KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 13 LUTEGO

Słońce w znaku Wodnika

Urodzeni 13 lutego są niezwykle wrażliwi i delikatni. Najczęściej bywają zagłębieni myślami we własnym wnętrzu. Cechuje ich głębokie życie duchowe. Przywiązują ogromną wagę do uczucia. W kontaktach z innymi są delikatni, duża wrażliwość pozwala im wczuć się w położenie bliźnich. Mimo ambicji życiowych nie dochodzą na ogół ani do znaczących stanowisk, ani do liczącego się stanu posiadania. Wynika to bowiem z ich nieśmiałości, niezdecydowania i uległości.

Cytaty na dziś:

• Forma jest tym, co nadaje pewną jedność złożonym przymiotom i zjawiskom. Witkacy
• Głupia baba gorsza, niż szarańcza. Przysłowie

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1649 Król Jan Kazimierz potwierdził prawa i przywileje miasta Poznania.

1834 W Poznaniu urodził się Heinrich Caro, chemik niemiecki.

Razem z Adolfem von Baeyer prowadził prace badawcze nad barwnikiem indygo. W efekcie w roku 1878 udało się zsyntezować tenże barwnik. W tym samym czasie Caro opatentował metodę uzyskiwania alizaryny.

Jako pierwszy wyizolował akrydynę oraz kwas nadtlenomonosiarkowy (nazywany od jego imienia kwasem Caro).

1857 „Towarzystwo Przyjaciół Nauk Poznańskie” – tak brzmiała najstarsza nazwa Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk – zebrało się po raz pierwszy.

Członków-założycieli było 42, wśród nich główni inicjatorzy: dr Kazimierz Szulc, gimnazjalny profesor historii; językoznawca, ksiądz Franciszek Ksawery Malinowski; Tytus Działyński, twórca Biblioteki Kórnickiej. Pierwszym prezesem został August Cieszkowski.

Kolejnymi prezesami byli: Tytus Działyński, ponownie August Cieszkowski, Karol Libelt, Stanisław Egbert Koźmian, po raz trzeci Cieszkowski, ksiądz arcybiskup Edward Likowski. Powstanie PTPN było niezwykle istotnym elementem „najdłuższej wojny nowożytnej Europy”; pierwsi członkowie mieli na względzie przede wszystkim ochronę – unguibus et rostro („pazurami i dziobem”), jak głosiła ówczesna dewiza Towarzystwa – i rozwój zagrożonej kultury narodowej i nauki w zaborze pruskim, gdzie brak było możliwości założenia i działania polskiej wyższej uczelni.

Dzisiejsza ul. Mielżyńskiego widok od strony pl. C.Ratajskiego, po prawej budynek PTPN, Poznań około 1905 roku

1873 Zmarł Józef Łukaszewicz, historyk, bibliotekarz, pierwszy dyrektor Biblioteki Raczyńskich.

Był typowym “szperaczem” archiwalnym, gromadzącym fakty, dokumenty, materiały źródłowe. Niektóre z jego dzieł zostały przetłumaczone na język niemiecki. Obecnie prace Łukaszewicza zastępują zniszczone lub zaginione opracowania, także dotyczące “piwa grodziskiego”.

W latach 1832–1843 zajmował stanowisko archiwisty miejskiego w Poznaniu, a równocześnie w latach 1838–1842 był nauczycielem w gimnazjum Fryderyka Wilhelma.

Należał do założycieli i stałych współpracowników “Przyjaciela Ludu”, w którym w latach 1837–1845 zamieszczał liczne artykuły o treści historycznej i archeologicznej, a w latach 1839–1845 pełnił ponadto funkcję głównego redaktora. Redagował także “Tygodnik Literacki”, a w 1840 był współzałożycielem “Orędownika Naukowego”. W 1841 założył własną drukarnię i księgarnię “Nową”. Jego prochy spoczywają na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan.

Biblioteka Raczyńskich, rok 1884, fot. Biblioteka Uniwersytecka

1890 W Poznaniu koncertował Ignacy Jan Paderewski.

1974 W szpitalu przy ul. Polnej przyszedł na świat półmilionowy obywatel Poznania – Przemysław Maciej Windorpski, syn Karola i Doroty, pracowników Zakładów Przemysłu Metalowego “H. Cegielski”.

Matce półmilionowego mieszkańca Poznania złożył gratulacje i wręczył pamiątkowy dokument I Sekretarz KW PZPR Jerzy Zasada w towarzystwie Przewodniczącego Prezydium Rady Narodowej Miasta Poznania Alfreda Kowalskiego i prezydenta miasta Stanisława Cozasia.

“W imieniu społeczeństwa Poznania przyjmujemy Cię Przemysławie Macieju Windorpski do grona obywateli naszego półmilionowego miasta. Wyrażamy nadzieję, że będziesz godnym członkiem naszego społeczeństwa – uosobieniem pracowitości, sumienności, a ponad wszystko stawiać będziesz zawsze dobro naszej ojczyzny. Życzymy Ci szczęśliwego dzieciństwa i wszechstronnego rozwoju” – można było wyczytać w liście gratulacyjnym. Alfred Kowalski wręczył matce pamiątkowy medal, a prezydent miasta książeczkę mieszkaniową z pełnym wkładem!  Źródło: KMP

1980 Zmarł Marian Rejewski, matematyk, kryptolog. Był ostatnim z trzech Polaków, którzy rozszyfrowali hitlerowską maszynę kodującą “Enigma” i skonstruował jej kopię wspólnie z Jerzym Różyckim i Henrykiem Zygalskim. Absolwent Uniwersytetu Poznańskiego. Jego nazwisko znajduje się na pomniku kryptologów przez poznańskim Zamkiem.

W 1929 roku podczas studiów matematycznych na Uniwersytecie Poznańskim Rejewski został skierowany na tajny kurs kryptologii, którego organizatorem było Biuro Szyfrów Oddziału II Sztabu Głównego WP.  Jesienią 1930 roku utworzono w Poznaniu filię Biura Szyfrów, w której zatrud­niono między innymi Mariana Rejewskiego. Od września 1932 roku zaczął pracować nad Enigmą w ciągu kilku tygodni odkrywając sposób okablowania wirników niemieckiej maszyny szyfrującej. Następnie wraz z kolegami ze studiów Różyckim i Zygalskim opracował techniki umożliwiające regularne odczytywanie szyfrogramów z Enigmy. Wkład Rejewskiego w złamanie kodu Enigmy polegał na opracowaniu katalogu kart i cyklometru, a po zmianie sposobu kodowania w 1938 roku zaprojektowaniu bomby kryptologicznej.

Po zakończeniu działań wojennych Marian Rejewski powrócił w 1946 roku do Polski, gdzie pracował jako urzędnik w bydgoskich fabrykach. Dopiero w 1967 roku ujawnił swój udział w złamaniu szyfru Enigmy i napisał wspomnienia, które zdeponował w ówczesnym Wojskowym Instytucie Historycznym.

1987 W Klubie Eskulap odbył się koncert pod tytułem “Cieplej”, będący przeglądem aktywów poznańskiego środowiska akademickiego, w reżyserii Jerzego Moszkowicza. Wystąpili: Alicja Ciebielska, kabarety Ocipiec i Super Trio, Grzegorz Tomczak i SDM.

SDM w DS2 Politechniki Poznańskiej 12.12.1983 Foto: http://sdm-myszkowski.com

2010 W Puszczykowie zmarł w wieku 89 lat Sławomir Leitgeber z wykształcenia prawnik i ekonomista, z pasji był genealogiem, pisarzem i publicystą. Podziwiano jego lekkie pióro i talent gawędziarski. Swoje pasje publicystyczne realizował drukując setki szkiców i wspomnień w polskiej prasie.

Wydał kilka książek, m.in. “Dyskretny urok salonów” o życiu towarzyskim w Wielkopolsce XIX i XX wieku. Zbiory Biblioteki Raczyńskich, Uniwersyteckiej i PTPN wzbogacił szeregiem cennych manuskryptów. Przekazał też 5000 listów od znanych postaci w tym od hrabiego Edwarda Raczyńskiego.

Był potomkiem rodziny, która ponad 300 lat temu przybyła do Wielkopolski z Górnej Frankonii.

Leitgeberowie przez lata coraz bardziej zakorzeniali się w Polsce i Poznaniu, zawierali małżeństwa z przedstawicielami najznamienitszych nadwiślańskich rodzin, brali czynny udział w zrywach niepodległościowych. Z rodu Leitgeberów wywodzą się m.in. aktorka Maja Komorowska czy były szef polskiej dyplomacji prof. Krzysztof Skubiszewski.

ZDARZYŁO SIĘ 13 LUTEGO

1633 Astronom włoski Galileusz został uwięziony przez świętą inkwizycję.

1668 Traktatem w Lizbonie Hiszpania oficjalnie uznała niepodległość Portugalii.

1689 Wilhelm Orański i Maria II zostali ogłoszeni władcami Wielkiej Brytanii. Ich panowanie zostało zaakceptowane przez parlament pod warunkiem, że monarchowie uznają Kartę Praw (Bill of Rights – przyjęta przez Parlament tego samego dnia), która ograniczała rolę króla a dawała większą władzę parlamentowi. Karta wprowadziła również obowiązujący do dziś zapis, że żaden człowiek wyznania rzymskokatolickiego nie może zasiąść na tronie Anglii. Angielski dokument wywarł ogromny wpływ na kształt amerykańskiej Karty Praw (również Bill of Rights), która została uchwalona prawie dokładnie wiek później.

1706 Bitwa pod Wschową (Fraustadt). Klęska wojsk saskich ze Szwedami.

1741 W USA ukazał się pierwszy w na świecie magazyn, pod nieco przydługim tytułem „Amerykański magazyn lub comiesięczny przegląd stanu polityki kolonii brytyjskich”.

1777 Markiz de Sade został aresztowany I wsadzony do więzienia w Vincennes.

1790 Zniesienie ślubów zakonnych i zakonów przez Zgromadzenie Narodowe we Francji.

1834 Adam Mickiewicz zakończył pisać “Pana Tadeusza”, poemat epicki wydany w tym samym roku w Paryżu.

Odsłonięcie tablicy przy Alejach Marcinkowskiego, w miejscu w którym mieścił się hotel, w którym mieszkał Adam Mickiewicz, fot. Wydawnictwo Miejskie Posnania

1858 Sir Richard Burton i John Speake odkryli jezioro Tanganika w Afryce.

1895 Bracia Lumiere otrzymali patent na swą maszynę „do filmowania i pokazywania ruchomych obrazów”.
http://www.youtube.com/watch?v=4nj0vEO4Q6s

1910 Urodził się William Shockley, amerykański fizyk. W roku 1949 wraz z Bardeenem i Brattainem wynalazł tranzystor, za co wszyscy trzej otrzymali Nagrodę Nobla w 1956 roku. kue

1917 W paryskim hotelu “Elysees” aresztowano holenderską tancerkę Matę Hari podejrzaną o szpiegostwo na rzecz Niemiec. Została rozstrzelana 15 października 1917 roku.

1917 W Anglii po raz pierwszy pozwolono kobiecie pracować jako kierowca taksówki.

1920 Liga Narodów uznała wieczystą neutralność Szwajcarii.

1929 W Moskwie odbyła się premiera sztuki “Klop” Włodzimierza Majakowskiego.

1944 Urodził się Jan Peszek – aktor. Jest ojcem aktorki i piosenkarki Marii (wraz z nią i zespołem Voo Voo nagrał płytę Muzyka ze słowami) oraz aktora Błażeja.

1945 Samoloty amerykańskie i brytyjskie zniszczyły bombami fosforowymi Drezno. Zniszczono 20 km kwadratowych zabudowań. Liczbę ofiar szacuje się nawet na ponad 200 000.

1955 Urodził się Piotr Machalica, polski aktor.

1950 W Surrey w Wielkiej Brytanii urodził się Peter Gabriel. W latach 1967-75 był wokalistą i liderem grupy Genesis. Za jego kadencji Genesis stał się jednym z najważniejszych zespołów w rocku progresywnym. Po odejściu od grupy (jego miejsce za mikrofonem zajął perkusista Phil Collins) rozpoczął udaną karierę solową – ma na koncie kilka przebojów jak “Solsburry Hill” (1977), “Games Without Frontiers” (1980), “Big Time” (1986), “Sledgehammer” (1986) i nagrane w duecie z Kate Bush “Don’t Give Up” (1986).

1960 Francja dokonała na Saharze pierwszego próbnego wybuchu bomby atomowej.

1960 Urodził się Pierluigi Collina, włoski sędzia piłkarski.

1969 W wyniku prac doktora P. Steptoe z Cambridge University udało się dokonać pierwszego zapłodnienia w probówce.

1979 Zmarł Jean Renoir, reżyser francuski. Twórca między innymi “Nany” i “Towarzyszy broni”, nagrodzony w 1975 roku specjalnym Oskarem za całokształt twórczości.

1972 Urodził się Robbie Williams, piosenkarz brytyjski, były wokalista grupy Take That.
Na własny rachunek zadebiutował w 1997 roku albumem “Life Thru A Lens”, z którego pochodzi hit “Angels”. Jest wielokrotnym laureatem Brit Awards.

1976 Ukazał się pierwszy album zespołu Genesis po odejściu Petera Gabriela. Na płycie “A Trick of the Tail” znalazły się utwory, w których główne partie wokalne wykonał Phil Collins.

1981 Zmarł Wacław Kuchar, najwszechstronniejszy polski sportowiec okresu międzywojennego. Był zawodnikiem reprezentacji kraju w piłce nożnej, hokeju, lekkoatletyce i łyżwiarstwie.

1982 Skradziono ważący 300 funtów kamienny postument z grobu Ronniego Van Zanta z Lynyrd Skynyrd.

1985 Służba Bezpieczeństwa zatrzymała w Gdańsku 7 działaczy “Solidarności”. Aresztowano trzech z nich: Władysława Frasyniuka, Bogdana Lisa i Adama Michnika.

1988 The Cure – Just Like Heaven – nr 1 w 310. notowaniu Listy Przebojów Programu 3.

1988 W Calgary w Kanadzie otwarto XV Zimowe Igrzyska Olimpijskie.

1993 Piosenka Whitney Houston – “I Will Always Love You” – trzynasty tydzień z rzędu znalazła się na pierwszym miejscu listy Billboardu. Był to rekord długości przebywania piosenki na pierwszym miejscu. Poprzedni rekord należał do “End Of The Road” grupy Boyz II Men. Whitney Houston gościła na szczycie listy przebojów jeszcze tydzień. W 1995 Boyz II Men wzięli odwet na Whitney – ich utwór “I’ll Make Love To You” pobił jej 14-tygodniowy rekord.

2000 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów “Go Let It Out” – Oasis; UK Top Album “Rise” – Gabrielle.
http://www.dailymotion.com/video/xapz7_oasis-go-let-it-out_music

2001 Na warszawskim Torwarze odbył się koncert  słynnej i kontrowersyjnej formacji Marilyn Manson. Pomimo obaw ze strony przedstawicieli władz miasta i polityków AWS podczas występu nie doszło do jakichkolwiek incydentów.

2004 W wypadku na przejeździe kolejowym zginął Janusz Kulik, kierowca rajdowy. Miał 34 lata.

Imieniny obchodzą: Grzegorz, Katarzyna, Swietłana, Arleta, Klemens, Linda, Beatrycze, Benigna, Benignus, Benigny, Dobosław, Dobosława, Dobrosław, Dobrosława, Emnilda, Eulogiusz, Gilbert, Humbelina, Jakub, Jan, Jordan, Julian, Kastor, Krystyna, Martynian, Maura, Paweł, Polieukt, Stefan i Toligniew.

Grzegorz: imię to wywodzi się od greckiego słowa gregorios „gorliwy, czuwający”.

W Polsce pojawiło się w średniowieczu. Samych kanonizowanych i beatyfikowanych papieży noszących to imię było pięciu, było również siedmiu innych świętych tego imienia.

Uważajcie na szefa Grzegorza ! Astrolog twierdzi, że Grześ lubi komenderować innymi, jest oschły, a jego lodowaty potrafi zbić z tropu najbardziej pewnych siebie. Despota bez woli dyplomacji, często sam ściąga na siebie kłopoty. Ale trzeba przyznać, że jest skuteczny, gdy pracuje w zespole – pod warunkiem, że to on tym zespołem kieruje. Miewa chwile błyskawicznych i błyskotliwych działań.

Przysłowie • Wiedział Grześ, a od Grzesia cała wieś

Katarzyna (gr. Katharos – czysty, bez skazy, prawy) – imię żeńskie pochodzenia greckiego.

Znane imienniczki: Katarzyna Szwedzka (XV w.), córka św. Brygidy, Katarzyna z Sieny (XVI w.) mistyczka włoska; Katarzyna Bora, żona Lutra; Katarzyna Jagiellonka, córka Zygmunta Starego i Bony, żona króla szwedzkiego Jana III Wazy, matka Zygmunta III, króla Polski, Katarzyna I, żona Piotra I, caryca Rosji; Katarzyna II caryca Rosji (XVIII w.) (właściwie Zofia Augusta księżna Anhalt – Zerbst).

Odpowiedniki obcojęzyczne: łac. Catharina, ang. Catharine, niem Katharina, ros. Ekaterina, hiszp. Catalina.

Kobieta o tym imieniu jest godna podziwu, szacunku i uznania. Jest bowiem szlachetna, prostolinijna, stała w przekonaniach, pracowita i skrupulatna.

Przysłowie: „Od świętej Katarzyny nie prześladuj już zwierzyny”.

Powiedzenia:
• Kasza i Kasia są to dwie potrawy: jedna na pożytek, druga dla zabawy.
• Każda Kasia trafi na swego Jasia.
• Kiedy słońce na zachodzie, nasza Kaśka do roboty.
• Kto co lubi: Ksiądz Kaśkę, organista Marynę.

Arleta jest imieniem przejętym z języka francuskiego. Nie jest znane źródło jego pochodzenia i znaczenie. W Polsce należy do imion nowych i rzadko spotykanych.