KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 17 MARCA

Słońce w znaku Ryb

* Święto narodowe Irlandii: Dzień św. Patryka
* Międzynarodowy Dzień Inwalidów i Ludzi Niepełnosprawnych.
* Światowy Dzień Morza.
* Iracki Kurdystan – Rocznica Chemicznego Bombardowania Halabdży
* Dzień Łodzi podwodnej.

Urodzeni 17 marca to osoby o wielkim sercu i dużej wrażliwości. Mają umysł analityczny, którym ogarniają całość rzeczy. Żyją w przyjaźni z całym światem. Cechuje ich ugodowość i serdeczność, nie wywyższają się, ani nie dążą do luksusu. Chętniej pomagają innym i są zdolni do poświęceń. Z takim charakterem trudno o sukcesy materialne lub awans zawodowy, dlatego żyją na ogół skromnie, ale szczęśliwie.

Imieniny obchodzą: Patryk, Zbigniew, Jan

Cytaty na dziś:

– Bigamia to jedyne przestępstwo, które jest jednocześnie karą. (Peter Sellers)
– Książka naucza serce dobroci i miłości, naucza świętości cierpienia i pogody bólu. Kornel Makuszyński
– Samo zwycięstwo nic nie znaczy, trzeba umieć je wykorzystać. Napoleon I .

Prawo Murphy’ego: Eksperymenty powinny być powtarzalne – powinny one wszystkie nie udać się w taki sam sposób.
Liczby: 28 stopni Celsjusza to temperatura ciała człowieka, przy której następuje zanik czynności oddechowych.

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1543 Warta zalała większą część Poznania. Po Rynku i ulicach pływano łódkami.

1839 Zmarł Jan Popliński, wielkopolski pedagog i wydawca, m.in. leszczyńskiego „Przyjaciela Ludu”.

Pogrzeb Poplińskiego zgromadził liczne rzesze mieszkańców i stał się swego rodzaju manifestacją polskości. Mowę pożegnalną nad grobem wygłosił dyrektor gimnazjum Georg Scholler. wyrażając uznanie i wdzięczność za trud, jaki poniósł zmarły w pracy nad wychowaniem młodzieży.

Wiadomość o śmierci Jana Poplińskiego podał swoim czytelnikom Przyjaciel Ludu w słowach: „…Śmierć tak niespodziewana, tak wczesna, bo w samej wieku męskiego sile, nie tylko szanowaną zgasłego rodzinę, ale wszystkich. co piękne jego duszy i serca przymio­ty znali, grubą okryła żałobą. W nim straciła szkoła leszczyńska jednego z najgorliwszych nauczycieli, uczniowie światłego przewodnika, prowincja pękną swą ozdobę”.

fot. Portret Antoniego Poplińskiego według wzoru Franciszka Tegazzo. Drzeworyt opublikowany w 1868 roku w  Tygodniku Ilustrowanym nr 43, s. 193.

1883 Z Teatru Polskiego w Poznaniu uciekł jego dyrektor Aleksander Podwyszyński. Powodem był nieudany sezon.

1898 Urodził się Józef Krzyżański  artysta-malarz kapista.

Studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Był uczniem i asystentem Józefa Pankiewicza (1924–1929, Paryż). Od lat 30. XX wieku tworzył w Poznaniu. Malował głównie akty i pejzaże. Jego córką jest Ewa Trzeciakowska-Krzyżańska, żona historyka, prof. Lecha Trzeciakowskiego.

W latach 1925-29 studiował malarstwo w filii krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w Paryżu u Józefa Pankiewicza, zostając jego asystentem. W czasie pobytu w Paryżu związał się z kapistami, członkami tzw. Komitetu Paryskiego – między innymi z Tadeuszem Piotrem Potworowskim, Józefem Czapskim, Hanną Rudzką-Cybisową, Janem Cybisem, Zygmuntem Waliszewskim – nawiązując wieloletnie przyjaźnie. Swemu mistrzowi Pankiewiczowi zawdzięczał gruntowne studia oraz zafascynowanie malarstwem francuskim.

Po powrocie do kraju w 1929 r. osiadł na stałe w swym majątku ziemskim w Trzaskowie pod Poznaniem, a także objął pracownię w Poznaniu. Działał w grupie artystów wielkopolskich „Plastyka”, wspólnie z Wacławem Taranczewskim zorganizował tzw. Salon 35, a także związał się z krakowskim Zrzeszeniem Artystów Plastyków „Zwornik” i „Jednoróg”. Lata okupacji artysta spędził na wygnaniu w Generalnej Guberni. Po wojnie wraca do Poznania.

Jego prace były wystawiane w Nowym Jorku na Wystawie Światowej w 1939, a także na 250. innych wystawach na całym świecie. Określany mianem jednego z najciekawszych malarzy kolorystów związanych z Poznaniem.

Na budynku w którym mieszkał przy ul. Krakowskiej 30 w Poznaniu znajduje się tablica pamiątkowa autorstwa Józefa Petruka.  Zmarł  9 lipca 1987 w Poznaniu. [wikipedia]

1919 Na stokach Cytadeli miał miejsce się pogrzeb Vincencio Cittaginiego, włoskiego żołnierza, uczestnika Powstania Wielkopolskiego.

Po polskiej stronie walczyło wielu obcokrajowców, był nawet Chińczyk i Murzyn. Żołnierz zginął prawdopodobnie wskutek nieszczęśliwego wypadku na skutek postrzału podczas czyszczenia broni. [Źródło: notka na stronie www.poznan-posen.pl, fot. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa]

1919 W Grodzisku Wielkopolskim urodził się Lech Sternal, architekt poznański.

Jego najważniejsze projekty w Poznaniu: Z Witoldem Milewskim i Stanisławem Sternalem: Dom Studencki Eskulap, ul. Przybyszewskiego, 1960-1973, budynki Wydziału Mechanicznego i Wydziału Elektrycznego Politechniki Poznańskiej na Piotrowie, 1965-1979, Collegium Altum, Uniwersytetu Ekonomicznego, ul. Powstańców Wielkopolskich 1973-1993, Dom Weterana na Szelągu, 1965-1972, Collegium Novum, UAM, ul. Kościuszki, 1966-1970.

1927 W Poznaniu urodził się Zbigniew Bednarowicz, scenograf i artysta malarz.

Był absolwentem Poznańskiej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych. Koordynował realizację polichromii na kamieniczkach Starego Rynku w Poznaniu (w 1955 wygrał Ogólnopolski Konkurs Zamknięty na Polichromię Poznańskiego Starego Rynku.. Był współautorem fresków na ratuszu poznańskim (z Drogomirą Krajewską, a także mozaik na budynku Muzeum Narodowego w Poznaniu (stary budynek – projekt 1970, wykonanie 1974, jak również zrekonstruował polichromię od strony ul. Ludgardy. Osobiście wykonał większość sgraffit na domkach budniczych. Współpracował z teatrami w: Zielonej Górze, Kaliszu i Poznaniu. Był autorem dekoracji do sztuk m.in. Jerzego Zegalskiego i Izabeli Cywińskiej.

Był wieloletnim prezesem poznańskiego okręgu Związku Polskich Artystów Plastyków. Młodsi koledzy plastycy wspominają go jako świetnego mówcę – jako prezes otwierał zawsze wystawy. – Bardzo przystojny, człowiek z klasą, wielkiego taktu, o eleganckich manierach – to najczęściej wymieniane cechy artysty. Zmarł w 2012 roku. [Źródło: Henryk Marcinkowski, Witold Milewski, Edmund Pawłowicz, Regina Pawuła-Piwowarczyk, Zygmunt Skupniewicz, Lidia Wejchert, Projekt – Miasto. Wspomnienia poznańskich architektów 1945-2005, Wydawnictwo Miejskie Posnania, Poznań, 2013, s.362, ISBN 978-83-7768-069-8, wikipedia]

1928 Urodził się Stanisław Mrowiński, grafik, rysownik, karykaturzysta, ilustrator, malarz, scenograf, kolekcjoner, rzeźbiarz, projektant ekslibrisów, znaczków, fresków, szyldów, dyplomów, logo oraz przez wiele lat wystroju stoisk na Międzynarodowych Targach Poznańskich.

Stworzył własny styl w karykaturze i rysunku. Był autorem cyklu Patroni poznańskich ulic i Galerii znanych Wielkopolan. Z zaprojektowaną przez niego pieczątką wędrował na biegun Marek Kamiński.

Zilustrował prawie pięćdziesiąt tytułów – z ośmioma milionami nakładu – książek podróżniczych i przyrodniczych.

Z wyznań Stanisława Mrowińskiego: uważam się za rysownika animalistę i botanika. Za przyrodnika amatora, który zamiast mówić czy pisać, rysuje swoje uwagi o roślinach i zwierzętach, w tym również o człowieku, jako jednym ze ssaków. Boję się lekarzy i dyrektorów – mówił, więc staram się nie rysować ich karykatur, a jedynie portrety. Wiele osób wstydzi się okularów, otyłości, łysiny. Ale swoich przywar – jakoś nie! Rysuję im wspaniałe brody i czupryny. Znam się na tym, gdyż mój ojciec, mieszkający na Starołęce był fryzjerem. Fryzjer i krawiec stroją, maskują wady – karykaturzysta je obnaża. Kobietom też wolę robić portrety zamiast karykatur, nie z bojaźni, a z życzliwości, sympatii. [Źródło: Ryszard Danecki, Od Smakosza do Fregaty. Na szlaku poznańskiej cyganerii artystycznej, Oficyna Wydawnicza G&P, Poznań 2010, s. 111]

1932 Urodził się Ryszard Podlewski, dziennikarz, poeta i satyryk. Debiutował w Głosie Wielkopolskim w 1953 r. Był związany z Polskim Radiem w Kielcach i Telewizją Polską w Poznaniu. Tworzył interwencyjne felietony “Gwóźdź w bucie”. W latach 80-tych walczył o uratowanie niszczejącej Palmiarni Poznańskiej.

Gwóźdź w bucie – cykl programów publicystyczno-interwencyjnych o charakterze felietonu, emitowanych przez poznański ośrodek telewizyjny w latach 1987-1995, z trzema przerwami o różnej długości trwania. Program powstał z inicjatywy Marka Nowakowskiego, a prowadzącym był przez cały czas emisji Ryszard Podlewski.

Felietony Ryszarda Podlewskiego poruszały prostą problematykę codziennych, zwykłych kłopotów, jakie napotykał przeciętny obywatel podczas kontaktów z urzędami, handlem czy machiną biurokratyczną. W czasach transformacji systemowej istniało duże zapotrzebowanie społeczne na krytykę władzy i absurdów życia codziennego, braków w zaopatrzeniu, czy samowoli urzędniczej, co zaowocowało dużą popularnością programu, ale i licznymi konfliktami z różnymi instytucjami, co kończyło się trzykrotnym wycofaniem felietonów z anteny.

Człowiek ma tyle obowiązków, że unikanie ich staje się podstawowym obowiązkiem.
Afo¬ryzm to fast food filozofii.
Na jubileusz nie koniecznie trzeba zasłużyć, wystarczy tylko – dożyć.
Mężczyźni przy winie rozmawiają o rządzie, albo nierządzie
Są rzeczy, które trzeba zobaczyć, by wiedzieć, że ich nie warto oglądać.

[Źródła: Nasza Wielkopolska, Ryszard Podlewski – wybitny Wielkopolanin, nr 134, grudzień 2013, Ryszard Podlewski, Moje przeboje, w: Kronika Miasta Poznania, nr 1/2007, Wydawnictwo Miejskie, Poznań, 2007, ss.324-331]

1953 W Poznaniu urodził się Grzegorz Gauden, polski dziennikarz prasowy i wydawca.

Na początku lat 80. działał w “Solidarności”, był redaktorem naczelnym dziennika “Wiadomości Dnia”, a także “Obserwatora Wielkopolskiego” (tygodnika zarządu Regionu Wielkopolska związku). W 1999 został prezesem zarządu spółki Presspublica, a w okresie od września 2004 do września 2006 był redaktorem naczelnym dziennika “Rzeczpospolita”. Pełni funkcję wiceprezesa Izby Wydawców Prasy, a także Stowarzyszenia “Polska Książka”.

W 2007 był jednym z inicjatorów reaktywowania konwersatorium Doświadczenie i Przyszłość. W 2008 został dyrektorem Instytutu Książki. Założyciel nieformalnej organizacji „Eka”, zrzeszającej pracujących i mieszkających w Warszawie poznaniaków.

1988 Urodził się Franciszek Sterczewski, poznański społeczniki i poseł.

Jest absolwentem Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. Organizował wiele akcji zachęcających do wspólnego spędzania czasu w mieście, m.in. pikniki na pl. Wolności czy „Pogrzeb zimy”. Walczy z nielegalnymi i szpetnymi reklamami w przestrzeni publicznej, zwraca uwagę na ważne dla miasta sprawy. Zorganizował „Desant pontonowy w parku Sołackim” – pływał w pontonie po stawie, by zwrócić uwagę na niewykorzystany potencjał tego miejsca. W 2017 roku stał się twarzą poznańskich protestów w obronie niezależności sądów, organizując apolityczne wiece „Łańcuchy Światła”, w których uczestniczyło kilkadziesiąt tysięcy osób.

fot. Concordia Design

ZDARZYŁO SIĘ 17 MARCA

461 Zmarł Patryk, święty, irlandzki biskup, misjonarz, patron Irlandii (ur. ok. 385).

1363 Złożenie przez króla Kazimierza Wielkiego prośby do papieża Urbana V o zgodę na otwarcie w Krakowie uczelni „studium generale”, która stała się zalążkiem późniejszego Uniwersytetu Jagiellońskiego.

1521 Ferdinand Magellan odkrył Filipiny, wylądował na wyspie Homohon.

1832 Grupa działaczy powstania listopadowego założyła na emigracji w Paryżu Towarzystwo Demokratyczne Polskie. Była to najliczniejsza demokratyczna organizacja emigracyjna, kierowana przez „Centralizację”. Program, „Wielki Manifest” głosił wyzwolenie narodowe w powiązaniu z reformami społecznymi.

1834 Urodził się Gottlieb Daimler, niemiecki konstruktor i przemysłowiec. W 1883 zbudował szybkoobrotowy silnik spalinowy, w 1885 motocykl z takim silnikiem, a następnie niezależnie od Ferdynanda Benza – pierwszy samochód.

1845 Stephen Perry z Londynu uzyskał patent na elastyczną taśmę (gumkę recepturkę).

1865 Urodził się Gabriel Narutowicz, pierwszy prezydent Rzeczpospolitej, inżynier hydrotechnik, budowniczy elektrowni wodnych w zachodniej Europie.

1874 Urodził się Bolesław Szarecki, polski generał, chirurg. Jako chirurg (miał wtedy 70 lat) przez dwie doby operował i kierował pracą Głównego Punktu Opatrunkowego, podczas najbardziej krwawych walk bitwy pod Monte Cassino w 1944 r., a jego postać została uwieczniona w wielu wspomnieniach z tamtego okresu

1884 Pierwszy w USA lot szybowcem, dokonany przez J.J.Montgomery’ego – ojca szybownictwa; długość lotu wyniosła 185 m.

1908 Urodził się Borys Polewoj – rosyjski pisarz i dziennikarz. Autor m.in. “Opowieści o prawdziwym człowieku”.

1916 Urodził się Czesław Wołłejko, aktor i reżyser. Debiutował w filmie “Miłości Chopina”, zagrał ponad 20 ról filmowych. Występował często w spektaklach teatru TV. Zmarł 7 lutego 1987 roku. o

1917 Po raz pierwszy w dziejach ogłoszono Rosję republiką. Wielki Książę Michał zrzekł się praw do tronu po tym, jak car Mikołaj abdykował na jego rzecz. Władzę przejął Rząd Tymczasowy pod przewodnictwem księcia Lwowa.

1919 Urodził się Nat King Cole, jeden z najpopularniejszych piosenkarzy murzyńskich lat 50.

W repertuarze miał m.in. nagrania „When I Fall In Love” i „Unforgettable”. Piosenka ta nagrana ponownie w 1990 roku z córką, Natalie Cole (cyfrowy mix) zdobyła nagrodę Grammy rok później

1921 Sejm uchwalił demokratyczną konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej.

17 marca 1921 roku, po wielomiesięcznych debatach parlament uchwalił ustawę zasadniczą. Wzorowana była na konstytucji francuskiej z 1875 roku. W preambule nawiązano do tradycji Konstytucji 3 maj, a także deklarowano równość i wolność obywateli Rzeczypospolitej. Jednak i ta konstytucja miała pewne wady. Jedną z nich było zbyt duże przesunięcie władzy w kierunku sejmu, mającego składać się z 444 posłów.

1929 Amerykański koncern General Motors wykupił niemiecką firmę samochodową OPEL.

1931 Stalin usunął Nadzieżdę Krupską z Komitetu Centralnego KPZR.

1932 W II RP Obniżono o 38% zasiłki dla bezrobotnych i skrócono okres ich wypłacania.

1944 Urodził się Danny DeVito, amerykański aktor (Taxi, Bliźniacy).

1948 Urodził się William Gibson – cyberpunkowy powieściopisarz, autor Neuromancera.

Jest wizjonerem, który wynalazł słowo “cyberprzestrzeń” i opisał koncepcję internetu i wirtualnej rzeczywistości na długo przed powstaniem tych technologii. Jest autorem scenariuszy do filmów Obcy 3 (wersja zrealizowana różni się znacznie od scenariusza Gibsona) i Johnny Mnemonic, oraz do dwóch odcinków serialu Z Archiwum X.

1951 Urodził się Kurt Russell, amerykański aktor.

1958 Polska: Wydobyto miliardową tonę węgla od zakończenia wojny.

1964 Urodził się Rob Lowe, amerykański aktor (Ognie Świętego Elma, Hotel NH, Class).

1973 Urodziła się Caroline Corr, perkusistka irlandzkiej grupy The Corrs (udziela się również w chórkach).

1978 Ukazał się album „This Years Model” Elvisa Costello. Muzyk wystąpił podczas festiwalu teatralnego MALTA w 2008 roku

1980 W Koszalinie urodziła się Kasia Cerekwicka, polska piosenkarka.

1987 IBM wypuścił na rynek PC-eta DOS wersja 3.3.

1988 Urodziła się Patricia Kazadi, polska aktorka, wokalistka.

1995 Madonna zorganizowała największe na świecie pidżama party. Udział w imprezie wzięło 1500 osób odzianych w pidżamy.

2001 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów “Stutter”- Joe & Mystikal; US Top Album “Everyday” – Dave Matthews Band.

2002 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: “Anything Is Possible/Evergreen” – Will Young; UK Top Album: “Silver Side Up” – Nickelback.

2002 Zmarł hrabia Christian von Krockow – niemiecki publicysta. Podobnie jak Marion von Donhoff był jednym z pionierów pojednania z Polską. Autor esejów: “Niemcy – ostatnie sto lat” oraz “Myśląc o Prusach”, a także opowieści o ucieczce i wypędzeniu Niemców z Pomorza po II wojnie światowej – “Czas kobiet”.

2003 Prezydent Aleksander Kwaśniewski podpisał zgodę na udział polskich wojsk w ewentualnej interwencji w Iraku.

2005 Zmarł Czesław Słania, grafik polski, wybitny projektant znaczków pocztowych i banknotów, od 1959 działający w Szwecji.

Imieniny obchodzą: Patryk, Zbigniew, Jan

Patryk, imię pochodzenia łacińskiego, wywodzi się od słowa patricius, czyli szlachecki, szlachetnie urodzony. Patryk jest mężczyzną ceniącym sobie swobodę myślenia i działania. Jest subtelny i skryty, a zarazem niezwykle pewny siebie, czasami uparty. Ceni życie rodzinne, jednak nie stroni od dobrego towarzystwa, w którym chce uchodzić za dżentelmena. Lubi taniec, muzykę i dobrą zabawę. Wśród świętych najpopularniejszy jest św. Patryk patron Irlandii, gdzie data jego imienin jest traktowana jako święto narodowe. Postać św. Patryka owiana jest wieloma legendami i wręcz baśniowymi historiami.

Zbigniew: obecnie w Polsce ogólnie przyjęta i prawie wyłącznie używana forma samodzielnego imienia, powstała na skutek mylnego odczytania w XIX wieku w dokumentach staropolskiech imienia Zbygniew.

Święty Patryk, który urodził się w późnych latach XV wieku jest jednym z najpopularniejszych chrześcijańskich misjonarzy w historii. W wieku 16 lat został pojmany przez irlandzkich korsarzy, którzy najeżdżali majątek jego rodziny i osadzony w więzieniu. Zanim stamtąd uciekł, poznał dobrze język i obyczaje tego kraju. Pozwoliło mu to później, po wyświęceniu na biskupa pozyskać sympatię Irlandczyków i przekonać ich do nowej wiary.

Kościół wspomina w tym dniu również św. Gertrudę, córkę króla Franków Pepina Małego (żyła w VII w.). Była ksienią klasztoru założonego przez jej matkę w Nivelles.