KALENDARIUM POZNAŃSKIE 19 PAŹDZIERNIKA

Słońce w znaku Wagi

Dla osób urodzonych 19 października życiowym drogowskazem jest intuicja. Mają duże uzdolnienia artystyczne. Stale poszukują nowych idei i rozwiązań. Odznaczają się zdecydowaniem i konsekwencją w działaniu. Towarzyszy jednak temu nieostrożność i lekkomyślność. Trudno jest im skoncentrować się nad wybranym zagadnieniem.

Cytaty na dziś:

• Kobieta w bieliźnie to pornografia. Naga kobieta to piękno. Henryk Sienkiewicz
• Kto przed sławą ucieka, tego ona goni. Przysłowie
• Prawa Murphy’ego – postać ogólna – Jeżeli cos może się popsuć, to z pewnością się popsuje.

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1765 W kamienicy aptekarza, zacnego [Jana] Gritzmachera, na ulicy Wielkiej, znaleziono rano dwie służące, które zmarły nagłą śmiercią.

Za przyczynę śmierci medycy i cyrulicy uznali, że owe służące wieczorem zaniosły w kociołku do ogrzania izby, gdzie spały, nie wypalone do końca przez ogień węgle. Później zmorzone snem po ciężkiej pracy, zaczadziły się podczas nocy, przez wydobywający się z węgli dym i fetor.

Ich pochówek przeniesiony został na czwarty dzień. Przez ten czas kilkakrotnie pokryły się potem, jednej z nosa wypłynęła krew, innej zaś z rozciętej żyły, lecz żadna z nich nie powróciła do życia. Pochowane zostały na cmentarzu przy kościele parafialnym.

Na podstawie: Kroniczka rezydencji Karmelitów Trzewiczkowych w Poznaniu przy kościele Najświętszej Krwi Pana Jezusa na ul. Żydowskiej. Opracowane przez Jacka Wiesiołowskiego, Wydawnictwo Miejskie, 2005

1770 Potyczka oddziałów rosyjskich z konfederatami barskimi pod dowództwem generała Kazimiera Pułaskiego pod Poznaniem. 

W pierwszej dekadzie października 1770 Pułaski spotkał się w Koniecpolu z generałem Józefem Zarembą, adiutantem króla i wówczas powstał plan wspólnej ich wyprawy do Wielkopolski. Zaremba posuwał się na Konin, Pułaski natomiast z Walewskim, Janem Karczewskim i Antonim Madalińskim maszerował bliżej granic śląskich, przez Ostrów (11 X) i 19 X wieczorem stanął na Wildzie pod Poznaniem.

Na wiadomość o nadciąganiu Drewitza, nad ranem 20 X wycofał się do Stęszewa i dalej na Częstochowę, dokąd przybył 3 listopada 1770. [na podstawie Internetowy Słownik Biograficzny – http://www.ipsb.nina.gov.pl/]

Na wieść o nadciąganiu konfederatów całe miasta ogarnęła trwoga; zwłaszcza dowodzący garnizonem rosyjskim pułk. Rönne miał słuszne powody do obaw. I jakkolwiek stan murów obronnych nie przedstawiał się po ostatnim umocnieniu ich przez Rönne’go zbyt źle, to jednak brak podpułk. Langego, który z dość znaczną komendą znajdował się w Konińskiem, i wysłanie przed kilku dniami na prowincję majora Forstera , uszczupliło tak znacznie załogę rosyjską, iż obrona miasta stawała się właściwie beznadziejną.

Rozumiał to doskonale pułkownik rosyjski, który, mimo, że obsadzał mury nieliczną załogą, zachęcając ją do obrony, jednocześnie jednak kazał zwieść da kolegjum Jezuickiego kilka wozów kosztownych rzeczy, porabowanych szlachcie wielkopolskiej, i tu wraz z żoną, jako w miejscu bardziej bezpiecznym zamknął się na dwa dni. Jednocześnie przeniósł do tegoż klasztoru lazaret, który przedtem znajdował się na Grobli.

Popołudniu wysłał Rönne niewielki oddział za mury, który we wsi Wildzie natknąwszy się na przeważające siły konfederackie wycofał się szybko przez przedmieście Półwiejskie za Bramę Wrocławską, zastawiając jednego zabitego kozaka. Zbytniego zbliżenia się konfederatów do bram miejskich broniła baterja, ustawionych na murach armat.

Tymczasem Pułaski ze znaczną częścią kawalerji rozłożył się. pomiędzy przedmieściami Piaski i Gąski i na podwórzu bernardyńskim, zajmując kwaterę w tymże klasztorze. Dopiero wieczorem, gdy nadciągnęła pod Poznań pod wodzą Madalińskiego piechota konfederacka z dwiema armatami, rozpoczęły się właściwe działania wojenne.

Konfederaci zająwszy pozycje na wzgórzu przy kościele Świętomarcińskim, rozpoczęli kanonadę celem wysadzenia bramy Wrocławskiej. Po kilkakrotnie ponawianych bezskutecznych próbach zrobienia wyłomu, zrujnowawszy jedynie dachy pobliskich domów postanowili konfederaci, pod osłoną nocy przedsięwziąć wycieczkę na mury. Lecz gdy i napad się nie udał, odparty, przez czujnie strzegącą murów załogę rosyjską, po obopólnej jeszcze strzelaninie z armat i broni ręcznej przez całą noc, Pułaski, nie wiedząc dokładnie o zbyt szczupłej załodze rosyjskiej, stracił nadzieję zdobycia miasta dwiema tylko armatami. Posłyszawszy zaś prawdopodobnie o zbliżaniu się Drewitza przed świtaniem dnia następnego wycofał się na Luboń do Stęszewa, zostawiając na przedmieściu Świętomarcińskiem oba razbite jeszcze armatnie, i jednego trupa końskiego, zabierając jednak ze sobą kilku rannych towarzyszy. [źródło: Wacław Szczygielski, Kazimierz Pułaski pod Poznaniem, w: Kronika Miasta Poznania 1929, R7, nr 3, s. 7]

1856 W Berlinie urodził się Richard Witting, (Ryszard Witkowski), prawnik, dyrektor banku, poseł, nadburmistrz Poznania (1891-1902), radny Gdańska (1889-1891).

Pochodził z rodziny żydowskiej. Był siódmym dzieckiem poznańskiego kupca jedwabnego Arnolda Witkowskiego i jego żony Ernestine z domu Krakau rodem ze Skwierzyny.

11 lutego 1891 został wybrany nadburmistrzem Poznania. Rejencja poznańska zatwierdziła wybór pod koniec kwietnia, a Witting objął oficjalnie urząd 3 czerwca 1891.

Na początku kadencji zainicjował starania o zniesienie twierdzy poligonalnej, dzięki czemu miasto Poznań mogło w 1900 zwiększyć terytorium o Wildę, Łazarz, Jeżyce oraz Górczyn. Dekretem królewskim jako nadburmistrz należał do pruskiej izby panów. Pod koniec kadencji (1902) uzyskał tytuł tajnego radcy rejencyjnego.

W 1899 nakładem Freud & Jeckel w Berlinie pod pseudonimem Richard Gabriel (imiona jego i jego żony) wydał zbiór nowel. Około 1917-1918 zaczął tworzyć nową konstytucję na zasadach demokratycznych. Projekt, który przedyskutował z profesorem Hugo Preuβem, stał się podstawą konstytucji weimarskiej. Publikował swoje prace anonimowo lub pod pseudonimami Licinius Stolo, Georg Metzler. Zmarł z powodu choroby serca 22 grudnia 1923.

1930 Po nabożeństwie w kaplicy zamkowej odbyła się uroczysta inauguracja w Auli Uniwersyteckiej roku akademickiego 1930/31. Tu. wobec przedstawicieli Władz Senatu Akademickiego, grona profesorów, młodzieży akademickiej. Oraz licznie zgromadzonej publiczności Rektor prof. dr St. Kasznica przedstawił życie Uniwersytetu w r. akad. 1929/30 i utworzył nowy rok szkolny. (Kronika Uniwersytetu Poznańskiego)

1937 W wieku dziewięćdziesięciu lat w swoim mieszkaniu przy ul. Szamarzewskiego 30 zmarł Aleksander Cielecki ostatni w Poznaniu weteran powstania styczniowego.

Urodził się 18 lipca 1849 w Wingranach na Suwalszczyźnie. Jako żołnierz brał udział w powstaniu styczniowym. Służył w szeregach oddziału Józefa Ramotowskiego ps. „Wawer”. Brał udział w bitwie pod Gruszkami 28 czerwca 1863, gdzie został ranny.

Po upadku powstania przebywał w Prusach Wschodnich. W 1866 zamieszkał pod Ostrowem Wielkopolskim, podejmując prace w posiadłościach ziemskich. Od 1884 zamieszkiwał w Małopolsce. Po wybuchu I wojny światowej w 1914 przebywał w Imperium Rosyjskim, skąd w 1917 powrócił do Poznania.

W okresie II Rzeczypospolitej został awansowany do stopnia podporucznika weterana Wojska Polskiego. Pełnił funkcję prezesa Związku Weteranów 1863 r. w okręgu poznańskim. Został pochowany w kwaterze powstańców styczniowych Cmentarza Garnizonowego w poznańskiej Cytadeli. [Źródła: Kronika Miasta Poznania nr 3/1987, zdjęcia z przedwojennych gazet za: genealogia.okiem.pl]

1942 Zmarł Cyryl Ratajski, prawnik, działacz społeczny, prezydent miasta Poznania. Delegat rządu na kraj podczas hitlerowskiej okupacji.

Prawnik, działacz polityczny, prezydent Poznania. Urodził się w 1875 r. w Zalesiu Wielkim (powiat krotoszyński). Był uczniem Gimnazjum św. Marii Magdaleny, następnie studiował prawo w Berlinie. Później w Raciborzu otworzył kancelarię adwokacką i zaangażował się w działalność społeczno-polityczną oraz w rozwój ruchu turystycznego w Beskidzie Śląskim.

Tam też związał się z narodową demokracją. W 1911 r. przybył do Poznania, gdzie wraz z teściem Romanem Mayem kierował fabryką chemiczną. W 1913 r. wraz z Bernardem Chrzanowskim utworzył w Poznaniu Towarzystwo Krajoznawcze, a w roku następnym zainicjował w jego łonie powstanie sekcji Miłośników Miasta Poznania. W okresie Powstania Wielkopolskiego 1918-19 informował Paryż o działalności Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu.

W 1922 r. został prezydentem Poznania i funkcję tę pełnił z przerwami do 1934 r. Był to najpomyślniejszy okres dla rozwoju miasta.

W tym czasie stolica Wielkopolski rozbudowała się, zorganizowano Powszechną Wystawę Krajową, zbudowano m.in. nową elektrownię i most Bolesława Chrobrego, a Poznań stał się miastem średniej klasy europejskiej. Dostrzegając jego zasługi mianowano go w 1924 r. ministrem spraw wewnętrznych w rządzie Władysława Grabskiego.

Nie radząc sobie z politycznymi rozgrywkami wrócił do Poznania na urząd prezydencki, jednak musiał z niego zrezygnować w 1934 r. z powodu intryg władz sanacyjnych. Powrócił na to stanowisko w tragicznych dniach września 1939 r., jednak nie dał się wciągnąć do współpracy z Niemcami. W 1940 r. mianowany został delegatem rządu emigracyjnego na kraj.

Zmarł w 1942 r. w Warszawie, w kilka miesięcy po odwołaniu go ze stanowiska przez gen. Władysława Sikorskiego. Pochowany na Cmentarzu Powązkowskim, w 1963 r. jego prochy przeniesiono na Cmentarz Zasłużonych Wielkopolan w Poznaniu. (na podstawie: regionwielkopolska.pl)

Dom Cyryla Ratajskiego w Poznaniu z tablicą pamiątkową – ul. Chopina

1945 Głos Wielkopolski donosił o dostawie piwa!

1949 W Strzelnie urodził się Stanisław Gądecki, arcybiskup metropolita poznański.

1978 Przy Osiedlowym Domu Kultury “Orbita” powstał Klub Motocykli Ciężkich “Czarne Gwiazdy”. Członkami-założycielami jest siedmiu motocyklistów.

1998 Ósmą rocznicę powstania świętowało radio studentów Politechniki Poznańskiej “Afera”. [KMP]

2000 Na Scenie w Malarni  Teatru Polskiego wystawiono sztukę Ingmara Villgista “Noc Heivera”.  Był to debiut nowego duetu dyrektorskiego teatru Pawła Łysaka (reżyseria) i Pawła Wodzińskiego (scenografia).

2002 Na poznańskiej Cytadeli odsłonięto instalację Magdaleny Abakanowicz – Nierozpoznani.

Najnowsza wielka realizacja w otwartej przestrzeni, w której zbiorowym bohaterem jest grupa 112 postaci, artystka nazwala Nierozpoznani. Pomysłodawcą był profesor Akademii Sztuk Pięknych Jarosław Maszewski, który chciał “żyć w mieście, w którym będzie stała jedna z jej pięknych i ważnych prac”. W grudniu 1996 roku w liście do Magdaleny Abakanowicz napisał: “Pragniemy bardzo, aby zrealizowała Pani prace w wybranej przestrzeni miasta Poznania”.

Artystka odpowiedziała: “Rzeźba w mieście jest albo pomnikiem, albo dekoracją. Nie robię ani jednego, ani drugiego. Moja sztuka jest obsesyjna filozofia i wymaga polemiki w swoich kategoriach… Miasto widzę jako organizm pragmatyczny, który odrzuci metaforę. Tak jak pamiętam Poznań (przez 25 lat Magdalena Abakanowicz była profesorem w Akademii Sztuk Pięknych – ma on, co mi zawsze imponowało, atmosferę wyciszenia, solidności istniejącego porządku, którego nie można zakłócić własną mantra, wyznaniem nie na miejscu”. Mimo takich zastrzeżeń – pomysłu nie odrzuciła.

Początkowo wysokich na 2,20 m figur miało być 40, potem liczba rosła: 60, 80, 90, aż doszła do 112.

2011 Na ścianie Hotelu Bazar w którym 150 lat temu mieszkał i koncertował słynny wirtuoz skrzypiec Henryk Wieniawski, odsłonięto poświęconą mu tablicę pamiątkową.

Kompozytor i wirtuoz skrzypiec Henryk Wieniawski mieszkał wraz z bratem Józefem w poznańskim Hotelu Bazar w latach 1854-1878. Obaj muzycy znaleźli się na odsłoniętej w środę na zabytkowym budynku tablicy pamiątkowej.

“W tym hotelu mieszkał i koncertował w latach 1854-1878 kompozytor i wirtuoz skrzypiec Henryk Wieniawski z bratem Józefem (1854). Wasze melodyje w duszach pieszczone trwać będą w sercach u Wielkopolany.” – taki napis będący cytatem z Gazety Wielkiego Księstwa Poznańskiego – widnieje na tablicy zaprojektowanej i wykonanej przez artystę rzeźbiarza Romana Kosmalę

Odsłonięcie tablicy uświetnił swoim występem Maxim Vengerov, przewodniczący jury odbywającego się w Poznaniu międzynarodowego konkursu skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego. Był to pierwszy publiczny koncert tego cenionego na całym świecie skrzypka od kilku lat. Można go było posłuchać w sali, w której w XIX w. koncertowali bracia Wieniawscy.

ZDARZYŁO SIĘ 19 PAŹDZIERNIKA

1216 Zmarł Jan I Bez Ziemi, król Anglii. Jedną z wersji jego śmierci (otrucie przez mnicha) William Szekspir przedstawił w dramacie z cyklu kronik historycznych “Król Jan”.

1466 W Toruniu podpisano polsko-krzyżacki pokój, kończący wojnę trzynastoletnią. Pomorze Gdańskie, Warmia i ziemia chełmińska wróciły do Polski, państwo krzyżackie stało się jej lennem. Zakon zobowiązał się też do przyjmowania w swoje szeregi Polaków.

1667 W Dublinie urodził się angielski pisarz i satyryk Jonathan Swift. Jego najbardziej znana powieść to Podróże Guliwera (1726). Zmarł 78 lat później, 19 października 1745 na apopleksję. Śmierć dosięgła go po dziewięciu latach choroby umysłowej, zmuszającej go do bezustannego biegania po domu.
http://www.youtube.com/watch?v=biKl35Smvo8&feature=related

1722 Francuz C. Hopffer uzyskał patent na gaśnicę.

1781 Generał brytyjski Cornwallis i jego liczące 8000 żołnierzy oddziały skapitulowały przed Amerykanami i Francuzami w Yorktown. Zwycięstwo to oznaczało faktycznie koniec północnoamerykańskiej wojny o niepodległość.

1813 Po trwających trzy dni zaciekłych walkach pod Lipskiem wojska cesarza Napoleona I uległy koalicji Rosjan, Prusaków i Austriaków. W największej dotąd bitwie w dziejach świata wzięło udział ponad pół miliona żołnierzy. Osłaniając na rozkaz Napoleona szczątki Wielkiej Armii zginął w nurtach Elstery wódz polskiej armii – książę Józef Poniatowski, mianowany w przeddzień bitwy marszałkiem francuskim.

1862 Urodził się Augusta Lumiére, francuski wynalazca kinematografu (wspólnie z bratem Louisem). Zmarł 10 kwietnia 1954 roku
http://www.youtube.com/watch?v=4nj0vEO4Q6s

1872 W Nowej Południowej Walii znaleziono największego samorodka złota – 215 kg.

1874 Mary Walsh & Charles Colson zostali pierwszymi małżonkami, którzy zawarli ślub w balonie.

1901 Balon obleciał Wieżę Eiffla, by wygrać Nagrodę Deutscha. Młody Brazylijczyk Albert De Santos doleciał do wieży i z powrotem po starcie z pól w pobliżu St Cloud, mieszcząc się w wyznaczonym czasie 30 minut, lecz o 30 sekund zbyt długo wygrzebywał się z gondoli i nie uznano mu wyniku. Pod naciskiem publiczności sędziowie zdecydowali się jednak nagrodzić odważnego aeronautę.

1940 Urodził się Jerzy Kulej, bokser, olimpijczyk. Dwukrotny złoty medalista Igrzysk Olimpijskich (1964, 68) oraz mistrz Europy (1963, 65).

1951 Prezydent USA Truman formalnie ogłosił koniec wojny z Niemcami.

1956 Rozpoczęło się VIII Plenum KC PZPR. Mimo nacisków wojskowych i politycznych (przyjazd Nikity Chruszczowa) Władysław Gomułka został I sekretarzem partii, uzyskując zgodę na częściowe reformy systemu.

1962 Urodził się Evander Holyfield, bokser amerykański.

1963 Grupa The Beatles zarejestrowała świątecznego singla z utworami „I Want To Hold Your Hand” i „This Boy” oraz świątecznymi życzeniami dla członków fan clubu. Płytka „Beatles Christmas Records” ukazała się 30 grudnia.

1969 Po raz pierwszy w historii polskiego lotnictwa pasażerskiego został uprowadzony samolot. Maszyną PLL LOT dwóch mieszkańców Berlina wschodniego uciekło na Zachód.

1969 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “I Can’t Get Next To You” – The Temptations.

1970 Odbyła się premiera filmu „Rejs” w reżyserii Marka Piwowskiego.

1970 Firma British Petroleum (BP) podała wiadomość o znalezieniu złóż ropy naftowej na polach Morza Północnego.

1976 Trzej członkowie czeskiej grupy rockowej Plastic People Of The Universe zostali skazani na 2.5 roku więzienia za „uprawianie muzyki występującej przeciwko wartościom państwa”.

1982 Polska Stacja w Psarach włączona została do systemu ogólnoświatowej łączności satelitarnej “Intelsat”.

1984 Pod Toruniem oficerowie Służby Bezpieczeństwa porwali i zamordowali księdza Jerzego Popiełuszkę.

1986 Numer 1 amerykańskiej listy przebojów: „True Colors” – Cyndi Lauper.

1996 Numer 1 brytyjskiej listy przebojów „Words” – Boyzone. Był to ich pierwszy “number one” na tamtejszym zestawieniu bestsellerów.

2002 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “Dilemma” – Nelly feat. Kelly Rowland; US Top Album: “Elv1s: 30 #1 Hits” – Elvis Presley.

Imieniny obchodzą: Piotr, Paweł, Ziemowit, Skarbmir

Piotr to imię greckie, oznaczające mężczyznę twardego jak skała. Szczęśliwy kolor Piotra to kolor żółty, a szczęśliwe zwierzę to baran.

Paweł to mężczyzna niespokojny i zmienny o umyśle badawczym. Lubi dalekie podróże i wygody osobiste.
Patronem Pawła jest Św. Paweł, Apostoł Narodów, uczeń Chrystusa. Zginął śmiercią męczeńską pod toporem kata w 67 roku w Rzymie, prawdopodobnie ze św. Piotrem.
Paweł to imię pochodzenia łacińskiego, oznaczające tyle co wątły i drobny.
Szczęśliwym kolorem Pawła jest czerwień a zwierzęciem łabędź.

Ziemowit, to imię męskie powstałe z przekształcenia archaicznego, rodzimego imienia Siemowit

Ziemowit to mężczyzna zdecydowany, konsekwentny i nieco oschły w obejściu. Lubiany przez otoczenie, potrafi być duszą towarzystwa. Jest dobrym ojcem i wzorowym mężem. Można na nim polegać, bowiem nigdy nie cofa raz danego słowa. Imię Ziemowit ma pochodzenie słowiańskie. Nosił je legendarny syn Piasta i Rzepichy, pradziad Mieszka I.

Skarbimir to słowiańskie imię złożone z dwóch członów: “skarbi” – “smucić, martwić” oraz “mir” – “pokój”. Mężczyźni o tym imieniu mają zmienną naturę. Trudno przewidzieć, jak zachowają się w konkretnej sytuacji czy też jak będzie ich reakcja na jakieś wydarzenie. Dlatego współżycie z nimi nie należy do łatwych.