KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 18 MAJA

18 MAJA Słońce w znaku Byka

Międzynarodowy Dzień Muzeów – obchodzony od 1978 r. na wniosek Międzynarodowej Rady Muzeów.

Imieniny obchodzą: Alicja, Eryk, Feliks, Jan, Edwina

Urodzeni 18 maja są zrównoważeni i opanowani. Odznaczają się dużymi ambicjami i wytrwałością. Stali w poglądach, na co dzień serdeczni i czuli. Cieszą się uznaniem otoczenia i rodziny. Jednak z czasem nabierają zbytniej ufności we własne siły i przypisują sobie znaczenie ponad miarę.

Cytaty na dziś:

– Każdy absurd ma także swoją logikę. Ludwik Flaszen
– Nie dasz nikomu, i tobie nie dadzą. Przysłowie
– Nienawiścią nie można zajechać daleko. Za daleko można. Kazimierz Przerwa-Tetmajer

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1905 Urodził się Władysław Hańcza, aktor. Pamiętny Kargul z filmu „Sami swoi” i Maciej Boryna z serialu „Chłopi” Zmarł 19 listopada 1977 roku.

W 1924 roku zdał maturę w łódzkim Gimnazjum Humanistycznym, a następnie podjął studia na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Poznańskiego. Jako prezes uczelnianego Koła Polonistów nawiązał kontakty z najwybitniejszymi przedstawicielami poznańskiego świata literackiego i artystycznego, m.in. Emilem Zegadłowiczem i Stanisławą Wysocką, co zaowocowało wieloletnią, cenną współpracą tych środowisk w kultywowaniu tradycji polskiego życia kulturalnego w stolicy Wielkopolski.

Kargul i Pawlak, Władysław Hańcza i Wacław Kowalski, fot: filmpolski.pl

Po trzech latach studiów na polonistyce rozpoczął naukę w Szkole Dramatycznej przy Teatrze Polskim w Poznaniu, występując jednocześnie na tej scenie jako statysta. Za swój debiut uważał po latach rolę Hermesa w “Nocy Listopadowej” Stanisława Wyspiańskiego, zagraną 29 listopada 1927 roku, choć pojawił się wówczas na scenie anonimowo. W sezonie 1928/1929, jeszcze jako student, został zaangażowany do zespołu macierzystego teatru i obsadzony w roli Makdufa w przygotowywanej właśnie inscenizacji “Makbeta”. Wiosną 1929 roku z dużym powodzeniem odtwarzał także na scenie Teatru Polskiego rolę Pana Bibbi w bulwarowej farsie “Para nie para”

W latach 1933-1937 ponownie grał w Teatrze Polskim w Poznaniu – odtwarzał m.in. postać Wemyhory w “Weselu”, Boruty w “Szklanej górze” oraz Profesora Hochberga w “Ludziach w bieli”.

Po zagraniu przezeń w 1935 tej ostatniej roli poznański krytyk Jerzy Koller napisał: “Pan Hańcza rozwija się doskonale i z wolna wysunął się do pierwszego szeregu naszego zespołu”.

Jednak największe uznanie i popularność przyniosła mu w tym okresie rola Biskupa Stanisława w dramacie Stanisława Wyspiańskiego “Bolesław Śmiały”. Wspomniany już Jerzy Koller napisał po premierze: “Władysław Hańcza jest jednym z rzadkich dziś aktorów młodszego pokolenia, którzy nadają się do wielkich, monumentalnych figur tragedii Wyspiańskiego i klasycznego repertuaru. Zewnętrznymi warunkami, pysznym głosem, naukowym przygotowaniem artysta ten urasta do zadania, jakiemu by niejeden mistrz nie sprostał. Jego Biskup Stanisław jest rycerzem i kapłanem, co więcej ucieleśnia pewną najszlachetniejszą ideę, wygląda zaś jak gdyby zszedł z frontonu którejś z katedr gotyckich”.

Lata pobytu w Poznaniu okazało się jednak przełomowe w życiu aktora. Objechałem kilka teatrów w życiu; różne okresy mojej pracy miały swoje interesujące, ciekawe i ważne dla mnie zakręty, wzloty i zahamowania – Poznań jednak pozostał tym miastem i tym okresem w moim życiu, i prywatnym, i artystycznym, którego bogactwo przeżyć już się nie powtórzyło.

Dlatego zawsze to podkreślam – jestem pół na pół poznaniakiem, tam się właściwie urodziłem: tam bowiem zrodziło się moje aktorstwo, tam się zrodziło to, co jest treścią mojego życia – teatr, mój teatr! – pisał w swoich notatkach.

[W. Hańcza, Student i aktor, w: Poznańskie wspominki z lat 1918 – 1939, pod redakcją T. Kraszewskiego i T. Świtały, Poznań 1973., fot: Władysław Hańcza w filmie Młodość Chopina,  Foto: Wojciech Urbanowicz, źródło Fototeka FN]

1929 Otwarcie w Poznaniu Wszechsłowiańskiego Zjazdu Śpiewaczego.

Wszechsłowiański Zjazd Śpiewaczy – był to międzynarodowy zjazd chórów i towarzystw śpiewaczych, który odbył się w Poznaniu w dniach 18-21 maja 1929, w okresie rozpoczęcia Powszechnej Wystawy Krajowej. Połączony był z I Festiwalem Muzyki Polskiej (21-29 maja 1929).

Zjazd zorganizowano z inicjatywy Wielkopolskiego Związku Śpiewaczego oraz Słowiańskiego Związku Śpiewaczego pod hasłem apolitycznego zbliżania narodów słowiańskich poprzez kulturę. Wzięły w nim udział chóry z różnych regionów Polski, chóry polonijne, a także zespoły z Czechosłowacji, Jugosławii i Bułgarii. Łącznie zaśpiewało wtedy ponad 17 000 śpiewaków.

8 tysięcy mężczyzn pod kierownictwem prof. Władysława Raczkowskiego zaśpiewało hymn Gaude Mater Polonia. Szczególne zainteresowanie publiczności wzbudziło masowe wykonanie Ojczyzny Feliksa Nowowiejskiego z towarzyszeniem dziesięciu orkiestr dętych. Liczba osób śpiewających jednocześnie w dniu otwarcia określana jest na około 13 tysięcy.

Zdjęcia: Otwarcie na stadionie na Wildzie Wszechsłowiańskiego Zjazdu Śpiewaczego, foto: Wielkopolska Ilustracja nr 34 z 26 maja 1929, str. 2, Słowo prezydenta miasta do uczestników Zjazdu Śpiewaczego, fot: WBC

1945 Na walnym zebraniu literatów na redaktora naczelnego ukazującego się w Poznaniu dwutygodnika „Życie Literackie” wybrany został Jarosław Iwaszkiewicz. Od zakończenia wojny kilka miesięcy mieszkał w naszym mieście.

A w Życiu Literackim w numerach 13 i 14 opublikował opowiadanie Młyn nad Lutynią, którego akcję zlokalizował koło Jarocina. Gdy powołano go na prezesa Zarządu Głównego – musiał jesienią 1946 roku opuścić Poznań. Redagowanie Życia Literackiego przejął po nim Wojciech Bąk.

W książce Podróże z Polski (1977)  Jarosław Iwaszkiewicz wiele miejsca poświęca swoim pobytom w Poznaniu i jego okolicach. Przecież od roku 1952 do końca życia był posłem na Sejm PRL z okręgu poznańskiego.

Swoje 69. urodziny postanowił obchodzić właśnie w stolicy Wielkopolski. „Teatr 5” Stanisława Hebanowskiego na scenie nieistniejącego już budynku Teatru Satyry – w sąsiedztwie kościoła Św. Marcina – przygotował spektakl sztuki jubilata „Kwidam” (…) Potem w klubie „Od Nowa” odbyła się sesja poświęcona pisarstwu gościa.

[Źródło: Ryszard Danecki, Od Smakosza do Fregaty. Na szlaku poznańskiej cyganerii artystycznej, Oficyna Wydawnicza G&P, Poznań 2010, s. 12, zdjęcie: Wręczenie nagrody im. Stanisława Piętaka. Od lewej: Jarosław Iwaszkiewicz, Marian Grześczak. Warszawa, 1975 r. Foto: grzesczak.pl

1981 Odbyła się pierwsza próba grupy Lombard.

Wtedy zespół nazywał się trochę inaczej – ale krótko. Historyczna próba odbyła się w sali Estrady Poznańskiej. W pierwszym składzie Lombardu pojawiły się dwie wokalistki: Wanda Kwietniewska i Małgorzata Ostrowska. Oprócz tego zespół tworzyli: Grzegorz Stróżniak – wokal oraz klawisze, Maciej Szymański – klawisze, Jeremi Sajkowski – gitara, Maurycy Przybyłowicz – bas, Krzysztof Kuźniak – perkusja.

Dwa miesiące później Lombard pojawił się w studiu Radia Szczecin i nagrał utwory: “Bez zysków, bez strat”, “Komu cichy płacz” oraz  “Błądząc wędrując”. Pierwsze koncerty Lombard grał jako suport Budki Suflera. Na pierwszą płytę trzeba było czekać do roku 1983 – ale fani byli w zachwyceni. Album uzyskał status złotej płyty (sprzedano ponad 400.000 egzemplarzy).

Zespół zawieszał swą działalność w 1986, 1987 oraz w 1991. W 1994 r. Grzegorz Stróżniak reaktywował grupę jako Lombard Group. W 1999 roku Małgorzata Ostrowska rozpoczęła solową karierę, a jej miejsce w Lombardzie zajęła Marta Cugier. Zespół gra nadal, choć w zupełnie innym składzie: Marta Cugier, Grzegorz Stróżniak, Daniel Patalas, Michał Kwapisz i Mirosław Kamiński. [Na podstawie: www.lombard.pl]

2010 O 6:45 poznanianka, pierwsza Wielkopolanka Magdalena Prask zdobyła Mount Everest.

Wyprawa pod nazwą Polish Everest Expedition 2010 rozpoczęła się 25 marca. Na najwyższym szczycie świata poznanianka stanęła prawie po dwóch miesiącach – dokładnie o godzinie 6.45 czasu nepalskiego 18 maja 2010 roku. Wyprawa ta była wiernym odtworzeniem pierwszego ataku na szczyt z roku 1912. Jest to przede wszystkim trasa techniczna, podczas której przeważała tzw. wspinaczka skałkowa. Ta droga jest ogromnie niebezpieczna i wielu ludzi już tam zginęło, mówiła poznańska himalaistka podczas spotkania u wojewody Piotra Florka.

2015 (poniedziałek) Przy ulicy Zielonej oficjalnie otwarta została Caffe Bimba. W odrestaurowanym wagonie, popularnej „eNce” mieściła się pierwsza w Poznaniu tramwajowa kawiarenka.

Pomysł powstał podczas dyskusji na temat przyszłości torów przy ul. Sczanieckiej. Przedsięwzięciu patronował ówczesny radny Mariusz Wiśniewski, przewodniczący Komisji Rewitalizacji.

Tramwaj na Zielonej pochodzi z 1949 r., a po poznańskich torach kursował do 1977 roku. Właściciel pierwszej kafejki Tomasz Zieliński kolejną otworzył we wrześniu 2015 przy dworcu autobusowym na Ratajach. Tam stanął Duewag GT-8.  W 2017 roku tramwajowa kawiarenka została przeniesiona z Zielonej na Półwiejską.

ZDARZYŁO SIĘ 18 MAJA

1642 Misjonarze w Kanadzie założyli miasto Ville-Marie, późniejszy Montreal.

1652 Rhode Island jako pierwsza kolonia na kontynencie amerykańskim wydała ustawę zakazującą niewolnictwa. Kolonia ta założona została przez angielskich purytan uchodzących z Massachusetts przed prześladowaniami religijnymi. Dzięki proklamowanej w niej tolerancji religijnej szybko stała się schronieniem dla członków różnych sekt m.in. kwarków. W 1776 kolonia ogłosiła niezależność od Anglii i 14 lat później utworzyła stan Rhode Island ze stolicą w Providence.

1792 Na wezwanie konfederacji targowickiej dwie armie rosyjskie liczące prawie 100 000 żołnierzy, bez wypowiedzenia wojny, wkroczyły w granice Rzeczpospolitej.

1830 Brytyjczyk Edwin Budding podpisał zgodę, aby jego wynalazek – kosiarka do trawy – wszedł do masowej produkcji. Pierwszym klientem Buddinga było londyńskie zoo – Regent’s Park.

1872 Urodził się Bertrand Arthur Russel – angielski matematyk, filozof, rzecznik rozbrojenia. Był dwukrotnie więziony za to, że pisał o powszechnym rozbrojeniu i pokoju, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1950 r.

1883 Urodził się Walter Gropius – niemiecki architekt. Jeden z twórców i czołowych przedstawicieli współczesnej architektury funkcjonalnej. Kierował niemieckim Bauhausem, projektował w Stanach Zjednoczonych.

1899 Rozpoczęła się międzynarodowa konferencja pokojowa w Hadze. Zwołana została w celu ograniczenia zbrojeń w Europie i wypracowania zasad pokojowego rozwiązywania konfliktów. Powołany został Stały Sąd Rozjemczy, przekształcony później w Trybunał Haski.

1907 W Przemyślu zmarł Henryk Jordan, lekarz, propagator wychowania fizycznego młodzieży i gier sportowych, jak piłka nożna, tenis, palant. W 1988 roku stworzył pierwszy “ogródek jordanowski”, w którym dzieci przebywały pod opieką pedagogów.

1911 Zmarł Gustaw Mahler, austriacki kompozytor i dyrygent. Autor pieśni lirycznych i 10 wielkich symfonii, także słynnej “Ody do niebiańskiej radości”. Jego muzykę wykorzystano w słynnym filmie Śmierć w Wenecji” Viscontiego.

http://www.youtube.com/watch?v=X4N8B1ggYc4

1920 Urodził się Karol Wojtyła – od 1978 r. papież Jan Paweł II. Święcenia kapłańskie przyjął 1 listopada 1946 r., na biskupa konsekrowany 28 września 1958 r., mianowany kardynałem 29 maja 1967 r., wybrany papieżem 16 października 1978 r.

1944 Żołnierze II Korpusu Polskiego pod dowództwem generała Władysława Andersa zdobywają klasztor i wzgórze Monte Cassino otwierając aliantom drogę na Rzym.

1944 Urodził się Albert Hammond, wokalista amerykański. Jego najbardziej znany przebój to „It Never Rains In Southern California” z 1972 roku.

http://www.youtube.com/watch?v=-pyC7WnvLT4

1953 W Warszawie odbyły się X Mistrzostwa Europy w boksie. Polska drużyna zdobyła I miejsce; 5 reprezentantów Polski otrzymało tytuły mistrzów Europy, 2 – wicemistrzów.

1957 W Warszawie została uruchomiona Radiostacja Harcerska.

1960 Real Madryt ustanowił aktualny do dzisiaj rekord kolejnych zwycięstw w klubowym Pucharze Europy – 5 razy.

1962 Urodziła się Sandra Cretu z domu Lauer, niemiecka piosenkarka dyskotekowa.

1967 W USA zalegalizowano zabiegi sztucznego zapłodnienia, dokument podpisał gubernator Oklahomy Dewey Follett Bartlett.

1969 Start misji kosmicznej Apollo 10.

Lot trwał 8 dni i była to ostatnia misja kosmiczna, która miała przygotować lądowanie człowieka na Księżycu. W czasie jej trwania nastąpiło wejście na orbitę Księżyca , odłączenie się od macierzystego statku lądownika księżycowego z dwoma astronautami na pokładzie (zbliżyli się oni na odległość 15 km do Księżyca) oraz ich ponowne połączenie. Następną kosmiczną ekspedycją była misja Apollo 11 z lądowaniem astronautów na powierzchni Księżyca (16-24 VII 1969)

1969 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “Get Back” – The Beatles.

1969 Urodziła się Martika (wł. Martha Morrero), piosenkarka dyskotekowa. Znana przede wszystkim z piosenki ‘Toy Soldier’, która w 1989 roku dotarła na top magazynu “Billboard”.

1974 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: “Sugar Baby Love” – The Rubettes.

http://www.youtube.com/watch?v=3X7PvU6qYEA

1974 Indie przeprowadziły pierwszą udaną podziemną próbę jądrową, stając się szóstą światową potęgą nuklearną.

1978 We Włoszech zalegalizowano aborcję.

1984 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: “Don’t You Forget About Me” – Simple Minds.

1986 Służba Bezpieczeństwa aresztowała ukrywającego się od 1981 r. Zbigniewa Bujaka.

2002 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “Foolish” – Ashanti; US Top Album: “Hood Rich”- Big Tymers.

Imieniny obchodzą: Alicja, Eryk, Feliks, Jan, Edwina

Alicja to imię żeńskie uważane za zdrobnienie (Alice) niemieckiego imienia Adelheid, albo Elisabeth. Kobiety noszące imię Edwina to wszechstronnie rozwinięte erudytki, bezustannie zgłębiające tajniki nauki. Są wrażliwe na sprawy innych ludzi, łatwo przystosowują się do otoczenia, potrafią z każdym znaleźć wspólny język. To konserwatystki, które nieugięcie strzegą swych zasad. Cenią bardziej przyjaźń niż miłość, a od partnerów wymagają, by szanowali ich niezależność.

Mężczyzna o imieniu Eryk jest trudny we współżyciu, posiada krytyczny umysł, jest dociekliwy, ale także pobudliwy. Bywa zły, nerwowy, impulsywny, ale zarazem pobożny i szczodry. Niechętnie ulega wpływom innych, ale gdy ktoś zjedna go sobie, jest dla niego dobry, szlachetny i troskliwy.

Jan to imię o hebrajskim rodowodzie, które znaczy: Bóg jest łaskawy. Osoba o tym imieniu jest dobra, sprawiedliwa, pracowita, szanująca kulturę i doświadczenia ludzi. Jest dobrym rzemieślnikiem, artystą, potrafi łączyć tradycję z nowoczesnością. Uchodzi za dobrego pedagoga i wychowawcę. Swą naturą ujmuje ludzi, jest szczera i hojna. Lubi podróże, kocha przyrodę.

Imię Feliks pochodzi od łacińskiego słowa, które znaczy “przynoszący szczęście”. Jednak mężczyzna o tym imieniu bywa niestały, niesłowny i przewrażliwiony. Ma krytyczny umysł, lecz nie zawsze się nim kieruje, gdyż jest zbyt uczuciowy. Lubi ładne stroje, wykwintną kuchnię i dalekie podróże. Ceni życie rodzinne.