KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 24 STYCZNIA

Słońce z znaku Wodnika

Togo – Dzień Gospodarczego Wyzwolenia

Urodzeni 24 stycznia posiadają wiele praktycznych cech, które ułatwiają im życie; przede wszystkim są pracowici i dokładni w tym, co robią. Nadzór nad nimi nie jest potrzebny. Są doskonałymi fachowcami, którzy potrafią wykonać wiele prac za trudnych dla innych. Komplementy i pochwały nie przewracają im w głowie, gdyż mają własne poczucie wartości. Są czuli na punkcie godności osobistej. Mają dużą odporność psychiczną, do czego przyczynia się ich wielka siła fizyczna. O ile są przekonani do jakiejś sprawy, wówczas stają się uparci i nieustępliwi.

.Cytaty na dziś:
• Każdy akt przemocy, nawet konieczny, jest nieprzyjemny. Arystoteles
• Przeciętny Brytyjczyk lubi seks, lecz woli myśleć o seksie, niż go uprawiać. Vence Coleman
• Większość ludzi używa głowy nie do myślenia, lecz do potakiwania. Evelyn Waugh

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1776 W Królewcu urodził się Ernst Theodor Amadeus Hoffmann, niemiecki pisarz romantyczny, kompozytor, malarz, krytyk muzyczny.

Był autorem opowiadań łączących realizm z fantastyką, które wydał m.in. w tomach “Złoty garnek” i “Magnetyzer”, a także oper – “Undine” i utworów orkiestrowych. Jego twórczość literacka zainspirowała wielu muzyków: Schumanna, Offenbacha i Czajkowskiego.

Od roku 1800 pracował jako asesor rządowy w Poznaniu. Tam, 26 lipca 1802 w kościele Bożego Ciała (przy obecnej ulicy Krakowskiej) ożenił się z Marią Teklą Michaliną Rorer-Trzyńską, zwaną Misia. Była to młoda Polka z długimi rzęsami i promiennymi oczami, o wiele wyższa od Hoffmanna. Była tak dobra i cierpliwa, że akceptowała wszystko, co wyprawiał małżonek i wytrwała przy nim przez dwadzieścia lat.

Hoffmann znając język polski i mając liczne kontakty z Polakami, miał pozytywny stosunek do insurekcji kościuszkowskiej, nie był zwolennikiem rozbiorów Polski, a w opracowaniach swych preferował postać szlachetnego Polaka (der edle Pole) i sentymentalnego kochanka.

1822 We wsi Piotrowo (dziś część Poznania) urodził się Felicjan Odrowąż Sypniewski, botanik, entomolog, malakolog, algolog i filozof.

Jego przełomowe studia nad okrzemkami i publikacje naukowe stały się podwalinami malakologii oraz wpłynęły na kolejne pokolenia polskich przyrodoznawców. Jego praca zrobiła tak duże wrażenie w świecie naukowym, że dziekan Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego zaproponował badaczowi objęcie katedry zoologii. Skromny botanik odmówił jednak objęcia stanowiska ze względu na brak stopni naukowych. Był także jednym z ojców-założycieli Wydziału Przyrodoznawstwa Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk oraz jego jednogłośnie wybranym pierwszym dyrektorem. W późniejszych latach skupił się na studiowaniu alg, a następnie wodorostów.

Podczas swoich badań nazbierał i zakonserwował (używając własnej, cenionej do dzisiaj metody konserwacji) ponad 10000 eksponatów samych tylko motyli i pająków, z których wiele jest jedynymi zachowanymi do dzisiaj przedstawicielami wymarłych już gatunków.

Ta gigantyczna kolekcja była wielokrotnie rozkradana, najpierw podczas I wojny światowej przez Niemców w 1918 roku, następnie aż trzykrotnie w ciągu kilku lat: ponownie przez Niemców w 1940 i 1944 podczas II wojny światowej, oraz przez Rosjan w 1945 roku, gdy pozostałe resztki kolekcji zostały wywiezione już po zakończeniu wojny przez Armię Czerwoną. Okazy z tej kolekcji do dzisiaj znajdują się w wielu europejskich muzeach i uniwersytetach, głównie w Rosji i Niemczech, a także w rękach prywatnych kolekcjonerów.

1846 Urodził się Roman May, chemik i przemysłowiec poznański.

W roku szkolnym 1875/76 uczył chemii w gimnazjum realnym w Poznaniu, jednak zwolniono go za nieodmawianie modlitwy w języku niemieckim. Po tym epizodzie wyjechał do Saksonii, w okolice Drezna, do fabryki chemicznej. Zapoznawszy się z tamtejszymi metodami wrócił do Poznania i dzięki pomocy finansowej teścia, Antoniego Kratochwila, zbudował dobrze prosperującą fabrykę nawozów fosforowych na Starołęce. W późniejszym okresie działalność zakładu została przeniesiona do Lubonia. Jego córka, Stanisława, była żoną Cyryla Ratajskiego.

Roman May działał również w licznych towarzystwach, wśród których najważniejszym było Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, w którym od 1883 pełnił funkcję kierownika zbiorów przyrodniczych, a od 1886 był sekretarzem Wydziału Przyrodniczego. W ramach PTPN często prowadził bezpłatne wykłady z geologii, chemii i biologii. Poza tym w latach 1882-84 prowadził kursy gorzelniane przy Wyższej Szkole Rolniczej w Żabikowie.

Zdjęcie: Wizerunek Romana Maya na cokole pomnika “Siewca” dłuta Marcina Rożka w Luboniu, fot: wikipedia

1884 Urodził się Kazimierz Zenkteler, dowódca frontu zach. powstania, wielkopolskiego ppłk Wojska Polskiego.

28 grudnia przystąpił do organizowania sił powstańczych na terenie zach. Wielkopolski. 5 stycznia był autorem akcji powstańczej, która doprowadziła do opanowania Wolsztyna. W ręce dowodzonych wtedy przez niego powstańców wpadła broń z dużą ilością amunicji oraz całkowite urządzenie szpitala wojskowego. We wniosku o odznaczenie Orderem Virtuti Militari stwierdzono, że mimo nie wyleczonych ran prowadził (o kiju) walki o Wolsztyn, Nowy Tomyśl i Zbąszyń.

Podczas wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. dowodził, równocześnie awansując, 7 Rezerwową Wielkopolską Brygadą Piechoty, a następnie 23 Dywizją Piechoty. W czasie powstań śląskich wspierał materiałami wojennymi POW Górnego Śląska. www.27grudnia.pl

1908 W Stanisławowie urodziła się Barbara Ludwiżanka, aktorka teatralna i filmowa.

Ukończyła Szkołę Aktorską przy Konserwatorium Muzycznym w Poznaniu. Na teatralnej scenie debiutowała już w 1924 w Teatrze Polskim w Poznaniu, którego aktorką pozostała do roku 1937; z wyjątkiem lat 1930–1934, kiedy to grała w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie.

Gdy miała 15 lat, postanowiła dopełnić przeznaczenia. Egzamin do studium dramatycznego przy poznańskim konserwatorium zdała celująco i niemal od razu zaczęła występy w poznańskich teatrach, z początku na afiszach zaznaczona jedynie trzema gwiazdkami, gdyż ZASP pilnował, by pod nazwiskiem pojawiali się tylko dyplomowani aktorzy.

Po roku miała już za sobą prawdziwy debiut, w “Don Juanie” w Teatrze Polskim, od razu robiąc piorunujące wrażenie na partnerującym jej słynnym aktorze Wojciechu Brydzińskim. Zżerała ją wtedy potworna trema. Wiedziała, że ojciec przed występem brał zawsze jakieś tabletki na chrypkę, i uznała, że jej z pewnością pomogą się rozluźnić. Przed wyjściem na scenę władowała sobie więc do buzi całą garść. “Były to spore kulki, których nie zdążyłam połknąć. Kiedy przerażona miałam wypowiedzieć swoją kwestię, nieszczęsne kulki wypadły mi z ust i potoczyły się po scenie ku zupełnemu osłupieniu Brydzińskiego” – wspominała ten występ.

Od “pierwszych naiwnych” – jak to określała – przeszła szybko do ról amantek. “Stwarzałam taką aurę wokół postaci partnera, że zaczynał mi się on odrobinę podobać… I musiałam być chyba dosyć sugestywna, skoro pytano mnie czasem, czy partner, z którym gram, nie jest przypadkiem moją sympatią w życiu prywatnym”.

Tak właśnie stało się, gdy po 4 latach na deskach krakowskiego Teatru im. Słowackiego w 1934 r. wróciła do Poznania. Władysław Hańcza był wtedy początkującym aktorem, a także mężem jej koleżanki, aktorki Heleny Chanieckiej i ojcem rocznego synka. “Wtedy Hańcza ani mi się śnił!” – zaklinała się, ale po kilku wspólnych występach zaczął. “Byłam jego sceniczną amantką, aż doszło do prawdziwych oświadczyn. Władek twierdził, że z pierwszą żoną stanowili niedobraną parę, co ona o tym sądziła – nie wiem” – mówiła. Odtąd zawsze byli już razem, na chwilę rozdzieliła ich tylko wojna.

[Źródło: https://film.interia.pl/wiadomosci/news-barbara-ludwizanka-widzowie-zapraszali-ja-na-sluby-i-chrzcin,nId,2405798]

[Barbara Ludwiżanka i Marian Godlewski, w spektaklu “Dożywocie” A. Fredry w Teatrze Polskim, marzec 1927, fot. NAC – domena publiczna

Na ekranie pojawiła się już w latach 20. Po wojnie do ról filmowych powróciła dopiero w 1963. Swoje najsłynniejsze filmowe kreacje stworzyła w Sublokatorze (1966; reż. Janusz Majewski), Nocach i dniach (1975; reż. Jerzy Antczak), Seksmisji (1983; reż. Juliusz Machulski). Wielokrotnie występowała w audycjach Polskiego Radia oraz w spektaklach Teatru Telewizji. [wikipedia]

1976 Rozpoczyna swoją działalność Akademickie Radio Winogrady, będące kontynuacją Akademickiego Studia Radiowego.

Z dotacji celowej Ministra Szkolnictwa Wyższego zakupiony został półprofesjonalny sprzęt. Zespół dziennikarzy dobierany jest szczególnie krytycznie (to właśnie z tego grona w latach 1977-1986 najwięcej osób przeszło do profesji w Polskim Radiu TV i prasie). Tworzony jest dobry program, docierający drogą kablową do niemal wszystkich akademików w Poznaniu, cieszący się wysokimi ocenami studenckich słuchaczy.

Poznań był jednym z najsilniejszych ośrodków radiofonii studenckiej, największe uczelnie posiadały swoje autonomiczne radiowęzły nadające łącznie program nawet dla kilku tysięcy żaków.

W domach studenckich działały m.in. uniwersyteckie Uni Radio, nadające z akademika Zbyszko przy ulicy Piątkowskiej, Akademickie Radio Winogrady Akademii Rolniczej, Radio Feniks należące do Akademii Ekonomicznej. Dwa ostatnie radiowęzły swoje studia miały w akademikach przy ulicy Dożynkowej. Dziś w eterze działa jedna studencka stacja; Radio Afera, którego właścicielem jest Politechnika Poznańska.

Zdjęcia: Krzysztof Orłowski [nasza-klasa.pl], legitymacja Piotra Cackowskiego [piotrcackowski.pl] i Mariusza Maxa Kolonko

1983 Premiera filmu Limuzyna Daimler – Benz w reżyserii Filipa Bajona.

Akcja filmu dzieje się w Poznaniu, 5 maja 1939 roku. W mieście krążą wieści o narastającej groźbie wybuchu wojny. Gimnazjaliści, bracia Michał i Andrzej Hahnowie spacerując ulicami dostrzegają zaparkowaną pod niemieckim konsulatem lśniącą limuzynę. Korzystając z nieuwagi portiera, wskakują do auta i lekkomyślnie ruszają w drogę, przed siebie… Za miastem zostają zatrzymani i poddani policyjnemu przesłuchaniu, pod zarzutem zamiaru porwania konsula Rzeszy w celu wyłudzenia okupu…

1988 W Akademickim Ośrodku Radiowym „Winogrady” Akademii Rolniczej wręczone zostały Laury „Czerwonej Róży” za rok 1987.

W kategorii dziennikarzy radiowych Laur zdobył Roman Czejarek (Akademickie Radio Pomorze), a za organizację studenckiego ruchu radiowego uznano Akademickie Radio „Winogrady”.  [Źródło: Kronika Miasta Poznania, rocznik RLVII, nr 2, s.141]

Zapytałem Romana Czejarka, dziś dziennikarza Polskiego Radia o formę nagrody. Jedynym finansowych bonusem było rozliczenie delegacji przez Politechnikę Szczecińską (taka była wtedy nazwa uczelni). To był klasyczny dyplom i uścisk ręki prezesa, precyzyjnie mówiąc chyba Przewodniczącego ZSP. Ja miałem wtedy dobry “nagrodowy” czas bo te dyplomy się sypały oczywiście za reportaże. Wtedy sądziłem, że taka przyszłość mnie czeka

2007 Zmarła Krystyna Feldman, polska aktorka (ur. 1920).

Uznawana była za mistrzynię drugiego planu. Wielką popularność przyniosła jej rola babki Rozalii w telewizyjnym serialu “Świat według Kiepskich”. Sławę na świecie zdobyła dzięki tytułowej roli w filmie “Mój Nikifor” Krzysztofa Krauzego, za którą została nagrodzona wieloma prestiżowymi nagrodami krajowymi i międzynarodowymi, m.in. na festiwalu w Gdyni i w Karlovych Varach. W czasie okupacji była łączniczką Armii Krajowej. Od 1983 roku była związana na stałe z Teatrem Nowym w Poznaniu.

Daniela Popławska i Krystyna Feldman w spektaklu Królowa piękności z Leenane – 1991 r. Foto: Bogusław Biegowski / Cyryl

ZDARZYŁO SIĘ 24 STYCZNIA

43 p.n.e. W bitwie pod Mutiną (Medyną) Marek Antoniusz ogłoszony wrogiem państwa rzymskiego poniósł druzgocącą klęskę w starciu z mordercą Cezara – Demiciusem Brutusem.

41 Zamordowano Kaligulę, [Germanicusa]. Miał 28 lat Pretorianie nowym cesarzem obwołali Klaudiusza.

1355 Król Węgier Ludwik Węgierski wydał w Budzie przywilej dla szlachty polskiej w zamian za uznanie jego sukcesji w Polsce po śmierci Kazimierza Wielkiego.

1574 W Międzyrzeczu odbył się wjazd Henryka Walezego do Polski.

1848 James Marshall odkrył w Sutter`s Mill samorodek złota, co wywołało amerykańską gorączkę złota.

1899 Humphrey O’Sullivan uzyskał patent na gumową podeszwę (rubber heel patented).

1902 Dania sprzedała Stanom Zjednoczonym Wyspy Dziewicze.

1921 W Toruniu urodził się Tony Halik (1921-1998) – dziennikarz, reżyser i producent filmowy.

1921 Urodził się Zygmunt Kęstowicz, aktor. Kreował role teatralne, także w teatrze Polskiego Radia – Stefan Jabłoński w “Jezioranach”, w telewizji: “Pora na Telesfora”, “Piątek z Pankracym”, w filmach: “Baza ludzi umarłych”, “Dwa żebra Adama” oraz serialu telewizyjnym “Klan”.

1924 St. Petersburg zostaje przemianowany na Leningrad.

1925 Rada Ministrów RP wydała ustawę o ustanowieniu Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie. Pierwszy taki pomnik zbudowano 5 lat wcześniej pod Łukiem Triumfalnym w Paryżu.

1934 W Lesznie urodził się Stanisław Grochowiak, poeta i dramaturg.
Uchodził za jednego z głównych twórców tzw. pokolenia Współczesności, akcentując swoją odrębność i bunt przy pomocy groteski oraz antyestetyzmu, zwanego turpizmem. Napisał m.in.: Menuet z pogrzebaczem (1958), Rozbieranie do snu (1959), Agresty (1963), Kanon (1965), Nie było lata (1969), Polowanie na cietrzewie (1972), Bilard (1975), Haiku-images (1978), Trismus (1958) i Karabiny (1965).

1936 Strajk studencki pod hasłami obniżki czesnego objął wszystkie polskie uczelnie.

1941 Urodził się Neil Diamond, amerykański wokalista, gitarzysta i kompozytor. Napisał tyle utworów, że sam nie był ich w stanie wszystkich nagrać. Jego piosenki nagrywali więc inni wykonawcy jak choćby Monkees – “I’m A Believer” – sprzedany w blisko dziesięciu milionach egzemplarzy, czy UB40 – “Red Red Wine” a także Four Tops, Elvis Presley, Ray Charles czy Aretha Franklin. Neil rozpoczynał karierę w roku 1954 w folkowej grupie Roadrunners, od 1961 działa już solo i nadal cieszy się wielką popularnością. Jego największe przeboje: “Sweet Caroline (Good Times Never Seemed So Good)” (1969), “Cracklin’ Rosie” (1970), “Song Sung Blue” (1972) i “You Don’t Bring Me Flowers” (1978 – duet z Barbrą Streisand).

1943 Urodziła się Sharon Tate, amerykańska aktorka, żona Romana Polańskiego, zginęła tragicznie w roku 1969.

1949 Urodził się John Belushi, aktor i muzyk amerykański. Dynamiczny i groteskowy komik popularność zdobył dzięki komedii muzycznej „Blues Brothers”, w której grał z Danem Aykroydem.

1958 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: “Jailhouse Rock” – Elvis Presley.

1961 Urodziła się amerykańska aktorka, niemieckiego pochodzenia Nastassja Kinski.

1965 Zmarł Winston Leonard Spencer Churchill, brytyjski mąż stanu. Premier w latach 1940-45 i 1951-55. Był uczestnikiem konferencji w Teheranie, Jałcie i Poczdamie. W 1953 r otrzymał literacką nagrodę Nobla. Jest uznawany za największego Brytyjczyka XX stulecia.

1971 Do strajkującej Stoczni szczecińskiej przybyła delegacja partyjno – rządowa z Wojciechem Jaruzelskim i Edwardem Gierkiem, który zapytał robotników: „No więc jak, pomożecie?”. Zakończenie protestu.

1974 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “You’re Sixteen” – Ringo Starr.

1976 Rosyjska gazeta “Czerwona Gwiazda” nazwała liderkę brytyjskiej Partii Konserwatywnej i późniejszą premier Margaret Thatcher, “żelazną damą” (“the iron lady”). Rosjanie byli pod wrażeniem wygłoszonego przez nią przemówienia na temat zagrożenia komunizmem. Pseudonim szybko stał się ulubionym zamiennikiem nazwiska Pani Thatcher dla dziennikarzy i felietonistów.

1984 Odbyła się publiczna prezentacja komputera Apple Macintosh.

1989 Ukazał się pierwszy raport dotyczący AIDS stwierdzający, że zakazić można się nie tylko podczas stosunków homo ale przede wszystkim heteroseksualnych.

1998 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: “All Around The World” – Oasis.

2001 Powstanie Platformy Obywatelskiej. PO została założona jako stowarzyszenie 24 stycznia 2001 roku – tego dnia w gdańskiej hali “Olivia” odbył się jej zjazd założycielski. 5 marca 2002 r. PO została zarejestrowana jako partia polityczna. Na czele twórców Platformy stanęło wówczas trzech polityków: Maciej Płażyński, Donald Tusk i Andrzej Olechowski, których określano wtedy mianem “trzech tenorów”.

2009 Lista Przebojów Programu Trzeciego, notowanie 1408: 1. Madonna – Miles Away, 2. The Killers – Human, 3. Grzegorz Tomczak i Iwona Loranc – Szukałem Cię Wsród Jabłek .

Imieniny obchodzą: Felicja, Rafał, Milena, Feliks, Franciszek, Tymoteusz, Babilas, Chwalibog, Salezy, Mirogniew, Urban

Felicja to żeńska forma imienia Feliks, – czyli „szczęśliwa”, „życzliwa”

Rafał to polska forma imienia Rafael, używana od XII wieku, także w formach Rafałko i Rachwał. Imię Rafał ma hebrajskie pochodzenie i oznacza “Bóg uzdrowił, wyleczył”. Mężczyzna o tym imieniu jest jest stateczny, dobrze ułożony i cierpliwy. Nie jest skory do nauki i z trudem zdobywa zawód. Jest koleżeński i towarzyski, lubi imponować innym. Jest domatorem.