KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 24 LUTEGO

24 LUTEGO Słońce w znaku Ryb

Święto Narodowe Estonii. Rocznica proklamowania niepodległości w 1918 r.

Człowiek urodzony 24 lutego jest oddany życiu towarzyskiemu. Chętnie świadczy innym przysługi i poświęca się dla przyjaciół. Wzajemnie też jego przyjaciele darzą go uznaniem i chętnie pomagają w przejściach życiowych. Najczęściej okazuje jakieś zdolności artystyczne, jest wielkim zwolennikiem sztuki a szczególnie teatru.

Dzisiejsze urodziny dają dwa zupełnie różne typy. Jeden – to człowiek przeciętny, bierny, obojętny, niczym nieprzejmujący się i trwający w apatii. Drugi – bystry i zdolny, przejęty jest pragnieniem pomagania innym i potrafi obarczyć się wielką odpowiedzialnością, skoro może w ten sposób stać się pożyteczny dla społeczeństwa. Wówczas okazuje najlepsze cechy swego charakteru, ale jednocześnie ogarnia go obawa, aby nie dopuścił się jakichś pomyłek brzemiennych w skutki.

Imieniny obchodzą: Izabela, Polikarp, Roman, Damian, Marek, Maciej, Sergiusz

Cytat dnia: Być zakochanym – nieprzyzwoicie przeceniać różnicę między jedną kobietą a drugą. Stanisław Jarzyna

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1829 Edward Raczyński przesłał statut biblioteki wraz z listem królowi Fryderykowi Wilhelmowi III do akceptacji.

Prosił też pruskiego monarchę o opiekę nad poznańską książnicą. Dokumentem z 24 stycznia 1830 r. król uczynił zadość prośbie Raczyńskiego. Co więcej, uwolnił bibliotekę od podatków i opłat stemplowych oraz przyznał jej prawo do obowiązkowego egzemplarza wszelkich wydawnictw, ukazujących się w Wielkim Księstwie Poznańskim.

“Niżej podpisany, przeięty chęcią ułatwienia każdemu środków nabywania nauki i wiadomości, zakłada w Poznaniu, w mieyscu swego urodzenia Bibliotekę Publiczną, którą wraz z domem w tym celu przy pl. Wilhelma pod numerem 134, wystawionym, ze wszystkiemi znayduiącemi się obecnie książkami oraz funduszami na wyposażenie iey przeznaczonemi, temuż miastu tytułem własności w wieczne nadaje posiadanie.

1874 W Poznaniu powstało Towarzystwo Akcyjne „Ogród Zoologiczny” – takie były początki poznańskiego cologu (w gwarze poznańskiej – ogrodu zoologicznego).

Początki Zoo w Poznaniu sięgają roku 1871, kiedy to grupa kręglarzy, stałych bywalców restauracji dworcowej Kolei Stargardzko-Poznańskiej na Jeżycach, postanowiła uczcić 50. urodziny prezesa kółka kręglarskiego ofiarowując mu niezwykły prezent. Przyjaciele umówili się, że każdy ofiaruje solenizantowi jakieś zwierzę, które spotka na terenie miasta albo w jego najbliższej okolicy (wykluczając konie, woły, krowy i psy).

W ten oto sposób w ogrodzie restauracyjnym zebrano: świnię, kozę, barana, kota, królika, wiewiórkę, gęś, kaczkę, kurę, pawia, a także tresowanego niedźwiedzia i małpę, nabyte od wędrownych Cyganów. Ów skromny zwierzyniec uzupełniany darami od mieszkańców Poznania, stał się zaczątkiem przyszłego ogrodu zoologicznego.

Na jego utrzymanie przez pierwsze lata pieniądze czerpano z wprowadzenia już opłat za wstęp oraz z dobrowolnych datków. W 1873 opiekujący się menażerią, stanęli w obliczu dużych trudności finansowych, gdyż utrzymanie zwierzyńca pochłaniało coraz większe pieniądze.

Aby temu zapobiec 24 lutego 1874 zawiązało się Towarzystwo Akcyjne Ogród Zoologiczny, jednak do jego formalnego utworzenia nigdy nie doszło. W 1875 dokonano zmiany o charakterze organizacyjnym tworząc Stowarzyszenie Ogród Zoologiczny (niem. Verein Zoologischer Garten), składające się z 15 członków, które przetrwało do wybuchu wojny światowej.

W zarządzie, co było ewenementem w owych czasach, zasiedli zarówno Niemcy, Polacy, jak i Żydzi, byli wśród nich: Franciszek Chłapowski, Ludwik Frankiewicz, hrabia Wawrzyniec Benzelstierna-Engeström. W 1877 zwierzyniec przyjął oficjalnie nazwę Ogród Zoologiczny, co uwidocznione zostało w dwujęzycznym napisie nad wejściem (po polsku i niemiecku) [źródło: wikipedia, bibliografia: J. Urbański i A. Taborski (praca zbiorowa pod red.); Ogród Zoologiczny w Poznaniu, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa – Poznań 1975, L. Banach, R. Ratajszczak, A. Taborski; 125 lat Ogrodu Zoologicznego w Poznaniu; Poznań 1999]

Ogród zoologiczny (stare ZOO) na Jeżycach w Poznaniu.

Gwiazdą ZOO przez wiele lat była Słonica Kinga. Do Poznania przyjechała 8 września 1955 r. z Indii jako dwulatka i była to niemała sensacja w mieście. Tłumy gości oblegały ogród zoologiczny, a „Gazeta Poznańska” ogłosiła konkurs na imię. Z 250 tys. listów, które nadeszły wybrano imię „Kinga”. Na zdjęciu widzimy też słonia – przedwojennego ulubieńca poznaniaków, tu podczas wycieczki uczniów z Zakładu Dla Dzieci Głuchoniemych na Śródce, fot. Stanisław Wiktor, Adam Adamkiewicz, archiwum Cyryl

1936 Miejski Komitet Obywatelski zarządził w okresie od 24 lutego do 4 marca 1936 r. “Tydzień zbiórek odzieży i darów w naturze dla bezrobotnych”.

Utworzono osiem drużyn, z których każda składała się z urzędnika miejskiego (kierownika drużyny), dwóch żołnierzy, jednego lub dwóch bezrobotnych i trębacza oraz konnego wozu. Każda z grup objeżdżała jedną dzielnicę miasta. Zebrano tysiące sztuk odzieży i obuwia, których wartość oszacowano na 50 000 zł, i rozdzielono między instytucje charytatywne oraz Biuro Funduszu Pracy, które przekazały je bezrobotnym.

Zbiórkom pieniędzy i darów w naturze towarzyszyła rozbudowana akcja propagandowa. W gazetach i w radio publikowano komunikaty i odezwy. Do wszystkich teatrów poznańskich Miejski Komitet Obywatelski wysłał teksty przemówień, które były odczytywane przez aktorów w czasie przerw w spektaklach, wzywały one do ofiarności na pomoc dla 50 000 poznaniaków pozbawionych środków do życia, których “nędza doszła już do tak strasznych rozmiarów, że już czas naprawdę ostatni ku spieszeniu im z jak najwydatniejszą pomocą [….] Tu idzie już nie o pomoc, ale o ratunek”

Organizowano pochody bezrobotnych z odpowiednimi transparentami, na placu Wolności ustawiano “termometr ofiarności społecznej”, pod którym co dzień koncertowała orkiestra wojskowa; rozwieszano transparenty, afisze itp.

Na podstawie: Edmund Makowski, Bezrobotni w Poznaniu w latach 1929-1939, KMP 1/1976

1937 Odbył się w Poznaniu I Ogólnopolski Zjazd Przeciwżebraczy.

Uczestniczyli w nim przedstawiciele blisko 60 gmin, dzieląc się swymi doświadczeniami w zwalczaniu żebractwa i postulując nowe rozwiązania np. wprowadzenie ustawowego zakazu udzielania datków w gotówce i karania nie tylko osób żebrzących, które przyjmują datek, ale i tych, które datek wręczają. W Polsce, na przełomie XVI i XVII w., żebractwo było zalegalizowane. Każdy żebrak miał założoną przez władze miejskie kartotekę, będącą swoistym zezwoleniem na zbieranie datków. Poza granicami miasta uprawnienie to traciło moc. W ten sposób ilość żebrzących była regulowana i dostosowana do wielkości aglomeracji. W okresie międzywojennym obowiązywało w Polsce rozporządzenie Prezydenta RP z 1927 roku o zwalczaniu włóczęgostwa i żebractwa, karząc te wykroczenia aresztem do jednego miesiąca. Dodatkowo żebraków i włóczęgów zdolnych do pracy można było umieszczać w domach pracy przymusowej.

1940 W Kraju Warty ustalono godzinę policyjną dla ludności polskiej (20:00-6:00).

1941 Zmarł Emil Zegadłowicz, poeta, powieściopisarz i dramaturg.

W latach 1929-1931 mieszkał w Poznaniu, pracując jako kierownik literacki Teatru Polskiego, doradca Księgarni św. Wojciecha, redaktor czasopism.

W 1927 roku w Poznaniu powstała szkoła dramatyczna, zwana Studiem Teatralnym przy Teatrze Polskim, którą założyła aktorka i reżyserka teatralna Nuna Młodziejowska-Szczurkiewiczowa, która wraz z mężem – Bolesławem Szczurkiewiczem, również aktorem, kierowała Teatrem Polskim, a wcześniej kilkoma innymi teatrami, m.in. w Wilnie, Moskwie i Kijowie.

Studiem Teatralnym Młodziejowska-Szczurkiewiczowa kierowała wraz z Emilem Zegadłowiczem i Stanisławą Wysocką. Zegadłowicz był pisarzem, poetą, redaktorem i tłumaczem literatury niemieckiej. W 1927 roku przeniósł się do Poznania, gdzie pełnił funkcję kierownika literackiego Teatru Polskiego i dyrektora programowego rozgłośni Polskiego Radia. Był też doradcą Księgarni Świętego Wojciecha i redaktorem naczelnym tygodnika „Tęcza”. [Na podstawie: http://poznanskiehistorie.blogspot.com]

Zenon Kosidowski, Stanisława Wysocka, Emil Zegadłowicz. Poznań, około 1930 roku

1952 Zmarł Tadeusz Bolesław Vetulani, biolog i zootechnik, profesor Uniwersytetu Poznańskiego, w zakresie szczegółowej hodowli zwierząt, inicjator prac hodowlanych nad restytucją tarpana leśnego, badacz konika polskiego.

W latach 1922–1929 opublikował kilka prac na temat konika polskiego dzięki czemu wprowadzono określenie „konik polski” do literatury hipologicznej. Przyjęta została również jego hipoteza, zakładająca, że konik polski wywodzi się od odrębnej formy zoologicznej dzikiego konia, tarpana typu leśnego.

W lutym 1936 roku, z jego inicjatywy założono Zwierzyniec Koników Polskich w Puszczy Białowieskiej, co zapoczątkowało prace hodowlane nad restytucją tarpana leśnego w warunkach rezerwatowych.

Podczas II wojny światowej Vetulani przebywał w Krakowie. Wówczas z Białowieży wywieziono wtedy do Niemiec około 30 koników. W latach 1940–1943 pracował w charakterze referenta Polskiego Czerwonego Krzyża w Krakowie. Był rzecznikiem organizacji wobec władz okupacyjnych. Przypadło mu także zadanie opieki nad polskimi jeńcami wojennymi.

Wcześniej Tadeusz Vetulani odrzucił wszelkie propozycje współpracy z nazistami, uwarunkowane zadeklarowaniem narodowości włoskiej, a kierowane do niego jako do wybitnego profesora, dobrze znanego w niemieckim środowisku naukowym. Odmówił również wstąpienia do komisji powołanej w celu inspekcji grobów katyńskich, nie chcąc służyć propagandzie niemieckiej.

[Źródło: Kronika Miasta Poznania, 1951-56, R.24]

1965 Przy ulicy Starołęckiej w Poznaniu otwarto Technikum Samochodowe i zasadniczą szkołę zawodową.

ZDARZYŁO SIĘ 24 LUTEGO

1296 Papież Bonifacy VIII wydał bullę “Clericis laicos”. Pod karą ekskomuniki zakazywał władzom świeckim opodatkowywania Kościoła, a duchowieństwu zabraniał płacenia jakichkolwiek danin bez zgody papieża.

1530 Karol V został koronowany w Bolonii na Cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego przez papieża Klemensa VII. Był to zarazem ostatni przypadek, gdy papież koronował władcę na tron cesarski.

1704 Zmarł Marc-Antoine Charpentier, francuski kompozytor. Twórca licznych oratoriów, między innymi “In nativitatem Domini nostri Jesus Christi canticum”, “Judicium Salomonis”, kantat, mszy.

1802 Urodził się Fiodor Inoziemcew – rosyjski lekarz, założyciel i redaktor “Moskiewskiej gazety medycznej”; jego imieniem nazwano krople do dziś stosowane przy bólach brzucha.

1804 Francuz Nicolas Appert otworzył w Paryżu pierwszy w świecie sklep, w którym sprzedawał wyprodukowaną w swojej pracowni żywność w butelkach – prototyp dzisiejszych konserw.

1848 W Londynie ukazał się Manifest Komunistyczny Karola Marksa i Fryderyka Engelsa.

1854 Po raz pierwszy użyto w USA pocztowego znaczka perforowanego.

Po raz pierwszy znaczki pocztowe zostały wprowadzone przez Biuro Pocztowe Francoisa Velayera w Paryżu w 1653 roku. Były one wybijane na kwitach opłaty pocztowej. Pierwszym znaczkiem perforowanym był Penny Red, który pojawił się w obiegu w lutym 1854 roku. Pomysłodawcą był Henry Archer, który w 1847 roku zbudował pierwszą maszynę do perforacji. Maszyna robiła tylko nacięcia wzdłuż boków znaczka. Pod koniec 1848 roku Archer udoskonalił konstrukcję i maszyna była w stanie wybijać w papierze rzędy małych dziurek. Pierwsze przyklejane znaczki pocztowe wydrukował James Chalmers w swojej drukarni w Dundee w sierpniu 1834 roku. 2 X 1839 roku Chalmers posłużył się jednym ze swoich dwupensowych znaczków, wysyłając list do sekretarza Głównego Urzędu Pocztowego. Był to pierwszy list z naklejonym znaczkiem przesłany drogą pocztową. Pierwszymi znaczkami pocztowymi, które pojawiły się w obiegu były tzw. Penny Blacks i Twopenny Blues. Oficjalnie zostały wypuszczone przez Główny Urząd Pocztowy 6 maja 1840 roku.

1871 John Muray wydał w Londynie dzieło Karola Darwina „O pochodzeniu człowieka”.

1885 Urodził się Stanisław Ignacy Witkiewicz “Witkacy”, pisarz malarz, filozof, twórca teorii “czystej formy”. Autor dramatu “Szewcy”, powieści “Nienasycenie”, malarskich kompozycji fantastyczno-symbolicznych i portretów. Zmarł śmiercią samobójczą 18 września 1939 roku.

1887 Paryż i Bruksela zostały pierwszymi w świcie stolicami połączonymi kablem telefonicznym.

1920 Pierwszą mowę wygłosiła Lady Astor, pierwsza kobieta w brytyjskim parlamencie.

1928 Decyzją prezydenta RP utworzono Bibliotekę Narodową.

1933 Nakręcono pierwszy w Polsce, w pełni udźwiękowiony film “Każdemu wolno kochać”.

1938 W zakładach Du Ponta w Arlington wyprodukowano po raz pierwszy nylon. W pierwszej kolejności użyto go do wyrobu nici dentystycznych.

1950 Urodziła się Martyna Jakubowicz, wokalistka polska znana m.in. z piosenki „W domach z betonu nie ma wolnej miłości”.

1954 Premiera filmu “Piątka z ulicy Barskiej”. Reżyseria Aleksander Ford, scenariusz Kazimierz Koźniewski.

1955 Urodził się Steven Jobs, współzałożyciel Apple Computer.

1969 Do Gdyni powrócił ze swego ostatniego rejsu M/S “Batory”. Pod polską banderą pływał 33 lata.

1973 Amerykańska grupa The Byrds zagrała swój pożegnalny koncert w Passaic w stanie New Jersey.

1981 Brytyjski następca tronu książę Walii Karol ogłosił swoje zaręczyny z Dianą Spencer.

1992 Pobrali się Kurt Cobaine, lider grupy Nirvana i Courtney Love, liderka grupy Hole.

1998 Elton John z rąk królowej brytyjskiej Elżbiety II otrzymał szlachecki tytuł “Sir”.

1999 NATO rozpoczęło naloty na Jugosławię, które trwały przez 3 miesiące. Chodziło o powstrzymanie czystek etnicznych dokonywanych przez serbskich żołnierzy na Kosowskich Albańczykach.

2000 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów “Amazed” – Lonestar; US Top Album “Supernatural” – Santana.

2001 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów “Stutter” – Joe & Mystikal; US Top Album “Hot Shot” – Shaggy.

2002 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: “World Of Our Own” – Westlife; UK Top Album: “The Very Best Of” – Sting & The Police.