KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 14 LISTOPADA

Słońce w znaku Skorpiona

Indie – Dzień Dziecka (urodziny Jawaharlala Nehru)
Jordania – Dzień Pamięci Króla Husajna
Światowy Dzień Walki z Cukrzycą
Międzynarodowy dzień GIS (systemów informacji geograficznej)
Dzień Seniora

Urodzonych 14 listopada cechuje bystry i ruchliwy umysł. Mają bardzo rozwiniętą wyobraźnię i intuicję. Są też bardzo spostrzegawczy. Często wyznają określone idee i dla ich spełnienia gotowi są zrobić wiele.

W stosunku do otoczenia bywają zbyt impulsywni, ponadto grzeszą naiwnością i brakiem rozwagi. Życie erotyczne nie stanowi dla większości z nich treści życia. Bardziej cenią sobie przeżycia duchowe niż doznania fizyczne.

Cytaty na dziś:

• O miłe wspomnienia trzeba zabiegać od początku istnienia. Paul Hörbiger
• W oczach miernot mierność jest zasługą. Joseph Joubert
• Kiedy świnia tłusta, to i prosięta nie chude. Przysłowie

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1570 Poznańscy rajcowie uchwalili wilkierz dotyczący radykalnego uzdrowienia stosunków na rynku alkoholi w każdym szynku należy sprzedawać tylko jeden gatunek wina.

Przeto za wolą pana wójta i ławice i wszystkiego pospólstwa, przypozwawszy przed się wszystkie szynki poznańskie, jesteśmy im to rozkazali, jakoż rozkazujemy pod srogim karaniem naszym, aby wszytcy wszytkich win, którekolwiek mają, do blisko przyszłej Wielkiejnocy odbywali [pozbywali], a potem od Wielkiejnocy aby żaden rozlicznych win nie miał w piwnicach, ani ich też szynkował, tylko jedno, które będzie chciał. To jest, kto chce szynkować małmazyję, aby żadnego inszego wina nie szynkował, jedno małmazyję. Kto węgierskie wino, aby inszego żadnego nie szynkował. I także i insze wszelakie wina, z których jakie kto sobie obierze, to szynkować ma, a nie insze”

Był to ostatni wilkierz poznański w sprawie wina aż po koniec XVIII wieku. Jeżeli był on przestrzegany, to spowodował upadek dobrze zaopatrzonych szynków-winiarni i zniknięcie z miasta rzadszych gatunków win.

Ci poznaniacy, którzy lubili dobre i rzadkie wina, udawali się do szynków na Chwaliszewie czy Śródce, dokąd sprowadzano dobre wina dla prałatów i kanoników. Tam władza poznańska nie sięgała.

Na podstawie: KMP4/2000

Brama Wielka oraz Most Chwaliszewski ok. roku 1618 (fragment ryciny z dzieła Georga Brauna)

1807 Do Poznania przybył Fryderyk August, król saski, wielki książę warszawski.

1840 Urodził się Claude Monet, malarz francuski. Jeden z głównych twórców impresjonizmu, autor prac “Impresja-wschód słońca”, “Nenufary”, licznych pejzaży a także Plaży w Pourville, którą możemy oglądać w poznańskim Muzeum Narodowym. (zm. 5.12.1926).

1856 Otwarcie gazowni miejskiej przy ulicy Grobla w Poznaniu. Została zaprojektowana i zbudowana przez Anglika, inżyniera dr. Johna Moore. Gazownia przerabiała węgiel kamienny sprowadzany początkowo z Anglii. Posiadała zbiornik gazu o pojemności 600 m3. Sieć gazową stanowiło 15 000 mb rurociągów, które zasilały 414 ulicznych latarni gazowych.

1872 Oficjalne otwarcie Fabryki Maszyn i Lejarni Żelaza Napoleona Urbanowskiego przy ulicy Kolejowej.

Urbanowski wraz z Zygmuntem Niegolewskim uruchomił fabrykę przy której powstał też skład lokomobil, młocarni i żniwiarek. Przedsiębiorstwo działało pod nazwą „N. Urbanowski & Co.”. Zabudowania fabryczne pobudowano na terenie ówczesnej wsi Święty Łazarz. W pobliżu zakładu znajdował się dworzec Towarzystwa Kolei Marchijsko-Poznańskiej (niem. Märkisch-Posener Eisenbahn Gesellschaft) z którego odchodziła bocznica kolejowa do fabryki. Od 1 kwietnia 1873 roku, kiedy do spółki wszedł Józef Romocki, zakład zmienił nazwę na „Urbanowski, Romocki i S.ka.”.

Początkowo produkowano m.in. różnego typu pługi, brony, pompy, walce, siewniki, cylindry do sortowania ziemniaków i urządzenia do wydobywania torfu. Jednakże w krótkim czasie przestawiono produkcję na wytwarzanie maszyn przemysłowych, wykorzystywanych także w przemyśle wydobywczym ropy naftowej. W 1884 roku wyposażono fabrykę w młot parowy, pierwsze takie urządzenie działające w Poznaniu.

Sztandarowym produktem przedsiębiorstwa stały się kotły parowe, wykorzystywane m.in. w przemyśle gorzelniczym. Produkowano całkowite wyposażenie gorzelni.

Pod koniec lat 80. XIX wieku fabryka stała się potentatem w wytwarzaniu urządzeń wyposażenia gorzelni i kompleksowej budowy tychże zakładów na terenie miasta i okolic. Zakład Urbanowskiego specjalizował się także w budowie młynów, cukrowni, tartaków i krochmalni. W 1891 roku dla Poznańskiego Spirytusowego Towarzystwa Akcyjnego (niem. Posener Sprit-Aktien Gesselschaft), (późniejszy Akwawit przy ul. Bóżniczej), wykonano cylindryczny zbiornik do przechowywania spirytusu o pojemności ok. 650 tys. litrów.

17 sierpnia 1894 roku fabrykę, w drodze kupna, przejęli synowie właściciela Czesław i Witold Urbanowski. W 1894 roku przedsiębiorstwo uczestniczyło w Powszechnej Wystawie Krajowej we Lwowie, gdzie otrzymało złoty medal wystawy. Brało także udział w Prowincjonalnej Wystawie Przemysłowej w 1895 roku w Poznaniu, gdzie otrzymało medal srebrny.

W 1902 roku fabrykę i odlewnię zlikwidowano. Następnie na terenie fabrycznym działały m.in. zakłady Zeylanda i fabryka wyrobów miedzianych Józefa Dziabaszewskiego. Od 1912 roku zabudowania po fabryce Urbanowskiego zajęła Fabryka Maszyn Rolniczych Nitsche i Sp. [źródło: Waldemar Karolczak, Wydawnictwo Miejskie Posnania, Kronika Miasta Poznania – Głogowska I, 2019/3, Napoleon Urbanowski i jego fabryka maszyn, s. 193-203, fot. budynek kantoru przy ul. Kolejowej (zdjęcie współczesne / wikipedia oraz willi Urbanowskiego przy Gąsiorowskich, która w swojej historii pełniła funkcję szpitala ortopedycznego, fot. Cyryl, lazarz.pl]

1902 Uroczyste otwarcie Biblioteki im. Cesarza Wilhelma (Kaiser – Wilhelm – Bibliothek) – obecnej Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu.

Budynek zaprojektował niemiecki architekt Carl Hinckeldeyn. Jego budowa, w miejscu dawnych stajni wojskowych, rozpoczęła się w 1898 roku. Na początku zbiory stanowiły książki niemieckie. Do chwili przejęcia Kaiser-Wilhelm-Bibliothek przez władze polskie w 1918 roku księgozbiór rozrósł się do około 250 tys. woluminów – polskie publikacje stanowiły wtedy jedynie 10 procent całości.

Po II wojnie światowej biblioteka zyskała także duży zbiór starodruków i rękopisów, pochodzących głównie z porzuconych księgozbiorów dworskich. Również po wojnie pozyskano ogromny zbiór masoników, odnaleziony w 1945 r. w Sławie Śląskiej.

Biblioteka gromadzi także świadectwa związane z historią, kulturą i sztuką Wielkopolski – różnego rodzaju wydawnictwa, rękopisy, muzykalia, dokumenty życia społecznego.

1918 Komisariat Centralnego Komitetu Obywatelskiego przyjął nazwę Komisariatu Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu.

1918 W Poznaniu utworzono niemiecką Radę Ludową.

1948 W Poznaniu urodził się Jarosław Miklasiewicz, malarz

Ojciec malarza – Czesław Miklasiewicz był pocztowcem – początkowo listonoszem, a później kierownikiem ajencji na Dębcu, ale tkwiła w nim dusza artysty, uwielbiał pejzaże, jednak synowi namalował też biegnącego konia, co małego Jarka bezgranicznie wręcz zachwyciło. Postanowił pójść śladami taty.

Pierwsze prace powstawały w szkole podoficerskiej. Jako technik kompanii malował szlak bojowy Ludowego Wojska Polskiego od Lenina do Berlina.

Od jednego z kolegów o pięknym nazwisku Zamoyski otrzymał kartonik farb olejnych, więc płótna nabrały siły i wyrazu. Na jego twórczość miały wpływ obrazy hiszpańskiego malarza Francisco Goyi, tak naprawdę zachwyciły go jednak dzieła starych Holendrów Hieronima Boscha i Petera Bruegla.

W 1988 roku otrzymał Nagrodę Miasta Poznania. Odznaczono go za to, że potrafił powiązać kunszt starych mistrzów z przyjaznym ludziom współczesnym – ironicznym spojrzeniem na ludzkie słabostki, grę pozorów , pretensjonalność i zwykłą głupotę.

Na podstawie: Lech Konopiński, Mistrz palety – Jarosław Miklasiewicz, Magazyn Kulturalny Warta, czerwiec 2015.

2011 Otwarto popularną kawiarnię Taczaka20. Tak w 10 rocznicę otwarcia wspomina właściciel, Michał Marcinkowski.

Było chłodno i lekko mgliście. Po bardzo długim i wyczerpującym remoncie lokalu mieliśmy niesamowitą tremę, wiedzieliśmy, że chcemy robić coś zupełnie nowego. Prowadząc już wtedy 12 lat Klub Kisielice, byliśmy pewni, że Poznań jest gotowy na inną formę gastronomii, na autorskie kawiarnie, w których najważniejszą rolę będzie pełnił człowiek.

Wiedzieliśmy, że droga nie będzie łatwa, ale od początku nie zakładaliśmy pójścia na skróty. Będąc cały czas w opozycji do otaczającego nas świata, dotrwaliśmy do dziś i możemy Wam powiedzieć, że nigdy nie czuliśmy się tak mocni. A nawet więcej – będziemy tu przez kolejną dekadę. Nie położył nas remont ulicy, nie wykończyła pandemia, odnotowujemy z miesiąca na miesiąc rekordowe wyniki. Dlaczego? Bo jesteście w tym z nami, dajecie nam ogromną energię. To miejsce nie jest dla nas tylko pracą (zaplanowanym i skrojonym na tip top w excelu biznesem), jest przede wszystkim domem, kawiarnią z rodzinną atmosferą, gdzie lubimy przychodzić by zbić z Wami piąteczki i prowadzić inspirujące rozmowy. To Wy obchodzicie dziś z nami urodziny! Z tej okazji, szot espresso przy barze za trójkę, jak przed laty! Jesteśmy do 18 na stanowisku – wpadajcie, złożymy sobie wspólnie życzenia. [Źródło: post na facebooku]

2020 Zmarła Maria Kalinowska, poznańska kinomanka. Razem z mężem obejrzała przeszło 16 tys. filmów, zarówno w kinach, jak i na festiwalach.

O śmierci 75-latki poinformowało na swoim Facebooku Kino Muza. – Dziś odeszła Pani Maria Kalinowska, największa poznańska (polska, a prawdopodobnie i największa w skali wszechświata) kinomanka, sąsiadka Kina Muza. Dołączyła do Pana Bogdana i jesteśmy pewni, że gdziekolwiek są, mają do dyspozycji największy ekran i najbogatszą bibliotekę filmów do obejrzenia – napisano.

Jej mąż, Bogdan, zmarł 3 lat temu. Oboje byli najbardziej znanymi oraz największymi znawcami i miłośnikami kina w Poznaniu. Małżeństwo oglądało nawet kilkaset produkcji rocznie, a na ich temat powstawały m.in. filmy dokumentalne.

Pierwszy film, jaki Maria Kalinowska obejrzała w kinie, to radziecka produkcja “Dziewczyna z gitarą” z 1958 roku. Od tamtej pory skrupulatnie notowała wszystkie obejrzane (najpierw w pojedynkę, a od początku lat 70. wraz z mężem) na wielkim ekranie filmy. W 2010 roku władze Poznania podarowały małżeństwu kinomanów mieszkanie sąsiadujące z Kinem Muza.

ZDARZYŁO SIĘ 14 LISTOPADA

565 Zmarł Justynian, cesarz imperium wschodniorzymskiego.

1475 Jadwiga Jagiellonka, córka Kazimierza IV Jagiellończyka, poślubiła w Landshut syna władcy Bawarii, Jerzego Bogatego.

1524 Rozpoczęła się pierwsza kolumbijska ekspedycja Pizarra.

1666 Samuel Pepys ogłosił przeprowadzenie pierwszej transfuzji krwi (pomiędzy psami).

1765 Urodził się Robert Fulton, amerykański konstruktor parowców. Budowniczy pierwszego okrętu wojennego napędzanego parą.

1770 Szkocki badacz James Bruce odkrył źródło Nilu Błękitnego – prawego, najdłuższego i najzasobniejszego w wodę dopływu Nilu.

1775 Urodził się Paul von Feuerbach, niemiecki prawnik, twórca zasady prawnej: „Nie ma przestępstwa, nie ma kary, gdyż nie ma ustawy”.

1792 Poselstwo targowiczan podziękowało Katarzynie II, “wybawicielce Polski” za uratowanie od “wieczystych kajdan”.

1851 W Nowym Jorku po raz pierwszy wydano Mobby Dicka’a Hermana Melville`a.

1852 W Obrze zmarł ks. Karol Antoniewicz, jezuita, wybitny kaznodzieja i apostoł ruchu trzeźwości. Zanim wstąpił do zakonu był mężem i ojcem pięciorga dzieci. Po niespodziewanej ich śmierci wstąpił do zgromadzenia oo. jezuitów. Wkrótce zasłynął jako kaznodzieja i apostoł trzeźwości. Głosząc kazania, przewędrował ziemie zaboru austriackiego i pruskiego. Pisał również wiersze. Niektóre z nich stały się pieśniami kościelnymi (np. Nie opuszczaj nas, Chwalcie łąki umajone). Zmarł zaraziwszy się od dotkniętych epidemią penitentów.

1878 Urodził się Leopold Staff, poeta, dramaturg, tłumacz. Autor zbiorów poetyckich: “Sny o potędze”, “Uśmiechy godzin”, “Gałąź kwitnąca”. (zm. 31.05.1957).

1889 Urodził się Jawaharlal Nehru indyjski polityk. W latach 1947-1964 pierwszy premier rządu niepodległych Indii. Był ojcem Indiry Gandhi. (zm. 1964).

1896 W Teatrze Miejskim w Krakowie odbyła się pierwsza na ziemiach polskich projekcja filmowa – “Obrazy ze wszystkich stron świata” Augusta i Ludwika Lumiere.

1905 Pop Grigorij Rasputin wprowadzony po raz pierwszy na dwór carski.

1907 Urodziła się Astrid Lindgren, szwedzka pisarka. Zaliczana do klasyków literatury dla dzieci. Była autorką ponad stu książek dla dzieci i młodzieży oraz wielu słuchowisk radiowych i sztuk teatralnych. Jej powieści, jak “Fizia Pończoszanka” i “Dzieci z Bullerbyn”, zostały przetłumaczone na kilkadziesiąt języków. Zmarła 28 stycznia 2002 roku.

1915 Józef Piłsudski pisał w liście do Ignacego Daszyńskiego: “Błędy wybacz, bom jeszcze bardzo niewprawny pisarz na maszynie, ale uczę się, by mieć gotowy chleb po wojnie”.

1918 Rozpoczęła działalność Sekcja Żeglugi Napowietrznej Departamentu Technicznego Spraw Wojskowych (datę uważa się za początek lotnictwa polskiego).

1918 Urodził się Pawlik Morozow, rosyjski pionier, który w imię rewolucji donosił na swoich rodziców (zm. 1932).

1920 Na Placu Zamkowym w Warszawie podczas mszy polowej wręczono Józefowi Piłsudskiemu buławę marszałkowską. 19 marca 1920 roku nadano mu stopień marszałka.

1948 Urodził się Karol, książę Walii, następca brytyjskiego tronu.

1951 Urodził się Leszek Cichy, polski himalaista, zdobywca Korony Ziemi.

1952 W New Musical Express opublikowano pierwszą brytyjską listę przebojów. Na miejscu pierwszym była piosenka „Here In My Heart” Ala Martino.

1954 Urodziła się Condoleezza Rice, amerykański polityk, sekretarz stanu USA.

1960 “Georgia On My Mind” Raya Charles’a nr 1 w USA.

1962 Urodził się Stefano Gabbana, włoski projektant mody.

1964 Władze komunistyczne aresztowały Karola Modzelewskiego i Jacka Kuronia.

1966 Włosi uczcili pamięć Henryka Sienkiewicza, umieszczając tablicę pamiątkową na ścianie hotelu, w którym zwykle pisarz mieszkał w czasie pobytu w Rzymie. Także jeden z placów rzymskich nazwali jego imieniem.

1971 NASA: sonda Mariner 9 osiągnęła orbitę Marsa, stając się pierwszym wysłanym z Ziemi sztucznym satelitą innej planety.

1990 Ministrowie spraw zagranicznych Polski i Niemiec podpisali traktat potwierdzający istniejącą granicę między obu państwami.

1994 Zainaugurowano regularną komunikację pasażerską pociągu „Eurostar” w tunelu pod Kanałem La Manche.

2001 Komisarz ds. rozszerzenia UE Günter Verheugen oświadczył w Warszawie, że Polska przystąpi do Unii 1maja 2004r.

2006 RPA zalegalizowała małżeństwa osób tej samej płci.

Imieniny obchodzą: Roger, Serafin, Wawrzyniec, Judyta, Emil, Agata

Roger to skrócona forma niemieckiego imienia Rüdiger, które rozmieć możemy jako sława, chluba swojego szczepu, rodu. W Polsce używane także jako nazwisko w formie Rydygier.

Serafin to anioł stojący na czele hierarchii niebieskiej, przed cherubinami i archaniołami.
Imię hebrajskie pochodzące od słowa seraphim to znaczy płonący, płomienny – płomienny anioł. Niektórzy imię to wywodzą od przydomka św. Franciszka z Asyżu; Ojciec Seraficki to znaczy płynący miłością do Boga.

Wawrzyniec to polski odpowiednik imienia Laurencjusz a to imię oznacza osobę należącą lub pochodzącą z miasta Laurentum w Lacjum. Wawrzyn to drzewo poświęcone Apollinowi, imię pochodzenia łacińskiego.

To imię mężczyzn uczynnych i prawdomównych, o dużym temperamencie, którzy bardzo szybko podejmują decyzje. Panowie o tym imieniu są kapryśni, a ich fanaberie mogą osłabić jedynie pochlebstwa. Wówczas stają się filantropami, udzielają rad i pomocy ludziom.