KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 2 PAŹDZIERNIKA

Słońce w znaku Wagi

Dzień Pamięci Mahatmy Gandhiego, obchodzony w Indiach w rocznicę jego urodzin

Osoby urodzone 2 października odznaczają się zdolnościami organizacyjnymi i analitycznym umysłem. Szybko spostrzegają istotne dla sprawy aspekty i próbują to wykorzystać w praktyce. Są subtelni i pełni taktu. W uczuciach są stali i wierni, stronią nawet od przelotnych miłostek. Współżycie i współpraca z nimi jest nieraz trudna, gdyż bywają wybuchowi, zawzięci i uparci.

Cytaty na dziś:

•    Miesiąc październy – marca obraz wierny.
•    Z literatury nie uznaję tylko jednego rodzaju: nudnego. Wolter.
•    Każdego dnia trzeba posłuchać choćby krótkiej piosenki, przeczytać dobry wiersz, obejrzeć piękny obraz, a także, jeżeli to możliwe, powiedzieć parę rozsądnych słów. Johann Wolfgang von Goethe (1749 – 1832)

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1828 W Poznaniu, w siedzibie namiestnika Wielkiego Księstwa Poznańskiego – dziś urząd Miasta koncertował Fryderyk Chopin.

W Sali Chopinowskiej poznańskiego Muzeum Instrumentów Muzycznych podziwiać można fortepian, na którym grał Chopin podczas pobytu u księcia Radziwiłła, a także obraz H. Siemiradzkiego “Chopin grający na fortepianie w salonie ks. A. Radziwiłła”.

1833 W Szamotułach urodził się Edmund Callier, historyk i publicysta, uczestnik powstania styczniowego w 1863 r.

Callier od 1843 r. uczęszczał do niemieckiego gimnazjum w Poznaniu, później “uczył się handlu”, lecz bez powodzenia. Podczas wojny szlezwickiej (1848-1850) wstąpił do armii pruskiej. W 1854 r. udał się pieszo do Francji gdzie wstąpił do Legii Cudzoziemskiej.

Brał udział w wojnie krymskiej, walczył pod Sewastopolem, gdzie dosłużył się stopnia sierżanta i zasłużył sobie na obywatelstwo francuskie. W 1859 r. wrócił do Poznania, uczył języków obcych, ogłaszał wspomnienia w pismach polskich i zagranicznych.

W powstaniu styczniowym od maja do sierpnia 1863 r. stoczył kilkanaście bitew i potyczek. Zasłynął jako znakomity dowódca, wykazując nieprzeciętne zdolności prowadzenia walki partyzanckiej.

Resztę życia spędził w Poznaniu. W 1866 r. wydał wspomnienia (napisane w wiezieniu) pt. “Trzy ustępy z powstania” (z 7 planami i mapą woj. mazowieckiego). Był administratorem “Dziennika Poznańskiego”, założył też księgarnię antykwaryczną i wydawał pismo “Tygodnik Wielkopolski”. Był autorem licznych prac o tematyce geograficzno-historycznej.

Zmarł w Poznaniu 14 grudnia 1893 r. jako katolik. Pogrzeb jego był narodową manifestacją społeczeństwa wielkopolskiego, oddaniem mu hołdu za to, co zdziałał dla ojczyzny. Jego nazwisko nosi ulica w Poznaniu i w Szamotułach.

Ilustracje za: Archiwum Państwowe w Poznaniu:

• portret Edmunda Calliera, Polona, sygn. A.3000/GXIX/V-29
• wpis meldunkowy Edmunda Calliera, Akta miasta Poznania, sygn. 13133, str. 31-32.
• akt urodzenia Edmunda Calliera, Asc Parafii Ewangelickiej Szamotuły, sygn. 18, str. 13-14, akt nr 80.
• akt zgonu Edmunda Calliera, USC Poznań – obwód miejski, sygn. 290, str. 219, akt nr 1902.

1872 W Poznaniu otwarto kolejny sezon polski w Teatrze Miejskim, trwający do 15 czerwca 1873.

Kierownikiem zespołu został dramatopisarz, Zygmunt Sarnecki, który w sierpniu złożył Spółce swoją ofertę; wystawił on ok. 70 premier, wśród nich – Halkę Moniuszki, która przyniosła świetny dochód podczas 11 spektakli.

1887 Z ogromnym smutkiem we wszystkich sferach społecznych Grodu Przemysła przyjęto wiadomość o nagłej śmierci Antoniego Pfitznera, znanego poznańskiego cukiernika, restauratora i przedsiębiorcy.

Jak doniosła “Posener Zeitung”, nie przeżył on silnego ataku serca i nad ranem został znaleziony martwy w łóżku 34 . Spontanicznie utworzył się komitet obywatelski pod przewodnictwem Bolesława Leitgebera do zorganizowania pogrzebów Pfitznera i zmarłego niemal równocześnie Władysława Bentkowskiego. Oba pogrzeby “odbyły się z niezwykłą okazałością”. W dniu 5 października po południu całą południową część Starego Rynku zapełnił gęsto zbity tłum, wśród którego uwagę zwracał “znaczny zastęp innowierców: Niemców i Żydów. [Na podstawie: Witold Molik, Cukiernia i hurtownia win Antoniego Pfitznera w 2 poło XIX w., KMP 2/2000]

Stary Rynek 1886-1888, po prawej stronie budynek cukierni Antoniego Pfitznera, fot. fotopolska

1887 W Poznaniu zmarł Władysław Bentkowski, uczestnik obu polskich powstań narodowych w XIX wieku i rewolucji na Węgrzech w roku 1848 – 1849, dziennikarz i polityk Poznańskiego, oficer pruski.

W roku 1843 wyemigrował do zaboru pruskiego i wstąpił do stacjonującej w Poznaniu 5. brygady artylerii pruskiej. W roku 1845 został podporucznikiem, a w 1847, po ukończeniu dwuletniej szkoły artylerii w Berlinie, porucznikiem i otrzymał przydział do garnizonu w mieście Schweidnitz, obecnej Świdnicy.

Po antypruskich zamieszkach w Wielkopolsce roku 1848, surowo stłumionych przez władze, Bentkowski uznał, że nie może jako Polak dalej służyć w pruskim wojsku i wystąpił o abszyt, którego mu po wielu szykanach udzielono.

Powrócił do Poznania i działał przez jakiś czas jako publicysta w tamtejszej Gazecie Polskiej, ale w maju roku 1849 poczuł znowu powołanie żołnierskie i udał się na Węgry, gdzie w stopniu kapitana walczył w Legionie Polskim m.in w bitwie pod Temesvárem.

Po upadku powstania węgierskiego powrócił przez Konstantynopol i Marsylię do Poznania, gdzie znowu działał jako publicysta w różnych czasopismach i jako jeden z redaktorów Encyklopedii Orgelbranda. W roku 1852 zaczął karierę polityczną jako poseł do sejmu (Landtagu) pruskiego w Berlinie. Pozostał nim przez 11 lat.

Do Poznania wrócił w roku 1865, został aresztowany i skazany na rok twierdzy, który odsiedział w Magdeburgu. Po odbyciu kary osiedlił się już na stałe w Poznaniu, gdzie pracował jako kasjer w banku “Tellus”.

W roku 1868 otrzymał po śmierci Hipolita Cegielskiego zarząd jego majątku i opiekę prawną nad jego dziećmi, zadania, z których wywiązał się znakomicie – powiększył i fabrykę i majątek Cegielskich. Działał jednocześnie w Poznańskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk.

1955 W Golubiu-Dobrzyniu urodził się Jerzy Stępień, były wicewojewoda wielkopolski, wiceprezydent Poznania od 2002 roku.

Jest absolwentem Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, który ukończył z wyróżnieniem. W latach 1985-1991 pracował w administracji Zespołu Szkół Rolniczych w Grzybnie, następnie w latach 1991-1997 w Spółdzielni Mieszkaniowej w Śremie. Był przewodniczącym Rady Miejskiej w Śremie, radnym  Sejmiku Województwa Wielkopolskiego a także wicewojewoda poznańskim. Jego hobby – jak deklarował w oświadczeniach na stronach kampanii wyborczej – to turystyka krajowa i zagraniczna, film, literatura (autobiografie, książki historyczne).

1962 Urodził się Tomasz Budzyński, lider i wokalista grup Armia i 2 TM 2,3, a wcześniej Siekiera. Zajmuje się także literaturą i malarstwem Urodził się w Tarnobrzegu, jednak po kilku latach wraz z rodziną przeprowadził się do Puław. W latach 90 XX w. przejściowo mieszkał w Stanclewie i Warszawie, obecnie mieszka w Poznaniu.

Latem 2010 roku Stowarzyszenie „Niewidzialna Armia” nakręciło film „Podróż na Wschód”, którego Budzyński był współreżyserem. Zagrał w nim rolę Herbaciarza. W tym samym roku napisał książkę autobiograficzną Soul Side Story. Film miał premierę w 2011 r. na festiwalu Nowe Horyzonty. Wersja wydana na DVD jest dystrybuowana jako dodatek do książki wydanej w tym samym roku przez wydawnictwo In Rock.

Tomasz Budzyński, będąc znajomym Andrzeja Stasiuka, został przez niego poznany z Mikołajem Trzaską. Obaj muzycy postanowili podjąć współpracę,a Budzyński zaproponował, żeby była to interpretacja poezji Arthura Rimbauda. Później do Budzyńskiego i Trzaski dołączył Michał Jacaszek. Trio zadebiutowało koncertowo w lipcu 2014 r. – 2 lipca w Centrum Sztuki Współczesnej „Łaźnia”, a 12 lipca w Krakowie w ramach projektu Męskie Granie. Trio przyjęło nazwę Rimbaud, a płytę o tej samej nazwie wydało Gusstaff Records 5 czerwca 2015 r. [za: wikipedia]

Jego malarstwo uznawane jest za osadzone w tradycji. Obrazy wystawiane były na wystawach w różnych galeriach, m.in w warszawskiej Kordegardzie.

1973 W Siedlcach urodziła się Joanna Jodełka, pisarka i przedsiębiorca.

Ukończyła Wydział Historii Sztuki na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i związała się z naszym miastem. Prowadziła hotel, restaurację i sklep z kosmetykami. Była twarzą reklamową jednego z poznańskich domów towarowych.

Jako pisarka zadebiutowała w 2009 powieścią kryminalną Polichromia, za którą otrzymała Nagrodę Wielkiego Kalibru w 2010. Akcja powieści nawiązuje do wykształcenia autorki (inspirowana jest jej pracą magisterską pod tytułem Stary kapitularz w Gnieźnie) i dotyczy symboliki polichromii w jednym z kościołów wielkopolskich.

W 2011 ukazała się jej druga powieść kryminalna – Grzechotka traktująca o kwestii dzieciobójstwa noworodków, w 2012 wydała trzecią powieść kryminalną – Kamyk, której istotną bohaterką była niewidoma 12-latka, Kamila.

Ponadto Jodełka pisze wiersze i piosenki. Otrzymała stypendium literackie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz drugie – Państwowego Instytutu Sztuki Filmowej (na rozwinięcie projektu scenariusza filmu o Józefie Piłsudskim)

1987 W salonie handlowym “Predom – Serwice” przy ul. Roosevelta otwarto stoisko sprzedaży towarów z. .. przemytu, zajętych przez Urząd Celny, wartości ok. miliona zł. Oferowano m. in.: zegarki elektroniczne, kalkulatory, radio- magnetofony, zapalniczki, płyty gramofonowe, koła samochodowe, parasole i długopisy. [Kalendarium Kroniki Miasta Poznania, nr 1/1989, s. 152]

2008 Kolejorz zwycięża po dogrywce Austrię Wiedeń 4:2 w Poznaniu (w dwumeczu 5:4), czym Lechici zapewnią sobie awans do fazy grupowej Pucharu UEFA. We wcześniejszych rundach Lech wyeliminował Khazar Lenkoran i Grasshoppers Zurych.

ZDARZYŁO SIĘ 2 PAŹDZIERNIKA

1413 Król Polski Władysław Jagiełło oraz Wielki Książę Litewski Witold podpisali w Horodle Unię Polsko-Litewską. Na jej mocy Litwa miała zachować status odrębnego państwa z własnym wielkim księciem, którego będzie ustanawiał król polski za radą i zgodą panów litewskich i rady koronnej.

1800 Urodził się Nat Turner, murzyński buntownik przeciwko systemowi niewolniczemu, bohater książki Styrona „Wyznania Nata Turnera”.

1836 Po trwającej pięć lat podróży wzdłuż wybrzeża Ameryki Południowej, brytyjski badacz i podróżnik, Charles Darwin, powrócił do Anglii.

1869 Urodził się Mahatma Gandhi (właśc. Mohandas Karamchand Gandhi), polityk i myśliciel indyjski; przywódca duchowy Hindusów w walce o niepodległość. (zm. 30.01.1948).

1900 Brytyjskiej Partii Pracy (Labour Party) po raz pierwszy udało się zyskać swojego reprezentanta w Parlamencie – pierwszym, który został jego członkiem był Keir Hardy.

1902 Urodził się Jerzy Zawieyski, pisarz, dramaturg, eseista i katolicki działacz polityczny. Autor utworów o problematyce psychologiczno – moralnej i historycznej powieści “Gdzie jesteś przyjacielu”, dramatu “Ocalenie Jakuba” i scenariuszy filmowych “Prawdziwy koniec wielkiej wojny”, “Odwiedziny prezydenta”. (zm. 18.06.1969).

1904 Urodził się Graham Greene, angielski pisarz katolicki. Zajmował się problematyka religijno – moralną często powiązaną z sensacyjną akcją, autor powieści: W Bringhton, Sedno sprawy, Moc i chwała, Spokojny Amerykanin, Podróże z moją ciotką. (zm. 3.04.1991).

1905 John Crewe Wood opatentował tzw. bezpieczne (nierozpryskujące się) szkło, w które zaraz wyposażył swojego peugeota bébé.

1910 W Mediolanie miała miejsce pierwsza na świecie kolizja 2 samolotów.

1925 John Logie Baird, szkocki wynalazca, dokonał pierwszej udanej próby przekazania na odległość telewizyjnego obrazu człowieka w ruchu (był nim goniec – W. Taynton). Honorarium za ten historyczny występ przed kamerą wyniosło 2 szylingi i 6 pensów.

1926 Józef Piłsudski objął prezesurę Rady Ministrów.

1938 O godzinie 14:00 oddziały polskie ze specjalnie w tym celu utworzonej grupy operacyjnej „Śląsk” rozpoczęły zajmowanie Śląska Cieszyńskiego, nazywanego potocznie Zaolziem.

1944 (poniedziałek) W Ożarowie, po 63 dniach walk, podpisano akt kapitulacji Powstania Warszawskiego. Żołnierze AK otrzymali prawo kombatantów i status jeńców wojennych.

1945 Urodził się Don McLean, amerykański piosenkarz, kompozytor i autor tekstów.

Jego największy przebój to oczywiście „American Pie” z 1972 roku, który na topie listy Billboardu spędził 4 tygodnie.

Piosenka była inspirowana śmiercią Buddy’ego Holly. W 2000 roku własna wersję nagrania zaprezentowała Madonna. Później nagrał jeszcze takie przeboje jak „Vincent” (1972) i „Crying”  (1980). Jako ciekawostkę można jeszcze dodać że wielki przebój Roberty Flack „Killing Me Softly With His Song” z roku 1973 (przypomniany ostatnio przez Fugees) poświęcony był właśnie Donowi McLeanowi.

1950 W Filharmonii Śląskiej odbył się pierwszy poważny występ „polskiej królowej swingu” – Marii Koterbskiej.
http://www.youtube.com/watch?v=j_duB59XsT4

1951 Urodziła się Romina Power, aktorka i piosenkarka (Justine).

1951 Urodził się Sting (wł. Gordon Sumner), wokalista, gitarzysta, gitarzysta basowy, kompozytor, autor tekstów i aktor. W latach 70 i 80-tych lider grupy The Police.

Na wideo Sting na otwarciu Stadionu Miejskiego w Poznaniu.

1957 Polski minister spraw zagranicznych Adam Rapacki przedstawił na sesji ONZ propozycję utworzenia w Europie Środkowej strefy bezatomowej.
Warunkiem byłaby zgoda obu państw niemieckich na zakaz produkcji oraz składowania broni atomowej oraz wodorowej na ich terytorium, po czym taką samą zgodę wyraziłaby PRL. Plan godził w amerykańska strategię „odstraszania nuklearnego”, dając w Europie przewagę siłom Układu Warszawskiego.

1970 Inauguracja drugiego programu Telewizji Polskiej.

1970 Premiera filmu “Abel twój brat”. Reżyseria Janusz Nasfeter. W rolach głównych Filip Łobodziński, Edward Dymek.

1985 W wieku 59 lat na AIDS zmarł Rock Hudson, wł. Roy Sherer, aktor amerykański. Ten wysoki chłopak nazywany był „Carym Grantem dla ubogich”, co nie przeszkodziło mu zagrać wielu świetnych ról np. w filmach „Olbrzym”, „Nie przysyłaj mi kwiatów”, „Winchester 73”. (ur.17.11.1924).

1990 Węgry jako pierwsze państwo z krajów Europy środkowo-wschodniej zostały przyjęte do Rady Europy.

1990 Radio Berlin International zachodnioniemiecki program Deutsche Welles dla NRD zakończył nadawane utworem “The End” The Doors.

1995 Po 15 tygodniach przebywania na liście płyta Alanis Morrissete „Jagged Little Pil” osiągnęła w końcu szczyt zestawienia magazynu “Billboard”. Był to pierwszy album nr 1 wytwórni Maverick założonej przez Madonnę.

1998 Zmarł Jerzy Bińczycki, wybitny aktor i reżyser, od wielu lat związany z Teatrem Starym w Krakowie. Milionom Polaków znany z roli Bogumiła Niechcica w filmie “Noce i dni”. (ur. 6.09.1937).

Imieniny obchodzą: Teofil, Dionizy, Jana

Dionizy, imię niepospolite, popularne wśród starożytnych władców, uczonych i średniowiecznych mnichów. Wywodzi się z języka greckiego, od imienia boga Dionizosa, boga winnej latorośli i rozkoszy życia.

W Polsce imię to znane było także w formach Dziwisz i Dziwko.
Odpowiedniki obcojęzyczne; ang. Dennis, fr. Denis, wł. Dionigi, ros. Dionisij.
Dionizy jest osobą, która ceni sobie wygodne i bezstresowe życie. Stara się jednak przejść przez nie bez uszczerbku dla innych, dlatego woli czasami ustąpić, usunąć się w cień niż walczyć o coś do końca. Bardzo ceni sobie piękną architekturę domów, jego życie rodzinne bez wątpienia pełne jest fantazji. Lubi kolor zielony, a ze zwierząt domowy najbardziej lubi kozła.

Teofil, imię greckie – Theophilos, pochodzi od słów  theos – Bóg i philos – przyjaciel, Teofil to przyjaciel Boga.
Teofil ceni niezależność i swobodę. Jest cierpliwy i pracowity, nie brak mu fantazji. Znaczącą rolę w jego życiu odgrywają uczucia. Ma też artystyczne uzdolnienia, poszukuje prawdy i wartości ponadczasowych.