KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 24 LISTOPADA

Słońce w znaku Strzelca

Demokratyczna Republika Konga – Rocznica Nowego Reżimu
Turcja – Dzień Nauczyciela
Serbska cerkiew prawosławna – Dzień Stefana III
Światowy Dzień Tańca

Dla urodzonych 24 listopada wiodącym atutem jest aktywność życiowa. Są niezwykle ruchliwi i przedsiębiorczy. Lubią działać niezależnie, poza oficjalnymi strukturami.

W swoim postępowaniu nie uciekają się do wybiegów dyplomatycznych ani chytrych sposobów, lecz działają w sposób prostolinijny. W stosunku do otoczenia bywają kłótliwi i zbyt często zmieniają zdanie.

Cytaty na dziś:

• Ci, którzy zbyt wiele oczekują od miłości, nie potrafią kochać. Stefan Napierski
• Jednym wołem nie dorobi się chleba. Przysłowie

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1860 W Chylinie koło Turka urodził się Jan Danysz, polski biolog, mikrobiolog, profesor Sorbony i Uniwersytetu Poznańskiego (zm. 1928).

Nigdy nie uzyskał świadectwa dojrzałości. Tuż przed maturą wdał się w gwałtowny, polityczny spór z niemieckim nauczycielem i musiał uciekać do Francji, chroniąc się tam przed grożącym aresztowaniem. Wstępując na uniwersytet posłużył się świadectwem dojrzałości swojego starszego brata Piotra Danysza. Ujawnił tę sprawę będąc już profesorem.

W 1921 roku otrzymał tytuł profesora bakteriologii Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego.

Pomimo tego pozostał za granicą Polski i kontynuował pracę naukową w Paryżu. Znany był we Francji także jako społecznik i orędownik sprawy polskiej. Przyjmował w swoim domu polskich emigrantów, założył towarzystwa organizujące pomoc dla nich: Spójnia, Polski Komitet Obywatelski.

1885 Urodził się Stanisław Kalandyk, fizyk polski,  profesor Uniwersytetu Poznańskiego.

Był kierownikiem Zakładu Fizyki Wydziału Lekarskiego. Członek Komisji Matematyczno-Przyrodniczej Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Aresztowany 28 października 1939 roku pod zarzutem posiadania w zakładzie nadawczego aparatu radiowego, został rozstrzelany w nocy z 28 na 29 stycznia 1940 roku na dziedzińcu Fortu VII w Poznaniu. [Źródło: wikipedia]

1903 Urodził się Bronisław Dąbrowski – aktor, reżyser. Dyrektor teatrów, m.in. w Warszawie, Lwowie, Poznaniu i Krakowie. Ukończył studia na Wydziale Dramatycznym Konserwatorium w Poznaniu (1923). W teatrze zadebiutował w 1921 roku. W latach 1921-1925 był aktorem Teatru Polskiego w Poznaniu, następnie przez rok występował w warszawskim Teatrze Polskim. Zmarł 10 kwietnia 1992 roku.

1906 Zmarł Florian Stablewski, arcybiskup poznański i gnieźnieński i prymas Polski w latach 1891-1906, poseł do sejmu pruskiego.

Poszukiwał kompromisu w kwestii polskich spraw narodowościowych, w okresie strajków szkolnych (1901-1904, 1906) łagodził napięcia petycjami do cesarza niemieckiego. Jednocześnie ugodowość wobec zaborcy naraziła go na krytykę części społeczeństwa (m.in. skupionego wokół pism “Orędownik” i “Postęp”). Był przeciwny polonizacji Górnoślązaków. Został pochowany w katedrze poznańskiej.

1928 W Poznaniu urodził się Lech Ordon, polski aktor. Pierwsze kroki w zawodzie aktora stawiał przed wojną na scenie Teatru Polskiego w Poznaniu. Od 1946 występował w Teatrze Wojska Polskiego i Teatrze Powszechnym TUR w Łodzi, później na scenach warszawskich.

Grał m.in. w filmach: Nie lubię poniedziałku jako Ksiądz, opiekun zespołu ludowego, Stawka większa niż życie, Niewiarygodne przygody Marka Piegusa.

W wywiadzie dla Super Expressu z 23 czerwca 2010 mówił, że wojna zabrała mu lata młodzieńcze.

Najpierw drapnął mnie Arbeitsamt, niemiecki urząd pracy. Zacząłem pracować jako goniec… Niemcy mieli czas na wszystko, i na wojnę, i na budowę ogrodu zoologicznego. Ja w tej firmie budującej ogród pracowałem. Pracowali też Żydzi. Jacy oni byli zmarnowani, jakie to było upodlenie.

Nie wiem, czy władze Poznania wiedzą, że na stadionie miejskim, pod trybunami Niemcy trzymali Żydów. I ja widziałem, jak któregoś dnia na środku boiska, pod kontrolą gestapowców, Żydzi wieszali Żydów. Niemcy brzydzili się ich dotykać, mieli fioła na punkcie chorób zakaźnych.

Później zacząłem pracować w miejscu, gdzie dzisiaj odbywają się Targi Poznańskie. A potem alianci zaczęli nas bombardować, więc wywieziono nas pod Ryczywół, ok. 50 km od Poznania (…) Po zakończeniu wojny wzięliśmy z kolegą swój tobołek, i zimą pieszo wróciliśmy do Poznania.

Byłem chory, wyglądałem okropnie, miałem 36 czyraków na ciele, z awitaminozy. Czy ja mogłem wtedy przypuszczać, że jak wojna się skończy, jak założę rodzinę, to potem jeden z moich z synów, Krzysztof, ożeni się z Niemką? Nie mogłem przypuszczać. Dziś Krzysztof z rodziną szczęśliwi mieszkają w Monachium.

1940 W Warszawie miała miejsce inauguracja roku akademickiego na tajnym Uniwersytecie Ziem Zachodnich utworzonym przez wysiedlonych profesorów Uniwersytetu Poznańskiego.

1946 Przemianowanie ulicy Jasnej w Poznaniu na Roosevelta i placu Świętokrzyskiego na plac Hoovera.

1948 W Poznaniu zmarł Raul Koczalski – polski pianista i kompozytor; znany przede wszystkim ze znakomitych interpretacji i wykonań utworów Fryderyka Chopina.

W 1896 r. obchodził w Lipsku swój tysięczny koncert. Jako dwunastolatek dał koncert przed szachem perskim Nasser-ed-Dinem, który – zachwycony talentem chłopca – pozwolił mu nosić zaszczytny tytuł Pianisty Nadwornego i udekorował go orderem „Lwa i Słońca”. Równie zaszczytnymi tytułami obdarowywali Koczalskiego także sułtan turecki, król hiszpański i inni.

Na początku lutego 1911 r. przyjechał do Poznania, gdzie jego koncert przyjęto bardzo entuzjastycznie.

II wojna światowa zaskoczyła pianistę w Śmiełowie, majątku Józefa i Marii Chełkowskich. Uciekając, przedostał się do Czernika, a następnie do Berlina. Podczas wojny tej był represjonowany przez władze niemieckie, zabroniono mu m.in. występów publicznych, a także opuszczania Berlina, jednak Koczalski nadal organizował koncerty dla przyjaciół i uczniów. W Polsce posądzano go tymczasem o kolaborację z hitlerowcami, jednak zarzuty te nie potwierdziły się. Całe życie z wyjątkiem kilku lat dzieciństwa i czterech lat przed śmiercią Koczalski przebywał poza granicami Polski.

Po wojnie, w 1945 r. powrócił do kraju i został profesorem klasy fortepianu w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu i Warszawie. Nadal prowadził ożywioną działalność koncertową. Na 1949 r. planował liczne występy z okazji 100 rocznicy śmierci Fryderyka Chopina. Miał atak serca 23 listopada 1948 r. w budynku uczelni, kiedy przygotowywał się do koncertu. Następnego dnia zmarł w szpitalu. Pośmiertnie odznaczono Koczalskiego Krzyżem Oficerskim Polonia Restituta. Jego ciało spoczywa na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan na Wzgórzu Św. Wojciecha w Poznaniu (po ekshumacji 26 marca 1959 r. z Cmentarza Jeżyckiego). [źródło i bibliografia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Raul_Koczalski]

ZDARZYŁO SIĘ 24 LISTOPADA

1227 Podczas zjazdu książąt w Gąsawie został zamordowany w łaźni książę Leszek Biały, a Henryk Brodaty odniósł ciężkie rany. Zabójstwo zlecił Świętopełk gdański, chcący uwolnić się od polskiego panowania.

1632 Urodził się w Amsterdamie Benedictus Baruch de Spinoza, filozof holenderski. Autor “Etyki”. Jego filozofię cechowały racjonalizm i indywidualizm, determinizm oraz tendencje panteistyczne i materialistyczne. Stworzył system filozoficzny oparty na pojęciu jednej, wiecznej i wszechogarniającej substancji zwanej naturą lub bogiem. W etyce głosił moralność autonomiczną. Zmarł 21 lutego 1677 roku.

1642 Niderlandzki żeglarz Abel Janszoon Tasman odkrył wyspę u południowo – wschodnich wybrzeży Australii. Wyspę nazwano Tasmania.

1644 W Warszawie stanęła kolumna z posągiem króla Zygmunta III Wazy, który przeniósł stolicę z Krakowa do Warszawy. Pomnik ufundował jego syn król Władysław IV. Posąg ten był pierwszym świeckim pomnikiem publicznym Warszawy.

1838 W Paryżu na wniosek Jana Ursyna Niemcewicza powstała Biblioteka Polska.

1859 W Anglii ukazała się praca Charlesa Darwina “O Powstawaniu Gatunków Drogą Doboru Naturalnego”, w której zawarte są główne tezy teorii ewolucji.

1864 Urodził się Henri de Toulouse – Lautrec, malarz francuski. Od dzieciństwa był kaleką w wyniku wielokrotnego złamania nóg. W Paryżu przebywał we wszystkich miejscach zabaw na Montmatrze, gdzie poznał największych malarzy. Tam czerpał natchnienie, które temu mistrzowi plakatu i litografii zapewniło sławę.

1874 Joseph Glidden skonstruował i opatentował drut kolczasty.

1891 Urodziła się Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, poetka i dramatopisarka. Córka sławnego malarza Wojciecha Kossaka. Autorka zbiorów “Niebieskie migdały”, “Różowa magia”, “Pocałunki”, komedii: “Szofer Archibald”, “Zalotnicy niebiescy”, dramatu “Baba-Dziwo”. Zmarła 9 lipca 1945 roku

1904 W Stockton w USA przeprowadzono pierwsze próby z traktorem na gąsienicach. Nowy model trafił na rynek w 1906 roku.

1908 Urodził się Aleksander Ford, reżyser filmowy. W 1943 roku zorganizował w ZSRR Czołówkę Filmową Wojska Polskiego, dla której reżyserował filmy dokumentalne. Do jego najważniejszych filmów należą: “Ulica Graniczna”, “Piątka z ulicy Barskiej” oraz “Młodość Chopina”, „Krzyżacy”. Zmarł na emigracji 4 kwietnia 1980 roku.

1916 Zmarł Hiram Stevens Maxim, amerykański przedsiębiorca. Jest między innymi wynalazcą wiatrówki, tłumika strzeleckiego (po niezbędnych przeróbkach zaadaptowanego jako tłumik samochodowy), pułapki na myszy i autorem pomysłu użycia włókna węglowego jako żarnika w żarówce. O wiele swych wynalazków toczył spory o prawa do patentów z Thomasem Edisonem – łącznie miał prawa do 271 patentów. Jego najbardziej znanym wynalazkiem jest jednak skonstruowany w 1885 roku karabin maszynowy noszący jego imię i stanowiący podstawę uzbrojenia wielu armii świata do lat 30. XX wieku, produkowany i następnie rozwijany w wielu krajach.

1933 Premiera filmu ” Każdemu wolno kochać” Obsada: Adolf Dymsza, Mariusz Maszyński, Mira Zimińska, Józef Orwid, Józef Kondrat, Ludwik Fritsche.

1947 Urodził się William Dwight Schultz, amerykański aktor. Największą sławę przyniosły mu role: Murdocka w serialowym hicie lat 80. Drużyna A oraz Reginalda Barclaya w Star Trek.

1955 Urodził się Emir Kusturica, bośniacki reżyser filmowy.

1961 Urodził się Kuba Sienkiewicz, kompozytor, autor tekstów, lider, wokalista i gitarzysta grupy Elektryczne Gitary.

1968 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: „Love Child” – Diana Ross & The Supremes.

1977 Thor Heyerdahl antropolog norweski, wyruszył wraz załogą na tratwie z trzciny na wyprawę, którą udowodnił że Sumerowie udawali się morzem do Indii i Afryki.

1983 Urodziła się Karolina Malinowska, polska modelka, żona Oliviera Janiaka.

1984 Powstało OPZZ, Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych.

1985 Numer 1 amerykańskiej listy przebojów: „Separate Lives” – Phil Collins & Marilyn Martin. Utwór pochodzi z filmu „White Nights – Białe noce” i był nominowany do Oscara.

1985 Zmarł László Bíró, węgierski dziennikarz, wynalazca długopisu (ur. 1899).

1991 Zmarł na AIDS w wieku 45 lat Freddie Mercury, wokalista grupy Queen
Urodził się jako Frederick Bulsara 5 września 1946 roku w Zanzibarze w Afryce. Z formacją Queen debiutował w 1973 roku. Największe przeboje zespołu to: “Bohemian Rhapsody”, “We Are The Champions”, “Another One Bites The Dust”, “Radio Ga Ga” oraz “Innuendo”. Jego solowe dokonania to m.in. single “Love Kills”, “I Was Born To Love You” i “The Great Pretender”. Razem z Monserat Caballle, divą operową nagrał także utwór “Barcelona”.

1994 Po koncercie grupy Golden Life w Hali Stoczni Gdańskiej wybuchł pożar, w wyniku którego trze osoby zginęły, a ponad sto zostało ciężko poparzonych.

1995 Irlandczycy w referendum opowiedzieli się za legalizacją rozwodów zabronionych od ponad 70lat (50.28% do 49.72 %)

2002 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: “Dirty” – Christina Aguilera; UK Top Album: “Escapology” – Robbie Williams.

Imieniny obchodzą: Emma, Flora, Jan, Franciszek, Gerwazy, Protazy, Gerard

Emma, imię niemieckie, przekształcenie imion Erma lub Irma.

Flora to imię rzymskiej bogini kwiatów i kwitnienia Jest kobietą kulturalną, wnikliwą i ma melancholijne usposobienie. Konserwatystka lubiącą przyrodę i dobre książki. Oddana domowi i rodzinie.

Jan to imię o hebrajskim rodowodzie, które znaczy: Bóg jest łaskawy. Osoba o tym imieniu jest dobra, sprawiedliwa, pracowita, szanująca kulturę i doświadczenia ludzi. Jest dobrym rzemieślnikiem, artystą, potrafi łączyć tradycję z nowoczesnością. Uchodzi za dobrego pedagoga i wychowawcę. Swą naturą ujmuje ludzi, jest szczery, hojny. Lubi podróże, kocha przyrodę.