KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 22 LUTEGO

22 LUTEGO Słońce w znaku Ryb

Dzień Myśli Braterskiej – święto przyjaźni obchodzone w dniu 22 lutego każdego roku przez harcerzy i skautów na całym świecie.

22 lutego to dzień urodzin założyciela skautingu, sir Roberta Baden Powella (22 lutego 1857) i jego żony Olave Baden-Powell (22 lutego 1889).

Dlatego w ten dzień harcerze myślą o sobie, składają sobie życzenia, przesyłają kartki, organizują różne gry terenowe lub spotykają się przy ognisku. Dla niektórych środowisk harcerskich ten dzień jest okazją do zbiórki pieniędzy, na jakiś charytatywny cel, np. szpital, dom dziecka w swojej miejscowości.

Europejski Dzień Praw Ofiar Przestępstw

Imieniny obchodzą: Marta, Małgorzata, Makary

Makary – w języku greckim Makarios – imię oznacza „szczęśliwy”, „błogosławiony”.

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

 1829 Hrabia Edward Raczyński podpisał statut fundacyjny biblioteki.

“Niżej podpisany, przeięty chęcią ułatwienia każdemu środków nabywania nauki i wiadomości, zakłada w Poznaniu, w mieyscu swego urodzenia Bibliotekę Publiczną, którą wraz z domem w tym celu przy pl. Wilhelma pod numerem 134, wystawionym, ze wszystkiemi znayduiącemi się obecnie książkami oraz funduszami na wyposażenie iey przeznaczonemi, temuż miastu tytułem własności w wieczne nadaje posiadanie”.

24 lutego przesłał statut wraz z listem królowi Fryderykowi Wilhelmowi III do akceptacji. Prosił też pruskiego monarchę o opiekę nad poznańską książnicą. Dokumentem z 24 stycznia 1830 r. król uczynił zadość prośbie Raczyńskiego. Co więcej, uwolnił bibliotekę od podatków i opłat stemplowych oraz przyznał jej prawo do obowiązkowego egzemplarza wszelkich wydawnictw, ukazujących się w Wielkim Księstwie Poznańskim.

1945 Kapitulacja Fortu VII „Colomb” w Poznaniu.

Obecnie w forcie mieści się Muzeum Martyrologii Wielkopolan – Fort VII. Muzeum dokumentuje martyrologię Wielkopolan w czasie okupacji hitlerowskiej. Gromadzi wszelkiego rodzaju eksponaty z tego zakresu. Posiada bogaty zbiór korespondencji obozowej, rysunki, fotografie, dokumenty osobiste więźniów, dokumenty wystawiane przez niemieckie władze okupacyjne oraz przedmioty codziennego użytku: medaliony z chleba, portfele, słowniczki, różańce.

1952 Premiera opery Tadeusza Szeligowskiego „Bunt żaków” w Operze Poznańskiej.

Libretto napisał Roman Brandstaetter. “Bunt żaków” to pierwsza opera, jaka powstała w Polsce po II wojnie światowej; prapremiera odbyła się 14 lipca 1951 r. we Wrocławiu.

Akcję oparto na autentycznym zdarzeniu z 1549 roku, kiedy to w Krakowie żacy, rozgoryczeni niesprawiedliwością króla Zygmunta Augusta, pod wodzą zbuntowanego bakałarza opuścili miasto.

Dzieło ma zręczną dramaturgię, a muzyka utrzymana w konwencji wielkiej opery historycznej zawiera liczne stylizacje tańców i pieśni polskiego renesansu, a także piękne i urozmaicone sceny chóralne.

fot: Tablica pamiątkowa przy ul. Chełmońskiego 22 w Poznaniu, w którym mieszkał kompozytor

1963 Na Starym Rynku otwarto po wojnie Wielkopolskie Muzeum Wojskowe

Muzeum powstało już w 1919 roku jako instytucja powołana rozkazem Głównodowodzącego Sił Zbrojnych w byłym zaborze pruskim gen. broni Józefa Dowbor Muśnickiego.

Uroczystego otwarcia dokonał Naczelnik Państwa Józef Piłsudski, 27 października 1919 r., podczas pierwszej, historycznej, wizyty w Poznaniu, głowy odradzanego państwa polskiego.

Pierwotna siedziba muzeum znajdowała się przy Al. Marcinkowskiego 7 w miejscu obecnego nowego skrzydła gmachu Muzeum Narodowego. Był to budynek o niewielkich możliwościach pomieszczenia zbiorów, sięgających kilkunastu tysięcy obiektów.

Większe pomieszczenia otrzymano w roku 1923, przydzielone przez poznańskie Dowództwo Okręgu Korpusu Nr VII. Dwupiętrowy budynek dawnej składnicy artyleryjskiej przy ul. Artyleryjskiej (obecnie Powstańców Wielkopolskich), dostosowano do potrzeb ekspozycyjnych i udostępniono 22 kwietnia 1923 r.

Po wojnie, w której zbiory Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego uległy zniszczeniu, ze względu na uwarunkowania polityczne nie było możliwości przywrócenia muzeum jako instytucji wojskowej. Ostatecznie zdecydowano o podporządkowaniu placówki Muzeum Narodowemu.

Zwrócony przez wojsko gmach Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego przy ul. Ratajczaka zabrało dla swoich potrzeb miasto. Dopiero w roku 1961 uzyskano piętrowy pawilon zbudowany pośrodku Starego Rynku w miejscu średniowiecznych Sukiennic, który otwarto 22 lutego 1963 r. [źródło: strony internetowe Muzeum Narodowego w Poznaniu]

1972 Wybuch dekstryny w Luboniu – tragiczne w skutkach eksplozja i pożar w budynku Oddziału Produkcji Dekstryn należącego do Wielkopolskiego Przedsiębiorstwa Przemysłu Ziemniaczanego w Luboniu, które miały miejsce w nocy z 22 na 23 lutego 1972 (dokładnie o godz. 23:07). Wybuch był największą i najkrwawszą katastrofą w dziejach Lubonia.

Przyczyną wybuchu były zapewne zaniedbania związane z oczyszczaniem linii produkcyjnej dekstryny (choć do końca nigdy tego nie potwierdzono). Czyszczenia dokonywano niedbale. Inną przyczyną były być może warunki pracy. Stare, bardzo wyeksploatowane urządzenia zastąpiono w tym czasie nowymi, które jednak pracowały w inny, nieznany robotnikom sposób, działały w trybie testowym, miały wiele awarii i wnoszonych poprawek. Wszystko to wpłynęło na spadek tempa produkcji i pozbawienie pracowników premii styczniowej, którzy w odpowiedzi robili wszystko, by poprawić wyniki, ignorując niejednokrotnie przepisy BHP. Sytuacja ta była znana kierownictwu zakładów, które jednak nie reagowało.

Czterokondygnacyjny obiekt oddziału w wyniku eksplozji niemal w całości runął, grzebiąc w gruzach pracowników trzeciej zmiany (uszkodzeniom uległy też budynki przyległe). Fragment jednego z wagonów kolejowych, którymi przewożono materiały do produkcji, przeleciał około sto metrów i wbił się w budynek po drugiej stronie ulicy i torowisk kolejowych[2]. Wstrząs odczuwalny był w całym Luboniu[6]. Następstwem wybuchu był pożar, który ogarnął szczątki zawalonego obiektu. Straż pożarna i pogotowie ratunkowe zjawiły się na miejscu już po kilku minutach. Wspomagane były przez robotników z okolicznych zakładów przemysłowych. Na pomoc przybyło także wojsko]. Ogółem w wyniku eksplozji i pożaru zginęło szesnaście, siedemnaście lub osiemnaście osób. Na lubońskiej tablicy pamiątkowej poświęconej ofiarom katastrofy znajduje się 17 nazwisk. Dziesięciu ludzi zostało rannych. Dogaszanie pogorzeliska trwało kilka dni. Straty materialne oceniono na 28 milionów ówczesnych złotych.

Zakład odbudowano od podstaw w innym miejscu. Pozostałą w ziemi dekstrynę pozostawiono na miejscu i zasypano ziemią.  22 lutego 1973 roku w miejscu tragedii odsłonięto pomnik upamiętniający ofiary katastrofy

1989 Wręczenie po raz pierwszy Nagrody im. Edwarda Raczyńskiego, ustanowionej przez Poznański oddział Stowarzyszenie Autorów Polskich Bogumile i Marcelemu Kosmanom za książkę „Sylwetki Wielkopolan”.

1992 Na deskach Teatru Polskiego w Poznaniu podczas próby do przedstawienia „Król Lear” zmarł aktor Tadeusz Łomnicki.

Grał w filmach między innymi “Piątka z ulicy Barskiej” Forda, “Pokolenie” Wajdy, “Ręce do góry” Skolimowskiego, “Pan Wołodyjowski” i “Potop” Hoffmana, autor wspomnień “Spotkania teatralne”.

2021 „Z głębokim żalem zawiadamiamy, że dnia 22 lutego zmarł wielki kajakarz Aleksander Doba. Zmarł śmiercią podróżnika, zdobywając najwyższy szczyt Afryki – Kilimandżaro, spełniając swoje marzenia – o śmierci podróżnika urodzonego w Swarzędzu na facebooku poinformowała rodzina.

Aleksander Doba trzy razy przepłynął kajakiem Atlantyk. W 2015 r. dostał tytuł Podróżnika Roku magazynu „National Geographic” za 167-dniowy rejs kajakiem z Lizbony na Florydę. Mieszkał w podszczecińskich Policach. Ale swoją podróż zaczął w Swarzędzu.

Miło wrócić do miasta młodości. Przez 29 lat swojego życia byłem tu obywatelem rzeczywistym. To tutaj chodziłem do przedszkola, szkoły podstawowej, bawiłem się na podwórku. To, co najlepsze, wywiozłem stąd. Wyjechałem stąd za chlebem, mając 29 lat, ale to, co najlepsze, wywiozłem ze Swarzędza. Jestem tutaj urodzony, jestem Wielkopolaninem, swarzędzaninem – mówił Aleksander Doba, gdy w 2015 r. odbierał Honorowe Obywatelstwo Miasta i Gminy Swarzędz.

Na ścianie budynku Zakładu Pierzarskiego Piórex przy ul. Kilińskiego odsłonięto wtedy pamiątkową tablicę poświęconą Dobie. Jak informował wówczas lokalny portal swarzedzki.pl – inicjatorem ufundowania tablicy był prezes Piórexu Stanisław Łukowiak. Ojciec słynnego kajakarza był wieloletnim pracownikiem fabryki i właśnie w tym budynku rodzina mieszkała.

Aleksander Doba ukończył Politechnikę Poznańską. Urodził się w wielkopolskim Swarzędzu 9 września 1946 r. i mieszkał tu do 1975 r.

ZDARZYŁO SIĘ 22 LUTEGO

1512 Zmarł Amarigo Vespucci, włoski żeglarz i odkrywca. Niemiecki kartograf Martin Waldseemüller w 1507 nazwał jego imieniem nowe odkryte kraje – Amerykę.

1732 Urodził się Jerzy Waszyngton, pierwszy prezydent USA.

1784 Z Nowego Jorku wyruszyła “Empress of China”, pierwszy statek handlowy wysłany ze Stanów Zjednoczonych do Chin. Dotarła tam 28. Sierpnia.

1810 Urodził się (inna data – 1 marca 1810) Fryderyk Chopin, uznany za najwybitniejszego kompozytora polskiego.

Tworzył m.in. koncerty, mazurki, polonezy, nokturny i etiudy. Jego twórczość łączyła elementy polskiej muzyki ludowej i narodowej ze stylem romantycznym. Była inspiracją dla wielu późniejszych kompozytorów: Liszta, Wagnera, Brahmsa, Czajkowskiego czy Rachmaninowa.

Według rodziny Chopina, Fryderyk urodził się 1 marca, natomiast w metryce chrztu zapisana jest data 22 lutego 1810 roku.

Zmarł 17 października 1849 roku w Paryżu.

1814 Urodził się Oskar Kolberg – twórca podstaw polskiej folklorystyki i etnografii. Był autorem monumentalnej pracy: “Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce”, dającego najpełniejszy obraz polskiej kultury ludowej

1821 Hiszpania sprzedała Florydę Stanom Zjednoczonym za 5 milionów dolarów.

1848 Wybuchło powstanie ludu paryskiego przeciw monarchii Ludwika Filipa – był to pierwszy przejaw rewolucyjnego wrzenia w Europie, zwanego Wiosną Ludów.

1879 Wraz z utworzeniem w Utica w stanie Nowy Jork pierwszego sklepu Franka Winfielda Woolwortha, gdzie “nie było towarów droższych niż za 5 centów”, rozpoczęła działalność pierwsza sieć handlowa.

1886 Londyński “The Times” zamieścił na swych łamach jako pierwsza brytyjska gazeta stałą rubrykę.

1920 Pierwszy sztuczny królik został wykorzystany w wyścigach psów (Emeryville Calif).

1932 Urodziła się Anka Kowalska, pisarka, współzałożycielka KOR. Autorka powieści “Pestka”, zbiorów poezji “Psalm z doliny”, “Spojrzenie”.

1937 W Warszawie został uruchomiony II Program Polskiego Radia.

1939 Na lotnisku Okęcie w Warszawie rozpoczęły się próbne loty nowego polskiego myśliwca PZL 50 Jastrząb.

1956 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “Lisbon Antigua” – Nelson Riddle.

1960 Urodził się Marek Kościkiewicz, lider grupy De Mono, kompozytor, wokalista, założyciel wytwórni Zig-Zac i miesięcznika “Machina”.

1962 Uruchomiono rurociąg „Przyjaźń” transportujący ropę naftową z Uralu.

1968 Grupa Genesis wydała pierwszego singla “The Silent Sun”. Później Peter Gabriel i Tony Banks opowiedzieli, że napisali piosenkę w stylu Bee Gees, by wywrzeć wrażenie na swym ówczesnym producencie Jonathanie Kingu, fanie tamtego tria.

1975 Urodziła się Drew Barrymore, amerykańska aktorka (ET, Aniołki Charliego)

1977 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “New Kid In Town” – The Eagles. Był to pierwszy singiel z albumu „Hotel California”, pierwszego krążka zespołu, który osiągnął nakład powyżej miliona egzemplarzy. Pochodząca z albumu “Hotel Kalifornia” piosenka zdobyła w 1977 roku nagrodę Grammy w kategorii “Best Arrangement For Voices”.

1987 Zmarł najsławniejszy twórca pop-art Andy Warhol.

1992 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: “Stay” – Shakespeare’s Sister. Nagranie spędziło na topie 8 tygodni. Grupę tworzyły dawna wokalista zespołu Bananarama, Siobham Fahey oraz Marcela Detroit.

1994 Synod Kościoła anglikańskiego przyjął zmiany w prawie kanonicznym legalizujące udzielanie kobietom święceń kapłańskich.

1995 Aktorka Pamela Anderson poślubiła na plaży w Meksyku Tommy’ego Lee, byłego perkusistę Motley Crue. Rozwiedli się kilka lat później. Mają dwóch synów – Dylana i Brandona.

1997 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: “Don’t Speak” – No Doubt.

2003 Adam Małysz zdobył złoty medal mistrzostw świata na skoczni K-120 w Predazzo. Za skoki na odległość 134 i 136m Polak otrzymał łączną notę 289,0 punktów.

Cechy osoby urodzonej 22 lutego: to człowiek wrażliwy, dyskretny – okazuje zainteresowania filozoficzne. Można na nim polegać”. Chociaż jego natura jest dość bierna – to jednak, gdy zabierze się do pracy i wciągnie w jej tryby – można wówczas podziwiać jego zręczność i niezwykle skuteczne metody postępowania. Potrafi bowiem połączyć wszystkie, nawet nieskoordynowane części w jedną całość.

Urodziny te obdarzają darami ducha i wybitnymi zdolnościami umysłowymi. Taki człowiek interesuje się szerszymi zagadnieniami, a wszystko, co dotyczy filozofii, metafizyki i budowy wszechświata – wywiera nań wpływ przyciągający. Sympatyczny w obcowaniu, dobrotliwy, serdeczny – ma zazwyczaj wielu przyjaciół. Można mu powierzyć najgłębsze tajemnice – nie zawiedzie niczyjego zaufania. Wadą jego jest chęć użycia, co może się zwłaszcza przejawiać w kierunku kulinarnym. Niezawsze jest uważny i niezbyt porządny. Potrafi również przejawiać upór i samowolę.

Dzięki własnej nieostrożności może być narażony na straty. W gruncie rzeczy jest to jednak dobry człowiek. Jako wspólnik w interesach lub sprawach społecznych może być bardzo pożyteczny dzięki swej intuicji, przenikliwości i może zrównoważyć swych bardziej aktywnych partnerów.