KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 18 LISTOPADA

Słońce w znaku Skorpiona

Święto Sił Zbrojnych Haiti
Łotwa – Dzień Proklamacji Niepodległości Łotwy. Święto Narodowe
Święto Niepodległości Maroko
Dzień Flagi obchodzony w Uzbekistanie
Uzbekistan – Dzień Flagi

Urodzeni 18 listopada odznaczają się niezwykle silnym charakterem. Są zdecydowani i bezkompromisowi w tym czego się podejmują. To ludzie niezwykle dzielni, lecz zbyt często i nie zawsze potrzebnie ryzykują. Bywają przeważnie bardzo opanowani i zrównoważeni. W uczuciach są stali i wierni, jednak trudno jest z nimi nawiązać bliższą więź, gdyż są skryci i mało czuli.

Cytaty na dziś:

• Nic tak nie poprawia humoru jak własna wspaniałomyślność. Ewa Szumańska
• Być zwyciężonym i nie ulec – to zwycięstwo, zwyciężyć i spocząć na laurach – to klęska. Józef Piłsudski
• Gdyby była tylko jedna prawda, nie można by było namalować sto obrazów na ten sam temat. Pablo Picasso

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1793 Jak podaje historyk, Sirisa w dziele: “Polens Ende” (opracowanie historyczno-statystyczno-geograficznego ziem polskich) liczba mieszkańców ówczesnego Poznania wynosiła 12538 dusz, pomiędzy temu 7437 katolików, którzy przeważnie byli Polakami, 1918 lutrów, 115 kalwinów, 47 Greków i 3021 Żydów. Józef Łukaszewicz, XIX wieczny archiwista, zakładając, że Sirisa opuścił kilka przedmieść, oblicza ówczesną ludność Poznania na 15 000 dusz.

Jeżeli przedmieścia, jak poświadczają współcześni, były nieco zaniedbane, to centrum miasta było dobrze wybudowane, ulice wybrukowane, miało wiele okazałych gmachów, które i dziś jeszcze są ozdobą miasta.

Był więc naówczas Poznań miastem znaczniejszem, siedzibą władz, urzędów i wielu bogatej szlachty, a przede wszystkim  był centralą handlu i pośrednikiem dla mniejszych miast i wsi całej prowincji więcej, aniżeli się to później stało, gdy, skutkiem ułatwionej komunikacji, powiaty pograniczne zapotrzebowania swoje pokrywały w pobliskich, a pod względem handlowym i przemysłowym więcej rozwiniętych miastach, jak Berlin, Wrocław, Gdańsk i Toruń. (KMP 1939)

1848 Urodził się Jarosław Saturnin Leitgeber, poznański księgarz i wydawca.

W latach 1873–1906 prowadził w Poznaniu drukarnię. Od 1884 zarządzał  zakupionym od brata Mieczysława, księgarnią, składem nut i wypożyczalnią. W 1921 r. księgarnię przekazał synowi – Zygmuntowi. Od 1873 wydawał Kalendarz Poznański. W latach 1910–1918 był prezesem Związku Księgarzy Polskich na Rzeszę Niemiecką.

Zajmował się także pracą społeczną oraz twórczością naukowo-literacką. Interesował się głównie piśmiennictwem dla ludu i pracami teologiczno-religijnymi. Wydawał także pisma i przekład dzieł Williama Shakespeare’a sporządzony przez Jana Koźmiana, prace genealogiczne i biograficzne Teodora Żychlińskiego, prace kościelno-historyczne ks. Edwarda Likowskiego, muzykologiczne ks. Józefa Surzyńskiego. Brat Mieczysława Antoniego Leitgebera, stryj Witolda Stanisława Leitgebera. Zmarł 22 maja 1933 r.

Źródła: Kronika Miasta Poznania nr 2-3/1933, Poznań, Wydawnictwo Miejskie, 1933, Leitgeber, Sławomir (2002). Dzieje rodziny Leitgeberów od XVIII do XX wieku. Wydawnictwo Historyczne.

1853  Urodził się Władysław Zamoyski, działacz społeczny w Wielkopolsce, na Podhalu i na emigracji we Francji.

W 1881 objął zapisane mu przez Jana Działyńskiego dobra kórnickie. Współpracował z matką przy tworzeniu Szkoły Domowej Pracy Kobiet (1882), przeniesionej później z Kórnika do Kuźnic. Był rzecznikiem polskiej własności w Prowincji Poznańskiej; w 1885 jako obywatel francuski został objęty tzw. ustawami bismarckowskimi i wraz z matką i siostrą wydalono go.

W kolejnych latach działał w Galicji, gdzie m.in. rozprowadzał akcje poznańskiego Banku Ziemskiego. W 1889 z myślą ratowania lasów tatrzańskich nabył dobra zakopiańskie; w sądzie międzynarodowym w Grazu uzyskał w 1902 wyrok włączający okolice Morskiego Oka w granice ziem polskich. Dzięki staraniom Zamoyskiego (i Andrzeja Chramca) powstała linia kolejowa Chabówka-Zakopane i szosa do Zakopanego.

Wokół Władysława Zamoyskiego jeszcze za jego życia narosła legenda, ubarwiana mniej lub bardziej prawdziwymi anegdotami.

Jedni widzieli w nim niezwykle religijnego, pełnego ascetyzmu patriotę; inni – ekscentrycznego hrabiego, antysemitę (Występował przeciwko Żydom, tak samo jak przeciw Węgrom i Niemcom, tylko wtedy, gdy ci zagrażali polskim interesom – twierdzi prof. Wisłocki) i cwanego kutwę, który swoją postawą potrafił jednak zaskoczyć wszystkich.

Ale nim to nastąpiło, ten wysoki (prawie dwa metry wzrostu), ubrany w wyświechtany, ciemny surdut hrabia, który jadał tylko z głębokiego talerza, sypiał na twardej ławie lub biurku, jeździł wyłącznie trzecią klasą (mawiał: Trzecią jeżdżą ci, od których tylko czegoś nowego mogę się dowiedzieć, a poza tym nie ma czwartej).

1915 Zmarł w Poznaniu Ksawery Faustyn Ignacy Zakrzewski lekarz, społecznik, działacz niepodległościowy, naczelnik “Sokoła” poznańskiego, inicjator i współtwórca harcerstwa wielkopolskiego.

W niedzielę, 21 listopada odbył się pogrzeb. Stał się on okazją do zorganizowania wielkiej manifestacji patriotycznej polskiego Poznania, której miasto dawno nie widziało. Kilkutysięczna rzesza poznaniaków, wśród której znalazło się ok. 600 sokołów i skautów w strojach organizacyjnych ze sztandarami, odprowadziła głównymi ulicami miasta swego “najdzielniejszego druha” na miejsce wiecznego spoczynku. Dr Zakrzewski spoczął na cmentarzu parafialnym św. Marcina w Poznaniu przy ul. Bukowskiej.

Grób jego ozdobił nagrobek z popiersiem doktora, dłuta znanego poznańskiego rzeźbiarza Władysława Marcinkowskiego, a na nim ustawiono postument, oraz rzeźbę w kształcie urny z gorejącym płomieniem, fundacji “Sokoła”. Napis na nagrobku brzmiał: “Swemu najdzielniejszemu druhowi Dr. Ksaweremu Zakrzewskiemu – Sokół”.

Cmentarz świętomarciński po wojnie zlikwidowano, rozbudowując tereny Międzynarodowych Targów Poznańskich. Ekshumowane szczątki doczesne ś.p. dra Ksawerego Zakrzewskiego spoczęły ostatecznie na terenie IV kwatery Cmentarza Zasłużonych Wielkopolan na Wzgórzu św. Wojciecha w Poznaniu. Tam też przeniesiono jego pierwotny nagrobek, niestety częściowo uszkodzony.

1918 W Wielkopolsce odbyły się wybory do powiatowych Rad Ludowych i posłów na Sejm Dzielnicowy (1399 delegatów).

1929 Przyznanie nagrody literackiej stołecznego miasta Poznania im. Jana Kasprowicza za rok 1929 Józefowi Weyssenhoffowi. Wyróżnienie wręczono w ratuszu, 17 grudnia 1929 r.

1941 Urodził się Romuald Grząślewicz, reżyser, aktor, konferansjer, a także animator kultury.

Był wieloletnim szefem teatru impresaryjnego Scena na Piętrze działającego w ramach Estrady Poznańskiej. Założył wspierającą ten teatr Fundację sceny na piętrze Tespis, przez 35 lat kierował tą fundacją. Był także pomysłodawcą upamiętnienia pomnikiem pochodzącego z Poznania aktora Romana Wilhelmiego. Od 2008 roku organizował w stolicy Wielkopolski Dni Romana Wilhelmiego.

Tak zmarłego w sierpniu 2022 r wspomina aktor Jacek Kałucki: Przez wiele lat szefował poznańską „Sceną na Pietrze”. Był właściwie jej wizytówką i… dobrym duchem – i mam nadzieję, że tak zostanie. Kiedyś użyłem takiego porównania, iż był „Piotrem Skrzyneckim Sceny na Pietrze” i wierzcie, nie było w tym cienia przesady, a znałem Jednego i Drugiego.Wspaniały gawędziarz, obdarzony wielką kulturą i niepowtarzalną wręcz charyzmą. Kochał ludzi a nade wszystko wielbił artystów. fot. J. Kałucki, TD

1989 Miała miejsce manifestacja, której jej celem był protest przeciwko planom budowy elektrowni atomowej w Klempiczu.

Uczestnicy, głównie młodzież szkół średnich i studenci, zebrali się w okolicach ul. Półwiejskiej skąd zamierzali przemaszerować do centrum miasta. Manifestacja byłą oczywiście nielegalna i oddziały ZOMO blokowały jej przemarsz w kierunku Centrum. Zaczęła się zabawa „w kotka i myszkę”. Manifestanci w plątaninie uliczek Starego Miasta usiłowali znaleźć przejście do Centrum, a oddziały ZOMO biegały z drugiej strony, by te przejścia zablokować. W końcu milicji udało się zamknąć protestujących na ul. Krakowskiej, pomiędzy Półwiejską a Rybaki. Sytuacja stała się patowa. Milicja nawoływali aby uczestnicy rozchodzili się pojedynczo, a manifestanci usiedli na drodze i grali na zwłokę. Po kilku godzinach w końcu zaczęli się rozchodzić [Wspomnienia i zdjęcia Krzysztofa Lesniewicza]

fot. Krzysztof Lesiewicz, demonstracja z marca 1989

2016 W hali produkcyjnej w Bolechowie zaprezentowano nowy model tramwaju wyprodukowanego przez miejską spółkę Modertrans. Nowy Moderus Gamma ma 32 metry długości i może pomieścić 244 pasażerów. Do ich dyspozycji są 63 stałe i 3 rozkładane miejsca siedzące, a także w pełni niska podłoga.

Do tej pory, istniejący od 11 lat, Modertrans miał w swojej ofercie tramwaje jednoczłonowe i wysokopodłogowe – Alfa oraz trójczłonowe i częściowo niskopodłogowe – Beta. Pojazdy wyprodukowane przez spółkę, której  głównym udziałowcem jest  Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Poznaniu, można spotkać m.in. na torach Gdańska, Poznania, Elbląga, Szczecina, Wrocławia i aglomeracji śląskiej.

Szczególną uwagę zwrócono na elementy ułatwiające podróż pasażerom: ergonomiczne poręcze, intercomy do kontaktu z motorniczym, ładowarki USB oraz w pełni klimatyzowaną przestrzeń pasażerską. Nie zapomniano przy tym o pracy motorniczego. Ergonomicznie zaprojektowana kabina, wielofunkcyjne panele dotykowe, nastawnik jazdy zintegrowany z fotelem i przyciski w podłokietniku podnoszą komfort jego pracy.

Projekt “Innowacyjny tramwaj miejski”, na który wydano ponad 14 mln zł, był współfinansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, a także z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Wartość dofinansowania przekroczyła 5,6 mln zł.

ZDARZYŁO SIĘ 18 LISTOPADA

326 Konsekracja pierwszej Bazyliki św. Piotra przez papieża Sylwestra I.

1095 Podczas synodu w Clermont papież Urban II ogłosił rozpoczęcie przygotowań do wypraw krzyżowych.

1297 W Sieradzu Władysław Łokietek i Wacław II zawarli układ, na mocy którego polski książę zrzekł się Małopolski na rzecz króla czeskiego za 5 tys. grzywien srebra.

1497 Portugalski żeglarz Bartolomeu Dias odkrył Przylądek Dobrej Nadziei.

1647 Urodził się Pierre Boyle, francuski filozof, prekursor Oświecenia, obrońca tolerancji i samodzielności myślenia.

1787 Urodził się Louis- Jacques- Mande Daguerre, francuski malarz. Współwynalazca techniki fotograficznej, tzw. dagerotypii, czyli pierwszego udanego procesu fotograficznego.

1793 Tego dnia po raz pierwszy otwarto dla publiczności Muzeum Luwru. Zwiedzający mogli obejrzeć kolekcje obrazów i odlewów rzeźb antycznych zgromadzonych przez Franciszka I, Ludwika XIV i Ludwika XVI. Najsłynniejsze dzieła znajdujące się w Luwrze to: Venus z Milo, Nike z Samotraki, Kodeks Hamurabiego i “Mona Lisa” Leonarda da Vinci.

1803 W bitwie pod Vertieres, Francuzi pokonali wojska niewolników na Haiti.

1805 Lewis i Clark dotarli do Pacyfiku. Byli pierwszymi Amerykanami, którzy przemierzyli kontynent

1820 Kapitan marynarki amerykańskiej Nathaniel Brown Palmer odkrył pokryty lodem, zamarznięty kontynent nazwany później Antarktydą.

1901 Urodził się George Horace Gallup, amerykański dziennikarz i statystyk. Jako pierwszy rozpoczął badanie opinii publicznej.

1915 Pierwszy raz wyświetlono film „Natchnienie”, w którym wystąpiła naga aktorka (Audrey Munson)

1916 Podczas francusko-angielskiej ofensywie nad Sommą pod Combres po raz pierwszy do ataku wprowadzono 35 czołgów.

1918 Rozpoczęła działalność polska radiofonia. Z zajętej przez wojsko niemieckiej Radiostacji wysłano pierwsze telegramy do Paryża donosząc o powstaniu niepodległego państwa polskiego.

1922 Zmarł Marcel Proust, pisarz francuski. Autor powieściowego cyklu „W poszukiwaniu straconego czasu”. (ur. 10.07.1871).

1923 Urodził się Alan Shepard, Jr., pierwszy amerykański astronauta. W 1961 r. odbył 15-minutowy lot balistyczny.

1928 W USA wyświetlono pierwszą, eksperymentalną kreskówkę, jej bohaterem była Myszka Mickey.
http://www.youtube.com/watch?v=kCZPzHg0h80

1929 Dr Władymir Zworkin zaprezentował pierwszy kineskop.

1940 W operacjach na Atlantyku brytyjski samolot wykrył niemiecką łódź podwodną za pomocą radaru. Była to pierwsza radiolokacja przeprowadzona w warunkach bojowych.

1941 Urodził się David Hemmings, brytyjski aktor, reżyser filmowy.

W wieku 24 lat nastąpił punkt kulminacyjny jego kariery filmowej – rola w “Powiększeniu” Michelangela Antonioniego. Anegdota mówi, że Hemmings był pewien, że zawalił przesłuchanie do filmu, ponieważ Antonioni podczas jego występu cały czas kręcił głową. Później dowiedział się jednak, że owo zachowanie spowodowane było dręczącym reżysera syndromem Touretta i powodowało tym samym poruszanie głową. (zm. 2003).

1946 Urodziła się Amanda Lear, modelka, muza Salvadore Dali, w latach 70 i 80-tych piosenkarka dyskotekowa, a obecnie dziennikarka telewizyjna.

1960 Urodziła się Kim Wilde (wł. Kim Smith), wokalistka, kompozytorka i autorka tekstów. Przeboje; “Kids In America”, “You Came” oraz “Four Letter Word”.

1965 „Przebaczamy i prosimy o przebaczenie” napisali polscy biskupi w piśmie do biskupów niemieckich.

1968 Urodził się Owen Wilson, amerykański aktor.

1973 Numer 1 amerykańskiej listy przebojów: “Photograph” – Ringo Starr.

1987 Numer 1 amerykańskiej listy przebojów: “Mony Mony” – Billy Idol. 13 lat wcześniej był to hit w wykonaniu Tommy James And The Shondells.

1988 W Wilanowie rozpoczęło się spotkanie Lecha Wałęsy i ministra spraw wewnętrznych Czesława Kiszczaka, dotyczące rozmów „okrągłego stołu”.

1989 Wiadomości TVP zastąpiły Dziennik Telewizyjny.

1990 Rząd Tadeusza Mazowieckiego podjął decyzję o wstrzymaniu budowy elektrowni atomowej w Żarnowcu.

1991 Ukazały się albumy “We Can’t Dance” grupy Genesis, “Achtung Baby” U2 i “Dangerous” Michaela Jacksona.

1999 Numer 1 amerykańskiej listy przebojów: „Smooth” – Santana feat. Rob Thomas.

2001 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: “If You Come Back” – Blue; UK Top Album: “World Of Our Own” – Westlife.

Imieniny obchodzą: Aniela, Klaudyna, Roman, Tomasz, Karolina, Klaudyna, Stanisław

Aniela, imię pochodzi od łacińskiego słowa „angelus” – posłaniec, poseł

Aniela jest osobą o wielkim sercu, właśnie ono kieruje jej życiem, niestety ma słaby charakter. Swoim urokiem osobistym czaruje wszystkich dookoła. Niestety wadą jej charakteru jest to, iż do wielu ważnych spraw podchodzi zbyt płytki i powierzchownie. Znajomi mówią do niej Anielka, a czasami Nela. Jej ulubiony kolor to fioletowy, ze zwierząt najbardziej lubi jaszczurki. Wśród świętych noszących to imię, najbardziej znana jest Święta Aniela. Cały swój majątek rozdała ubogim i chorym, a następnie wstąpiła do zakonu św. Franciszka. Od tego momentu doznała wiele łask mistycznych i objawień.
Powiedzenie „Do ciężkiej Anielki” (żartobliwy zwrot, zastępujący przekleństwo)

Roman, po łacinie Romanus to przydomek – rzymski, pochodzący z Rzymu.
Roman jest urodzonym przywódcą, nadaje się na kierownicze stanowiska. Umie współpracować z ludźmi, stara się wynagrodzić ich zaufanie w stosunku do niego. Ma znakomitą pamięć. Jest słowny, pracowity i zaradny. Często kieruje się intuicją. Jest odporny psychicznie.

Karolina jest osobą wszechstronną, wykształconą, pracowitą, o szerokich zainteresowaniach. Chętnie studiuje i pogłębia swoją wiedzę. Nierzadko osiąga tytuły naukowe. Jest dociekliwa. Nie potrafi jednak pracować systematycznie.