KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 14 STYCZNIA

Słońce w znaku Koziorożca

Urodzeni 14 stycznia potrafią logicznie myśleć i wytrwale dążą do realizacji zaplanowanych celów. Odznaczają się dużymi zdolnościami twórczymi. Są lubiani przez otoczenie, subtelni w uczuciach i wrażliwi na krzywdę innych. Przez całe życie cieszą się dużym powodzeniem u płci przeciwnej, sami jednak nie są zdecydowani w uczuciach, ani w poglądach. Zbyt często widzą różne sprawy w czarnych kolorach; jeśli w miejsce fatalizmu uda im się wprowadzić szczyptę optymizmu, wówczas ich życie będzie dostatnie i szczęśliwe.

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1806 W Poznaniu urodził się Napoleon Ludwik Felicjan Kamieński księgarz i wydawca.

Około 1839 zaangażował się w działalność tajnego komitetu rewolucyjnego, związanego z Towarzystwem Demokratycznym. W tym samym czasie zajął się drukarstwem i wkrótce skoncentrował na pracy wydawniczej. Wydawał (do 1848) “Dziennik Domowy”, czasopismo kobiece dla czytelniczek sympatyzujących z wielkopolskimi “organicznikami”. W 1841 wspólnie z Karolem Libeltem i Jędrzejem Moraczewskim założył spółkę wydawniczą; od 1853 pozostawał jedynym właścicielem.

Najbardziej znanymi publikacjami z firmy Kamieńskiego, obok “Dziennika Domowego”, były inne pisma – wydawany w latach 1843-1846 rocznik “Rok pod względem oświaty, przemysłu i wypadków czasowych” oraz “Dziennik Polski”. Kamieński redagował także “Gazetę Wielkiego Księstwa Poznańskiego” (1846-1865). Przy księgarni Kamieńskiego działała również wypożyczalnia książek. Firma stanowiła ważny ośrodek polskiego życia kulturalnego w Poznaniu, podlegała częstym szykanom pruskim; w 1848 żołnierze pruscy zniszczyli drukarnię.

1807 W Wielkopolsce, zajętej wówczas przez Napoleona, ustanowiono Komisję Rządzącą. W praktyce fakt ten oznaczał przejęcie władzy administracyjnej przez Polaków.

1844 “Był dany bal w Polskiem Kassynie. Osób zgromadziło się niewiele, bo tylko do dwieście lecz po większej części tańcujące, dlatego wielka sala Bazaru była niedostatecznie napełniona, ale za to przestronniejsza, i tańcujący byli weselsi jak zwykle. Kobiety celowały skromnem ubraniem jak na Polki przystoi; oddaliły się o godzinie pierwszej, mężczyźni na rozmowach dłużej pozostali”.

Hotel Bazar w 1845 roku, fot: fotopolska

1872 Powstało w Poznaniu Towarzystwo Oświaty Ludowej.

Towarzystwo „za cel wytknęło podnoszenie oświaty wśród ludu polskiego zakładaniem bibliotek ludowych po wsiach i miastach, wspieraniem wydawnictw i pism ludowych, rozpowszechnianiem książek, pism i obrazków i zakładaniem ochronek, w których by dzieci oprócz opieki znajdowały pokarm duchowy, odpowiedni do ich wieku, właściwości i narodowości.

Założycielami Towarzystwa, bardzo potrzebnego w obliczu nasilającej się polityki germanizacyjnej, byli: Władysław Bentkowski, Stefan hr. Dembski, ks. Jaskulski, Władysław Kosiński.

Towarzystwu Oświaty Ludowej przyszło działać w bardzo trudnych warunkach; narażone było na prześladowania ze strony władz zaborczych, a również nie cieszyło się zbytnią sympatią arcybiskupa Ledóchowskiego, który zakazał księżom wstępowania do TOL. Uważał bowiem, że kierownictwo tej organizacji przesiąknięte jest liberalizmem. W roku 1878 Towarzystwo Oświaty Ludowej zostało rozwiązane przez pruskich zaborców. [TMMP]

Na zdjęciu Władysław Bentkowski, jeden z założycieli Towarzystwa Oświaty Ludowej, fot: wikipedia.

1874 W Śremie urodził się Józef Englich działacz gospodarczy i społeczny, prawnik, minister skarbu II Rzeczypospolitej

Z tytułem doktora praw w 1901 rozpoczął w Bydgoszczy praktykę adwokacką. Przeniósł się do Poznania, gdzie działał w instytucjach gospodarczych. Był m.in. członkiem zarządu (potem prezesem) Banku Związku Spółek Zarobkowych, współzakładał Związek Fabrykantów w Poznaniu oraz Spółkę dla Popierania Przemysłu, redagował poznańskie czasopismo „Fabrykant”.

Od 1918 pełnił funkcję ministra skarbu w rządach Józefa Świeżyńskiego i Ignacego Paderewskiego. Na początku listopada 1918 złożył dymisję i w dniach odzyskania niepodległości przez Polskę zastępował go tymczasowy kierownik resortu – Franciszek Jossé. W składzie delegacji rządowej brał udział w pertraktacjach z Niemcami o przejęcie Górnego Śląska.

W 1920 powrócił do Poznania. Był członkiem rady miejskiej, kontynuował działalność gospodarczą – wchodził w skład rad nadzorczych wielu spółek, m.in. Towarzystwa Akcyjnego H. Cegielski, Towarzystwa Przemysłu Naftowego Bracia Nobel w Polsce Spółka Akcyjna, Towarzystwa Akcyjnego „Kabel Polski”. Radny miasta Poznania w kadencji 1922-1925.

24 września 1923 została podniesiona bandera na drobnicowcu „Józef Englich”, statku należącym do Polskiego Towarzystwa Żeglugi „Orzeł Biały” Zmarł 22 grudnia 1924 w Poznaniu.

1901 Zmarł Marian Jaroczyński, malarz, grafik i rzeźbiarz związany z Poznaniem.

W styczniu 1849 był reprezentantem Kórnika na zjeździe Ligi Polskiej w Kórniku, wkrótce na stałe osiadł w Poznaniu. Prowadził tam zakład litograficzny, był nauczycielem rysunków w gimnazjum realnym oraz kierownikiem Wieczorowej Szkoły Rysunków i Modelowania (założonej w 1865 przez Towarzystwo Przemysłowe w Poznaniu).

Udzielał pomocy uczestnikom powstania styczniowego, co przypłacił półtorarocznym pobytem w berlińskiej twierdzy Moabit. Od 1871 – po likwidacji zakładu litograficznego – skoncentrował się na twórczości malarskiej.

Prace Jaroczyńskiego to przede wszystkim sceny historyczne i polityczne, związane głównie z wydarzeniami 1848 i uciskiem pruskim; tworzył także obrazy o tematyce religijnej i ludowej (z Wielkopolski i Tatr). Był równocześnie konserwatorem, odnawiał m.in. portrety Władysława Jagiełły i Jadwigi w kościele Bożego Ciała w Poznaniu. Jako rzeźbiarz był m.in. twórcą popiersia Kopernika (1876).

Na zdjęciu: Marian Jaroczyński – Wodzowie moskiewscy i dowódcy wojsk zaciężnych oddają hołd królowi Władysławowi IV po oswobodzeniu Smoleńska. Litografia piórkiem na planszy 61×82 cm, sygn. na kamieniu pod kompozycją: Litografował w Poznaniu M. Jaroczyński z obrazu wpółczesnego ofiarowanego bibliotece Działyńskich przez Hrabinę Tysenhaus.

1905 Zmarł Maksymilian Jackowski, wielkopolski działacz społeczno-gospodarczy. Był organizatorem i patronem kółek rolniczych.

W 1873 Centralne Towarzystwo Gospodarcze powierzyło mu opiekę nad parafialnymi kółkami rolniczymi, którą sprawował do 1900. Za jego kadencji ich liczba wzrosła z 30 do 200.

Realizując podstawowy cel – naukę racjonalnej gospodarki i samodzielności zrzeszonych rolników – doprowadził również do wykształcenia się licznej grupy średnich i bogatych rolników, działających solidarnie oraz świadomych politycznie i narodowo. Miało to duże znaczenie w okresie Kulturkampfu i działania Niemieckiej Komisji Kolonizacyjnej.

To z jego inicjatywy powstały czasopisma “Rocznik Kółek” (w 1875) i “Poradnik Gospodarski” (w 1889). Ogromna popularność wśród rolników sprawiły, że zyskał przydomek “Króla chłopów”.

W 1885, w związku z pracą, przeprowadził się do Poznania, gdzie zmarł 14 stycznia 1905. Został pochowany we Wronczynie, a jego pogrzeb przerodził się w manifestację narodową

2006 Profesor Jan Węglarz, wybitny specjalista w zakresie informatyki i badan operacyjnych otrzymał doktorat Honoris Causa swojej macierzystej uczelni – Politechniki Poznańskiej.

Chciał być polonistą albo matematykiem. Nawet nie myślał o tym, by zostać inżynierem. A jednak poszedł na politechnikę. Na automatykę.

Profesor Jan Węglarz jest wybitnym specjalistą z zakresu informatyki i badań operacyjnych. Zajmuje się problematyką szeregowania zadań i rozdzielania zasobów, czyli takim podziałem maszyn, pieniędzy i ludzi, by wyznaczone zadania wykonali jak najbardziej efektywnie.

Profesor Jan Węglarz jest autorem wielu prac, cenionym wykładowcą, członkiem stowarzyszeń naukowych i laureatem wielu nagród – między innymi Polskiego Nobla. Jest też twórcą cenionej w świecie szkoły badań operacyjnych.

A ponadto wykształcił tysiące studentów. Stworzył też wokół siebie naukową rodzinę. Spośród dwudziestu jego doktorantów pięciu otrzymało już tytuł profesora.

To nie pierwszy honorowy doktorat profesora Węglarza – w ten sposób uczciły go już Politechnika Szczecińska, Akademia Górniczo-Hutnicza i Politechnika Częstochowska. Jan Węglarz jest 26. doktorem honoris causa Politechniki Poznańskiej. Urodził się w 1947 roku, jest rodowitym poznaniakiem.

2007 Na Cytadeli odsłonięto grupę rzeźb pod wspólnym tytułem „Żalki”

Rzeźba Krzysztofa Sołowieja Żalki powstała w ramach projektu Poznań Miasto Sztuki. Podobnie jak inne realizacje tego twórcy, praca ta ma charakter symboliczny. Jej tytuł pochodzi od starosłowiańskiego słowa, które oznaczało przedchrześcijańskie ziemne mogiły. Autor nawiązuje tym samym do historii poznańskiej Cytadeli, włączając swoje dzieło w obszar rozważań nad obecną tu przeszłością. Jej świadectwem jest rosnąca na Cytadeli roślinność, w którą wpisują się Żalki.

Grupę rzeźbiarską Sołowieja tworzą ustawione pośród wysokich drzew dwie smukłe, bliźniacze figury wykonane z żeliwa. Obie rzeźby pozbawione są cokołów i stoją bezpośrednio na ziemi. Wokół nich ułożone są w kręgu niewielkie, okrągłe naczynia […] [źródła: https://sztukapoznania.com/obiekty/miasto-sztuki/zalki/]

2010 Po raz ostatni na poznańskie trasy wyjechały wysokopodłogowe Ikarusy. Autobusy kursowały na liniach 63, 74 i pospiesznej A. Prowadzili je kierowcy w historycznych mundurach.

ZDARZYŁO SIĘ 14 STYCZNIA

38 p.n.e. Urodził się Druzus Starszy, wódz rzymski (zm. 14.09.09 p.n.e.). Był jednym z wybitniejszych ludzi swoich czasów. Jego przyjazne maniery, ujmujący wygląd a przede wszystkim błyskotliwe talenty militarne zapewniły mu uznanie i przywiązanie legionistów. Był wybitnym wodzem, co wykazał licznymi zwycięstwami odniesionymi nad Germanami. Jawnie okazywana sympatia dla zasad republikańskich zjednała mu uznanie w szerokich kręgach. Uważano, że może się przyczynić do przywrócenia republiki.

1387 W zamku Novigrad nad Adriatykiem uduszono Elżbietę Bośniaczkę, córkę króla Węgier i Polski Ludwika Andegaweńskiego. Była matką Jadwigi-pierwszej kobiety na polskim tronie.

1732 Urodził się Pierre Augustin Caron de Beaumarchais, francuski komediopisarz. Autor m.in. “Cyrulika sewilskiego” i “Wesela Figara”. Zmarł 18 maja 1799 roku.

1742 Zmarł Edmund Halley, angielski astronom, odkrywca komety nazwanej jego imieniem. Ponadto obliczył odległość Słońca od Ziemi.

1800 Urodził się Ludwig von Köchel, austriacki pisarz, kompozytor, botanik i wydawca.

Przez 15 lat był opiekunem czterech synów arcyksięcia Karola. Jego wynagrodzeniem był tytuł szlachecki i hojna zapłata, która pozwoliła mu spędzić resztę życia w roli niezależnego naukowca. Ówcześni uczeni byli pod głębokim wrażeniem jego badań botanicznych w Północnej Afryce, na Półwyspie Iberyjskim, w Wielkiej Brytanii i Rosji.Oprócz botaniki, interesował się geologią i mineralogią, ale kochał także muzykę i jako członek Salzburg Mozarteum opublikował w 1862 Chronologisch-thematisches Verzeichnis sämtlicher Tonwerke Wolfgang Amadé Mozarts – chronologicznie i tematycznie ułożony rejestr dzieł Mozarta, znany dziś jako Katalog Köchla. Zm. 3 czerwca 1877 w Wiedniu.

1863 W nocy na 15 stycznia rozpoczęła się branka do rosyjskiego wojska. Stało się to powodem wybuchu powstania styczniowego w Królestwie Polskim.

1873 “Celluloid” został zarejestrowany jako znak towarowy.

1898 Zmarł Lewis Carroll, właść. Charles Lutwidge Dogson – angielski pisarz i matematyk. Autor książek dla dzieci, m.in. “Alicji w krainie czarów”

1902 W Warszawie urodził się Alfred Tarski, (do 1924 używał nazwiska Tajtelbaum) polski matematyk, jeden z najwybitniejszych logików wszech czasów. Zm. 26.101983 w Berkeley.

1911 Urodził się Anatolij Rybakow, rosyjski pisarz. Autor powieści “Dzieci Arbatu”, “Trzydziesty piąty i później”. Zmarł w 1998 roku.

1916 Wyruszył pierwszy pociąg linii łączącej Berlin z Konstantynopolem, tzw. “Bałkan-ekspress”.

1919 Urodził się Giulio Andreotti, chrześcijański demokrata, 7 – krotny premier Włoch. W czerwcu 1993 roku oficjalnie pozbawiony immunitetu i oskarżony o współpracę z mafią sycylijską oraz o korupcję, wycofał się z życia politycznego. Po wieloletnim procesie w roku 1999 uniewinniony. W roku 2002 w procesie o zlecenie zabójstwa dziennikarza skazany na 24 lata więzienia.

1934 W Warszawie urodził się Marek Hłasko, pisarz. Debiutował w 54 r. opowiadaniem “Baza Sokołowska”. W latach 1955-57 pracował w redakcji “Po Prostu”. W lutym 58 wyjechał do Paryża, gdzie wydał w Instytucie Literackim powieści “Cmentarze” i “Następny do raju”.

1942 W Pułtuski urodził się Krzysztof Klenczon, gitarzysta, wokalista i kompozytor. Członek grup Niebiesko – Czarni, Pięciolinie, Czerwone Gitary i Trzy Korony. Skomponował wiele przebojów jak np. Biały Krzyż, Kwiaty we włosach, Matura, Powiedz stary gdzieś ty był, 10 w skali Bouforta

1954 Odbył się ślub Marylin Monroe i gracza baseballowego Joe Dimaggio.

1957 Zmarł na raka Humphrey Bogart, aktor amerykański. Grywał przeważnie czarne charaktery. Do historii kina przeszedł dzięki serii postaci „bogartowskich” m.in. w „Casablance” i „Afrykańskiej królowej”, na zawsze kojarzyć się będzie z kapeluszem, podniesionym kołnierzem płaszcza i niedopałkiem w kąciku ust.

1960 Armia amerykańska awansowała Elvisa Presleya do stopnia sierżanta.

1961 W Golden Park w San Francisco odbyło się pierwsze spotkanie Hippisów na którym śpiewał Allan Ginsberg, autor poematu „Skowyt”, późniejszego hymnu Hipisów.

1962 Rozpoczęto budowę międzynarodowego rurociągu naftowego “Przyjaźń” obejmującego Czechosłowację, NRD, ZSRR, Polskę i Węgry.

1984 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów “Pipes Of Peace” – Paul McCartney.

1986 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów “That’s What Friends Are For” – Dionne & Friends W nagraniu tym wzięli udział Dionne Warwick, Stevie Wonder, Gladys Knight oraz Elton John. Dochód ze sprzedaży zasilił fundację zajmującą się wspomaganiem chorych na AIDS.

1990 Na antenie amerykańskiej sieci Fox TV odbyła się premiera kreskówki Simpsonowie.

1993 Polski prom Heweliusz zatonął na Morzu Bałtyckim u wybrzeży Rugi. Zginęło 55 osób.

1999 Zmarł w Toskanii Jerzy Grotowski, reżyser teatralny. Twórca Teatru „Laboratorium”, jeden z najwybitniejszych reformatorów teatru XX wieku.

2001 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów “Love Don’t Cost A Thing” – Jennifer Lopez; UK Top Album “1: – The Beatles.

Imieniny obchodzą: Feliks, Domosława, Ordon, Amadeusz, Radogost, Makaryna

Imię Feliks pochodzi od łacińskiego słowa “felix” – “szczęśliwy”, “przynoszący szczęście”.

Mężczyzna o tym imieniu nie zawsze jest szczęśliwy, bowiem często bywa niestały, niesłowny i przewrażliwiony. W postępowaniu kieruje się bardziej uczuciami niż rozumem. Ma intuicję i predyspozycje kierownicze, których zazwyczaj nie umie wykorzystać.