KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 26 GRUDNIA

Słońce w znaku Koziorożca

Wielka Brytania, Kanada, Australia – Boxing Day
Dzień św. Szczepana Męczennika

Urodzeni 26 grudnia są niezmiernie aktywni i samodzielni. Osiągają w życiu wiele sukcesów polegając tylko na własnych siłach. Posiadają cenną umiejętność koncentrowania się w najbardziej odpowiednich momentach, ale jednocześnie są zbyt zapatrzeni w siebie. Ich cechą charakterystyczną jest gadatliwość.

Imieniny obchodzą: Dionizy, Szczepan, Teodor, Wincencja, Wincenta, Wincentyna, Wrociwoj, Zenon i Zozym

Cytaty na dziś:

• Ordery ułatwiają odróżnianie polityków od kelnerów. Erich Mende
• Geniusz w gruncie rzeczy jest tylko zaharowanym talentem. Jerzy Broszkiewicz
• Tylko ludzie z poczuciem humoru mogą się śmiać odpowiedzialnie. Leszek Kumor

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1295 Koronacja Przemysła II na króla Polski. Koronacji w Gnieźnie dokonał arcybiskup Jakub Świnka.

1388 W Chełmie koło Uniejowa zmarł Bodzęta, arcybiskup gnieźnieński. Był koronatorem królowej Jadwigi, błogosławił jej małżeństwo z Jagiełłą i również tegoż monarchę koronował w Katedrze wawelskiej na króla Polski.

1439 Mieszczka poznańska Elżbieta Białowąsowa ustanawia swoim spadkobiercą poznańskiego altarystę Jana (Janika). (Alarysta to duchowny, opiekun ołtarza w kościele).

1768 Wieczorem na ulicy Wielkiej powstały zamieszki między czeladzią cechów rzemieślniczych polskich i niemieckich. Ci ostatni, szydząc z wiary katolickiej, napadli na Polaków, bijąc ich i krzycząc: „Wkrótce będziemy nad wami panować!” Kiedy Polacy całkowicie ich pokonali, wsparli Niemców Moskale oraz dysydenci pochodzenia niemieckiego. Mając przewagę liczebną, pojmali pod strażą kilku z czeladzi rzemieślniczej. [Na podstawie: Kroniczka rezydencji Karmelitów Trzewiczkowych w Poznaniu przy kościele Najświętszej Krwi Pana Jezusa na ul. Żydowskiej. Opracowane przez Jacka Wiesiołowskiego, Wydawnictwo Miejskie, 2005]

1884 We Lwowie urodził się Stefan Barański, dyrygent i kompozytor.

Związany ze teatralnymi scenami Poznania, pracował także w teatrze Miejskim we Lwowie, Krakowie, teatrze Polskim w Katowicach.

Od 1911 był dyrygentem oper i operetek w Teatrze Polskim w Poznaniu; prowadził m.in. “Hrabinę”, “Traviatę”, “Mazepę”, “Noc w Wenecji”. Przed wyjazdem z Poznania, 24 kwietnia 1914 miał swój benefis w “Carmen”. Przeniósłszy się do Warszawy, przez kilka miesięcy dyrygował orkiestrą Teatru Nowoczesnego, a od 1915 przez trzy sezony pracował w Teatrze Wielkim.

W 1932 przeniósł się do Teatru Wielkiego w Poznaniu, gdzie 19 grudnia 1934, w dniu premieru”Wilhelma Tella” pod jego kier. muz., obchodził jubileusz dwudziestopięciolecia działalności artystycznej. W teatrze tym do 1939 (za dyr. Z. Latoszewskiego) przygotował dwadzieścia dwie premiery ope­rowe i trzy operetkowe, m.in.: “Księcia Igora”, “Fau­sta”, “Trubadura”, “Afrykankę”, “Manru”, “Giocondę”.

Po premierze “Andre Chenier” (1936), krytyk T. Kassern pisał: “Pra­ca kapelmistrza Barańskiego dała tym razem wręcz znakomite rezultaty. Widać było troskliwość i sta­ranność w wypracowaniu wszystkich szczegółów tak w orkiestrze (akompaniującej delikatnie i nie zakrywającej śpiewaków), jak w partiach solowych i chóralnych”.

W wojnie w 1946 wrócił do poznańskiego Teatru. Wielkiego na stanowisko dyrygenta, a później także koreptytora solistów. W 1948-54 był profesorem Wyższej Szkole Operowej. Jubileusz czterdziestolecia pracy artystycznej. obchodził 22 maja 1948 dyrygując w Operze “Strasznym dworem”. Po jubileuszu pięćdziesięciolecia w 1958, odszedł na emeryturę. Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994

1886 Urodził się Stefan Vrtel-Wierczyński, bibliotekarz i bibliograf, historyk literatury polskiej i słowiańskiej, profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

W latach 1927–1937 i 1947–1950 pełnił funkcję dyrektora Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu, a w latach 1937–1940 i 1945–1947 był dyrektorem Biblioteki Narodowej. Był twórcą i kierownikiem w latach 1952–1962 Katedry Literatur Słowiańskich. W 1948 twórca i pomysłodawca Polskiej Bibliografii Literackiej, utworzonej w strukturach Instytutu Badań Literackich.

Na Osiedlu Różany Potok w Poznaniu, nieopodal kampusu uniwersyteckiego, znajduje się ulica S. Vrtela-Wierczyńskiego. Zmarł 3 lutego 1963. Spoczywa na Cmentarzu Górczyńskim. [wikipedia]

1888 Urodził się Alfred Laskiewicz, jeden z najwybitniejszych polskich otolaryngologów, twórca i kierownik Kliniki Otolaryngologicznej Uniwersytetu Poznańskiego.

W listopadzie 1915 r. został powołany do armii austro-węgierskiej i pracował w oddziałach chirurgicznych szpitali wojskowych na Węgrzech, na Morawach i w Trieście. W końcu 1918 r. wstąpił do Wojska Polskiego w stopniu kapitana i otrzymał przydział do Szpitala Wojskowego w Krakowie.

Na zaproszenie prof. Antoniego Jurasza seniora w lipcu 1922 roku rozpoczął pracę w Katedrze Otolaryngologicznej Uniwersytetu Poznańskiego. W czerwcu 1926 roku zorganizował na terenie zamku w Poznaniu Klinikę Otolaryngologiczną na 32 łóżka z własną przykliniczną przychodnią, podręczną pracownią analityczną, pracownią histologiczną, aparatem rentgenowskim (diagnostycznym i leczniczym), fototerapią dla chorych na gruźlicę górnych dróg oddechowych i inhalatorium oraz własną salą wykładową i biblioteką naukową.

W 1932 r. z jego inicjatywy otwarto przy klinice Poradnię Wad Mowy i Głosu. Klinika Otolaryngologiczna należała do najlepiej zaopatrzonych w instrumentarium i aparaturę klinik otolaryngologicznych w Polsce.

Po wojnie na emigracji w Londynie, gdzie w 1949 otrzymał prawo wykonywania zawodu i poświęcił się praktyce lekarskiej. Z krajem utrzymywał ścisłe więzy, interesował się rozwojem polskiej otolaryngologii. Przyjmował w swoim domu w Londynie dawnych asystentów, wprowadzając ich do szpitali, klinik i angielskich towarzystw naukowych. Jego dom cechowała prawdziwie staropolska gościnność.

Był znawcą muzyki i miłośnikiem sztuki. Uczony o niepospolitej pracowitości i jeden z najbardziej zasłużonych lekarzy dla polskiej otolaryngologii. [Źródło: Andrzej Kierzek, Tworzyli polską laryngologie, w Magazyn Otoryno-laryngologiczny, czerwiec 2006, wikipedia]

1918 (czwartek) O 21:00 do Poznania przybył Ignacy Jan Paderewski. Przyjazd odbył się pomimo sprzeciwu władz niemieckich (wręczenie nakazu opuszczenia miasta uniemożliwił niemieckim oficerom kordon Straży Ludowej.

25 grudnia 1918 roku w gdańskim porcie zacumował krążownik „Concorde” z Ignacym Janem Paderewskim w towarzystwie małżonki i przedstawicielami misji angielskich oficerów na pokładzie. Od momentu przyjazdu kompozytora do Polski i ogłoszenia decyzji o wizycie w Poznaniu, władze niemieckie wszczęły akcję mającą na celu przeciwdziałanie tym planom.

26 grudnia 1918 roku Ignacy Jan Paderewski wyruszył koleją trasą Piła – Rogoźno – Oborniki – Poznań. Na kolejnych stacjach dochodziło do incydentów prowokowanych przez stronę niemiecką. W Rogoźnie oficerowie próbowali nakłonić pianistę do zmiany trasy i udania się bezpośrednio do Warszawy. Nie udało się…

Dla Niemców był człowiekiem-legendą, a jego przyjazd mógł stać się podstawą dla wystąpień ludności polskiej.  Do dziś na dworcu w Pile czy przy ul. Paderewskiego w Obornikach znajdują się tablice upamiętniające krótkie chwile pobytu rozpoznawalnej i oczekiwanej osobistości.

26 grudnia 1918 roku o godz. 21.10 na poznański dworzec boczny (cesarski) wjechał skład z mistrzem Paderewskim. Niemcy podjęli ostatnią próbę zatrzymania nieproszonego gościa. Było już jednak za późno. Niemieckich oficerów zatrzymano, nic nie dało również wyłączenie światła w całym Poznaniu. Przygotowani Polacy witali dostojnego gościa przy blasku kilkuset pochodni. W ten sposób Niemcy nieświadomie dali możliwość stworzenia niepowtarzalnej atmosfery tego wydarzenia.

Po powitalnych przemówieniach i odśpiewaniu patriotycznych pieśni gości przewieziono do hotelu Bazar. Przed hotelem małżeństwo Paderewskich i pozostałych delegatów przywitał komitet powitalny z prezydentem Poznania Jarogniewem Drwęskim na czele oraz członkowie Komisariatu Naczelnej Rady Ludowej. Z okna nad wejściem do hotelu Bazar światowej sławy pianista przemówił do zgromadzonej na Wilhelmplatz (dzisiejszy plac Wolności) rzeszy poznaniaków.

Na podstawie: http://27grudnia.pl/

1931 Urodził się Jerzy Kmita, filozof i teoretyk kultury, profesor UAM. Ideowo związany z poznańską szkołą metodologiczną, którą współtworzył wraz z Leszkiem Nowakiem i Jerzym Topolskim.

W 1974 uzyskał stopień profesora nadzwyczajnego w Instytucie Filozofii, w którym pracował do 1979. Od 1977 pełnił funkcję kierownika Zakładu Historii i Metodologii Nauk o Kulturze w Instytucie Kulturoznawstwa. W 1979 uzyskał stopień profesora zwyczajnego i od tego momentu aż do 1993 był dyrektorem Instytutu Kulturoznawstwa UAM.

W latach 1986-1993 członek-korespondent Polskiej Akademii Nauk, od 1994 był członkiem rzeczywistym PAN. Należał do Polskiego Towarzystwa Filozoficznego i Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Prof. Kmita opublikował ok. 300 prac naukowych, w tym 10 książek autorskich.

Wiele jego publikacji jest lekturą obowiązkową dla studentów kulturoznawstwa i filozofii. Zmarł w Poznaniu 24 lipca 2012.

2014 W Newtonville na przedmieściach Bostonu zmarł Stanisław Barańczak. poeta, pisarz i tłumacz. Od lat cierpiał na chorobę Parkinsona.

Stanisław Barańczak urodził się 13 listopada 1946 w Poznaniu. ukończył I LO w Poznaniu, następnie filologię polską na Uniwersytecie Adama Mickiewicza. Zadebiutował w miesięczniku “Odra” w roku 1965 wierszem „Przyczyny zgonu”. Natomiast w 1968 r. ukazał się jego pierwszy tomik wierszy zatytułowany “Korekta twarzy”. W tym samym roku wziął ślub z Anną Bryłką, również polonistką.

W latach 1967-1971 pracował w redakcji miesięcznika “Nurt”. Zaraz po studiach podjął pracę jako nauczyciel akademicki na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza, tam też się doktoryzował, pisząc pracę o języku poetyckiego Mirona Białoszewskiego.

W 1975 r. został sygnatariuszem Listu 59 oraz członkiem-założycielem Komitetu Obrony Robotników, zaś w 1977 r. został usunięty z uczelni właśnie za działalność w KOR.

Był jednym z członków zespołu redakcyjnego “Zapisu”. W lutym 1977 roku w sfingowanym procesie został skazany za przekupstwo na rok więzienia w zawieszeniu. Uczestniczył w głodówce w kościele św. Marcina w Warszawie, która była apelem o uwolnienie wszystkich ofiar wypadków czerwcowych i tych, którzy stanęli w ich obronie. Wykładał na Uniwersytecie Latającym w Poznaniu i Krakowie oraz podpisał deklarację założycielską Towarzystwa Kursów Naukowych (1978).

W 1980 r. aktywnie działał w wielkopolskiej “Solidarności” i wrócił na Uniwersytet Adama Mickiewicza. Następnie otrzymał ofertę pracy w Stanach i opuścił kraj. Od 1981 r. był wykładowcą na Uniwersytecie Harvarda w USA. Od 1983 r. był członkiem zespołu redakcyjnego czasopisma “Zeszyty Literackie” (Paryż). W latach 1986-90 był też redaktorem naczelnym “The Polish Review”.

Barańczak to jednak nie tylko poeta, ale również tłumacz, krytyk literacki, eseista, literaturoznawca, redaktor i wykładowca. Szczególnie zasłużył się dla literatury polskiej swoją praca translatorską, jest niewątpliwie najwybitniejszym polskim tłumaczem poezji angielskiej drugiej połowy XX wieku. Jego dziełem jest nowy przekład na język polski ponad 20 dzieł dramatycznych Szekspira.

Był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich oraz Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie (od 1986 r.). W 1999 roku Barańczak dostał nagrodę NIKE za jedno ze swoich najważniejszych dzieł – tom “Chirurgiczna precyzja”.

Rodzice poety – Jan i Zofia Barańczakowie – byli lekarzami. Stanisław był także bratem Małgorzaty Musierowicz, znanej autorki książek dla młodzieży.

ZDARZYŁO SIĘ 26 GRUDNIA

1545 W Krakowie zmarł Ludwik Just Decjusz, królewski sekretarz. Do Polski przybył z Alzacji i osiedlił się w Krakowie. Wyróżniający się szlachetnym charakterem, został wybrany rajcą miejskim i z ramienia Rady opiekunem kościoła Mariackiego. Doceniając jego wiedzę i prawość król Zygmunt Stary powołał go na swojego sekretarza i doradcę. Za jego sprawą została przeprowadzona reforma monetarna (po raz pierwszy poczęto bić polską monetę w złocie). Wybudował piękny pałac renesansowy w podkrakowskiej wsi – Woli Chełmskiej, którą od tego czasu zaczęto nazywać Wolą Justowską. Jest on również autorem Dziejów Polski (pisał w języku łacińskim).

1717 W londyńskim teatrze Lincoln’s Inn Fields Theatre wystawiono pierwszą brytyjską pantomimę, Harlequin Executed (Stracony Arlekin), odegraną przez mima Johna Richa.

1791 Urodził się Charles Babbage – angielski matematyk, prof. Uniwersytetu w Cambridge. Był pierwszym konstruktorem maszyn liczących, który sformułował zasady działania współczesnych nam komputerów.

1800 Urodził się Jan Baranowski, astronom. Autor pierwszego przekładu na język polski dzieła Mikołaja Kopernika “O obrotach sfer niebieskich”. (zm. 8.11.1879).

1806 Bitwa pod Pułtuskiem, zwycięstwo wojsk napoleońskich nad Rosjanami.

1820 Adam Mickiewicz napisał Odę do młodości.

1891 Urodził się Henry Miller, amerykański pisarz. Wyznawał filozofię życia odrzucającą normy społeczne i konwencje, autor powieści “Zwrotnik Raka”, “Zwrotnik Koziorożca”, “Noce miłości i śmiechu”, “Moloch, czyli Ten Goyowski świat”. Zmarł 7 czerwca 1980 roku.
http://www.youtube.com/watch?v=4vgY–BpGIw

1893 Urodził się Mao Zedong, chiński komunista.

1898 Maria Skłodowska-Curie wraz z mężem Piotrem Curie oraz Gustav`em Bemontem ogłosili wspólny komunikat o odkryciu nowego pierwiastka chemicznego, który nazwali radem.

1929 Ze stoczni Saint Nazaire we Francji w pierwszy rejs pod polską banderą wypłynęła fregata “Pomorze”, przemianowana później na “Dar Pomorza”.

1963 Urodził się Lars Urlich, założyciel i perkusista amerykańskiego zespołu heavy-metalowego Metallica. Grupa ma na koncie tak znane utwory jak “Enter Sandman” oraz “Nothing Else Matters”.

1970 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “My Sweet Lord” – George Harrison.

1972 Zmarł Harry Truman, amerykański mąż stanu, w latach 1945-53 prezydent USA. Jego polityka przyczyniła się do “zimnej wojny” między Wschodem a Zachodem. Truman zdecydował też o użyciu broni jądrowej przeciwko Japonii w sierpniu 1945 roku. Urodził się 8 maja 1884 roku.

1975 Radziecki samolot TU-144 jako pierwszy w świecie samolot ponaddźwiękowy rozpoczął regularne loty rejsowe na trasie Moskwa – Ałma Ata.

1978 Urodziła się Anna Przybylska, polska aktorka.

1979 Pierwszy kontyngent 5 tysięcy żołnierzy radzieckich przybył do Afganistanu.

1999 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: “I Have A Dream” – Westlife; UK Top Album: “Come On Over” – Shania Twain.

2004 Potężna fala tsunami wywołana przez podmorskie trzęsienie ziemi spustoszyła wybrzeża Indonezji, Tajlandii, Sri Lanki, Indii i Malediwów. Zginęło ponad 280 tys. ludzi.

Imieniny obchodzą: Dionizy, Szczepan, Teodor, Wincencja, Wincenta, Wincentyna, Wrociwoj, Zenon i Zozym

Dionizy, imię niepospolite, popularne wśród starożytnych władców, uczonych i średniowiecznych mnichów.

Wywodzi się z języka greckiego, od imienia boga Dionizosa, boga winnej latorośli i rozkoszy życia.
W Polsce imię to znane było także w formach Dziwisz i Dziwko.
Odpowiedniki obcojęzyczne; ang. Dennis, fr. Denis, wł. Dionigi, ros. Dionisij.
Dionizy jest osobą, która ceni sobie wygodne i bezstresowe życie. Stara się jednak przejść przez nie bez uszczerbku dla innych, dlatego woli czasami ustąpić, usunąć się w cień niż walczyć o coś do końca. Bardzo ceni sobie piękną architekturę domów, jego życie rodzinne bez wątpienia pełne jest fantazji. Lubi kolor zielony, a ze zwierząt domowy najbardziej lubi kozła.

Szczepan jest dobry, pogodny i ambitny. Lubi chodzić własnymi drogami. Jest uznawany za wielkiego oryginała. Pracowity, ceni majątek, lubi wygodnie żyć. Ma duże zdolności organizacyjne i uzdolnienia artystyczne. Nie żeni się zbyt wcześnie, jest dobrym mężem i wychowawcą dzieci. Przestrzega zasad życia patriarchalnego.