KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 18 WRZEŚNIA

Słońce w znaku Panny

Święto narodowe Chile – rocznica uzyskania niepodległości (1810).

Człowiek urodzony 18 września jest towarzyski i liczne więzy sympatii łączą go z otoczeniem; jest ogólnie lubianym. Jest sympatyczny, przyjazny, serdeczny – przyciąga do siebie licznych i wiernych przyjaciół obojga płci, którzy się przyczynią do jego powodzenia. Jest to człowiek zdolny i wykształcony, głęboki w swych myślach a nierzadko subtelny w słowach, bardzo żywo interesujący się sztuką.

Powodzenie może osiągnąć jako agent, pośrednik, kupiec, handlowiec, chemik, fotograf – w ogóle we wszystkich zawodach kupieckich i mających związek z interesami. Powiedzie mu się również i w pracy umysłowej – nauczaniu, dziennikarstwie, literaturze.

Cytaty na dziś:

• Cóż zrobić; byt kształtuje świadomość – nawet u bohaterów romantycznych legend. Marian Brandys.
• Nie wymawiaj krytycznych słów tam, gdzie mogą wrócić w postaci echa. Janusz Gaudyn
• Żadna praca nie hańbi, każda męczy. Daniel Passent

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1703 Oddziały szwedzkie zajęły Poznań, którego nie potrafiło obronić stojące pod miastem od lipca 1702 r. pospolite ruszenie województw poznańskiego i kaliskiego, zwołane przez Augusta II, oraz oddziały wojska koronnego i litewskiego.

Miasta miała bronić milicja (60 żołnierzy z 48 działami, muszkietami, pikami i halabardami), mur miejski oraz warowny Zamek Przemysła. Chwilę po rozpoczęciu szturmu obrońcy miasta wywiesili białą chorągiew. Szwedzi otworzyli bramy, a ich jazda galopem wpadła do miasta, ustawiając się na rynku. Z piechotą do Poznania wkroczył generał Mardefeld, który poinformował członków magistratu o zajęciu miasta i nałożeniu kontrybucji w wysokości 1000 talarów za odstąpienie od rabunku miasta.

1846 Urodził się Franciszek Chłapowski – lekarz, przyrodnik i działacz społeczny. Założyciel Muzeum Przyrodniczego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu, wykładowca geologii i paleontologii Uniwersytetu Poznańskiego. (inna data urodzin 17 września 1846)

Wnuk Dezyderego Adama, uczestnika kampanii napoleońskich, generała powstania listopadowego. Ukończył kolegium jezuickie w Metzu i poznańskie Gimnazjum św. Marii Magdaleny. Studiował w Heidelbergu i Berlinie, gdzie w 1868 i 1870 uzyskał stopień doktora chirurgii i medycyny. Działał w Towarzystwie Naukowym Akademików Polaków w Berlinie, był w nim współorganizatorem i pierwszym przewodniczącym sekcji medycznej i nauk przyrodniczych.

W 1872 wyjechał na Górny Śląsk, prowadził praktykę medyczną w Królewskiej Hucie (obecnie Chorzów), gdzie współdziałał z Karolem Miarką i Janem Ligoniem w tworzeniu polskich organizacji, m.in. Kółka Towarzyskiego, zwanego też Kółkiem Katolickim, Kasyna Polskiego.

W 1875 założył w Bytomiu Czytelnię Polską. W 1877 został posłem do sejmu pruskiego.

Inicjator pierwszej polskiej księgarni na Górnym Śląsku, założonej w Królewskiej Hucie (obecnie Chorzów) przy obecnej ul. Wolności 62, przez honorowego członka jego Kółka Katolickiego, Idziego Komendzińskiego. Założył także pierwsze na Górnym Śląsku polskie przedszkole, które mieściło się w kamienicy sąsiadującej z jego mieszkaniem. W 1879 roku zajął się dystrybucją tysiąca egzemplarzy elementarza, wydanego dla Górnego Śląska przez Poznańskie Towarzystwo Oświaty Ludowej.

W 1884 roku osiadł w Poznaniu. Kierował lekarskim i przyrodniczym wydziałem PTPN oraz współorganizował Muzeum Przyrodnicze tego towarzystwa.

W latach 90. XIX wieku był jednym z założycieli Nowin Lekarskich, w których w latach 1898-99 pełnił funkcję redaktora naczelnego. Współzałożyciel i redaktor “Nowin Lekarskich”. Działacz Towarzystwa św. Wicentego a Paulo, a od 1917 członek honorowy Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W latach 1919-23 wykładał na Uniwersytecie Poznańskim geologię i paleontologię. Profesor honorowy patologii i terapii szczegółowej chorób wewnętrznych.

Zmarł w Żegocinie koło Pleszewa ale spoczywa w Poznaniu. Pozostawił po sobie bogate archiwum i zbiory przyrodnicze, które zapoczątkowały Muzeum im. Franciszka Chłapowskiego, utworzone przez Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Wkrótce też powołano w Poznaniu Towarzystwo Miłośników Przyrody im. Franciszka Chłapowskiego.

1934 Mimo kryzysu, udało się zrealizować kilka inwestycji tramwajowych. 18 września przekazano do ruchu drugi tor na ulicy Grunwaldzkiej, między Przybyszewskiego a Ostroroga, oraz 12 października tego roku drugi tor na ulicy Marszałka Focha (Głogowskiej), między Palacza a Sielską. [Jan Wojcieszak, Tramwaje elektryczne w Poznaniu, w: Kronika Miasta Poznania, 1998 nr 2, s. 345]

1955 Urodził się Lech Mergler, działacz społeczny, jeden z pomysłodawców i założycieli Stowarzyszenia My-Poznaniacy – ojciec ruchów miejskich.

Zabiega o eksmisję bazy F-16 w Krzesinach, działa na rzecz odrodzenia Śródmieścia i kultury słowa drukowanego, wypowiada się przeciw agresji inwestycyjnej w zieleń i istniejącą zabudowę, wspiera budowę dróg rowerowych.

Jest absolwentem Wydziału Elektroniki Politechniki Wrocławskiej. Od 1990 zajmuje się kulturą, książkami i literaturą. Wydawca pierwszego polskiego podręcznika do nauki gry na flecie podłużnym.

Twórca i redaktor naczelny wydawanego w Poznaniu miesięcznika o książkach „Kurier Czytelniczy” (1994-2001). Publikował w „Gazecie Wyborczej”, „Tygodniku Powszechnym”, „Polonistyce”, „Le Monde Diplomatique”, „Bez Dogmatu”, „ResPublice Nowej”, „Angorze”, „Megaronie” i „Czytelniku”.

1974 W Poznaniu trwały przygotowania do Międzynarodowych Targów Artykułów Konsumpcyjnych TAKON 74 [zdjęcia Stanisława Wiktora z repozytorium Cyryl]

1975 Rekordową temperaturę zanotowano w Poznaniu – 35 stopni.

1987 Krótko po godz. 16 przeszła nad Poznaniem burza z ulewnym deszczem. W ciągu kilku minut ulice zamieniły się w rwące potoki (spadło ok. 21 mm wody). Deszcz zalał liczne budynki. Utrudniony był przejazd, zwłaszcza ulicami: Bema, Lutycką, Dąbrowskiego. Hetmańską i Promienistą.

Inauguracja sezonu 1987/1988 w Teatrze Polskim. Dano prapremierę polską Zwyczajnego serca (The normal Heart) Larry Kramera, w reżyserii Grzegorza Mrówczyńskiego. W premierowej obsadzie grali m.in.: Piotr Zawadzki (Craig Donner) , Wojciech Siedlecki (Mickey Marcus), Mariusz Puchaiski (Ned Weeks), Wiesław Krupa (Dawid), Irena Grzonka (Dr Emma Brookner).

Premiera arcydzieła Stanisława Wyspiańskiego “Wesele” w Teatrze Nowym, w reżyserii Janusza Nyczaka, scenografii Michała Kowarskiego z muzyką Zygmunta Koniecznego.

W premierowej obsadzie wystąpili m.in.: Wiesław Komasa (Gospodarz), Maria Rybarczyk (Gospodyni), Lech Łotocki (Pan Młody), Dorota Lulka (Panna Młoda), Maciej Kozłowski (Kasper), Michał Grudziński (Poeta), Wojciech Standełło (Dziennikarz), Jacek Różański (Nos), Daniela Popławska (Maryna),

1988 Początek remontu poznańskiego hotelu Bazar.

Hotel Bazar, koniec lat 70-tych, fot: fotopolska.eu

2021 (sobota) Przebudowywaną ul. Wierzbięcice rozpoczęły kursować tramwaje. Dzięki wydzieleniu torowiska tramwaje nie będą już blokowane przez samochody. Będzie ono generowało znacznie mniej hałasu niż przed przebudową. Pasażerowie będą mogli skorzystać z nowych przystanków wiedeńskich przy ul. św. Czesława. Po obu stronach torowiska powstaje jezdnia z nową nawierzchnią, uwzględniająca także ruch rowerowy. Piesi do dyspozycji będą mieli nowe chodniki. Prace obejmują też infrastrukturę oświetleniową, deszczową, wodociągową, gazową, elektryczną i ciepłowniczą. [PIM]

ZDARZYŁO SIĘ 18 WRZEŚNIA

96 Zamordowany został Domicjan, cesarz rzymski. Następcą senat obwołał Nerwę. Domicjan nie otrzymał nigdy starannego wykształcenia. Jako 16 latek towarzyszył już swemu ojcu Wespazjanowi w wyprawie do Judei, aby brać udział w wojnie. Głównym problemem jego rządów było zagrożenie germańskie na Renie, tam też rozpoczął zakładanie systemu umocnień.

1454 Wojska polskie poniosły klęskę w bitwie z Krzyżakami pod Chojnicami.

1543 Ukazało się drukiem pierwsze wydanie genialnego dzieła Mikołaja Kopernika De revolutionibus orbium coelestium (O obrotach ciał niebieskich). Nastąpiło to już po śmierci wielkiego astronoma (zm. 24 maja 1543).
Tutaj życie Mikołaja Kopernika w wersji kabaretu Moralnego Niepokoju

1793 Prezydent USA George Washington położył kamień węgielny pod budowę Kapitolu.

1814 W Wiedniu rozpoczął się wielki zjazd monarchów zwany kongresem Wiedeńskim, w sprawie nowego ładu w Europie po klęsce Napoleona.

1851 Po raz pierwszy ukazał się „The New York Times”, dziś czołowy amerykański dziennik.

1901 Urodził się George Horace Gallup – amerykański socjolog i publicysta. Założyciel w Princeton w roku 1935 Instytutu swego imienia badającego opinię społeczną.

1905 Urodziła się Greta Garbo, szwedzka aktorka, gwiazda kina lat 30. Zimna, królewska uroda, królewski talent” – pisali o niej recenzenci. Była odtwórczynią głównych ról w filmach “Królowa Krystyna”, “Anna Karenina”, “Dama Kameliowa”. Zmarła 15 kwietnia 1990 roku.

1915 Grupa wojsk niemieckich gen. Pfeila zajęła Wilno. Pfeil wydał w trzech językach odezwę do mieszkańców, w której pisał, że Rosjanie zostali wygnani z miasta, które “było zawsze perłą Królestwa Polskiego”. Tekst kończył się wezwaniem: “Niech Bóg błogosławi Polskę”.

1939 Śmiercią samobójczą zginął Stanisław Ignacy Witkiewicz “Witkacy” – pisarz, malarz, filozof, teoretyk sztuki; twórca teorii “czystej formy”. Autor powieści: “Pożegnanie jesieni”, “Nienasycenie”, dramatów: “W małym dworku”, “Wariat i zakonnica”, “Oni”, “Szewcy”. Ur. 24.02.1885.

1939 W nocy z 17 na 18 września ORP “Orzeł” wymknął się z portu w Tallinie po obezwładnieniu strażników estońskich, których wysadzono potem na brzeg szwedzki.

1939 Urodził się Frankie Avalon (wł. Francis Avellone), piosenkarz i aktor, idol amerykańskich nastolatków lat 50-tych. Jego największe przeboje to „De De Winah” (1958), „Venus” (1959) i „Why” (1959).

1944 Pierwsze pododdziały polskiej Samodzielnej Brygady Spadochronowej wylądowały na szybowcach w rejonie Arnhem w Holandii.

1952 W Berlinie Zachodnim urodził się Dee Dee Ramone, (wł. Douglas Coldin), wokalista, basista i współzałożyciel amerykańskiej grupy The Ramones (1973 – 89).

1958 Odbył się pierwszy festiwal „Jazz Jamboree” w Warszawie pod nazwą „Jazz 58”.

1961 Urodził się Martin Beedle, muzyk formacji Cutting Crew. Grupa znana z przeboju „I Just Died In Your Arms” z 1986 roku.

1961 W katastrofie lotniczej zginął Dag Hammerskjold – szwedzki polityk, sekretarz generalny ONZ, laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1961 roku.

Jako polityk i ekonomista zajmował się kwestią odbudowy Europy po II wojnie światowej. W jego pokoju w Nowym Jorku znaleziono po śmierci filozoficzne rozważania o sensie życia i pracy społecznej. Był luteraninem, ale natchnienie czerpał m.in. z klasyków mistycyzmu karmelitańskiego. Polski przekład jego zapisków (“Drogowskazy”) dokonany przez ks. Jana Zieję (który specjalnie po to nauczył się szwedzkiego) został uznany za najlepszy spośród dokonanych.

W czerwcu 1956 roku był gościem Międzynarodowych Targów Poznańskich, w czasie trwania których doszło do strajków robotniczych i krwawych starć ulicznych. Jako sekretarz ONZ zaprotestował przeciwko użyciu siły przez władze państwowe, które jednak nie wzięły pod uwagę jego protestu.

Zginął w katastrofie lotniczej w dżungli pod Ndola w Rodezji Północnej (dziś Zambia). Oficjalną przyczyną katastrofy miał być błąd pilota. W latach 90. do spowodowania katastrofy przyznał się południowoafrykański tzw. Instytut Morski, stanowiący ukrytą agendę tajnych służb RPA – samolot z Hammarskjöldem został ostrzelany i strącony przez samolot myśliwski.

1962 Ringo Starr zastąpił na perkusji w The Beatles wyrzuconego Pete’a Besta.

1970 Zmarł Jimi Hendrix, gitarzysta rockowy. Przeżył 28 lat. Żył krótko, grał mocno i umarł młodo. Przedawkował narkotyki – jak inni wielcy epoki Wodstocku (Janis Joplin, Jim Morrison). Jest uważany za największego rockowego gitarzystę wszech czasów. Właściwie nie wiadomo dlaczego, bo po nim przyszli bieglejsi wirtuozi m.in. Joe Satriani i Eddie Van Halen zaś riffy gitarowe AC/DC czy Deep Purple łatwiej wpadają w ucho. Ale Hendrix był niepowtarzalny. Nie grał „na gitarze” ale „gitarą”. Zmienił jej rolę w rocku – wcześniej służyła ona jedynie do akompaniowania wokaliście lub prowadzenia melodii. U Hendrixa stała się pierwszoplanowym instrumentem – raz łkającym jak skrzypce raz ryczącym jak buldożer. Hendrix grał na niej wszystkim: statywem od mikrofonu, zębami, rozwalał ją o wzmacniacz, podpalał. Pozostał mistrzem dla kolejnych pokoleń rockersów.

1975 Uruchomienie produkcji Fiata 126 w Zakładzie nr 2 w Tychach.

1981 Po przeszło dwustu latach Francja zniosła karę śmierci przez zgilotynowanie.

1982 Po raz pierwszy w Polskim Radiu wyemitowano “Autobiografię” Perfektu.

Było to w audycji Piotra Kaczkowskiego. Bogdan Olewicz odmalował w niej portret swojego pokolenia. Ci “trzej” to on, Andrzej Mogielnicki i Zbigniew Hołdys. Utwór zamieszczony w wersji studyjnej na albumie “UNU” (1983) ze słynną okładką przedstawiającą biceps z logo kapeli autorstwa Edwarda Lutczyna. Najpierw był wersja z LP “Live” z warszawskiej Stodoły z października ’82.  [Źródło: https://www.facebook.com/Pan-Jacek-i-jego-muzyczny-plecaczek]

1984 Motley Crue zadebiutowali na żywo podczas festiwalu Monsters Of Rock w Castle Donington w Anglii.

1987 Jerzy Kukuczka (drugi w historii alpinizmu) wraz z Arturem Hajzerem dokonali pierwszego przejścia zachodniej grani szczytu Shisapangma (8046) leżącego na terytorium Chińskiej Republiki Ludowej.

1989 Zmarła Aleksandra Śląska, aktorka i pedagog. Występowała w filmach “Pasażerka”, “Królowa Bona”.

1993 Ostatnia grupa żołnierzy rosyjskich opuściła Polskę po 48 latach stacjonowania.

1993 Numer 1amerykańskiej listy przebojów: „Music Box” – Mariah Carey.

1997 Mieszkańcy Walii zadecydowali znikomą większością głosów (około 7000), że chcą większego uniezależnienia od rządu w Londynie. W Walii, podobnie jak w Szkocji, powstał lokalny parlament – Welsh Assembly, który decyduje o większości lokalnych spraw.

2001 Zmarł Włodzimierz Strzyżewski, szermierz, twórca gry ringo, dziennikarz.

Imieniny obchodzą; Irmina, Irena, Stefania, Adriana

Imię Ariadna jest nadawane kobiecie subtelnej, dystyngowanej i szlachetnej. Dba ona o reputację, własny dom i dobre imię rodziny. W działaniu jest odważa, jeśli trzeba to nawet przebiegła i podstępna. Mogłaby pracować w dyplomacji.

Irena jest kobietą pogodną, gospodarną, kochającą rodzinę i szanującą dom. Jest ceniona za otwarty umysł i chęć niesienia pomocy innym. Często buja w obłokach, marząc o dalekich podróżach, dużych pieniądzach, zaszczytach i władzy. Uchodzi za osobę godną szacunku.