KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 21 CZERWCA

Słońce w znaku Bliźniąt

– Grenlandia – Najdłuższy Dzień w Roku (Ullortuneq)
– Togo – Dzień Męczenników
– Turkmenistan – Wybory Pierwszego Prezydenta
– Noc Kupały: etniczne święto słowiańskie – przesilenie letnie
– Dzień Muzyki Europejskiej (obchodzony od 1985 r.)
– Międzynarodowy Dzień Deskorolki

Cytaty na dziś:

– Boże, daj nam pokorę, byśmy przyjęli w pokoju to, czego zmienić nie możemy, daj nam odwagę, aby zmienić to, co powinno być zmienione, i daj nam mądrość, abyśmy umieli odróżnić jedno od drugiego. Reinhold Niebuhr
– Szczęściem jednego człowieka jest drugi człowiek. Jean-Paul Sartre
– Młodość byłaby doskonała, gdyby przytrafiła się pod koniec życia. H. H. Ausquith
– Nie wystarczy dużo wiedzieć, ażeby być mądrym. Heraklit z Efezu

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1787 W kościele parafialnym w Śremie ochrzczony został Jan Kiszwalter, pedagog i kompozytor. W 1818 osiadł w Poznaniu, gdzie nauczał śpiewu, gry fortepianowej, skrzypcowej i gitarowej. Pisał głównie utwory na fortepian: polonezy, walce, marsze, wariacje i utwory programowe, np. Batalia pod Ostrołęką dnia 26 maja 1831 (wyd. 1831) i Wspomnienie 5 sierpnia, czyli Powrót arcypasterza Dunina charakterystycznie na pianoforte ułożone (wyd. 1840).

W 1818 roku przeniósł się do Poznania i zamieszkał z rodziną przy ulicy Wodnej. „Przechadzki po mieście Poznaniu „ Mottego wydane w 1891 roku dostarczają wiele szczegółów z życia kompozytora w tym okresie.

Co godzinę mogłeś go był spotkać na ulicy biegnącego szybkim krokiem i kłaniającego się na prawo i lewo, chodził bowiem z lekcji na lekcją od rana do późnego wieczora, zawsze elegancko ubrany, z czarna na głowie starannie ugładzoną peruczką, z pod której uwydatniała się przyjemnie pełna twarz o żywych kolorach.

Aleje Marcinkowskiego ok. 1838, źródło: Magdalena Warkoczewska, Widoki i fotografie miasta z lat 1616 – 1939.

Wiadomo, że jedynym źródłem utrzymania była praca nauczyciela muzyki (fortepian, skrzypce, gitara), głównie w domach prywatnych poznańskich arystokratów i mieszczan o czym świadczą dedykacje na kartach tytułowych jego kompozycji.

„Był on pierwszym metrem muzyki wyższego rodzaju którego tu pamiętam i do mniej więcej trzydziestego piątego roku, nim zjawili się nauczyciele niemieccy Klinghory, Greulichy, Kotzolty, Kambachy i inni uczył po pensjonatach i w rodzinach miejskich, a przez długie lata wszystkie niemal przyzwoite panny klepały po klawiszach przy p. Kiszwalterze. Umiał sobie pozyskać ich łaski, bo posiadał potrzebną w swym fachu cierpliwość i grzeczność ., nieraz nudne gamy, wariacje, sonaty uprzyjemniał dowcipem lub komplementem i rzadko kiedy dał klapsa po upartych paluszkach, gdy umyślnie dobierały fałszywych akordów. Te co miały talent i ochotę, wyuczyły się doskonale u niego i niejedna zawdzięczała mu swoje późniejsze salonowe zwycięstwa na klawicymbale”.

Pod koniec życia jako muzyk był również związany z kościołem farnym w Poznaniu. Tam też na nabożeństwie żałobnym 25 stycznia 1844 roku żegnano go Requiem Józefa Kozłowskiego.

Plac Wielkopolski, 1863, fot: internet (źródło: prawdopodobnie Magdalena Warkoczewska, Widoki i fotografie miasta z lat 1618-1939)

Nęciły go dary Bachusa, osobliwie podobał mu się złoty połysk węgierskiego częstokroć między jedną a drugą godziną przechodząc, trudno było, choć na kwadrans nie wstąpić do Sypniewskiego, Rosego, lub Powelskiego, by się orzeźwić, a wieczorami znalazła się tu i ówdzie kompanijka, z którą miło i wesoło ubiegały chwile , zwłaszcza, jeśli ciecz brunatna z obroślutkiej, jak mówił, lub poważnego gąsiorka przelewała się naokół w małe kieliszki. Nie mogę powiedzieć, żeby rzecz doszła do nadzwyczajnej rozmiarów, lub przeszkadzała w zawodzie, owszem, lekcje swoje odbywał Kiszswalter dość sumiennie, zawsze był przyzwoity i ugrzeczniony, w towarzystwie umiał się znaleźć sadził się nawet na delikatne maniery i słodkie słówka, ale pociąg do ladive bouille Rabelego poskutkował z czasem szkodliwie na kieszeń i zdrowie . Tworzył mu się powoli w żołądku karcynomat, z którym długo i daremnie walczył. Żal mnie szczery przejmował, ilekroć spotkałem się z idącym powoli i ostrożnie wychudłym Kiszwalterkiem, który to niegdyś tak szybko i zwinnie stąpał po bruku poznańskim. Nie stracił jednak do ostatka fantazji, chwytał się najrozmaitszych środków stręczonych przez lekarzy i nielekarzy i każdy zdawał mu się z początka wyborny, ale wszystkie zawiodły i przyszła dlań niespodziewana chwila, w której pożegnał się ze światem – pisał o kompozytorze Marceli Motty w swoich Przechadzkach po mieście.

Na podstawie opracowania Wojciecha Czemplika na stronie Stowarzyszenia Miłośników Muzyki Świętogórskiej w Gostyniu (http://www.jozefzeidler.eu).

1875 Uroczyście otwarto Teatr Polski spektaklem Wąsów i peruki Józefa Korzeniowskiego, zagranym przez amatorów i zamkniętym żywym obrazem Obrona Trembowli.

Budynek teatru powstał ze składek społecznych i zwiastował nową erę w zmaganiach ze naporem germanizacji. Teatr też wzbudzał nieukrywaną zazdrość ze strony Niemców. Trwała właśnie budowa nowego Teatru Miejskiego (dzisiejszej Arkadii), w miejsce starego, który miał już ponad siedemdziesiąt lat.

Teatr Polski, w 1919 roku, fot: fotopolska

1814 W Wieruszowie urodził się Paweł Bryliński, wielkopolski rzeźbiarz ludowy (zm. 1890).

Z ogromnego – 45-letniego – dorobku artysty, obejmującego kilkadziesiąt krzyży i słupów oraz ogromną liczbę mniejszych rzeźb z kapliczek, do naszych czasów zachowało się in situ 11 krzyży i 1 słup oraz około trzydziestu pojedynczych rzeźb w kapliczkach i kościółkach. Dzieła te znajdują się w wielkopolskich wsiach, m.in. w Mikstacie, Grabowie nad Prosną.

Paweł Bryliński – Krzyż w Nabyszycach, fot: wikipedia

1877 W Krakowie urodził się Ludwik Puget polski rzeźbiarz, malarz, historyk sztuki.

W okresie międzywojennym objął stanowisko kustosza muzeum miejskiego w Poznaniu. Dla Poznania stworzył Pomnik Wolności w 1927 r., a dwa lata później kierował pracami konserwatorskimi na zamku poznańskim. Jego pracownia artystyczna znajdowała się przy ul. Berwińskiego 1. Publikował w krakowskim “Czasie” i “Ilustrowanym Kurierze Codziennym” (“IKC”). Jako rzeźbiarz wykonywał niemal wyłącznie portrety m.in. Olgi Boznańskiej, (zm. 1942).

fot. NAC / domena publiczna: Narodziny Różowej Kukułki – dekoracja z cukierni Warszawianka kompozycja L. Pugeta, Ludwik Puget w pracowni w Poznaniu r. 1935 r.

Muzeum Narodowe w Poznaniu, lata międzywojenne, fot: fotopolska.eu

1990 Günther Grass został doktorem honoris causa Uniwersytetu Adama Mickiewicza.

fot. germanistyka.amu.edu.pl

1997 Zapalono światła, czyli rozpoczęto pracę w odrodzonej loży masońskiej nr 5 „Świątynia Hymnu Jedności” na Wschodzie Poznania, należącej do struktur Wielkiej Loży Narodowej Polski.

Pierwsza loża masońska w Poznaniu powstała 5 października 1780 roku. Była to „La Constance Couronnée” („Stałość uwieńczona”), zrzeszająca zarówno Polaków, jak i Niemców, kierowana przez hr. Ignacego Działyńskiego.

ZDARZYŁO SIĘ 21 CZERWCA

1226 Urodził się Bolesław V, zwany Wstydliwym, książę sandomierski i krakowski.

Stworzył trwałe podstawy sojuszu Polski z Węgrami; za jego panowania rozpoczął się gospodarczy rozwój południowej Małopolski. Przydomek nadany księciu już przez jego poddanych z racji ślubów czystości, które książę złożył wspólnie z żoną Kingą, Z tego powodu ich małżeństwo nigdy nie zostało skonsumowane.

Małżeńska czystość oraz brak pożycia małżeńskiego wynikały z wyjątkowej pobożności i umartwiania oraz szacunku, jakim książę darzył swoją matkę oraz kobiety z najbliższego otoczenia. Na ołtarze zostały wyniesione: jego żona Kinga, szwagierka Jolenta Helena oraz siostra Salomea.

1377 Zmarł Edward III, król Anglii w latach 1327-1377.

Jest jednym z najdłużej panujących monarchów angielskich (50 lat). Jego panowanie zostało zdominowane przez wojny z Francją (wojna stuletnia) i Szkocją. Był notorycznym kobieciarzem. Kochał wprawdzie swą żonę i miał z nią trzynaścioro dzieci, ale w późniejszych latach często uciekał w ramiona innych kobiet – młodszych od żony i ładniejszych. Po śmierci żony w 1369 r. wielki wpływ na Edwarda zyskała Alice Perrers. Chciwość i ambicja królewskiej kochanki i jej krewnych wywołały reakcję Parlamentów, który skazał Alice i jej rodzinę na wygnanie. Alice zdążyła jeszcze wrócić do leżącego już na łożu śmierci w Sheen Palace Edwarda, zapłakać nad jego zwłokami i ukraść pierścienie z rąk króla.

1527 We Florencji zmarł Niccolò Machiavelli, prawnik, filozof, pisarz społeczny i polityczny, historyk i dyplomata florencki, jedna z postaci włoskiego Odrodzenia. Jest autorem traktatu o sprawowaniu władzy pt. Książę. Od jego nazwiska powstał termin machiawelizm. Idealnym ustrojem była dla niego republika. W 1559 jego pisma znalazły się na kościelnym indeksie ksiąg zakazanych. (ur. 1469).

1629 Zmarł Szymon Zimorowic, polski poeta epoki baroku, pochodzenia ormiańskiego. Był podpiskiem w urzędzie ławniczym we Lwowie. Ostatni rok życia spędził w Krakowie, jednak z pewnością tam nie studiował. Dziś wiadomo, że Zimorowic pojechał do Krakowa by wyleczyć się z kiły. Podupadłego na zdrowiu młodego poetę dobiła popularna w tym czasie kuracja rtęcią. Miejscem jego pochówku jest kościół Dominikanów w Krakowie. (ur. ok. 1608).

1633 Galileusz został zmuszony przez Inkwizycję do potępienia heliocentrycznej teorii Kopernika.

1834 Cyrus Hall McCormick opatentował żniwiarkę. Zrewolucjonizowała rolnictwo, ale nie przyjęła się od razu.

1879 Woolworth otworzył pierwszy ze swoich sklepów.

1898 Guam zostało częścią terytorium USA.

1905 Urodził się Jean-Paul Sartre, pisarz i filozof francuski. Główny przedstawiciel egzystencjalizmu. Jego poglądy ewoluowały od marksizmu przez maoizm, anarchizm do antykomunizmu.

1913 Georgia Thomson jako pierwsza kobieta wykonała skok na spadochronie z samolotu.

1914 Zmarła Bertha von Suttner, austriacka pacyfistka. W 1905 roku została pierwszą kobietą, która otrzymała Pokojową Nagrodę Nobla. Jej portret został umieszczony na austriackiej monecie 2 euro.

1918 Zmarł Edward Abramowski polski myśliciel polityczny, filozof, psycholog i socjolog. Bliski przyjaciel Stefana Żeromskiego, pierwowzór Szymona Gajowca w powieści “Przedwiośnie”. Jest uważany za “przywódcę duchowego” przez tworzone w Polsce organizacje anarchistyczne.

1925 Urodziła się Maureen Stapleton, amerykańska aktorka. Laureatka Oscara za rolę drugoplanową w filmie Czerwoni. (Airport, Coccoon, Plaza Suite) Przez wiele lat zmagała się z alkoholizmem i różnym fobiami. Jak sama przyznała się w wywiadzie: Kurtyna opadała i szłam po wódkę

1925 Pierwszy polski rekord świata ustanowiła Halina Konopacka w rzucie dyskiem, uzyskując rezultat 31,23 m.

1926 Urodził się Conrad L. Hall, amerykański operator filmowy.

Trzykrotnie zdobywał Oscara, a łącznie aż 10 razy był do tej nagrody nominowany. Pierwszą statuetkę odebrał w 1970 za zdjęcia do westernu Butch Cassidy i Sundance Kid. Druga została mu przyznana dokładnie trzydzieści lat później (American Beauty). Trzeciej – za Drogę do zatracenia nie zdążył odebrać osobiście – zmarł na raka kilka miesięcy przed 75 ceremonią wręczania Oscarów. W jego imieniu nagrodę przyjął syn. Droga do zatracenia została zadedykowana właśnie jemu. (zm. 2003).

1932 Urodził się Lalo [Boris] Schifrin, argentyński kompozytor. Twórca muzyki filmowej (m.in. „Mission Impossible”).

1935 Urodziła się Françoise Sagan, francuska pisarka. Rozgłos przyniosła jej debiutancka powieść psychologiczno-obyczajowa Witaj smutku (1954, wydanie polskie 1956).

1941 Zmarł Ignacy Jan Paderewski, pianista i polityk.

1945 Urodził się Adam Zagajewski, poeta, eseista, krytyk i prozaik. Był współzałożycielem redakcji “Zeszytów Literackich”. Autor zbiorów wierszy “Płótna”, “Ziemia Ognista”, “Ciepło, zimno”, “Cienka kreska”, esejów “Solidarność i samotność”.

1948 W Łodzi urodził się Andrzej Sapkowski, polski pisarz fantasy. Popularność zdobył cyklem opowiadań i pięciotomową sagą o wiedźminie (pierwsze opowiadanie ukazało się w grudniu 1986 w miesięczniku “Fantastyka”.

1955 Urodził się Michel Platini, francuski piłkarz (pomocnik) i działacz UEFA. Kilkakrotnie zdobywał tytuł najlepszego piłkarza Europy i świata. W latach 1988-1992 był selekcjonerem drużyny narodowej. Od 26 stycznia 2007 roku jest prezydentem UEFA.

1964 Na Morzu Północnym odkryto złoża gazu.

1965 Urodził się Larry Wachowski, amerykański reżyser filmowy. Tworzy razem z bratem Andrew “Andy”. Urodzeni i wychowani w Chicago w polsko-amerykańskiej rodzinie, bracia utrzymują, że ich współpraca zaczęła się w niemowlęctwie. Wielki sukces przyniósł im Martix.

1962 Urodził się Wiktor Coj, kultowy radziecki rockman lat 80. XX w., założyciel i lider grupy Kino. (zm. 1990).

1968 Ukazał się pierwszy singel grupy Deep Purple – “Hush/One More Rainy Day”. W 1997 roku nagranie przypominała formacja Kula Shaker.

1970 W Meksyku Brazylia po raz trzeci została mistrzem świata w piłce nożnej, a Pele został uznany za najlepszego piłkarza.

1971 W Radomiu urodził się Tomasz Karolak, polski aktor. Popularność zdobył w serialu TV-TVN Kryminalni (2004–2007) jako starszy aspirant Szczepan Żałoda oraz “39 i pół”.

1976 W Słupsku urodził się Kacper Kuszewski, polski aktor. Gra w serialu M jak miłość jako Marek Mostowiak oraz teatrach wrocławskich.

1982 Urodził się Wilhelm Artur Filip Ludwik Mountbatten-Windsor z Walii, potocznie zwany księciem Williamem – członek brytyjskiej rodziny królewskiej, syn Karola, księcia Walii i Diany Spencer, wnuk królowej Elżbiety II

1987 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: „I Wanna Dance With Somebody Who Loves Me” – Whitney Houston.

1989 Ślub Melanie Griffith i Dona Johnson’a.

1990 Bundestag RFN i Izba Ludowa NRD przyjęły układ o unii gospodarczej obu państw i uchwaliły rezolucję o ostatecznym uznaniu zachodnich granic Polski.

2001 Zmarł w wieku 83 lat John Lee Hooker – amerykański muzyk bluesowy.

Był kompozytorem, m.in. muzyki do filmu “Kolor purpury” S. Spielberga. Urodzony w Mississippi w 1917 roku jako jedno z 11 dzieci, grę na gitarze rozpoczął za namową ojczyma. W wieku 14 lat uciekł z domu, by zacząć występować w barach w Detroit i Memphis. Jego pierwszy przebój to „Boogie Chillen” z 1948 roku. Ponadto znane są jego „Boom Boom”, „Dimples”.

2003 W sprzedaży pojawiła się piąta część przygód młodego czarodzieja “Harry Potter i zakon Feniksa” J.K. Rowling.

2003 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “21 Question” – 50 CENT feat. Nate Dogg; US Top Album: “St. Anger” – Metallica.

2004 Pierwszy prywatny statek kosmiczny Space Ship wzniósł się w Kosmos.

Przełomowy lot trwający 87 minut obserwowały na ziemi tysiące pasjonatów kosmosu. SpaceShipOne był pilotowany przez mającego 62 lata i pochodzącego z RPA Mike’a Melvilla. Podczas misji Melvill usłyszał niepokojące odgłosy eksplozji, jednak samolot po udanym lądowaniu okazał się nieuszkodzony. Na kadłubie SpaceShipOne pozostały tylko ślady wysokiej temperatury towarzyszącej wejściu w atmosferę

Imieniny obchodzą: Alojzy, Alicja, Demetria, Marta

Alojzy, imię to wywodzi się z języka germańskiego i oznacza „wszystkowiedzący”. Odpowiedniki obcojęzyczne: łac. Aloisius, ang. Aloysisus, fr. Alois, hiszp. Aloisio, ros. Alojzij, niem. Alois. Przysłowie: Dzień świętego Alojzego przyczynia wina dobrego.

Mężczyzna o tym imieniu jest energiczny, przezorny i złośliwy, czasami bywa nawet agresywny. Lubi opowiadać o swojej pozycji, powodzeniu i życiowych osiągnięciach. Jest trudny we współżyciu, w kobiecie rzadko widzi partnerkę.

Imię Alicja ma niejasne pochodzenie. Niektórzy uważają, że jest to angielski skrót imion Elżbieta czy Adelajda, inni łączą je z greckim słowem “aletheia” – “prawda”, a jeszcze inni uważają, że pochodzi od imienia Aleksa. Alicja to imię kobiet zaradnych i twórczych, oddanych rodzinie, oszczędnych i obdarzonych poczuciem humoru. Osoby o tym imieniu potrafią szybko dostosować się do każdej sytuacji. Są lubiane przez otoczenie.

Demetria jest imieniem pochodzącym od Demeter – greckiej bogini płodności, rolnictwa i zboża. Kobiety o tym imieniu są dumne, pewne siebie i zaradne. Działają bardzo racjonalnie, według szczegółowego planu, które wcześniej same przygotowują. Są zamknięte w sobie, co powoduje, że w towarzystwie często mają opinię nieprzystępnych.

Osoba nosząca imię Marta jest niezależna, ale lojalna wobec władzy i własnych wcześniejszych postanowień. Uparcie dąży do celu, konsekwentnie zwalcza przeszkody i dość szybko osiąga sukcesy. Potrafi prawidłowo przeanalizować wszystko, co utrudnia jej realizację zamierzeń. Zawsze znajdzie czas tylko dla siebie. Jest tolerancyjna wobec słabości innych.