KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 21 WRZEŚNIA

Słońce w znaku Panny

Światowy Dzień Choroby Alzheimera (obchodzony od roku 1994)
Święto Narodowe Malty. Rocznica uzyskania niepodległości.

Urodzeni 21 września są dobrze zorganizowani i dokładni, nie znoszą improwizacji. Odznaczają się dużą wyobraźnią i pracowitością. Są tak pedantyczni, że często uważa się ich za dziwaków.

Imieniny obchodzą; Jonasz, Mateusz, Hipolit, Wawrzyniec

Hipolit jest dobrym organizatorem. Potrafi prawidłowo, logicznie analizować zjawiska. Często bywa wspaniałomyślny.

Mateusz jest człowiekiem niezwykle odpowiedzialnym, prawdomównym, sprawiedliwym i dobrodusznym. Raz podjęte ustalenia realizuje z żelazną konsekwencją. Jest konserwatystą. Ofiarnie służy sprawie publicznej, udziela pomocy innym.

Wawrzyniec jest wrażliwy, sprawiedliwy, porządny, uczynny i prawdomówny. Ma duży temperament i potrafi szybko podejmować trafne decyzje. Ma kapryśny charakter. Stosunki rodzinne miewa dość oziębłe. Jego dzieci są wybitnymi naukowcami.

Cytaty na dziś:

•    Jeszcze nigdy w dziejach tak wielu nie mówiło tak wiele do tak wielu, mając do powiedzenia tan niewiele. Jacek Wejroch
•    Do brudnej roboty potrzebni są niekiedy ludzie o czystych rękach. Janusz Wasylkowski
•    Można mieć samochód zamiast twarzy. Józef Kuśmierek

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1504 Król Aleksander Jagiellończyk wydał przywilej ustanawiający dożywotnich rajców w Poznaniu, którzy w dniu Św. Mateusza 1504 roku zostali wybrani. Wykonanie przywileju spoczęło na staroście generalnym Ambrożym Pampowskim, który w tradycyjnym terminie wyborów mianował 16 dożywotnich rajców i wskazał spośród nich pierwszych 8 rajców siedzących. Ich wykaz podaje zapis w księdze radzieckiej.

Argumentem za zmianą ordynacji wyborczej w Poznaniu było usprawnienie wymiaru sprawiedliwości, zwłaszcza załatwiania apelacji innych miast wielkopolskich. Poznań, jako stolica Wielkopolski, miał być zrównany z Krakowem jako stolicą Korony, jednak bez utraty lokalnych zwyczajów prawnych. W tekście przywileju na uwagę zasługują zwroty o senatorskim charakterze poznańskich rajców (sedes consulatus senatorii, senatorium magistratum) , nawiązujące do przywileju mielnickiego. [Na podstawie: Rajcy dożywotni 1504 – 1518.  KMP 1/1999]

1518 Wybrano nowych rajców poznańskich. Byli to: krojownicy sukna: Olbrycht Rosman, Józef Czilg, kramarze: Błażej [Koperszmidt], [Marcin] Bukowski, piwowarzy: [Bartosz] Szczepa, [Michał] Woynowski, rzeźnicy starzy: Szymon Jakiel, Maciej Zemelka, rzeźnicy nowi: Stanisław Giecz, Jan Jatka, piekarze: [Szymon] Pleszewski, [Marcin] Swawola, złotnicy: Andrzej [Strencz] złotnik, Stanisław malarz, kuśnierze: Paweł Łysy, [Maciej zw. Kulik] Zbąski, szewcy: Mikołaj Mikat, Maciej Kwaśny, krawcy: Herman Wurm, Marcin Kościesza, rymarze: Klimek siodlarz, Andrzej Jeż, sukiennicy: Piotr Folia, Bartosz Krosz, kowale: Andrzej Religa [miedziownik], Mikołaj Ruta [kowal], ślusarze: Matys Adamek, Paweł paśnik, budnicy: Piotr Sperling, Lenart [Kraker] kaletnik, czapnicy: Piotr Bayr, Marcin, bednarze: Jan Wiewiórka, Ambroży [Broszy], białoskórnicy: Hans Szolc, Bernard Sigmunth, czerwono skórnicy: [Matys] Wincenty, Paweł Goebel, tkacze: Andrzej Ptaszek, Andrzej Almanus [Fyrreiter?], kołodzieje: [Matys] Małowtyk [kołodziej], Procop [stelmach], miechownicy: [Andrzej] Andriczka tasznik, Matys kaletnik, stolarze: Jan [Hoffmann] cieśla, Jan Skrzetuski.

1839 Położenie kamienia węgielnego pod gmach Bazaru w Poznaniu.

Hotel Bazar w 1845 roku, fot: fotopolska.eu

1908 W Poznaniu urodził się Zygmunt Heliasz, słynny polski kulomiot i dyskobol.

Jego kariera przebiegała w dość specyficzny sposób, gdyż zaczynał jako bokser. W 1926 roku jako zawodnik Warty został mistrzem okręgu wielkopolskiego i wicemistrzem Polski w wadze ciężkiej. W 1927 roku za namową trenerów zdecydował się na zmianę dyscypliny. Rozpoczął treningi lekkiej atletyki. Siedem lat z rzędu był mistrzem Polski w pchnięciu kulą (1928-1934). Był mistrzem również w pchnięciu kulą oburącz (1928 i 1929), rzucie dyskiem (1931, 1932 i 1935), rzucie dyskiem oburącz (1928) oraz rzucie młotem (1931).

Na zawodach w Poznaniu w czerwcu 1932 roku ustanowił rekord świata w pchnięciu kulą wynikiem 16,05 m. Aż czternaście razy ustanawiał rekordy Polski. (Jedenaście razy w pchnięciu kulą i trzy w rzucie dyskiem).

Brał udział w Igrzyskach Olimpijskich roku 1932 w Los Angeles. Zajął tam 9. miejsce w pchnięciu kulą oraz 13. miejsce w rzucie dyskiem. Po zakończeniu kariery zawodniczej został trenerem. W czasie okupacji był więźniem obozów koncentracyjnych Gross-Rosen i Sachsenhausen. Zmarł 12 czerwca 1963 roku.

1912 Założenie w Poznaniu chóru męskiego „Arion”.

21 września 1912 roku, w Resursie Kupieckiej przy ul. Święty Marcin 68, grono „lubowników pieśni”, wywodzące się ze Zrzeszenia Kupców Podróżujących i Przedstawicieli Handlowych, postanowiło utworzyć nowe koło śpiewacze.

Powstałe w czasie zaborów, stawiało sobie za cel „kultywowanie polskiej pieśni patriotycznej i ludowej oraz przez pieśń propagowanie idei wyzwolenia narodowego i społecznego wśród najszerszych warstw społeczeństwa”. Kołu nadano nazwę „Arion” (mityczny poeta i kitarzysta grecki), którą w 1931 roku poszerzono o określenie Chór Męski „Arion”; od 1962 roku Chór działa przy Centrum Kultury „Zamek”. Przez wiek działalności Chór upowszechniał polską kulturę muzyczną poprzez śpiewanie pieśni patriotycznych, popularnych i operowych oraz sakralnych. Pod szyldem „Arionu” wystąpiło 903. Chórzystów, pod batutą czternastu dyrygentów, m.in. Witalisa Dorożały, Leszka Bajona i Andrzeja Niedziałkowskiego, a obecnie – Macieja Grosza.

1913 W Poznaniu Związek Polskich Towarzystw Sportowych zrzeszający kluby “Warta”, “Poznań” i “Ostrowiec” wydał odezwę nawołującą młodzież do uprawiania piłki nożnej w polskich, a nie niemieckich klubach.

1931 Zmarł Max Littmann, architekt niemiecki, twórca projektu gmachu Teatru Wielkiego (Opery) w Poznaniu.

1939 Pierwsza egzekucja w okupowanym Poznaniu. Wykonanie wyroku śmierci na ekspediencie Leszku Kwaszewskim za posiadanie broni. Hitlerowcy usunęli polskiego orła ze szczytu wieży ratuszowej .

1939 Po zajęciu Polski zachodniej przez niemiecki Wehrmacht poznańska spółka Beiersdorf przechodzi pod komisaryczną administrację Niemieckiej Izby Przemysłowo-Handlowej. W czasie  okupacji nazwa firmy zostaje zmieniona na Pebeco AG Posen. Produkcja koncentrowała się przede wszystkim na środkach medycznych (opatrunki).

1946 Rozpoczęły się pierwsze po wojnie Targi Poznańskie.

Pocztówka z widokiem targów wysłana w kwietniu 1949 r. – zdjęcie z targów w 1948 r, fot: fotopolska.eu

2000 Władysław Szebiotko został konsulem honorowym Meksyku w konsulacie tego kraju, otwartym przy ul. Naramowickiej 140.

2017 Nad Maltą odsłonięto ławeczkę Klemensa Mikuły, wybitnego architekta, który stworzył m.in. założenia projektowe dla kompleksu rekreacyjnego nad jeziorem Maltańskim.

Pogodny, radosny, gawędziarz z burzą siwych włosów, jeden z najlepszych architektów – tak wspominali Klemensa Mikułę przyjaciele i rodzina oraz były prezydent Poznania Andrzej Wituski.

Klemens Mikuła urodził się w 1931 roku w Poznaniu. Studiował na Politechnice Poznańskiej i Wrocławskiej. Pracował m.in. w Państwowym Biurze Projektów Budownictwa Przemysłowego oraz w Pracowni Usług Architektonicznych SARP.

We własnej pracowni stworzył projekt dla założenia architektonicznego wokół Jeziora Maltańskiego. Jest on kontynuacją projektu znanego poznańskiego architekta Adama Ballenstaedta (1880-1942), planującego nad Maltą stworzyć duży park, w którym zieleń i obiekty sportowe łączyłyby się z rzeźbami, estradami, salami teatralnymi.

Projekt Mikuły oparł się na podobnych założeniach. Zrealizowany uzyskał nagrodę Polskiego Komitetu Olimpijskiego “Złoty wawrzyn olimpijski”. Przez 8 lat pełnił funkcję radnego miejskiego, zaangażowany był szczególnie w sprawy planowania przestrzennego, a także ekologii.

Jest laureatem poznańskiej nagrody architektonicznej im. Jana Baptysty Quadro z 1999 roku. W 2008 roku Rada Miasta przyznała mu tytuł Zasłużony dla Miasta Poznania. Klemens Mikuła zmarł 21 czerwca 2014 roku w wieku 83 lat.

ZDARZYŁO SIĘ 21 WRZEŚNIA

19 p.n.e. Zmarł Wergiliusz, najwybitniejszy poeta rzymski, autor „Eneidy”, rzymskiego eposu w 12 księgach oraz poematu dydaktycznego „Georgiki”.

1327 Król Anglii Edward II został zamordowany. Miał 43 lata. Zabójstwa dokonano w lochu zamku Berkeley w Gloucestershire. Narzędziem zbrodni był rozżarzony do czerwoności pogrzebacz. Król został zabity, aby umożliwić jego synowi, Edwardowi III objęcie tronu.

1520 Sułtanem Imperium Osmańskiego został Sulejman II Wspaniały. Pod jego panowaniem Imperium Osmańskie uzyskało największy zasięg terytorialny.

1799 We Francji opatentowano pierwszy grzejnik na gaz, który został skonstruowany z połączenia lampy i piecyka przez Philippe’a Lebona.

1837 Charles Tiffany otworzył pierwszy sklep jubilerski.

1866 Urodził się Herbert George Wells, brytyjski dziennikarz i powieściopisarz. Sławę przyniosły mu powieści fantastycznonaukowe: Wehikuł Czasu (1895), Wyspa doktora Moreau  (1896), Niewidzialny człowiek (1897), Wojna Światów (1898), Pierwsi ludzie na Księżycu (1901). Zmarł w 1946 w wieku 80 lat.

1930 Johann Ostermeyer uzyskał patent na lampę błyskową.

1932 Polska podpisała umowę z włoskimi zakładami motoryzacyjnymi “Fiat” na produkcję samochodów ciężarowych i osobowych.

1934 W Kanadzie urodził się  Leonard Cohen, piosenkarz, kompozytor i poeta. Znany z nagrań „Suzanne”, „Dance Me To The End Of Love”, “Everybody Knows”.

1937 Ukazało się pierwsze wydanie “Hobbita” Tolkiena.

1947 Urodził się Stephen King, amerykański pisarz i scenarzysta filmowy. Autor horrorów. “Carrie”, “Lśnienie”, “Christine”.

1950 Urodził się Bill Murray, amerykański aktor komediowy.

1962 Urodził się Rob Morrow, aktor amerykański. (Dr Fleishman w serialu “Przystanek Alaska”).

1966 Jimmy Hendrix zmienił pisownie swojego imienia na Jimi.

1974 Numer 1 brytyjskiej listy przebojów: „Kung-Fu Fighting” – Carl Douglas.

1986 Brukowiec “The National Enquirer” opublikował zdjęcie Michaela Jacksona w namiocie tlenowym w materiale informującym o pragnieniu artysty dożycia 150 lat. (sic!)

1992 Ukazał się singiel „Creep” zespołu Radiohead. Nagranie znalazło się w zestawieniach prawie wszystkich podsumowań roku 1992 najważniejszych utworów roku.

1996 Numer 1 brytyjskiej listy przebojów: „Ready Or Not” – The Fugees.

1997 Wybory do Sejmu i Senatu RP. Zwycięzcą został AWS zdobywając 33, 83 % (201 mandatów) głosów poparcia, SLD zdobył 27, 13 % (134 mandaty) i musiał oddać władzę, gdyż dotychczasowy koalicjant PSL odniósł dotkliwą porażkę. Druga partia byłej opozycji Unia Wolności zdobyła 13,37 % (60 posłów) i utworzyła z AWS rząd z premierem Jerzym Buzkiem.

2002 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “Dilemma” – Nelly feat. Kelly Rowlands; US Top Album: “Home” – Dixie Chicks.