KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 16 CZERWCA

Słońce w znaku Bliźniąt

– Międzynarodowy Dzień Pomocy dzieciom Afrykańskim (obchodzony od 1991 roku)
– Republika Południowej Afryki – Dzień Młodzieży;
– Doroczne święto miłośników “Ulissesa”, – czyli tzw. Bloomsday

Osoby urodzone 16 czerwca są bystrymi obserwatorami życia i potrafią wyciągać właściwe wnioski. Mają dużą intuicję, pogodę ducha i poczucie humoru. Często przejawiają skłonności do kłótni, jednak zły nastrój przechodzi im bardzo szybko.

Cytaty na dziś:

– Nie ma nic bardziej nieznośnego jak głupiec, któremu się powodzi. Cycero
– Każdy nasz gniew, wcześniej czy później jak błyskawica, spłynie na nas. William Penn
– Dużo to nie znaczy dobrze, ale dobrze znaczy dużo. Demostenes

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1535 Król Zygmunt I zezwolił na wybudowanie w Poznaniu sukiennic na wzór Krakowskich.

1858 W Mieszkowie urodził się Władysław Marcinkowski, rzeźbiarz.

Był synem szewca. Pierwsze nauki w kierunku rzeźby pobierał w Wieczorowej Szkole Rysunków i Modelowania w Poznaniu pod kierunkiem Mariana Jaroczyńskiego, następnie studiował w Berlinie i Paryżu. Jednym z jego nauczycieli w Paryżu był Cyprian Godebski. W okresie paryskim, a następnie berlińskim (osiadł w Berlinie około 1890), utrzymywał kontakty z mieszkającymi na emigracji Polakami, szczególnie artystami, wielokrotnie wykonując rzeźby portretowe.

Był członkiem Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Poznaniu, członkiem jego władz i stałego jury konkursowego. Działał także w Stowarzyszeniu Artystów Wielkopolskich. Od 1914 mieszkał na stałe w Poznaniu; miał własną pracownię, a w latach 1926-1939 był dyrektorem Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego. W 1929 organizował Dział Sztuki na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu. 50-lecie pracy artystycznej Marcinkowskiego zostało uczczone nagrodą artystyczną miasta Poznania w 1929.

Tworzył przede wszystkim rzeźby portretowe, m.in. zaprzyjaźnionych wielkopolskich rodzin ziemiańskich (Zofii Mycielskiej, Zofii i Elizy Taczanowskich, Anzelma Chłapowskiego i innych).

W 1899 wykonał pierwszy w Polsce pomnik Słowackiego, wystawiony w Miłosławiu z fundacji Józefa Kościelskiego. Niektóre inne prace: rzeźby w katedrze poznańskiej: Chrystus wręczający klucze św. Piotrowi (1893), nagrobek arcybiskupa Dindera, sarkofag kardynała Ledóchowskiego, Chrystus z portalu i figura Serca Jezusowego z ołtarza kościoła Najświętszego Serca Jezusa i św. Floriana na Jeżycach, Merkury i Herkules na fasadzie Banku Przemysłowców w Poznaniu, popiersie Juliusza Słowackiego do parku Marcinkowskiego w Poznaniu (1923). Zm. 10 grudnia 1947 w Poznaniu.

1901 W Poznaniu w południe w Sali wielkiej Hotelu Bazar odbył pierwszy wiec przeciw pijaństwu i karciarstwu. [KMP 4/2000]

1919 Ulica Eugena Neumanna, zasłużonego nadburmistrza Poznania, który pełnił swój urząd w latach 1835–1871 otrzymała nowych patronów – Działyńskich.

W okresie PRL została po raz kolejny przemianowana na ul. Inżynierską. Po 1989 roku wrócono jednak do nazwy upamiętniającej rodzinę Działyńskich, której zasług dla miasta nie można przecenić. Tylko nieliczne kamienice na ul. Działyńskich zachowały swój reprezentacyjny wygląd. Po dziś dzień wiernie „oddany” swojej pierwotnej funkcji jest ceglany budynek znajdujący się na rogu ul. Działyńskich i ul. Nowowiejskiego. Powstał pod koniec XIX wieku, jako szkoła dla chłopców, z czasem został rozbudowany o skrzydło mieszczące szkołę dla dziewcząt. Obecnie mieści się w nim Zespół Szkół Zawodowych nr 6 oraz XXX Liceum Ogólnokształcące. [źródło: notka Muzeum Narodowego na facebooku]

1921 Zarejestrowano spółkę „Goplana”, Poznańska Fabryka Czekolady, Towarzystwo Akcyjne (kapitał zakładowy – 15 milionów marek polskich).

Fabryka powstała w 1911 roku pod nazwą Luna, zmienioną po kilku miesiącach na Gonda.

Początkowo Luna mieściła się w parterowej, ceglanej hali nakrytej falistym dachem przy ulicy Warszawskiej 9/10. Dziś znajduje się tam Rondo Śródka. Firmę założyli Janusz i Wiesława Wilkońscy. W pierwszych latach działalności Goplana zatrudniała 30 pracowników.

W 1921 roku produkcję przeniesiono na ul. Św. Wawrzyńca na Jeżycach. Fabryka przetrwała wojnę praktycznie niezniszczona, w 1946 została znacjonalizowana, po przemianach w 1989 sprywatyzowana. Kupił ją koncern Nestle, którzy później sprzedał zakład Jutrzence (Grupa Colian). Zakład produkcyjny na Jeżycach dział do końca 2016 roku [Źródła: Jadwiga Perzyna, Zakłady Przemysłu Cukierniczego Goplana (1911-1969), w: Kronika Miasta Poznania, nr 3/1970, s.21-46, Kronika Miasta Poznania nr 4/2010, wikipedia]

1924 We Lwowie urodził się Adam Hanuszkiewicz, aktor i reżyser teatralny. Autor kontrowersyjnej swego czasu inscenizacji “Balladyny” Juliusza Słowackiego w Teatrze Narodowym, związany także z Poznaniem.

Pobyt w Poznaniu miał dla decydujące dla mnie znaczenie. W Poznaniu nauczyłem się aktorstwa. Pierwszy raz prowadziłem swój własny program, jako konferansjer w „Siódmych potach” na scenie Teatru Satyryków, debiutowałem jako reżyser (…)

Co było powodem zaangażowania się w roku 1950 akurat do Poznania – pytał Hanszkiewicza Ryszard Danecki w wywiadzie do rubryki „Bliscy Znajomi” drukowanej w Gazecie Poznańskiej.

Grałem w warszawskim Teatrze Rozmaitości Zbigniewa w Mazepie. Po przedstawieniu przyszedł do mnie kierownik literacki Wilama Horzycy, despotyczny gawędziarz Józef Maśliński, do 4 rana trzymał mnie za guzik, nie dopuszczając do głosu, a kiedy wreszcie udało mi się rzec, iż późno, muszę już iść – zapytał: jeszcze jedno o jakiej roli pan marzy? Nigdy nie marzyłem o żadnej, jednej roli, ale aby się jak najszybciej rozstać, wymieniłem tę, która mi pierwsza przyszła do głowy – Hamlet…którego zagrał w Teatrze Polskim.

Miałem zaledwie 5 prób po 4 godziny i 2 listopada 1950 roku pierwszy raz wystąpiłem w tej roli, na popołudniówce dla młodzieży. Drugi raz 21 listopada bez żadnej już próby! Dla człowieka, który choć trochę zna teatr jasne jest, co musiał przezywać aktor w takiej sytuacji. Właśnie Horzyca nauczył mnie szybkich prób…[Ryszard Danecki, Od Smakosza do Fregaty. Na szlaku poznańskiej cyganerii artystycznej, Oficyna Wydawnicza G&P, Poznań 2010, s. 142 – 143]

W 1951 zadebiutował jako reżyser, wystawiając socrealistyczną sztukę Leonida Rachmanowa Niespokojna starość na deskach poznańskiego Teatru Polskiego.

Pytany o ten fakt przez Romana Pawłowskiego, krytyka teatralnego, powiedział: – Taaak, kameralna sztuka, czteroosobowa, z rewolucją w tle (…) Teatr Polski w Poznaniu. Przyszedł miesiąc przyjaźni polsko-radzieckiej i trzeba było coś wystawić. Miał to robić Żytecki, reżyser z Katowic, ale zachorował i nie przyjechał. Dyrektor Woźnik mówi: wyleją mnie z teatru. Mówię: ja to panu wyreżyseruję. Pan umie reżyserować? Umiem. A co pan dotąd wyreżyserował? Nic. Niech pan reżyseruje, mnie i tak nic nie uratuje. Na premierze Przystański, grający głównego bohatera, zamiast “towarzysz Lenin” powiedział “towarzysz Stalin”. Splunął głośno, powiedział: “co mówię?! towarzysz Lenin!”. Piętnastominutowa owacja na stojąco. (…) Bo to była jedyna moja szansa na reżyserię. Jestem samoukiem. [Za: Stefan Drajewski, Adam Hanuszkiewicz – ojciec chrzestny Teatru Nowego, strony internetowe Głosu Wielkopolskiego]

Teatr Polski 1955-1958 Foto: J. Myszkowski / PTTK Zakład Wytw. Fotowidokówek Wrocław / fotopolska

1926 Józef Paczoski, profesor systematyki i geografii roślin został doktorem honoris causa Uniwersytetu Poznańskiego.

1945 Ukazał się pierwszy numer gazety zakładowej HCP „Nasz Parowóz”, późniejsze „Echo Cegielskiego”.

Parowóz wyprodukowany w Cegielskim w 1948 roku, fot: fotopolska.eu

1953 W Poznaniu uruchomiono nową linię tramwajową łączącą Sołacz z Wildą.

Tramwaje na Św. Marcinie, koniec lat 60-tych, fot: fotopolska.eu

1960 Odbył się pierwszy po II wojnie światowej koncert reaktywowanego Chóru Archikatedralnego w Poznaniu.

1973 W Poznaniu urodził się Jaromir Trafankowski, polski śpiewak operowy, solista Teatru Wielkiego im. Stanisława Moniuszki. Śpiewał także w Poznańskim Chórze Katedralnym.

1983 W Ostrowie Wielkopolskim urodził się Bartłomiej Jaszka, polski piłkarz ręczny. Na MŚ 2009 w Chorwacji wraz z reprezentacją Polski zdobył brązowy medal.

1994 Początek kapitalnego remontu Mostu Teatralnego.

1998 Zmiana nazwy Góry Przemysława na Górę Przemysła w Poznaniu.

Wzgórze Przemysła w 1903 roku, w dawnym zamku mieściło się niemieckie archiwum państwowe Foto: fotopolska.eu

2001 Na podwórzu jeżyckiej kamienicy przy ulicy Dąbrowskiego 25 z okazji dziesięciolecia Fundacji „Zwierzęta i My” prezes Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami i właściciel kamienicy Alina Kasprowicz odsłoniły „Pomnik Przyjaciół”. Ulokowany został w miejscu nieistniejącej fontanny.

Na cokole umieszczono miana wszystkich psów zamieszkujących ten dom od początków jego istnienia. Pamięci Przyjaciół: Mizeta (1900), Żoli, Lord (1907), Lilciu, Nelli, (1934), Ryś (1948), Ofka, Bobik, Żaba, Bidula, Kora, Kinuli, Woj (1956), Donald 1 i 2, Saba, Kali, Aga, Gapa, Bella, Pikuś, Cybina, Dżoka (1972), Zew, Kora, Pegol (1971), Żaba, Morus (1981), Replay (1988).

Źródło: Zbysław Wojtkowiak, Napisy pamiątkowe Poznania, Poznań 2004

ZDARZYŁO SIĘ 16 CZERWCA

1216 W wieku 54 lat w Perugii zmarł papież Innocenty III. Wyznawał teokratyczny pogląd, wg którego, będąc namiestnikiem i wikariuszem Chrystusa na ziemi, stoi między Bogiem a ludźmi, władając całym światem.

1754 Urodził się Saławat Jułajew, baszkirski bohater narodowy i poeta. Za walkę caratem skazany na dożywotnie zesłanie. Wizerunek pomnika Jułajewa, znajdującego się w stolicy Baszkirii – Ufie stał się podstawą opracowania współczesnego godła Baszkirii. (zm. 1800).

1815 Wojny napoleońskie: Napoleon Bonaparte odnosi swoje ostatnie zwycięstwa w bitwie z wojskami pruskimi pod Ligny i pod Quatre Bras.

1829 Urodził się Geronimo, wódz Indian Chiricahua. Stał się jednym z najbardziej znanych historycznych wodzów indiańskich, bohaterem licznych legend, powieści i westernów. Jego imieniem nazwano m.in. amerykański okręt (USS Geronimo, zbudowany w 1943 roku) i serwer aplikacji sieciowych z firmy Apache Software Foundation. (zm. 1909).

1890 Urodził się Stan Laurel, pochodzący z Anglii ekranowy partner Oliviera Hardy`ego w filmach o Flipie i Flapie.

1903 Napój Pepsi – Cola uzyskał rejestrację w urzędzie patentowym USA.

1904 Bloomsday – James Joyce nawiązał znajomość ze swą późniejszą żoną Norą Bernacle – data ta stała się tłem największego dzieła Irlandyczka – Ulissesa.

Bloomsday świętowany jest również od kilku lat w Poznaniu

1920 W Londynie odbyło się pierwsze publiczne posiedzenie Rady Ligi Narodów

1920 Urodziła się Ewa Wilczur-Garztecka, polska krytyczka i promotorka sztuki nowoczesnej. Działaczka lewicowej konspiracji, a w czasie II wojny światowej, uczestniczka powstania warszawskiego.. Współzałożycielka wraz z mężem, Klub Krzywego Koła, którego pierwsze spotkania odbywały się w ich mieszkaniu przy ulicy Krzywego Koła. (zm. 2007).

1922 Henry Berliner zademonstrował prototyp helikoptera.

1924 We Lwowie urodził się Adam Hanuszkiewicz, aktor i reżyser teatralny. Autor kontrowersyjnej swego czasu inscenizacji “Balladyny” Juliusza Słowackiego w Teatrze Narodowym.

1937 Urodził się Erich Segal, amerykański pisarz. Autor powieści i scenariusza „Love Story”. Bestseller nr 1 New York Timesa, książka osiągnęła wyżyny sprzedaży wśród powieści lat siedemdziesiątych w Stanach Zjednoczonych i została przetłumaczona na ponad 20 języków. Powieść oraz film Love Story były atrakcją numer 1 w roku 1971.

1944 Został stracony George Junius Stinney, amerykański przestępca, najmłodsza ofiara krzesła elektrycznego. Gdy wykonywano wyrok miał czternaście lat, siedem miesięcy i 29 dni. Stinney był Murzynem, najstarszym synem ubogiego młynarza w stanie Karolina Południowa. Proces odbywał się pod wielką presją społeczną, jego wina jest dwuznaczna.

1947 Urodziła się Małgorzata Niemirska, aktorka teatralna i filmowa. Grała w filmach; “Seszele”, “Młode wilki”, w telewizyjnym serialu “Czterej pancerni i pies”.

1955 Papież Pius XII ekskomunikował prezydenta Argentyny Juana Perona.

1963 Start statku kosmicznego “Wostok 6” z pierwszą kosmonautką Walentyną Tiereszkową na pokładzie. Lot trwał 71 godzin i 50 minut. Był to zespołowy lot “Wostok 6” i “Wostok 5”, wystrzelonego 14 czerwca 1963 z Walerym Bykowskim na pokładzie.

1965 Wystrzelenie pierwszej polskiej rakiety meteorologicznej “Meteor”.

1969 Wyprodukowano 100.000 model samochodu “Syrena”

1973 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: „Can The Can” – Suzi Quatro.

1977 Leonid Breżniew został sekretarzem generalnym Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego.

1979 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: „Ring My Bell” – Anita Ward.

1980 W Chicago odbyła się premiera filmu “Blues Brothers”.

1984 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: „Two Tribes” – Frankie Goes To Hollywood.

1988 Na emigracji w Londynie zmarł Wojciech Trojanowski, polski lekkoatleta, płotkarz, dziennikarz, uczestnik Igrzysk Olimpijskich (ur. 1904).

Od 1931 pracował w Polskim Radio – był najpopularniejszym sprawozdawcą sportowym w II Rzeczypospolitej Polskiej, po II wojnie światowej pracował w Radio Wolna Europa.

1990 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: „It Must Have Been Love” – Roxette. Piosenka pochodzi z filmu „Pretty Woman” z Julią Roberts.

2001 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: „Lady Marmalade” – Christina Aguilera, Lil’ Kim, Mya & Pink; US Top Album: „Break The Cycle” – Staind.

2002 Elvis Presley zanotował swój osiemnasty numer jeden na brytyjskiej liście przebojów.

Nagranie „A Little Less Conversation” wykorzystane w reklamówce firmy Nike trafiło na top w 25 lat po śmierci Króla Rock’N’Rolla. Jego nową wersję przygotował holenderskie wykonawca sceny klubowej Junkie Xl, który przyjął na tę okazję nazwę JXL. Tym samym Elvis Presley posiada najwięcej nagrań “number one” na UK Chart. Do tej pory prym wiódł razem z grupą The Beatles posiadającą siedemnaście piosenek nr 1.

Imieniny obchodzą: Alina, Aneta, Benon, Justyna, Julita

Hebrajskie pochodzenie imienia Benon tłumaczy się jako “Ben-oni”, co oznacza “syn mojej boleści”. Mężczyzna o tym rzadkim imieniu w Polsce, jest z natury bardzo spokojny i ma życzliwe usposobienie. Chętnie pomaga innym, dba o rodzinę, nie pozbawiony poczucia humoru i pogody ducha.

Kobieta o imieniu Alina jest miła, spokojna i najczęściej obdarzona klasyczną urodą. Cieszy się sympatią otoczenia, umie zjednywać sobie przyjaciół. Wybiera zawody, w których mogłaby nieść pomoc innym, jest często pielęgniarką, lekarką lub nauczycielką. Ceni życie rodzinne i dba o domowe ognisko.

Julita jest zdrobniałą formą imienia Julia. Julity są osobami wrażliwymi na piękno. Miłe i kulturalne, choć mogą sprawiać wrażenie żądnych władzy. Potrafi prowadzić świetne interesy i osiągać dobre wyniki. Dba o swój wygląd, nosi się ekstrawagancko.

Kobiety o imieniu Justyna to osoby szlachetne i dobre, pragnące kierować innymi. W codziennym życiu są bardzo praktyczne i dokładnie analizują każdą sytuację. W miłością ostrożne, ale stałe. Późno zakładają rodziny, a w ich domu zawsze panuje ład i porządek. Dzieci posyłają do najlepszych szkół. Nie znoszą krzyku.