KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 25 WRZEŚNIA

25 WRZEŚNIA Słońce w znaku Wagi

Urodzony 25 września dąży do rozwoju umysłowego i uszlachetnienia swych uczuć. Jego zdolności umysłowe zarówno jak intuicyjne są zrównoważone. Usposobienie jego jest szlachetne, przyjazne, uprzejme, ale również ambitne. Ludzki, chętny do pomocy, interesuje się wyższymi celami życia i z tego powodu niezbyt jest towarzyski.

Doskonały z niego obserwator, obdarzony niezwykłą intuicją, którą potrafi bardzo umiejętnie zastosowywać w życiu. Jego wybitne zdolności umysłowe pozwalają mu na studiowanie najbardziej trudnych nauk i odkrywanie praw rządzących przyrodą. Wierny i prawy, posiada dużo wrodzonego poczucia religijnego; może zostać dobrym kapłanem.

Cytaty na dziś:

•    Wszystko można nabyć w samotności prócz charakteru. Stendhal.
•    Ludzie są jak kwiaty: stworzeni do tego, aby się rozwijać. André Liége
•    Do jednych szczęście się śmieje, do innych szczerzy zęby. Sławomir Wróblewski

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1443 Andrzej Bniński biskup poznański zakazuje duchowieństwu świeckiemu zbierania jałmużny na potrzeby prymicji.

1875 Uroczysta inauguracja stałej sceny zawodowej w Teatrze Polskim w Poznaniu spektaklem Zemsty Fredry.

Okolicznościowy prolog napisał Józef Kościelski, zagrano też jeden z polonezów Chopina i specjalną kompozycję Henryka Jareckiego; dyrekcję na dwa sezony objęli dwaj aktorzy galicyjscy: Karol Doroszyński ze Lwowa i Władysław Terenkoczy z Krakowa; po ustąpieniu Terenkoczego Doroszyński prowadził teatr do 1881 roku.

Był to teatr ludowy, a nie przeznaczony tylko dla klasy średniej i wyższej. Spektakle grano tam po polsku a repertuar był bardzo zróżnicowany: od komedii poprzez moralizatorskie wodewile, po sceny z historii Ojczyzny. Gmach szczęśliwie przetrwał wojnę, w odróżnieniu od kamienicy przed nim, po której nie został kamień na kamieniu.

[Źródło: strony internetowe Teatru Polskiego, www.teatr-polski.pl]

W 1941 osiadł w Wielkiej Brytanii. Brał udział w pracach władz na uchodźstwie. W Anglii pozostał do końca życia.

1896 W Poznaniu ukazał się pierwszy numer tygodnika „Praca” pod red. Marcina Bidermanna. Adres Redakcyi: Poznań ul. Rycerska Nr 38 Telefon Nr. 97

„Tygodnik dla wszystkich stanów sprawom rolnictwa handlu i przemysłu”, który zaczął ukazywać się w trzecim kwartale 1896 r. szybko zyskał czytelników i stałych abonamentów. Nakład 15 000 egz. w 1902 r. Wychodził do roku 1925.

Powodzenie tygodnika Marcina Biedermanna było „solą w oku” dla władz pruskich i wydawca przypłacał to dwukrotnym uwięzieniem, kosztami sądowymi i grzywnami sięgającymi  łącznie do 50 000 marek za treści zamieszczane w tymże tygodniku.

Pod taką samą nazwą jak tygodnik założył drukarnię przynoszącą niemałe zyski tak potrzebne dla działalności na płaszczyźnie społecznej, a także wspomagał inne polskie podupadające przedsiębiorstwa. Oprócz działalności na terenie Wielkopolski, włączał się także w szerzenie polskiej świadomości na Górnym Śląsku.

Do naszych czasów zachowały się niepełne roczniki jak i pojedyncze numery z początków ukazywania się tygodnika. Duży zbiór posiada we własnych zbiorach Biblioteka  Kórnicka PAN w Kórniku/Poznania. Jedyne zachowane początkowe numery to: nr. 7 z 7XI 1896 r. i nr. 8 z 14 XI 1896 r. w tejże bibliotece.

Tygodnik często zmieniał podtytuły: Od roku 1896 do 1897 i w 1898 od nr 1 do 29  podtytuł: “Tygodnik dla wszystkich stanów, poświęcony sprawom rolnictwa, handlu i przemysłu”. Od nr 30 do 51 w 1898 r. i w roku  1900 od nr. 1 do 11 –  “Tygodnik illustrowany ekonomiczno-społeczny i belletrystyczny dla wszystkich stanów”.

W roku 1900 od nr. 12 do 50 i w latach 1901-1903 od nr. 1 do 49 podtytuł: “Tygodnik illustrowany”. Pod koniec 1903 od nr.50 do 52 i od 1904 r. do 1919 włącznie – “Tygodnik polityczny i literacki ilustrowany”. Od roku 1920 do 1924 – “Ilustrowany tygodnik społeczno-narodowy”. [Źródło: http://retroreklama.blog.pl/, Andrzej Wojtkowski: Biedermann Marcin. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 2]

Ritterstrasse – Rycerska w 1905 r, dziś Ratajczaka, fot. Biblioteka Uniwersytecka

1910 Pierwsze regaty żeglarskie w Poznaniu.

1920 Początek organizowania Wydziału Lekarskiego na Uniwersytecie Poznańskim.

Senat uczelni obowiązku dziekana powierzył profesorowi Adamowi Wrzoskowi. Uruchomienie wydziału napotykało na duże kłopoty natury zarówno materialnej jak i personalnej.

Plany  rektora prof. Święcickiego poparli znani naukowcy, a wśród nich sławny chirurg, prof. Rydygier. Uczony ten był zdania, że utworzenie Wydziały Lekarskiego nie osłabi kadrowo innych tego typu placówek w kraju. Inicjatywę poparła także gorąco młodzież byłego zaboru pruskiego.

Źródło: KMP, nr 1/1964 Zbigniew Namysłowski, Akademia Medyczna w Poznaniu, w latach 1945-60.

1939 W Wołominie urodziła się Bogusława Latawiec – Balcerzan,  poetka, prozaik, krytyk literacki.

Była nauczycielką w poznańskich liceach III, im. św. Jana Kantego oraz VIII im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W latach 1974-82 pracowała w miesięczniku “Nurt” (kierownik działu poezji i krytyki poetyckiej). W latach 1991-2003 była redaktorem naczelnym miesięcznika “Arkusz”.

Znaczące nagrody literackie zdobyła już w 1964 roku. Należy tu wymienić: I Nagrodę w konkursie „Życia Literackiego” za opowiadanie Klasówka z wyobraźni, wyróżnienie w konkursie Wydawnictwa Poznańskiego za powieść Nie widziałam tak długiej chorągwi, Nagrodę Peleryny za najlepszy debiut poetycki roku – tomik Otwierają się rzeki. W 1970 autorka otrzymała Nagrodę „Ugrupowania 66” im. Tadeusza Peipera za tomik Całe drzewo zdania, a w 1985 roku – przyznawaną przez twórców obiegu niezależnego – Nagrodę 3. Maja za tom opowiadań Pusta szkoła. W roku 1993 polski PEN-Club po wydaniu Powidoku uhonorował ją nagrodą za całokształt twórczości poetyckiej. Po Kochanej Maryniuchnie została laureatką Nagrody im. Józefa Łukaszewicza „Posnaniana 2003”.

1946 W Poznaniu urodził się Andrzej Sobczak, wykonawca kabaretowy, autor tekstów piosenek, felietonista, autor audycji radiowych i telewizyjnych.

Napisał słowa m.in. hymnu Lecha Poznań „W górę serca niech zwycięża Lech”, piosenek Lombardu – Przeżyj to sam, Turbo – Dorosłe dzieci, grupy Bolter – Daj mi tę noc.

Hit Lombardu „Przeżyj to sam” do dziś często pojawia się na antenach stacji radiowych. „Dorosłe dzieci” były z kolei hymnem zagubinych i kontestujących ciemne lata 80-te. – Napisałem “Dorosłe dzieci” po dłuższej obserwacji ludzi, którzy chodzili wtedy na koncerty – mówił Andrzej Sobczak w wywiadzie udzielonym Onetowi na kilka tygodni przed śmiercią. – I te słowa oddają nastrój ich pokolenia, choć ja się do niego mimochodem też zapisałem. Byłem od nich starszy, ale odczuwałem podobnie jak oni. Z tą różnicą, że za każdą linijkę tego tekstu mogłem trafić do pierdla. Zmarł 31.05.2011.

1977 O godz. 7.00 na lotnisku w Ławicy wylądował samolot Tu-134 z Kairu. Od tej chwili rozpoczęła się służba portu lotniczego w zastępstwie Okęcia, którego pasy startowe zostały poddane przebudowie. Z Ławicy podróżni dowożeni byli do Warszawy autokarami. [Źródło: kalendarium Kroniki Miasta Poznania 2/78]

Samolot z Mirosławem Hermaszewskim na pokładzie ląduje na Ławicy z okazji wizyty kosmonauty w Poznaniu – 17.07.1978 Foto: Stanisław Wiktor / Cyryl

1978 Na Osiedlu Czecha odbywała się wystawa i sprzedaż mebli. Poznaniacy mogli podziwiać wyposażenie wzorcowego mieszkania [fot. Stanisław Wiktor / Cyryl]

1986 W sali sesyjnej Wojewódzkiej Rady Narodowej przy al. Stalingradzkiej (Niepodległości) odbyła się XV Sesja Miejskiej Rady Narodowej, z udziałem 87 radnych oraz Andrzeja Wituskiego – prezydenta Poznania.

Radny Zdzisław Nowicki zapytał, jakie kroki są podejmowane aby udoskonalić skup surowców wtórnych a szczególnie opakowań szklanych? Sytuacja na tym odcinku jest bardzo zła. Nikt np. dotąd nie wpadł na pomysł skupowania stłuczki szklanej na budowach.

Prezydent Andrzej Wituski przedstawiając postępujący proces motoryzacji przypomniał, że przeszło 50% gospodarstw domowych w Poznaniu posiada samochód.

W ostatnim okresie długość dróg zwiększyła się o 10,3 km i wynosiła na koniec 1985 r. – 851,6 km. “Sytuację w Poznaniu charakteryzują:

1. Brak obwodnic drogowych szczególnie północnej odciążających śródmieście. 2. Nadmierne przeciążenie 18 skrzyżowań drogowych w śródmieściu, gdzie intensywność ruchu przekracza wszelkie wskaźniki. [Źródło: kalendarium Kroniki Miasta Poznania 3/87]

1987 Otwarcie Domu Kultury Dąbrówka na osiedlu Bolesława Chrobrego w Poznaniu.

Gości powitał prezes Poznańskiej Spółdzielni Mieszkaniowej Stanisław Witecki. Goście zwiedzili nową placówkę kulturalną. W Sali Wielkiej odbył się koncert w wykonaniu orkiestry pod dyrekcją Zbigniewa Górnego.

Redakcja “Gazety Poznańskiej” zapowiedziała rozpoczęcie akcji Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego pn.: “Przywróćmy życie Warcie!” .

1998 W Poznaniu zakończyło działalność Radio Obywatelskie.

2010 Prochy harcmistrza Floriana Marciniaka spoczęły w Krypcie Zasłużonych Wielkopolan na Wzgórzu Św. Wojciecha.

W czasie wybuchu wojny pracował w Pogotowiu Harcerskim w Poznaniu, następnie wyjechał do Warszawy, gdzie 27 września 1939 roku otrzymał nominację na naczelnika „Szarych Szeregów” – organizacji konspiracyjnej harcerstwa męskiego.

Komendantem “Szarych Szeregów” był aż do aresztowania 6 maja 1943 w Warszawie przez poznańskie Gestapo, które przewiozło go do Poznania, gdzie został osadzony w celi 66 Fortu VII. Niespełna rok później Marciniaka wywieziono z Poznania do obozu koncentracyjnego Gross Rossen, gdzie został zamordowany 20 lutego 1944 roku.

Nie udało się znaleźć jego ciała – jednak w maju tego roku delegacja Chorągwi Wielkopolskiej udała się do obozu w Gross Rosen (obecnie Rogoźnica), by pobrać próbkę ziemi z miejsca śmierci swojego komendanta i te symboliczne prochy złożyć w Krypcie Zasłużonych.

2022 (niedziela) Na linię turystyczną 0 wyjechał historyczny wagon silnikowy Heidelberg z serii KSW. Wrócił z Krakowa, gdzie został odbudowany i przywrócony do ruchu.

Wagon o numerze taborowym 158 został wyprodukowany w fabryce Waggonfabrik Fuchs w Heidelbergu. “To prosta konstrukcja z dużymi drzwiami, które miały ułatwiać sprawną ewakuację w przypadku nalotów: skrót KSW oznacza Kriegs-Strassenbahn-Wagen, czyli “wojenny wagon tramwajowy”. Trafił on do Poznania w 1944 roku w dość ciekawych okolicznościach: pociąg z transportem nowych wagonów tramwajowych przeznaczonych dla Wiednia został zawrócony spod tego miasta przez działania wojsk alianckich. Podobno osobista interwencja Arthura Greisera, bezwzględnego dla Polaków namiestnika Rzeszy w Kraju Warty (za zbrodnie został powieszony w 1946 roku) spowodowała skierowanie pociągu z 10. nowymi wagonami do Poznania” – informują przedstawiciele MPK.

Wagon z nr 158 początkowo eksploatowany był, jako doczepny. Do samodzielnego ruchu trafił w roku 1950. W latach 60. został przebudowany na jednokierunkowy – tak kursował do roku 1972, po czym przekształcono go w wagon gospodarczy. Na początku lat 90. XX wieku całkowicie zakończono jego eksploatację. Wagon został wyremontowany przez pracowników Stacja Obsługi i Remontów MPK SA w Krakowie. Po wielu latach wrócił do Poznania.

ZDARZYŁO SIĘ 25 WRZEŚNIA

1555 Pokój religijny w Augsburgu zakończył wojny religijne. Wprowadzono zasadę “ubi unus dominus ibi una si religio” – tam gdzie jeden pan, tam niech będzie jedna religia. Poddani musieli pogodzić się ze zmianą wyznania władcy i przyjąć jego wyznanie lub emigrować.

1655 Szwedzi rozpoczęli oblężenie Krakowa (jedno z nielicznych, jakie miasto przeżywało w ciągu wieków). Obroną miasta, w której czynnie uczestniczyli, obok zawodowych żołnierzy, profesorowie i studenci Krakowskiej Akademii kierował Stefan Czarniecki. Oblężenie trwało do 18 października tegoż roku.

1697 Książę Conti wylądował w Gdańsku w nadziei zdobycia korony polskiej. Popierające go pospolite ruszenie zostało jednak rozbite przez wojska saskie Augusta II, wobec czego Conti powrócił do Francji.

1818 W Guy’s Hospital w Londynie przeprowadzono pierwszą transfuzję krwi. Choremu podano biorcy krew ludzkiego dawcy. Do tej pory przeprowadzano jedynie próby przy użyciu krwi zwierzęcej.

1888 Pierwsze wydanie powieści “Pies Baskervillów” Artura Conan Doyla.

1905 Urodziła się Faustyna Kowalska, siostra zakonna, jej wizje mistyczne zapoczątkowały kult Miłosierdzia Bożego. W 1993 roku została beatyfikowana, a 30 kwietnia 2000 r. kanonizowana.

1920 Urodził się Siergiej Bondarczuk, wybitny aktor i reżyser rosyjski. Dziełem jego życia okazał się pierwszy reżyserowany przez niego film „Los człowieka”, będący studium ludzkiej niezłomności wobec okrucieństw wojny. Sławę i „Oscara” przyniosła mu adaptacja „Wojny i pokoju”. Zmarł 20.11.1994 r

1921 Ukrainiec Stefan Fedak dokonał nieudanego zamachu na Józefa Piłsudskiego. Podczas otwarcia Targów Wschodnich, strzelając z tyłu zranił ciężko wojewodę Grabowskiego. W trakcie śledztwa ujawniono spisek 12 osób. Sąd skazał Fedaka na 6 lat, a pozostałych uniewinnił.

1930 Urodził się Bogusz Bilewski, aktor. Wystąpił m. in. w “Rękopisie znalezionym w Saragossie”, “Ranczu Teksas”. Życiową rolę zagrał w serialu “Janosik”

1944 W czasie Powstania Warszawskiego poległ Eugeniusz Lokajski, lekkoatleta, olimpijczyk. Był żołnierzem Kampanii Wrześniowej 1939 roku, uczestnikiem walki podziemnej w czasie okupacji hitlerowskiej, żołnierzem i kronikarzem Powstania Warszawskiego. Utrwalił kamerą sceny walk na terenie śródmieścia. Urodził się 30 grudnia 1909 roku.

1944 Urodził się Michael Douglas, aktor i producent. “Miłość, szmaragd i krokodyl”, “Ulice San Francisco”, “Miłość, szmaragd i krokodyl”, “Coma”

1945 Mimo protestów Kościoła katolickiego państwo wprowadziło dekret o laicyzacji prawa małżeńskiego. W prowadzono w ten sposób śluby cywilne i rozwody.

1952 Urodził się Christopher Reeve, aktor amerykański. odtwórca roli Supermena.
W 1995 r podczas jazdy konnej uległ wypadkowi w wyniku którego został całkowicie sparaliżowany. „Nie poddałem się i nigdy się nie poddam” oświadczył po tym zdarzeniu. Założył fundację badań nad paraliżem, nie porzucił także aktorstwa – w remake’u (1998) „Okna na podwórze” Hitchcocka grał sparaliżowanego świadka morderstwa. Zmarł w 2004 roku.

1954 Zmieniono podział administracyjny kraju. Czterostopniowy zastąpiono trzystopniowym: województwo – powiat – gromada. Zlikwidowano gminy.

1960 Numer 1 amerykańskiej listy przebojów: „The Twist” – Chubby Chucker.

1961 Urodziła się Heather Locklear, aktorka amerykańska.

1964 Numer 1 amerykańskiej listy przebojów: „Oh Pretty Woman” – Roy Orbison.

1965 W Warszawie odbyła się premiera filmu Andrzeja Wajdy “Popioły”.

1968 Urodził się Will Smith, aktor i piosenkarz. “Wild Wild West”, “Faceci w czerni”.

1969 Urodziła się Catherine Zeta Jones, aktorka amerykańska.

1970 Radziecki pojazd kosmiczny “Łuna 16”, sterowany automatycznie z Ziemi, wylądował na Księżycu, skąd jako pierwszy w historii dostarczył próbki gruntu.

1989 Lech Wałęsa mianował Jarosława Kaczyńskiego redaktorem naczelnym “Tygodnika Solidarność”. Wywołało to protest zespołu redakcyjnego – dziennikarze uważali, że Kaczyński, nie mając kwalifikacji zawodowych, miał zostać dysponentem politycznym gazety.

1995 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: „Fantasy” – Mariah Carey. To był drugi w historii muzyki utwór debiutujący na pozycji 1, wcześniej dokonał tego Michael Jackson z „You Are Not Alone”.

Imieniny obchodzą; Władysław, Aurelia, Gaspar, Kleofas

Aurelia to kobieta odpowiedzialna, dobry doradca. Ma dobry głos, lubi towarzystwo. Dobrze się prezentuje. Wrażliwa na kolory i muzykę. Lubi wyszukane potrawy. Potencjalna artystka.

Władysław to czeska forma imienia, które w języku polskim jeszcze w XIV i XV wieku brzmiało Włodzisław. Imię to występowało w dynastiach Piastów i Jagiellonów, oraz w dynastiach czeskich i węgierskich. Władysław jest mężczyzną niezależnym, wrażliwym na ludzkie troski, pewnym siebie, ale powściągliwym w wydawaniu sądów. Ma stały charakter, lubi porządek, sprawiedliwość i prawdę. Niezwykle ceni wolność myśli i swobodę działania.