KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 11 GRUDNIA

Słońce w znaku Strzelca

Dzień Solidarności z Kobietami i Dziećmi Afryki – obchodzony od 1984 roku z inicjatywy Rady Ogólnoafrykańskiej Organizacji Kobiet
Burkina Faso – Proklamacja Republiki

Urodzeni 11 grudnia mają maturę skomplikowaną, posiadają zamiłowanie do prawdy, pokoju i sprawiedliwości, są pracowici i wynalazczy. W życiu są zwolennikami prostoty, bardzo cenią swą niezależność. Ich natura jest skomplikowana, czasem trudno ich zrozumieć, są marzycielscy, w swych poglądach nieco bojaźliwi, w innych sytuacjach zachowują niezwykłą odwagę i zuchwałość.

Cytaty na dziś:

• Postęp to urzeczywistnianie utopii. Oscar Wilde (Fingal O`Flahertie Wills, 1854 – 1900)
• Moralność jest sprawą również naszych nawyków. Mieczysław Jastrun

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1293 Książę Przemysł II nadaje rycerzowi Gerwardowi prawo lokowania wsi Koszuty na prawie niemieckim.

1599 Małżonkowie Błażej i Regina z Chwaliszewa biednym szpitala Św. Jana w Poznaniu zapisali 2 grzywny i 6 groszy rocznego czynszu na domie swoim. [Źródło:Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski]

1806 W Poznaniu Fryderyk August III Sprawiedliwy, elektor saski podpisał traktat pokojowy z Francją i uzyskał tytuł królewski; wszedł do Konfederacji Reńskiej. Podczas wojny francusko-pruskiej w 1806 był początkowo sojusznikiem pruskim, po bitwie pod Jeną przeszedł na stronę Napoleona.

Dokument ten Napoleon podpisał w hotelu przy dzisiejszej ulicy Wrocławskiej. Na pamiątkę tego wydarzenia hotel został nazwany Hotelem Saskim.

Wrocławska i Hotel Saski (po prawej) –  początek XX wieku, foto: fotopolska

Budynek związany z dawnym klasztorem jezuitów – była to zakonna drukarnia. Po kasacie zakonu obiekt nabył Józef Malczewski (kasztelan rogoziński) i rozpoczął działalność gościnną. Prowadził m.in. piwiarnię i mielcuch. W 1797, po zburzeniu obwarowań Bramy Wrocławskiej, rozbudowano założenie o reprezentacyjny budynek od ul. Wrocławskiej, później jeszcze nadbudowany.

W 1801 dodano oficynę. Wewnątrz istniała efektowna Sala Redutowa (9×20 m), w której odbywały się ważne dla miasta uroczystości – koncerty i zjazdy organizacji społecznych. W latach 30. XIX wieku był to najlepszy hotel w Poznaniu, do czego przyczynił się m.in. wybitny hotelarz Karol Schtegelin. W połowie XIX wieku utracił funkcję gościnną i został zaadaptowany na mieszkania prywatne. Wystrój fasady częściowo zmieniono – wniesiono m.in. elementy sztukatorskie właściwe dla neobaroku. Bryła pozostała jednak klasycystyczna. Z tyłu, w gmach wkomponowane są stare mury miejskie Poznania [za:wikipedia.pl]

1830 Eduard Heinrich Flottwell został naczelnym prezesem Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Początek kursu germanizacyjnego w zaborze pruskim.

1908 W Poznaniu urodził się Aleksander Janta – Połczyński, pisarz, dziennikarz i tłumacz.

Pochodził z wielkopolskiej rodziny ziemiańskiej, właścicieli pałacu w Małej Komorzy pod Tucholą. Studiował polonistykę i ekonomię na Uniwersytecie Poznańskim.

W latach 1928-29 wraz z Józefem Kisielewskim redagował poznańskie “Życie Literackie”, wyszła jego pierwsza książka – tomik prozy “O świcie. Ze wspomnień i tematów myśliwskich”, w ciągu trzech lat ukazały się jeszcze cztery, w tym dwie poetyckie.

Poznań szybko przestaje mu wystarczać, w 1929 roku wyjeżdża do Paryża studiować dziennikarstwo, nawiązuje współpracę z kolejnymi pismami w kraju – Kurierem Warszawskim, Gazetą Polską. Jego ogromny dorobek literacki jest dziś niemal zupełnie zapomniany.

Nazywano go swego czasu “Rejem polskiego reportażu”, a wrażenie może robić już samo zestawienie nazwisk ludzi z którymi na przestrzeni lat udało mu się porozmawiać: Charlie Chaplin, Mahatma Gandhi, Ignacy Jan Paderewski, prezydent Roosevelt, Joseph Goebbels, jak i Witold Gombrowicz czy André Gide. Gdy miał 23 lata przeprowadził wywiad słynny wówczas z lordem Alfredem Douglasem, kochankiem Oscara Wilda.

Po II wojnie światowej przebywał na emigracji w Niemczech, Francji, Anglii, następnie osiedlił się w Nowym Jorku. Współpracował z paryską Kulturą Jerzego Giedroycia jako korespondent z USA. W 1975 r. jego prochy sprowadzono z USA i pochowano na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

Na zdjęciu od lewej –  Aleksander Janta-Połczyński, Karol Szymanowski, Anna i Jarosław Iwaszkiewiczowie. Berlin, grudzień 1934, foto: www.szymanowski.pl

1916 W Poznaniu odbyła się żałobna uroczystość w związku ze śmiercią Henryka Sienkiewicza.

Kuryer Poznański z 12 grudnia 1916 informował: Wydział  Związku Sokolnictwa naszego wystosował na ręce p. mec. Osuchowskiego w Vevey następujący telegram kondolencyjny: Sokólstwo polskie zaboru pruskiego stojąc wiernie przy ideałach wskazanych Narodowi przez Wielkiego Zmarłego stratę Jego odczuwa jako stratę  Króla – Hetmana. Duch Jego zawsze żywym wśród nas pozostanie. Tak nam dopomóż Bóg.

Zwracamy uwagę na ogłoszenie świeżo wyszłej z Drukarni Katolickiej książeczkę p. Zbigniewa Topora p.t. Henryk Sienkiewicz. Jutro obszerniej zajmiemy się nią, dzisiaj zaś polecamy czytelnikom naszym to wydawnictwo. Rzecz napisana jest popularnie, bardzo gorąco i ładnym polskim językiem.

Anonse – Kuryer Poznański 12 grudnia 1916 Foto: Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa

1918 Przywrócenie w poznańskich szkołach nauki języka polskiego i religii.

1919 W Poznaniu urodził się Mieczysław Tarka, piłkarz Lecha Poznań, początkowo grający na pozycji środkowego pomocnika, a następnie środkowego obrońcy, dwukrotny reprezentant Polski, po zakończeniu kariery również trener piłkarski.

Karierę piłkarską związał wyłącznie z klubem z rodzinnego miasta, Lechem (wówczas KS KPW Poznań). Treningi rozpoczął tam w 1932, i kontynuował grę do wybuchu II wojny światowej. W czasie okupacji brał udział w konspiracyjnych mistrzostwach Poznania, występując w drużynie Dębiec. Po wojnie powrócił do reaktywowanego KKS Poznań i wraz zespołem wywalczył historyczny awans do I ligi. W latach 1949 i 1950, grając w I lidze zdobył wraz z zespołem dwukrotnie podium Mistrzostw Polski, zajmując trzecie miejsca.

Swój pożegnalny mecz w barwach Lecha rozegrał 15 listopada 1953 przeciwko Stali Mielec w Pucharze Polski, zakończony porażką 1:2. Podczas okresu gry w I lidze wystąpił 123 i strzelił 3 gole. Wystąpił także 16 razy i zdobył jedną bramkę w eliminacjach o I ligę. Jako zawodnik Lecha zagrał także w 2 meczach Pucharu Polski (1952-53), 8 meczach Pucharu Zlotu (1952) oraz w 40 meczach klasy A Poznańskiego OZPN w których zdobył 17 goli (1945-47).

Zagrał także w dwóch meczach Polskiej Reprezentacji Narodowej. W debiucie wystąpił 17 października 1948 podczas spotkania z Finlandią. Pożegnalny mecz zagrał 8 maja 1949 z Rumunią. Był wielokrotnym reprezentantem Poznania. W rozgrywkach o Puchar Kałuży w latach 1946 – 1949 rozegrał 17 meczów zdobywając 1 gola.

Rok po skończeniu kariery piłkarskiej rozpoczął pracę trenerską jako szkoleniowiec Lecha Poznań, gdzie prowadził drużynę do 1957. Później, jeszcze dwukrotnie prowadził Lecha, w latach 1961-1962 i 1966-1968. Był także szkoleniowcem AZS Poznań jesienią 1957 oraz Olimpii Poznań w rozgrywkach drugiej ligi w latach 1959 – 1960. Zmarł 7 lutego 1976 w Poznaniu. [Źródła: Jarosław Owsiański, Tomasz Siwiński: Historia futbolu wielkopolskiego. WZPN Poznań, 2013, Jarosław Owsiański, „Lech Poznań przemilczana prawda”, Poznań 2017]

1938 Uroczyste powitanie w Poznaniu wojsk wracających z Zaolzia.

1939 W okupowanym Poznaniu powstał Urząd do Spraw Wysiedlania Polaków i Żydów, przemianowany w marcu 1940 roku na Centralę Przesiedleńczą. Jego głównym zadaniem było wysiedlanie ludności polskiej i kierowanie akcją germanizacyjną.

Akcja przesiedleńcza w Kraju Warty, fot: wikipedia

1948 Prezydentem Poznania został Leon Murzynowski.

28 października 1948 Stanisław Sroka pełniący funkcję prezydenta Poznania został powołany na stanowisko wiceprezydenta Warszawy. Zastąpił go Murzynowski, który 11 grudnia 1948 został wybrany prezydentem miasta Poznania. Urzędował  do 12 czerwca 1950, według danych oficjalnych ustąpił ze stanowiska z powodu choroby.

Choć w czasach PRL karierę Murzynowskiego przedstawia się jako przykład “awansu społecznego”, prezydent nie był robotnikiem Cegielskiego, lecz dyrektorem. Za jego kadencji Poznań goił rany po zniszczeniach wojennych. W końcu lat 40. Oddano o użytku m.in. most na Chwaliszewie i nowy most Uniwersytecki, odbudowano Dworzec Główny PKP i Izbę Rzemieślniczą. Za Murzynowskiego powstało też faktycznie sztuczne Jezioro Maltańskie (otwarto je jesienią 1952 r.). A 1 października 1949 r. w podniosłej atmosferze położono kamień węgielny pod budowę Państwowego Domu Towarowego, czyli Okrąglaka.

W czwartą rocznicę wyzwolenia miasta przez Armię Czerwoną i 31. rocznicę istnienia sił zbrojnych ZSRR, 22 lutego 1949 r. towarzysz prezydent osobiście dopilnował przemianowania ulicy Ferdynanda Focha (dziś Głogowskiej) na ulicę innego marszałka: Konstantego Rokossowskiego. A dwa lata później – w kwietniu 1951 r. – w rewolucyjno-robotniczym duchu przemianowano kolejne ulice Poznania (komunistycznych patronów utraciły one dopiero w 1990 r.).

W 1950 r. rząd urwał tradycję poznańskiego samorządu – urząd prezydenta Poznania został zastąpiony stanowiskiem przewodniczącego prezydium Miejskiej Rady Narodowej. Murzynowski sprawował nową godność przez rok. Potem atmosfera wokół niego zaczęła gęstnieć – do prokuratury trafiły donosy na niego. Ostatecznie w 1951 r. na stanowisku zastąpił go działacz partyjny o nazwisku Frąckowiak. Murzynowski przeszedł na stanowisko dyrektora Fabryki Papieru na Malcie. 15 czerwca 1965 r. Leona Murzynowskiego dopadł śmiertelny – atak serca.

Na pogrzeb na cmentarzu parafii Bożego Ciała przy ul. Bluszczowej przyszły tłumy poznaniaków. Kondukt prowadziło pięciu księży. W gazetach o tym wydarzeniu nie ma nawet niewielkiej wzmianki. [źródło: Piotr Bojarski: Towarzysz prezydent – opowieść o Leonie Murzynowskim w Gazecie Wyborczej 15.05.2003 (dostęp 2015-12-11), wikipedia]

1954 Premiera “Poznańskich Koziołków” – kabaretu literackiego w lokalu Klubu Pracowników Kultury. W Poznaniu przebywa grupa chińskich urbanistów. [Źródło: Kronika Miasta Poznania, 1951-56, R.24]

1965 W Poznaniu odbyły się centralne uroczystości z okazji Dnia Odlewnika.

1978 Księgarnia “Domu Książki” przy pl. Wielkopolskim otrzymała imię Romana Wilkanowicza. Po powitaniu gości przez dyrektora “Domu Książki” Alojzego Murawę – sylwetkę Romana Wilkanowicza, poety, barda Powstania Wielkopolskiego przedstawił Józef Ratajczak. prezes Zarządu Wojewódzkiego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację.

2008 Albert (Al.) Gore, amerykański polityk, 45 vice-prezydent Stanów Zjednoczonych za kadencji Bila Clintona, laureat pokojowej Nagrody Nobla otrzymał tytuł doctora honoris causa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Według Senatu uczelni, Al Gore walnie przyczynił się do pogłębienia świadomości ekologicznej mieszkańców Ziemi. Gore podjął się zadania najtrudniejszego: zwrócenia uwagi ludzkości, a przede wszystkim społeczeństwom i rządom krajów rozwiniętych, na konieczności przemyślenia dotychczasowych priorytetów i poszukiwania tego, co umownie określa się mianem rozwoju zrównoważonego – mówił na uroczystości promotor doktoratu prof. Józef Orczyk.

ZDARZYŁO SIĘ 11 GRUDNIA

361 Rzymski cezar Julian przybył do Konstantynopola, by wziąć udział w pogrzebie Konstancjusza II. Senat zaliczył zmarłego w poczet bogów, mimo że był on chrześcijaninem ie

1605 Zygmunt III potajemnie poślubił arcyksiężniczkę Konstancję Habsburżankę, siostrę pierwszej żony króla. Ślub odbył się bez wiedzy i zgody sejmu oraz senatu.

1817 Zmarła w Paryżu Maria Walewska, nazywana “polską żoną Napoleona”. Towarzyszyła cesarzowi podczas kampanii pruskiej i w Paryżu, w 1814 roku odwiedziła go na Elbie.

1843 Urodził się Robert Koch, lekarz, bakteriolog, odkrył zarazki gruźlicy i cholery. Zmarł 27 maja 1910 roku.

1843 Zmarł na gruźlicę Casimir Delavigne, poeta i dramaturg francuski. Autor “Warszawianki” oraz pieśni o Powstaniu Listopadowym.

1844 Po raz pierwszy zastosowano znieczulenie przy rwaniu zęba. Zabieg przeprowadził doktor John M. Riggs z Hartford w USA na Horacym Wellsie. Środkiem znieczulającym był gaz rozweselający.

1886 Arsenal Londyn (wówczas występujący pod nazwą “Dial Square”) rozegrał swój pierwszy mecz, pokonując 6:0 drużynę Eastern Wanderers.

1894 W Paryżu na Polach Elizejskich otwarto pierwszą w dziejach wystawę motoryzacyjną (Exposition Internationale de Velocipedie et de Locomotion Automobile), w której wzięło udział aż 9 firm.

1903 W Anglii powstała pierwsza na świecie organizacja ekologiczna – Stowarzyszenie na Rzecz Ochrony Dzikiej Fauny Imperium (the Society for the Preservation of the Wild Fauna of the Empire).

1913 Urodził się Carlo Ponti, włoski producent filmowy. Jego sukcesem był film “Doktor Żywago” w reż. Davida Leana. Po ślubie z Sophią Loren poświęcił się głównie kierowaniu jej karierą.

1918 Urodził się Zygmunt Kałużynski – eseista, krytyk teatralny i filmowy, stały felietonista tygodnika “Polityka”.

1930 Urodził się Jean Louis Trintignant – francuski aktor. Znany m.in. z filmu Leloucha “Kobieta i mężczyzna”, Bertolucciego “Konformista”.

1936 Premiera filmu Michała Waszyńskiego “Papa się żeni”. Scenariusz wg komedii Wincentego Rapackiego: Jan Fethke, Napoleon Sądek. Muzyka: Henryk Wars. Obsada: Lidia Wysocka, Jadwiga Andrzejewska, Mira Zimińska, Janina Macherska, Zbigniew Rakowiecki, Franciszek Brodniewicz, Stefania Górska, Fryderyk Jarosy.

1946 Utworzono UNICEF- Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci.

1946 Urodził się Marek Jackowski, lider, gitarzysta i wokalista grupy Maanam. Wcześniej grał związany był grupami Impuls, Vox Gentios, Anawa i Ossjan. Nagrywa również solo.

1961 Album “Blue Hawaii,” Elvisa Presley’a nr 1 w USA przez 20 tygodni.

1977 Urodziła się Anna Rechnio, polska łyżwiarka figurowa.

1991 Salman Rushide, na którym ciążył islamski wyrok śmierci za bluźnierstwo, po raz pierwszy od 1989 roku ukazał się publicznie. W Nowym Jorku uczestniczył w obiedzie na cześć 200 rocznicy pierwszej poprawki Konstytucji USA; owa poprawka gwarantuje wolność słowa.

1994 W Edynburgu, w wieku 102 lat, zmarł Stanisław Maczek – generał broni, organizator i dowódca I-szej Dywizji Pancernej. (ur. 31.03.1892).

1994 Rosja rozpoczęła interwencję wojskową w Czeczenii.

1995 Piosenka “Gangsta’s Paradise” w wykonaniu Coolio została wybrana nagraniem roku przez magazyn “Billboard”. Wśród dużych płyt zwyciężyła “Cracked Rear View” Hootie & The Blowfish.

2001 Prezydent Aleksander Kwaśniewski podpisał nowelizację ustawy o systemie oświaty. W jej wyniku gimnazjaliści mogą kontynuować naukę w szkołach jednego z czterech typów.

2002 PKN Orlen kupił od British Petroleum blisko 500 stacji benzynowych w Niemczech. Była to największa zagraniczna inwestycja polskiej spółki.

Imieniny obchodzą: Damazy, Waldemar, Daniel, Julia, Stefan, Wojmir

Daniel to imię biblijne, w języku hebrajskim oznacza „Bóg jest moim sędzią” albo „Bóg osądził”, według tekstów akadyjskich można imię to tłumaczyć jako „potężny jest mój Bóg”
Imię to w Polsce używane jest od XIV wieku, zwłaszcza na dawnych kresach wschodnich.

Imię Damazy pochodzi od greckiego Damasos, a pierwotnie oznaczało “ujarzmionego, oswojonego, łagodnego”. To imię mężczyzn cierpliwych i konsekwentnych, błyskotliwych i obdarzonych poczuciem humoru.

Imię Waldemar pochodzi ze staroniemieckiego i oznacza panującego, rządzącego oraz wielkiego i słynnego. Mężczyzna noszący imię Waldemar jest obdarzony ścisłym umysłem i posiada wybitne zdolności o charakterze uniwersalnym. Jest bardzo ambitny i jednocześnie konsekwentny. Zawsze wierzy we własne możliwości. W swoich przekonaniach jest stały, a nawet uparty. Rzadko zmienia zdanie. Ma skłonność do samowoli, zaś pod wpływem krytyki może zachować się agresywnie.