KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 11 LISTOPADA

Słońce w znaku Skorpiona

Święto Narodowe Polski – Dzień Niepodległości
Święto narodowe Angoli – Dzień Niepodległości.
Święto Orderu Virtuti Militari
Australia, Kanada, Wielka Brytania – Dzień Pamięci
Belgia – Święto Wyzwolenia
Finlandia – Dzień Ojca
Francja – Rocznica Rozejmu
Malediwy – Święto Republiki
Stany Zjednoczone – Dzień Weteranów
Chiny – Dzień singli
Tajwan – Dzień bliźniąt
Marten Gas w Szwecji

Patronem dnia jest św. Marcin, żołnierz rzymski, pustelnik, a później biskup Tours (Francja). Zasłynął z miłosiernych uczynków i wielkiej troski o ubogich. Zmarł w 397 r.

Poznańskiego Marcina tłumaczyć nie musimy, a szwedzkiego?

Dzień Świętego Marcina (zwany także Gęś Marcina) obchodzony 11 listopada wiąże się z podsumowaniem rolniczej jesieni, okresem ostatnich zbiorów i dożynek. Szwedzka wieś, głównie w południowych, rolniczych prowincjach (Skania, Blekinge), przygotowuje się wtedy do zimy. Święto początkowo związane było z kultem Marcina z Tours (zwanego niekiedy Marcinem Zewsząd).

Z biegiem lat zaczęto łączyć je z dniem Marcina Lutra, które przypada dzień wcześniej. Choć większość Szwedów od dawna nie prowadzi farmerskiego trybu życia, to zwyczaj kojarzenia obu Marcinów z zakończeniem rolniczego roku głęboko się zakorzenił (samo imię jest od wieków bardzo popularne, także wśród Saamów – rdzennych mieszkańców Laponii). Tradycyjnym daniem jest w tych dniach pieczona gęś, którą podaje się podczas domowych biesiad w restauracjach, pubach i kafeteriach. Danie główne poprzedza miska svartsoppy (czarna polewka) – tłusta zupa z gęsiej krwi z dodatkiem pikantnych przypraw. Do picia aquavit – narodowa szwedzka wódka (prosto z lodówki).

Cytaty na dziś:

• Adresy się zapisuje, aby je zapomnieć. Stanisław Tym
• Błąd jest przywilejem filozofów, tylko głupcy nie mylą się nigdy. Sokrates.

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1284 Książę Przemysł II nadał Henrykowi de Touch, „obywatelowi miasta Poznania”, posiadłość Górczyn, lokowaną na prawie niemieckim.

1515 Powódź w Poznaniu.

1875 Urodziła się Maria Julia ze Sławskich Wicherkiewiczowa poznańska dziennikarka i pisarka.

Niespokojny temperament odziedziczyła podobno po włoskiej prababce – Vincenzy Syopani, żonie generała Wincentego Axamitowskiego legionisty, napoleońskiego komendanta. Jako kilkuletnie dziecko przeniosła się z rodzicami i rodzeństwem do Poznania, w którym jej ojciec otrzymał stanowisko sędziego sądu ziemskiego. W 1895 roku w Gdańsku urodziła się pierwsza córka Marii – Janina: „jako opiekunkę do niej sprowadzono z Poznania zaufaną Bamberkę.

W 1897 roku małżeństwo Wicherkiewiczów przeniosło się do Poznania. Zamieszkali w kamienicy przy ul. Św. Marcin. W domu Wicherkiewiczów bywali literaci: Kornel Makuszyński, Magdalena Samozwaniec, Kazimiera Iłłakowiczówna, Remigiusz Kwiatkowski, Stefan Balicki.

Debiutowała w 1904 roku na łamach „Pracy”, „Wielkopolanina” i w poznańskich dziennikach opowiadaniami i krótkimi utworami poetyckimi.

Okupację niemiecką Wicherkiewiczowa spędziła w Warszawie u swojej siostry Zofii. Do Poznania wróciła w czasie walk o Cytadelę. W czasach stalinowskich pisała głównie do szuflady, jednak po odwilży znowu zaczęła publikować. Ostatnią książkę – powieść historyczną Jan Quadro z Lugano wydała w wieku 85 lat. Zmarła 7 kwietnia 1962 roku, a w 1983 roku jej trumnę przeniesiono na Cmentarz Zasłużonych. Jej portret można zobaczyć w poznańskim Muzeum im. Henryka Sienkiewicza.

Gustowne wnętrze, które widzicie na fotografii, należało do rodziny Marii Wicherkiewiczowej ze Sławskich. Mieściło się na pierwszym piętrze kamienicy na skrzyżowaniu ul. Św. Marcin i Al. Marcinkowskiego – z widokiem na kościół i gabinet okulistyczny Wicherkiewicza.

Z tego punktu miasta Maria ze Sławskich miała blisko do Archiwum Miejskiego, gdzie spędzała długie godziny badając przeszłość Poznania, na Stary Rynek, który ceniła za renesansową architekturę oraz do Pałacu Górków, o której to rodzinie napisała powieść Łódź w purpurze.

Fot: Mieszkanie Marii Wicherkiewiczowej – http://kolektywbibianny.wordpress.com

1884 Urodziła się Nuna (Maria) Młodziejowska – Szczurkiewiczowa, aktorka, pedagog, dyrektorka teatrów poznańskich.

1911 Co się jadło i piło w Poznaniu w 1911 r.

Na pierwszym piętrze nowo zbudowanego Hotelu Francuskiego otwarta została “pięknie przyozdobiona i gustownie umeblowana pierwszorzędna winiarnia w stylu wykwintnym”.

Prowadziło do niej osobne wejście z ul. Podgórnej. Specjalnością firmy były “codziennie świeże ostrygi i homary” oraz “wina na karafki”. Pobyt w winiarni uprzyjemniały koncerty mandolinistów pod dyrekcją maestro Mario Salvi z Neapolu.

Od stycznia 1912 roku czynna była nowa winiarnia w Hotelu Rzymskim, słynąca z oryginalnej kuchni rosyjskiej. Codziennie w nocy występowała tam orkiestra Rudiego Howatha, grająca nastrojową muzykę cygańską.

[Na podstawie: Napoje alkoholowe w lokalach poznańskich na przełomie XIX i XX wieku, Waldemar Karolczak, KMP 4/2000]

Hotel Rzymski w roki 1903 Foto: fotopolska.eu

1918 Jarogniew Drwęski został mianowany pierwszy polskim nadburmistrzem Poznania.

1923 Pierwszy publiczny występ Karola Szymanowskiego w Poznaniu.

1928 Otwarto pierwszą stację pogotowia ratunkowego im. Marszałka Piłsudskiego. Siedziba mieściła się w gmachu straży ogniowej przy ulicy Grunwaldzkiej 16 z numerem alarmowym 6666.

Pogotowie dysponowało jedną karetką z lekarzem, sanitariuszem i kierowcą. Od 1 lutego 1929 r. Pogotowie Ratunkowe przeniesione zostało do budynku Hotelu Polonia (dziś Szpital Kliniczny UM) przy ulicy Stolarskiej, gdzie mieściło się do listopada 1932.

Jeszcze w tym samym roku pogotowie przeniosło się do centrum miasta, gdzie zajęło pomieszczenia Masztalarni Zamku przy ulicy Fredry. Dzięki dotacji z Ubezpieczalni Społecznych zostały zakupione trzy nowe karetki, zwiększył się też zakres wykonywanych usług, poprzez transporty chorych.

W kalendarzach miejskich publikowane były wtedy do społeczeństwa odzewy: „Kto niepotrzebnie wzywa pogotowie krzywdzi swoich bliskich, staje się winnym przez to, że utrudnia pracę pogotowia ponieważ pogotowie przeznaczone jest tylko do wypadków nieszczęśliwych, każde niepotrzebne zawezwanie karetki opóźnia pomoc lekarską w istotnie groźnych wypadkach, gdzie cenna może być każda minuta.” Ta idea niewiele straciła obecnie na aktualności.

W czasie wojny pod egidą Niemieckiego Czerwonego Krzyża utworzono niemiecką stację pogotowia przy ulicy Chudoby, którą przeniesiono do szpitala Przemienienia Pańskiego przy Placu Bernardyńskim. Po wojnie początkowo pogotowie znajdowało się przy ulicy Głogowskiej 95, później przy ulicy Śniadeckich a od stycznia 1951 do grudnia 2005 roku przy ulicy Chełmońskiego 20.

Ostatnie lata to okres licznych zmian. Pierwszego stycznia 1999 roku pogotowie zostało przekształcone w SP ZOZ, a jesienią tego roku zmieniło nazwę z Wojewódzkiej na Rejonową SPR. 01 lipca 2000 roku doszło do połączenia RSPR z Wielkopolską Kolumną Transportu Sanitarnego , wtedy to pojawiła się koncepcja przeniesienia głównej siedziby firmy z ulicy Chełmońskiego na Rycerską, tym łatwiejsza do realizacji, że była akceptowana przez Zarząd Województwa Wielkopolskiego. Spowodowane to było bardzo wysokimi kosztami eksploatacyjnymi budynku, jego niekorzystnym usytuowaniem wśród gęstej zabudowy mieszkalnej i trudnościami z wyjazdem karetek. [źródło: https://www.ratownictwo.med.pl/historia]

Kalendarz Pogotowia z 1928 r: https://polona.pl/item/kalendarz-lekarskiego-pogotowia-ratunkowego-imienia-marszalka-pilsudskiego-w-poznaniu-na,NzA5MjAyNjY/0/#index

1933 Uniwersytet Poznański nadał Józefowi Piłsudskiemu doktorat honoris causa.

Aula uniwersytecka, pocztówka z lat 30 XX wieku, foto: fotopolska.eu

1998 Przy ul. Szwajcarskiej otwarto M1 Poznań – największe wówczas centrum handlowe w Poznaniu i jeden z większych obiektów tego typu w Polsce. A w nim pierwsze w mieście sklepy Media Markt, Praktiker i Real.

Gazeta Wyborcza pisała: M1 otwarto w środę o godz. 8, tymczasem już od 6. ustawiały się kolejki.

W południe z pewnością przewijało się tam kilka tysięcy klientów. Na Franowo z centrum Poznania samochodem jechało się kilkadziesiąt minut dłużej z powodu korku. Przed Metrem wszystkie miejsca parkingowe były zajęte.

Zabrakło koszyków, a obrotowe drzwi wejściowe klinowały się co kilka minut. Największym zainteresowaniem klientów cieszył się hipermarket Real, gdzie na wejście czekało się w ogonku liczącym kilkaset osób.

ZDARZYŁO SIĘ 11 LISTOPADA

1215 Pierwsze posiedzenie Soboru Laterańskiego IV, gdzie omawiano m.in. kwestię transsubstancjacji.

1493 Urodził się Paracelsus (Philippus Aureolus Theophrastus Bombastus von Hohenheim), lekarz, filozof i przyrodnik pochodzący ze Szwabii.
Uchodził za najsławniejszego lekarza swoich czasów, jakkolwiek jego koledzy odrzucali go jako niefachowca i krytykowali jego nieortodoksyjne metody leczenia, jako że przyrodnik ów zdobył wiedzę nie tyle przez studia teoretyczne, ile przez doświadczenia, nabyte podczas wędrówek po całej Europie. Wiedzę zdobywał zarówno u napotykanych uczonych, jak też u akuszerek, zielarek i chłopów. Paracelsus za istotę sztuki lekarskiej uznawał należyte dozowanie środków.

1630 W ramach walki z arystokratyczną opozycją kardynał Richelieu zakazał pojedynków.

1673 W bitwie pod Chocimiem wojska polskie pod dowództwem hetmana Jana Sobieskiego odniosły zwycięstwo nad armią turecką Husejna Paszy.

1821 Urodził się Fiodor Dostojewski – rosyjski pisarz. Autor powieści psychologicznych, m.in. “Braci Karamazow”, “Zbrodni i kary”, “Idioty”.

1898 Urodził się Rene Clair właść. R. Lucien Chomette- francuski reżyser, scenarzysta, aktor i krytyk filmowy. Członek Akademii Francuskiej. Twórca takich filmów jak: “Pod dachami Paryża”, “Urok szatana”, “Piękności nocy”, “Wielkie manewry”.

1900 Urodziła się Halina Konopacka, lekkoatletka, pierwsza polska mistrzyni olimpijska, rekordzistka świata w rzucie dyskiem. Nie tylko uprawiała sport ale także malowała i pisała wiersze. Wyszła za mąż za pułkownika Ignacego Matuszewskiego, dyplomatę i ministra skarbu Rzeczypospolitej. Po wybuchu wojny oboje wzięli udział w akcji wywiezienia z kraju złota Banku Polskiego do Paryża. Po wojnie wybrała los emigrantki, zmarła w 1989 roku na Florydzie.

1909 Stany Zjednoczone założyły bazę morską w Pearl Harbor na Hawajach.

1918 (poniedziałek) W Compiègne podpisano zawieszenie broni między państwami koalicji a Niemcami. Zakończyła się I wojna światowa.

1918 Polska po 123 latach niewoli odzyskała niepodległość. Ustępująca Rada Regencyjna przekazała władzę wojskową Józefowi Piłsudskiemu.

1918 Abdykował Karol I, cesarz Austro – Węgier.

1922 Urodził się Kurt Vonnegut, pisarz amerykański.

1924 Urodził się Andrzej Łapicki, aktor.

1926 W USA otwarto Drogę 66.

1935 Premiera filmu “Antek policmajster”. Reżyseria Michał Waszyński. W roli głównej Adolf Dymsza.

1937 Pierwsze obchody Święta Niepodległości jako ustawowego święta państwowego.

1962 Urodziła się Demi Moore, aktorka amerykańska. (Duch, Striptiz, GI Jane)

1964 Urodziła się Calista Flockhart, aktorka. “Ally McBeal”.

1969 Jim Morrison, frontman The Doors, został uwięziony za “utrudnianie lotu samolotów międzykontynentalnych i przebywanie w miejscu publicznym pod wpływem alkoholu”.

1974 Urodził się Leonardo di Caprio, aktor amerykański.

1987 Urodził się Juan José Ballesta, hiszpański aktor. Za rolę w filmie “El Bola” otrzymał nagrodę Goya dla najlepszego aktora 2001 roku. Natomiast w 2005 roku na festiwalu filmowym w San Sebastian zdobył Srebrną Muszlę za najlepszą męską rolę.

1988 Zmarł Jan Himilsbach – popularny warszawski literat i aktor. Znany z niekonwencjonalnego sposobu bycia i życia, z zawodu kamieniarz. Autor opowiadań: “Monidło”, “Przepychanka”, “Łzy sołtysa”. Występował w wielu filmach, m.in. w “Rejsie”, “Wniebowstąpieniu”, “Trzeba zabić tę miłość”, “Party przy świecach”, serialu telewizyjnym “Jan Serce”.

1992 W Kościele anglikańskim dopuszczono kobiety do święceń kapłańskich.

1997 Rząd Jerzego Buzka uzyskał wotum zaufania. Poparło go 260 posłów AWS i UW, przeciwnych było 173 posłów z SLD i PSL, 2 posłów wstrzymało się od głosu.

2001 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: „Queen Of My Heart” – Westlife; UK Top Album: „Gold – The Greatest Hits” – Steps.

Urodzonych 11 listopada cechują najbardziej wybitne zdolności dyplomatyczne.

Są to osoby o dużej szlachetności i jeszcze większej ambicji. Są odważni, zdecydowani i uczuciowi. Duży wpływ na ich aktywność i efekty działalności ma nastrój. Zbytnio ulegają nastrojom. W swoich przekonaniach oraz uczuciach bywają niestali, potrafią jednak w sposób bezkonfliktowy wychodzić z trudnych dla siebie sytuacji.

Imieniny obchodzą: Marcin, Bartłomiej, Maciej, Teodor, Benedykt, Anastazja

Marcin, imię to pochodzi z łaciny, a utworzone zostało od imienia boga wojny Marsa.
Odpowiedniki obcojęzyczne; łac. Martinus, ang., fr. Martin, wł. Martino.

Mężczyzna o tym imieniu jest świetnym organizatorem, posiada umysł twórczy i wielki autorytet wśród innych. Jest mężczyzną skromnym, oddanym rodzinie i bardzo zamkniętym w sobie. Nie potrafi innym narzucać swojej woli, natomiast chętnie udziela rad i pomocy, często materialnej. Bardzo lubi przebywać na łonie przyrody.

• Święty Marcin po lodzie, Boże Narodzenie po wodzie.
• Że śnieg na święty Marcin pospolicie spada: na białym koniu jeździ, przypowieść powiada.
• Na świętego Marcina lód, na Trzy Króle wody bród.
• Po świętym Marcinie najlepiej mieć w domu świnie.

Bartłomiej to imię grecko – aramejskie Bartholomaisos – sym Tolmaja (Ptolomeusza), niegdyś popularne w Polsce jako typowe imię chłopskie, symbolizujące w XVIII wieku nieogładzonego gbura wiejskiego.

• Bartosz ! jak się masz ? Tak jak o mnie dbasz.
• Niech pan panem będzie, a z wygodą sługa, Bartosz do siekiery, a Maciek do pługa.
• Powiedział nam Bartek, że dziś tłusty czwartek, a Bartkowa uwierzyła, dobrych pączków nasmażyła.
• „We czwartek urodził się Bartek, w piątek już wlaz w kątek, w sobote posed na robote, w niedziele buł w kościele, w poniedziałek zjod chleba kawałek, we wtorek przyniós żyta worek, we środe nosił wode, we czwartek umar Bartek”.

Maciej to zgrecyzowana forma semickiego imienia Mattajjah – dar Jahwe, imię pochodzenia greckiego, w Polsce używane od XIII wieku w formach: Maciej, Maciek, Matyjasz, Maciasz.