”, powieści i wspomnień „Szczenięce lata”, „Ziele na kraterze”, „W ślady Kolumba”. Zmarł 10 września 1974 roku.

1912 W Nowym Jorku odbył się lot próbny pierwszego wodnopłatowca.

1935 Aktorka Mary Pickford poślubiła aktora Douglasa Fairbanksa.

1945 W Londynie urodził się Rod (Roderick David) Stewart brytyjski wokalista i kompozytor.

Syn Szkota i Angielki. Przez kilka miesięcy był piłkarzem w klubie Brentford. Zmuszony przez ojca do pracy był również przez kilka miesięcy grabarzem na jednym z londyńskich cmentarzy. Od roku 1969, kiedy został członkiem The Faces był członkiem takich grup jak Five Dimensions, Hoochie Coochie Men, Steampacket czy Jeff Beck Group. W tym samym czasie – od października 1964 – działał także solo.

1946 W USA, podczas próby działania radaru wojskowego, wysłane z Ziemi promienie pierwszy raz dotarły do powierzchni Księżyca.

1946 W Krakowie urodził się Robert Gadocha, ps. “Piłat”, najlepszy lewoskrzydłowy w historii polskiego futbolu. Był filarem “złotej jedenastki” Kazimierza Górskiego, złotym medalistą olimpijskim z Monachium (1972), jednym z najlepszych napastników mistrzostw świata w RFN (1974) – zdobywcą brązowego medalu.

1949 W Houston urodził się George Foreman, mistrz bokserski (1973-74, 95).

1951 ONZ otwarła swoje biura na nowojorskim Manhattanie.

1951 Urodził się Wiktor Zborowski, polski aktor.

1953 W Nowym Jorku urodziła się Pat Benatar, wokalista rockowa. Naprawdę nazywa się Patricia Andrzejewski. Największe przeboje to “Love Is A Battlefield” i “We Belong”. Jej sześć pierwszych albumów zdobywało tytuł platynowej płyty.

1958 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: „Great Balls of Fire” – Jerry Lee Lewis.

1971 Zmarła Gabrielle Chanel, znana jako Coco Chanel, francuska projektantka mody. Jej model kostiumu został uznany za klasyczny ubiór kobiecy. Urodziła się 19 sierpnia 1883 roku.

Była autorką ikon nowoczesnego stylu ubierania się; prostych fasonów, męskich tkanin, sztucznej biżuterii, szerokich spodni. Ale wbrew powszechnej opinii, to nie ona uwolniła kobiety z gorsetu ale ówczesny jej projektant Paul Poiret. Chanel urodziła się w 1883 roku w rodzinie obwoźnego sprzedawcy. Po śmierci matki ojciec oddał ją do klasztornego sierocińca.

Stroje sióstr wywarły silne piętno na jej projektach. Na początku pierwszej wojny otworzyła sklep w kurorcie Deauville i butik w Paryżu. Wpadła na pomysł, że z dżerseju można robić także suknie. Sprzedawała je w pierwszym sfinansowanym z pomocą angielskiego przyjaciela Boya Capela sklepie w Biarritz. To Boy wylansował też

Chanel numer 5 – bodaj najsłynniejsze perfumy. W 1928 roku otworzyła sklep w Paryżu, przy ulicy Cambon (do dziś znajduje się tak flagowy salon firmy i muzeum Chanel). W czasie wojny Coco zamknęła sklep. Otworzyła go ponownie w roku 1958, gdy miała 71 lat.

1973 W Marquee Club w Londynie odbył się pierwszy z dwóch koncertów zespołu King Crimson. Na występ nie przyszedł piąty członek grupy – Jamie Muir (perkusista). Odszedł w tajemniczych okolicznościach i wstąpił do klasztoru. Z King Crimson nagrał tylko jedną płytę “Larks Tongues In Aspic” (1973)

1976 Urodził się Tomasz Bagiński, polski malarz i grafik komputerowy. Autor “Katedry”, nominowanej do nagrody Oscara.

1981 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: “Imagine” – John Lennon.

1998 W Słupsku, po meczu koszykarskim Czarnych Słupsk z zespołem AZS Koszalin został śmiertelnie pobity przez policjanta 13-letni kibic Czarnych, Przemek Czaja. Wydarzenie to było początkiem kilkudniowych starć szalikowców z policją.

2001 Profesor Leszek Balcerowicz został zaprzysiężony w Sejmie na prezesa Narodowego Banku Polskiego.

2001 Szpital im. Madurowicza w Łodzi zgodził się przyjąć pacjenta pod warunkiem, że ten przyniesie własne łóżko.

2009 Lista Przebojów Programu Trzeciego, notowanie 1406: 1. The Killers – Human, 2. Duffy – Stepping Stone, 3. Kazik – Anusia.

Imieniny obchodzą: Grzegorz, Dobrosław, Dobrosława, Jan, Wilhelm, Leon, Ludomir, Danuta, Agaton, Egidia, Idzi, Kolumba, Krystiana, Marcjan, Mojmir, Nikanor, Nikanora

Grzegorz: imię to wywodzi się od greckiego słowa gregorios „gorliwy, czuwający”. W Polsce pojawiło się w średniowieczu. Samych kanonizowanych i beatyfikowanych papieży noszących to imię było pięciu, było również siedmiu innych świętych tego imienia.

Uważajcie na szefa Grzegorza ! Astrolog twierdzi, że Grześ lubi komenderować innymi, jest oschły, a jego lodowaty potrafi zbić z tropu najbardziej pewnych siebie. Despota bez woli dyplomacji, często sam ściąga na siebie kłopoty. Ale trzeba przyznać, że jest skuteczny, gdy pracuje w zespole – pod warunkiem, że to on tym zespołem kieruje. Miewa chwile błyskawicznych i błyskotliwych działań.

Imię Wilhelm wywodzi się z germańskiego i oznacza chęć, opiekę, pomoc.

Mężczyzna o tym imieniu jest wrażliwy, ambitny, szlachetny i szczery. Przeważnie jest osobą wykształconą, często zostaje lekarzem. Jest predysponowany do przewodniczenia innym, nie znosi gdy ktoś narzuca mu swoje zdanie. Lubi dyskutować na tematy z pogranicza życia i śmierci. Fascynują go przepowiednie na temat końca świata.

Danuta to imię pochodzenia litewskiego o niepewnym znaczeniu. Zawiera przyrostek -ut-, który znajdujemy w takich imionach litewskich jak Biruta czy Kiejstut, jednak człon początkowy Dan- nie daje się jednoznacznie wyjaśnić.

Danuta jest skrupulatna, wnikliwa, cierpliwa i pracowita. Przy tym ciekawa świata, dlatego wiele czyta i podróżuje. To kobieta energiczna, o dużym temperamencie. Nie przywiązuje dużej wagi do małżeństwa i rodziny, jest zwolenniczką związków nieformalnych. Często popada w depresję lub melancholię.

Dobrosława to słowiańskie imię, złożone z dwóch części: “dobr(o)” – “dobry” oraz “sława” – to jest “sławwa”, można je tłumaczyś, jako”sławna z dobroci”.

Dobrosława ma liczne zainteresowania, a ponieważ jest przy tym dociekliwa i systematyczna, często zdobywa tytuły naukowe. Działa ostrożnie, nie lubi ryzyka. Jest wrażliwa, ale stara się nie okazywać swoich uczuć.

Przysłowie: „Styczeń mrozem skwierczeć musi, wtedy plon chłopa przydusi.”