KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 20 GRUDNIA

Słońce w znaku Strzelca

Reunion – Rocznica Zniesienia Niewolnictwa
Dzień Ryby

Urodzeni 20 grudnia mają bogate życie wewnętrzne i wyjątkową intuicję. Do celu zmierzają powoli, ale wytrwale. W życiu starają się postępować sprawiedliwie. W uczuciach i poglądach są stali. W trudnych sytuacjach zawsze można liczyć na ich wsparcie

Imieniny obchodzą: Bogumiła, Bogumił, Dominik, Juliusz, Teofil

Cytaty na dziś:
• Tak zwana praca charytatywna nie może się jednak obejść bez większej ilości aparatów fotograficznych. Adolf Jończyk
• Gdy Makary pogodny, cały styczeń chłodny. Przysłowie

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1297 Książę Władysław Łokietek darował katedrze w Poznaniu grunt obok klasztoru Dominikanów.

1825 Zmarł Tymoteusz Gorzeński, polski duchowny katolicki, arcybiskup poznańsko – gnieźnieński, prymas Polski (ur. 1743).

W 1806 Fryderyk Wilhelm III mianował go biskupem poznańskim, jednak wojny napoleońskie przeszkodziły ingresowi. Ostatecznie w 1808 władze Księstwa Warszawskiego ponowiły tę nominację, a papież zatwierdził ją w 1809, kiedy to Tymoteusz Gorzeński został uroczyście wprowadzony do katedry. W 1810 zakończył zaprojektowaną i rozpoczętą przez biskupa Ignacego Raczyńskiego generalną reorganizację kapituły poznańskiej wprowadzając ustój, który w większości obowiązuje po dziś dzień.

W 1821 papież Pius VII podniósł biskupstwo poznańskie do rangi metropolii i połączył je z metropolią gnieźnieńską unią personalną z siedzibą w Poznaniu.

Przy aprobacie pruskich władz połączone trony objął Tymoteusz Gorzeński. W 1822 Fryderyk Wilhelm III zabronił mu używać tytułu prymasa Polski. Arcybiskup nie sprzeciwił się temu zakazowi, jednak go nie przestrzegał.

Jako arcybiskup do skarbca katedry poznańskiej wniósł liczne szaty liturgiczne, naczynia, meble i inne kosztowności. Ufundował również kościół św. Tymoteusza w Białężynie. Po śmierci został pochowany w poznańskiej katedrze, w kaplicy Szołdrskich. Obecnie pochowany w krypcie razem z innymi arcybiskupami poznańskimi.

1892 Urodził się Jan Stanisław Bystroń, etnolog, socjolog. Profesor Uniwersytetu Poznańskiego, autor m. in. “Dziejów obyczajów w dawnej Polsce”.

1927 Kupiec Stefan Kałamajski zrealizował swoje marzenie – w głębi działki nr 6 przy Placu Wolności otworzył największe w Polsce kino Słońce –  olbrzymia sala z balkonem i lożami mogła pomieścić 1600 widzów.

Na obszernej scenie mieściła się zarówno orkiestra, jak i ultranowoczesne w tych latach elektryczne organy Wurlitzera. Imponujący przybytek X Muzy (nazwany Słońce) powstał według projektu Józefa Schneidera.

Chętnych do obejrzenia chociaż jednego spektaklu (nazwa ‘film’ wydaje się w tym przypadku zbyt banalna) przyciągały krążące po Poznaniu wieści o niezwykłych rozwiązaniach, takich jak choćby zasłona służąca do specjalnych efektów świetlnych. Dzięki niej widzowie mogli podziwiać ogromne słońce i plejady gwiazd świecących w ciemności. Wydarzeniem w życiu kina było sprowadzenie dwóch projektorów typu Mechau III, które pozwalały na wyświetlanie filmów udźwiękowionych.

Oprócz znakomitych filmów w Słońcu prezentowano także programy rozrywkowe, w których występowały sławy takie jak Hanka Ordonówna. Utalentowany właściciel potrafił dbać o reklamę – elegancka obsługa, słodki poczęstunek w przerwach, atrakcyjne obniżki cen biletów były znakiem firmowym kina. Od czasu do czasu zdarzały się kryzysy, jednak Słońce przetrwało do II wojny światowej. W latach okupacji nadal funkcjonowało, tyle że pod niemiecką kuratelą, dopiero w 1945 r., gdy rozpętały się walki o miasto z nacierającymi Rosjanami, zostało doszczętnie zrujnowane. Niestety, nie odbudowano go.

1931 KPW – Klub Przysposobienie Wojskowego – poprzednik Lecha Poznań awansował do najlepszych drużyn z okręgu, czyli A-klasy, wcześniej w 1927 r. klub uzyskał promocje do B-klasy.

1946 Katastrofa tramwajowa na Placu Hoovera. Od jadącego w kierunku Placu Wolności tramwaju linii 4 oderwała się wypełniona pasażerami przyczepka i z coraz większa prędkością zaczęła zjeżdżać w dół. U zbiegu ulicy Walki Młodych i placu Hoovera przyczepka wpadła na tramwaj linii 2. Kilka osób  łącznie z motorniczym „dwójki” odniosło ciężkie obrażenia, kilkanaście lżejsze. [Głos Wielkopolski, z 21. 12.1946]

1963 Odnotowuje się znaczną nierytmiczność produkcji poznańskich zakładów pracy. Co kwartał nie realizuje planów przeciętnie 11 poznańskich przedsiębiorstw. Mimo to bite są rekordy liczny nadgodzin. [Głos Wielkopolski, 21.12.1963]

1968 Oddanie do użytku pierwszego wieżowca Centrum przy ulicy Czerwonej Armii (dziś Św. Marcin) w Poznaniu.

1969 Z Poznania do Leszna wyruszył pierwszy pociąg elektryczny. Zdjęcie Monografia DOKP Poznań, autor: Zięba

1973 Na Kaponierze postawiono zegar na oryginalnym kamiennym słupie.

Pięciometrowy monument autorstwa Jerzego Sobocińskiego został ustawiony w tym miejscu 20 grudnia 1973 roku. Składa się z pięciu segmentów (każdy ważący 3 tony). Na czterech dolnych segmentach są podane odległości dzielące Poznań i europejskie stolice. Napisy (razem 400 liter) odlano w brązie.

Na najwyższej części umieszczono zegar wyprodukowany w Czechosłowacji, którego sterowanie odbywało się przez zegar-matkę (umieszczony w budynku nieistniejącego kina “Bałtyk”). Na szczycie znajduje się metalowy segment ze skrótem i symbolem Międzynarodowych Targów Poznańskich.

1973 Otworzyliśmy z pompą Nowy Teatr tuż przed świętami 1973 roku – pisała w swoich wspomnieniach Izabela Cywińska.

20 grudnia odbyła się premiera “A jak królem, a jak katem będziesz” młodego reżysera Janusza Nyczaka, dzień później miałam premierę swoich “Gigantów z gór” Pirandella, a kolejnego dnia zaprezentowałam nową wersję przeniesionej z Kalisza “Śmierci Tarełkina”. (…) Również w ramach inauguracyjnego maratonu Wiesiek Komasa odegrał monodram “Odejście Kaina” według tekstów poetki Marianny Bocian.

Te trzy, a właściwie cztery spektakle na inaugurację nowego poznańskiego teatru stały się naszą deklaracją ideową. Chcieliśmy rozmawiać z widownią o potrzebie miłości, która ocala człowieka w złych czasach, i o odpowiedzialności za świat i drugą osobę (…) Cieszyłam się, że każde przedstawienie zostało utrzymane w innej poetyce. Krytycy jak jeden mąż zwracali też uwagę na rzadko w innych teatrach spotykaną zespołowość gry. (…)

Wtedy, w 1973 roku, gdy wymagały tego ode mnie sprawy organizacyjne, biegłam ze swojego gabinetu przez suterenę na górę, gdzie mieścił się sekretariat i bardzo poważny gabinet mojego zastępcy “do spraw wszystkich innych”. Tym moim zastępcą był nadany mi z góry głęboko partyjny, czujny, ale chyba życzliwy nam wszystkim i profesjonalny, jeśli chodzi o sprawy teatralne – Wacek Wilanowski. Wacek palił jak smok. I umarł na raka, właśnie takiego papierosowego. Bardzo go żałowałam – jako człowieka i jako zastępcę. Nie miał ze mną łatwo jako opiekun partyjny, ale był uczciwy i dzięki temu nigdy nie doszło między nami do zasadniczej wojny. (…)

Mieliśmy u nas w teatrze jeszcze kilka miejsc do pogawędek: taką funkcję pełnił bufet w podziemiu i kasa. Bufet prowadziła pani Górna, matka Zbyszka Górnego, założyciela Orkiestry pod dyrekcją Zbigniewa Górnego.

Tu odbywały się wszystkie nasze uroczystości, którymi zarządzała Iga, nasza “kulturalno-oświatowa”, tu Sława Kwaśniewska obowiązkowo na “rodzinnych” przyjęciach śpiewała wszystkie piętnaście zwrotek “Płynie Wisła płynie” aż do ostatniej: “A dopóki płynie, Polska nie zaginie” i śmialiśmy się, i wzruszali w chwilach patriotycznych wzlotów. Tu oglądaliśmy wspólnie telewizję.

Do kasy wpuściłam młodzież z polonistyki. Wprawdzie zrobili z niej klub młodzieżowy, ale rozsławili między kolegami nasz teatr i już wkrótce w dobrym tonie wśród studentów było chodzenie do Nowego.

Źródło: Fragmenty książki Izabela Cywińska “Dziewczyna z Kamienia”, autobiografia, Agora, 2015.

1975 W Poznaniu urodził się Bartosz Bosacki, piłkarz, reprezentant Polski.

Wychowanek SKS 13 Poznań. Debiutował w ekstraklasie w barwach Lecha Poznań 29 kwietnia 1995 roku w meczu z Zagłębiem Lubin (2:2). Z Amicą Wronki zdobył Puchar Polski w 1999 i 2000 roku oraz Superpuchar Polski w 1999 roku. Sukces ten powtórzył w 2004 z Lechem Poznań, ponownie zdobywając krajowy Puchar i Superpuchar.

W latach 2004–2006 był zawodnikiem FC Nürnberg. 26 kwietnia 2009 roku zaliczył swój 300-setny występ w Ekstraklasie w meczu przeciwko Legii na stadionie przy ul. Łazienkowskiej, wstępując tym samym do klubu 300, w tym spotkaniu zaliczył również asystę przy golu na 1:1 Roberta Lewandowskiego. W 2009 roku po raz drugi w karierze zdobył z Lechem Puchar oraz Superpuchar Polski.

1985 Zmarł w Poznaniu Stanisław Matyja, żołnierz junaków gen. Andersa, przywódca robotniczych wystąpień Poznańskiego Czerwca, harcmistrz Związku Harcerstwa Polskiego.

Jako pierwszy zaprotestował przeciwko łamaniu praw pracowniczych w ZISPO (1953). „Byłem wzburzony do tego stopnia, – wspominał po latach – że wziąłem nóż tapicerski i zacząłem się wspinać na słup głośnikowy, aby przeciąć druty” (z głośników nadawano wówczas propagandową pogadankę). Kiedy wezwano go do Komitetu Zakładowego PZPR, udało mu się wywalczyć tyle, że nie podwyższono mu normy pracy. Wówczas po raz pierwszy koledzy z zakładu uznali, że „Matyja nie boi się rozmawiać z władzą”.

2021 Długo oczekiwane przez pasażerów tramwajowe przystanki wiedeńskie przy Rynku Jeżyckim zostały otwarte po remoncie. Wsiadanie i wysiadanie z pojazdów stało się łatwiejsze, bowiem jezdnia została podniesiona do poziomu chodnika. Budowa platform była jednym z programów wyborczych nowej Rady Osiedla na Jeżycach!

– Przystanki wiedeńskie w każdym miejscu ułatwiają wsiadanie do tramwajów i wysiadanie z nich, ale na ul. Dąbrowskiego, w okolicy rynku Jeżyckiego, były niezwykle potrzebne. To rozwiązanie bardzo istotne przede wszystkim dla seniorów, mniej sprawnych fizycznie, a także podróżujących z dziećmi w wózkach. Tego typu udogodnienie z pewnością przyda się pasażerom na Jeżycach – mówił Mariusz Wiśniewski, zastępca prezydenta Poznania.

Przystanki wiedeńskie powstają w miejscach, gdzie do tramwaju wsiada się bezpośrednio z jezdni – jej fragment podwyższa się, dzięki czemu dostęp do pojazdów jest łatwiejszy. Na ulicy Dąbrowskiego, gdzie znajdują się przystanki Rynek Jeżycki, w ramach prac prowadzonych przez służby MPK Poznań, wyniesiono fragmenty jezdni, wybudowano rampy i wykonano perony o długości 45 metrów oraz ich krawędzie. Z myślą o osobach niewidomych i słabowidzących zastosowano faktury ostrzegawcze i naprowadzające.

Wcześniej w tym roku w podobny sposób przebudowany został przystanek Sielska (w kierunku Górczyna) znajdujący się na ul. Głogowskiej.

ZDARZYŁO SIĘ 20 GRUDNIA

69 Zamordowano cesarza Witeliusza, wojska Wespazjana okupują Rzym.

1590 Zmarł Ambroise Paré, francuski chirurg, który udoskonalił terapię ran postrzałowych, wynalazł protezy i aparaty ortopedyczne. Był nadwornym chirurgiem królów francuskich.

1879 Thomas A. Edison na prywatnym pokazie zademonstrował w laboratorium Menlo Park wynalezioną przez siebie żarówkę. 11 dni później, w noc sylwestrową, oświetlił Menlo Park 800 takimi żarówkami.
http://www.youtube.com/watch?v=NqjJwyUXcd4

1910 Nowozelandzki naukowiec Ernest Rutherford dowiódł doświadczalnie istnienia jądra atomowego.

1917 Została utworzona Ogólnorosyjska Nadzwyczajna Komisja do Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem (Cze-Ka); na czele Komisji stanął Feliks Dzierżyński.

1919 W Warszawie w czasie zjazdu delegatów z 31 klubów utworzono Polski Związek Piłki Nożnej.

1922 Po zamordowaniu Gabriela Narutowicza, prezydentem RP wybrano Stanisława Wojciechowskiego. Sprawował władzę do 12 maja 1926 r. Zmuszony do abdykacji w wyniku przeprowadzonego przez J. Piłsudskiego zamachu majowego.

1929 W Polsce utworzono rząd Kazimierza Bartla.

1938 Vladimir Zworykin otrzymał amerykański patent na system TV(Iconoscope TV system).

1939 W sowieckiej strefie okupacyjnej przeprowadzono przymusową wymianę polskich pieniędzy na ruble.

1952 W pobliżu Wyspy Anjouan złowiono drugiego osobnika gatunku „Latimeria”; od 1938 roku uważano, że ryba ta wyginęła około 50 mln lat temu.
http://www.youtube.com/watch?v=NzzxOlFJtzg

1959 Urodził się Kazimierz Marcinkiewicz, prawicowy polski polityk, premier.

1968 Zmarł John Steinbeck, pisarz amerykański. Autor powieści z życia farmerów i robotników rolnych w Kalifornii, laureat nagrody Nobla. Największą popularność przyniosły mu: “Myszy i ludzie”, “Grona gniewu” i “Na wschód od Edenu”. Urodził się 27 lutego 1902 roku.

1968 Po raz pierwszy w Polsce wręczono “złotą płytę”. Był to “Dziwny jest ten świat” Czesława Niemena.

1969 Peter, Paul & Mary’s “Leaving on a Jet Plane” nr 1 w USA.

1970 Po odejściu Władysława Gomułki I sekretarzem KC PZPR został Edward Gierek.

1971 Powstała organizacja Lekarze bez granic.

1980 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów “Just Like Starting over” – John Lennon. Był to już pośmiertny “numer jeden” byłego wokalisty i gitarzysty zespołu The Beatles. Piosenka trafiła także na top zestawień bestsellerów w USA, stając się tam największym hitem Lennona.

1986 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów “Caravan of Love” – The Housemartins.

1999 Portugalia zwróciła Chinom Macau.

2002 Trenerem piłkarskiej reprezentacji Polski został Paweł Janas.

2009 Lista Przebojów Programu Trzeciego, notowanie 1403: 1. Duffy – Stepping Stone, 2. Dido – Don’t Believe In Love, 3. The Killers – Human.

Imieniny obchodzą: Bogumiła, Bogumił, Dominik, Juliusz, Teofil

Imię Bogumiła pochodzi od słowiańskiego imienia Bogumił. Bogumiła jest inteligentna, umie szybko przystosować się do zmieniających się warunków życia i środowiska. Jest także dobrą obserwatorką, ma zmysł krytyczny, a jednocześnie lubi pochwały.

Imię Dominik ma pochodzenie łacińskie i oznacza “należącego do Pana”, dlatego często mężczyzna o tym imieniu jest religijny, a w przekonaniach bywa konserwatywny. Charakteryzuje się otwartym umysłem, jest krytyczny w stosunku do niepewnych sytuacji. Lubi dociekać prawdy, na polu badań naukowych osiąga znaczne sukcesy. Jest na tyle przeświadczony o słuszności swego postępowania, że gdy ktoś weń wątpi, popada w nastrój melancholii i zamyka się na dłuższy czas.

Imię Juliusz pochodzi z łaciny i znaczy z dodu Juliuszów. Mężczyzna o tym imieniu jest lekkomyślny, niestały w swoich postanowieniach. Ma towarzyski charakter, duże poczucie humoru. Chętnie bierze na siebie obowiązki, z których dość trudno się wywiązuje.