KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 22 STYCZNIA

Słońce w znaku Wodnika

Dzień Dziadka
Dzień Kultury Węgierskiej, obchodzony w rocznicę napisania przez Ferenca Kolocsey`a (1823 r.) tekstu hymnu narodowego
Święto Narodowe Saint Vincent i Grenadyn

Urodzeni 22 stycznia są szlachetni i subtelni, wierzą w idee ulepszania świata, ich intencje są szczere. Trudno poddają się rygorom życia i ciągle zmierzają do niezależności. Ich przemyślenia są głębokie, jednak pozbawione praktycyzmu. Wielu z nich ma zamiłowania naukowe i w tej dziedzinie mogą liczyć na największy sukces.

Ich wadą jest bierność życiowa, niewiele z siebie potrafią dać, zarówno rodzinie jak i społeczeństwu. Są mili i sympatyczni, lecz nie stanowią opoki na której można stawiać poważne budowle. Są po prostu nieszkodliwymi idealistami.

Cytaty na dziś:

• Uważasz się za nieszczęśliwego, bo nigdy nie byłeś nieszczęśliwy. Nikt się nie dowie, ani nawet ty sam, co potrafisz. Aby poznać samego siebie, trzeba się wystawiać na próbę. Tylko tak może przekonać się każdy, na co go stać. Seneka Młodszy (Filozof, Lucius Annaeus Seneca, ok. 3 – 65 p.n.e.)
• Niektórzy ludzie oglądają ładne kobiety jak grę w tenisa, z tą różnicą, że poruszają głową nie z lewa w prawo, tylko z dołu do góry. Marlena Dietrich
• Można się uśmiechać i być łotrem. William Szekspir

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1768 Liczni mieszczanie i ludzie różnych stanów złożyli zażalenia na miejskiego kominiarza, gdyż był wyjątkowo leniwy w spełnianiu swego obowiązku.

Jego lenistwo stwarza okazję dla wybuchających często pożarów. Bowiem ilekroć wolano go do wyczyszczenia kominów ani nie przychodził osobiście, ani nie przysyłał pachołków. Kiedy już w końcu przyszli, zwykł żądać za byle jaką pracę wielkiej zapłaty, a mistrz w międzyczasie gdzieś popijał i czekał na pieniądze.

Dlatego, gdy dnia 19 bieżącego miesiąca powstał wielki pożar u pana [Andrzeja] Akermana gdzie zamieszkiwał wielmożny pułkownik i komendant miasta, nakazał on żołnierzom doprowadzić do siebie kominiarzai po oczyszczeniu komina polecił go stłuc. Ten zaś po takim potraktowaniu udał się do szlachetnego [Józefa Lamparskiego] prezydenta i zrzekł się służby. Na jego miejsce przyjęto innego.

Na podstawie: Kroniczka rezydencji Karmelitów Trzewiczkowych w Poznaniu przy kościele Najświętszej Krwi Pana Jezusa na ul. Żydowskiej. Opracowane przez Jacka Wiesiołowskiego, Wydawnictwo Miejskie, 2005

1863 Wybuchło powstanie styczniowe. W Królestwie Polskim Komitet Centralny „Czerwonych” wydał odezwę wzywającą Polaków do walki i proklamowania uwłaszczenia chłopów.

Nie toczyło się ono co prawda w Poznaniu, nasze miasto było w nim jednak ważnym punktem przerzutowym, znalazło się też wielu poznaniaków, którzy dołączyli do szeregów powstańczych. Co za tym idzie – niestety – znaleźli się także poznaniacy, jak np. Karol Libelt czy Maciej Palacz, którzy musieli opłakiwać śmierć własnych synów, poległych w insurekcyjnych bojach. W następnych dziesięcioleciach Poznań był także jednym z ośrodków upamiętnienia powstania z roku 1863. Więcej o Powstaniu Styczniowym w Kronice Miasta Poznania, tom. 1/2013, pt. “1863”.

1897 W Środzie urodził się Arthur Carl Greiser, wielkorządca Kraju Warty w okresie okupacji hitlerowskiej. (stracony w 1945 roku)

21 września 1939 przejął kierownictwo cywilne w Poznaniu, a w listopadzie 1939 objął funkcję namiestnika w Kraju Warty. Przeprowadzał brutalną germanizację i eksterminację ludności z podległych obszarów. W latach 1940-1942 zbudował sobie, za państwowe pieniądze, dużą rezydencję w Jeziorach nad Jeziorem Góreckim. Dziś jest to siedziba dyrekcji i Muzeum Przyrodniczego Wielkopolskiego Parku Narodowego.

W 1945 został aresztowany przez wojska amerykańskie w miasteczku Krimml (okolice Salzburga), gdzie rozpoznała go Polka z Ostrzeszowa Wlkp – Maria Michalak z domu Kinastowska.

Według jej relacji: “W pierwszych dniach po zakończeniu wojny pani Maria dowiedziała się, że prawdopodobnie w pobliskiej miejscowości Merching przebywa ze swą żoną”. Akt oskarżenia przeciwko Arthurowi Greiserowi, wydany przez Najwyższy Trybunał Narodowy odczytał 9 lipca 1946 roku prezes Izby Karnej, Sądu Najwyższego Kazimierz Bzowski.

“Arthura Greisera należy uznać winnym wszystkich zbrodni i zarzucanych mu przestępstw, z tym ograniczeniem, że zabójstw, uszkodzeń cielesnych i znęcań się Arthur Greiser osobiście nie dokonywał. Za powyższe przestępstwa skazać Arthura Greisera na karę śmierci, nadto orzec utratę praw publicznych i obywatelskich praw honorowych na zawsze oraz konfiskatę całego jego mienia; od momentu ponoszenia kosztów sądowych i uiszczenia opłaty sądowej zwolnić go. Dowody rzeczowe pozostawić przy aktach sprawy”

– Nie mogłam w to uwierzyć, jednak już następnego dnia na własne oczy przekonałam się, że informacja ta jest prawdziwa. Zobaczyłam go. Miał długi, zielony płaszcz oraz zielony kapelusz z piórkiem. Byłam pewna, że uciekł z Poznania i tu się ukrywa. Natychmiast udałam się do sztabu VII Armii Amerykańskiej. Znalazłam żołnierza, który mówił po polsku i opowiedziałam mu wszystko. Następnego dnia amerykański patrol nie znalazł już zbrodniarza we wskazanym miejscu. Ludzie mówili, że pierwsza uciekła jego żona, a on ruszył pieszo w nieznanym kierunku. Po powrocie do kraju dowiedziałam się jednak, że 16 maja 1945 r., właśnie w rejonie Merching, Amerykanie aresztowali Greisera. Moja informacja okazała się zatem prawdziwa i przydatna – opowiadała po latach ostrzeszowianka”.

1913 Odbyły się w Poznaniu uroczystości związane z pięćdziesiątą rocznicą powstania styczniowego.

W kościele św. Marcina odbyło się nabożeństwo żałobne. Następnie przed pomnikiem Adama Mickiewicza odśpiewano pieśni: “Z dymem pożarów” i “Boże coś Polskę”. Policja zachowywała się biernie, obawiając się interweniować w obliczu tysięcznych tłumów, jakie zebrały się na ulicy. Wieczorem zamierzano zorganizować zamknięte uroczystości w Bazarze. Policja jednakże nie wydała na to zezwolenia, uznając akademię za zebranie otwarte, podlegające ustawie “kagańcowej”. Organizatorom wytoczono proces. [Źródło:  TMMP]

1919 Joseph Noules został wyznaczony przez Radę Najwyższą Państw Koalicyjnych na szefa mającej przybyć do Polski misji, która ma m.in. obserwować działania wojenne – powstańcze w Wielkopolsce.

1927 Kurier Poznański pisał o pierwszym zastosowaniu megafonu w Poznaniu

“U rządzenie megafonowe – czytamy w notatce – nader praktycznie zastosowano w cukierni “Warszawianka” przy Al. Marcinkowskiego.

Tuż przy orkiestrze, w I sali, umieszczono mikrofon broadcastingu [radiowy], który za pomocą kabla przekazuje dalej dźwięki do megafonu w II sali I. . .] Instalacje wykonała firma «Radius» […] przy pomocy głośnika «Radiolavox» pochodzenia francuskiego”. Cukiernia Warszawianka, znajdowała się dziś w miejscu nowego budynku Muzeum Narodowego.

Aleje Marcinkowskiego, pierzeja wschodnia z Muzeum Narodowym, fot: fotopolska.eu

1932 Ogłoszenie dekretu prymasa Augusta Hlonda w sprawie utworzenia w Poznaniu Zagranicznego Seminarium Duchownego.

1945 Początek walk o Poznań – oskrzydlenie miasta.

W początkowych planach operacji wiślano-odrzańskiej Poznań miał zostać zdobyty przez 69 Armię Ogólnowojskową, zaś sama operacja miała się rozpocząć po 20 stycznia 1945. W związku z niemieckim uderzeniem w Ardenach zachodni dowódcy poprosili jednak Stalina o przyspieszenie natarcia.

Niemców tak szybki rozwój natarcia w niespodziewanym przez nich kierunku zaskoczył. Alarm dla Twierdzy Poznań ogłoszono dopiero 20 stycznia, a dzień później rozpoczęto oficjalną ewakuację cywilnej ludności niemieckiej (wielu cywilów uciekało już wcześniej). W sposób zorganizowany z miasta wyprowadzono dowództwo XXI Okręgu Wojskowego oraz aparat Gestapo, które przed odejściem z miasta zamordowało jeszcze większość więźniów z ul. Młyńskiej, Domu Żołnierza (siedziba Gestapo) oraz niezdolnych do chodzenia z obozu w Żabikowie.

Dodatkowo, dzięki ogłoszeniu alarmu, Mattern jako komendant twierdzy przejął pełnię władzy nad osobami w mieście, co wykorzystywał obejmując komendą wszystkich zdolnych do walki żołnierzy i volkssturmistów. W ten sposób z 12-tysięcznej załogi w dniu 20 stycznia liczba obrońców wzrosła do 61,5 tys. z czego połowę stanowili wyszkoleni i dość dobrze wyposażeni żołnierze 9 Armii (m.in. niedobitki 251 Dywizji Piechoty, 10 Dywizji Grenadierów Pancernych, Dywizji Pancerno-Spadochronowej Hermann Göring i Dywizji Grenadierów Pancernych Brandenburg) oraz kadra szkół wojskowych.

Komendant twierdzy – gen. Mattern – obawiał się powstania w mieście, w związku z czym 22 stycznia wydał polecenie, aby ewakuowano również ludność polską, jednak rozkaz ten został przez Polaków zignorowany.

W tym czasie do miasta dotarły również niedobitki 9 Armii pod komendą gen. Bussego. Mattern apelował do Guderiana o możliwość wycofania się z nieprzygotowanej twierdzy, ten jednak nakazał mu bronić się do ostatniego żołnierza, grożąc w razie niewykonania rozkazu represjami wobec rodziny.

Mattern jednak systematycznie zaniżał w meldunkach liczbę swoich podkomendnych. Miało to na celu przekonanie OKH o niemożności obrony i uzyskanie zezwolenia na odwrót, a jeśli byłoby to niemożliwe, uzyskanie posiłków. Komunikaty te podsłuchiwali również Rosjanie, co utwierdziło ich w wierze, że Poznań można próbować zająć z marszu.

W tym samym czasie 8 sowiecki Korpus, który bez walki opanował Swarzędz, rozwinął się na zachód od niego zajmując pozycje do bezpośredniego szturmu na Poznań. Dowodzący nim gen. Iwan Driemow wydał rozkaz do ataku popołudniem 22 stycznia.

Atak rozpoczął się o 14.00. 21 Brygada napotkała na silny opór i nie zdołała sforsować linii kolejowej łączącej Swarzędz i Franowo, jedynie stanowiąca jej awangardę kompania czołgów dotarła między Antonin i Antoninek, jednak ostrzał artylerii przeciwlotniczej z Białej Góry zmusił ją do zajęcia pozycji obronnych między zabudowaniami Antoninka.

W tym samym czasie 20 Brygada zajęła znajdujące się na Krzesinach zakłady Focke-Wulfa wraz z przyfabrycznym lotniskiem i zgromadzonymi na nim samolotami, a następnie dzięki polskim przewodnikom dotarła do Czapur, gdzie na zachodni brzeg Warty po lodzie przeprawiła się piechota, tworząc kilometrowy przyczółek. Atak 1 i 19 Brygady nie przyniósł spodziewanych efektów, w związku z tym gen. Driemow wstrzymał atak do rana.

1975 Urodził się Guzik (wł. Grzegorz Guziński), wokalista poznańskich grup Flapjack, Ndingue i Red Rooster.

Początki powstania Flapjack’a datuje się na grudzień 1993 roku. Głównymi założycielami grupy byli Robert “Lica” Friedrich oraz Maciej “Ślimak” Starosta. Obaj grali wtedy w Acid Drinkers, nagrali płytę “Vile Vicious Vision”, która nie miała potocznego “kopa”. Postanowili stworzyć projekt, który zaspokoi potrzebę mocnego grania. Zmarł 9 stycznia 2021, w wyniku powikłań związanych z Covid-19

2009 Zmarł Władysław Śleboda prawnik, działacz partyjny, prezydent Poznania w latach 1975-1981.

Był członkiem egzekutyw komitetów powiatowych PZPR w Koninie i Lesznie oraz komitetu wojewódzkiego PZPR w Poznaniu. Jako jeden z wielu prominentnych działaczy PZPR, 13 grudnia 1981 był internowany w celu uwiarygodnienia stanu wojennego. Urodził się 20 czerwca 1925 w Dłużynie.

Fot. Wymiana prezentów w czasie ceremonii podpisania ramowego porozumienia o współpracy między Poznaniem i Hannoverem w Sali Renesansowej poznańskiego ratusza. Stoją od prawej: nadburmistrz Hannoveru Herbert Schmalstieg, N.N., przewodniczący MRN Józef Świtaj, prezydent Poznania Władysław Śleboda, 29.10.1979, fot. Stanisław Wiktor / Cyryl

2022 Pierwsze tramwaje przejechały nowym wiaduktem nad ul. Lechicką na nowej trasie w kierunku Naramowic.

Tramwaje pojawiły się tam w ramach testów obciążeniowych obiektu. To standardowa procedura, która pozwala sprawdzić zgodność wykonania danego obiektu z założeniami projektowymi, jednak takie testy z udziałem tramwajów w Poznaniu to niecodzienny widok.
Ja podkreślają przedstawiciele PIM, próby obciążeniowe składają się z dwóch etapów: statycznego i dynamicznego. W pierwszym z nich tramwaje ustawiają się na wiadukcie na wskazanych miejscach. W tym czasie pracownicy zespołu pomiarowego dokonują odczytów parametrów odnotowanych przez specjalne czujniki. Podobne działania podejmują po zjeździe pojazdów z wiaduktu, w czasie “odprężenia” konstrukcji – tłumaczą.

Drugi etap to próby dynamiczne – tramwaje przejeżdżają przez obiekt z ustaloną prędkością. W tym czasie także prowadzone są odpowiednie pomiary. Wyniki następnie będą analizowane pod kątem założeń zawartych w projekcie, w celu potwierdzenia bezpieczeństwa obiektu. Dalsze testy trasy tramwajowej zależne są od warunków pogodowych i związanego z nimi postępu prac.

ZDARZYŁO SIĘ 22 STYCZNIA

1561 Urodził się Francis Bacon, angielski filozof, pisarz i mąż stanu, główny przedstawiciel empiryzmu i materializmu XVI wieku.

1655 Anglicy zajęli Jamajkę, którą od 1509 władali Hiszpanie. Pierwotna ludność wymarła, więc na wyspę sprowadzono niewolników.

1775 Urodził się André Marie Ampère, francuski fizyk i matematyk, twórca współczesnych podstaw elektrodynamiki. Jako pierwszy zbudował przyrząd do pomiaru prądu elektrycznego, obecnie używana jednostka pomiaru prądu nosi nazwę Amper.

1788 Urodził się George Gordon Byron, największy angielski poeta romantyczny. Sławę przyniósł mu zbiór pieśni “Wędrówki Child Harolda”, a także powieści poetyckie “Giaur” i “Korsarz”. Wśród licznych utworów G. Byrona na szczególną uwagę zasługuje monumentalny poemat “Don Juan”, ukończony na krótko przed śmiercią autora

1840 Pierwsi koloniści brytyjscy dopłynęli do Nowej Zelandii.

1849 Urodził się August Strindberg, pisarz szwedzki. Twórca nowoczesnego dramatu szwedzkiego i zarazem prekursor ekspresjonizmu. Najsłynniejsze dramaty Strindberga: “Ojciec” i “Panna Julia” ukazują życie jako walkę płci, w której kobieta deprawuje i niszczy mężczyznę. Zmarł 14 maja 1912 roku.

1863 Wybuchło powstanie styczniowe. W Królestwie Polskim Komitet Centralny „Czerwonych” wydał odezwę wzywającą Polaków do walki i proklamowania uwłaszczenia chłopów.

1875 W pierwszym na świecie krematorium w Mediolanie, spalono pierwsze ciało.
Pierwsze krematorium stworzył Libert Keller pochodzący z Zurychu. Pierwszą spaloną osobą był sam Keller, nie dane mu było oglądać realizacji swego projektu, jednak własną śmiercią wprowadził go w życie.

1879 Zuluska armia uzbrojona we włócznie i tarcze z krowich skór pokonała armię brytyjską w bitwie pod Isandhlwaną. Zabito ośmiuset i raniono pięciuset brytyjskich żołnierzy. Nie przeszkodziło to jednak Wielkiej Brytanii w ostatecznym podboju ziemi Zulusów o uczynienia z niej swojej kolonii.

1901 Zmarła w wieku 81 lat Wiktoria, królowa Wielkiej Brytanii i Irlandii. Za jej panowania potężne imperium brytyjskie rozciągnęło swoją suwerenność na ¼ globu. Rządy Wiktorii to także znaczący etap w rozwoju brytyjskiej kultury i sztuki, a także surowych obyczajów. – wystarczy wspomnieć, że od śmierci swego męża przez 40 lat chodziła w żałobie. Urodziła się 10 października 1813 roku.

1905 “Krwawa niedziela” w Petersburgu. Wojska carskie dokonały przed Pałacem Zimowym masakry demonstrantów żądających reform społecznych i politycznych. Na czele pokojowej manifestacji szedł prawosławny duchowny Gieorgij Hapon. Kilka tysięcy kobiet i dzieci śpiewało pieśni religijne, niosło krzyże i portrety cara. Chcieli przekazać Mikołajowi II petycję z żądaniem reformy rolnej, utworzenia parlamentu, który reprezentowałby naród, zniesienia cenzury. Wojsko do rozpędzenie demonstracji otworzyło ogień. Strzelano przez kilka godzin. W masakrze zginęło według różnych źródeł od kilkudziesięciu do tysiąca robotników.

1920 W Warszawie przyznano pierwsze ordery Virtuti Militari, m.in. Józefowi Piłsudskiemu i generałowi Józefowi Hallerowi.

1921 Urodził się Krzysztof Kamil Baczyński, poeta. Czołowy liryk pokolenia wojennego; zginął tragicznie 4 sierpnia 1944 r. w Powstaniu Warszawskim.

1938 W Tatrach na Kasprowym Wierchu otwarto obserwatorium meteorologiczne.

1944 Włochy: Brytyjska 5 Armia wylądowała w Anzio w południowych Włoszech.

1953 Urodził się Jim Jarmusch, amerykański reżyser, scenarzysta i aktor.

1960 Urodził się Michael Hutchence, wokalista australijskiej grupy I.N.X.S. Z grupą nagrał m.in. piosenki “Need You Tonight”, “Never Tear Us Apart”, “By Your Side”. Zmarł śmiercią samobójczą w hotelu Ritz w Sydney 22 listopada 1997 roku w wieku 37 lat. W roku 1989 nagrał album solowy jako MAX Q, w 1999 roku pośmiertnie ukazał się jego solowy krążek “Michael Hutchence”.

1964 W tarnobrzeskiej rafinerii wyprodukowano milionową tonę siarki.

1971 John & Yoko nagrali “Power to the People”.

1977 Prezydent USA Jimmi Carter ogłosił amnestię dla dezerterów z wojny wietnamskiej.

1978 Początek interwencji kubańskiej w Etiopii.

1981 Ukazał się debiutancki singiel grupy New Order „Ceremony”.

1982 Urodził się Martin Koch, austriacki skoczek narciarski.

1989 Zmarła Halina Konopacka, lekkoatletka, pierwsza polska mistrzyni olimpijska. Rekordzistka świata w rzucie dyskiem.

1994 Zmarł Telly Savalas – amerykański aktor poch. Greckiego. Międzynarodową popularność przyniosła mu rola porucznika Kojaka w kryminalnym serialu telewizyjnym, a także filmy: “Złoto dla zuchwałych”, “Parszywa dwunastka”. Urodził się 21 stycznia 1924 roku.

1999 Lista Przebojów Programu 3, notowanie 886: 1. Dziewczyna bez zęba na przedzie – Kult, 2. The Power Of Good-Bye – Madonna, 3. Sweetest Thing – U2.

Imieniny obchodzą: Wincenty, Anastazja, Anastazy, Dorian, Wiktor, Dobromysł, Dominik, Gaudencjusz, Gaudenty, Kasandra, Laura, Sulisław

Wincenty. Imię to pochodzi z języka łacińskiego od słowa vincens, w dopełniaczu „zwycięski, zwyciężający”.
Odpowiedniki obcojęzyczne; łac. Vincentinus, ang., fr. Vincent, niem. Vinzenz, wł. Vincenzo

Przysłowie:, „Gdy na Wincentego pogoda będzie latem na polach uroda”.

Anastazja, Anastazy – anastasis w języku greckim oznacza – wskrzeszenie, zmartwychwstanie, imiona pochodzenia grecko – chrześcijańskiego, w Polsce używane od XIII wieku