KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 26 STYCZNIA

Słońce w znaku Wodnika

Święto Narodowe Indii
Święto Narodowe Australii
Światowy Dzień Celnictwa (ustanowiony w roku 83 przez Europejską Radę Współpracy Celnej)
Dominikana – Urodziny Duarte’a
Uganda – Rocznica Rządu

Urodzeni 26 stycznia to ludzie nietuzinkowi, drzemią w nich duże zdolności organizatorskie i handlowe. Potrafią robić interesy. W swoich działaniach stosują niekonwencjonalne metody, co przynosi im efekty i uznanie. W dążeniu do celu są zdecydowani i wytrwali, przekonani o ostatecznym sukcesie. Mimo, że mają usposobienie pogodne to nie są lubiani, gdyż trudno jest im się ustrzec zarozumialstwa, krytykowania innych, ironizowania, a ponadto trudno jest im się opanować, gdy wpadną w gniew.

Cytaty na dziś:

• Humor nie jest darem ducha, lecz serca. Jean Paul Sartre (1905 – 1980)
• Kiedy styczeń najostrzejszy, tedy roczek najpłodniejszy Przysłowie

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1887 W Samborze nad Dniestrem urodził się Karol Urbanowicz, wybitny śpiewak –bas Opery Poznańskiej.

Studiował prawo we Lwowie. Wraz z akademickim chórem wyjechał w 1910 roku do Krakowa na uroczyste obchody 500-lecia zwycięstwa pod Grunwaldem. Kiedy usłyszał jego wspaniały bas Feliks Nowowiejski – natychmiast zaprotegował ówczesnego jurystę swojemu przyjacielowi, dyrektorowi Konserwatorium Krakowskiego – Władysławowi Żeleńskiemu.

Na wiadomość, że Pozna w wyniku Powstania Wielkopolskiego uzyskał niepodległość – przyjechał w grupą znanych jak i on artystów do naszego miasta i wystąpił w inauguracyjnym przedstawieniu Halki 31 sierpnia 1919 roku, śpiewając Stolnika. A potem już nie było żadnej basowej partii z oper Moniuszki, żeby jej nie wykonywał, kreując również słynne postacie wagnerowskie oraz stwarzając niezapomniane sylwetki Mefista, Figara, Falstaffa czy Borysa.
[Źródło: Ryszard Danecki, Od Smakosza do Fregaty. Na szlaku poznańskiej cyganerii artystycznej, Oficyna Wydawnicza G&P, Poznań 2010, s. 152]

Od momentu objęcia dyrekcji Teatru Wielkiego w Poznaniu przez Zygmunta Wojciechowskiego w 1929 r. Karol Urbanowicz zostaje głównym reżyserem. Był nim również podczas obu dyrekcji Zygmunta Latoszewskiego. Oczywiście reżyseria w przypadku tego artysty była poniekąd dodatkiem do jego artystycznej drogi cenionego śpiewaka obdarzonego basem o „szalapinowskim zabarwieniu”. [Źródło: Adam Czopek, Legendy Polskiej Wokalistyki – Karol Urbanowicz, w: Muzyka21 nr 7/180 – lipiec 2015 r]

Na zdjęciu: Stefan Romanowski, Karol Urbanowicz, Kazimierz Czarnecki, Aleksander Karpacki w operze Giacomo Pucciniego “Cyganeria” – sezon 1923/1924, fot. Cyryl / Opera Poznańska

1890 W Poznaniu założono Towarzystwo Wstrzemięźliwości “Jutrzenka”.

Organizacja powstała z inicjatywy znanego pisarza i księgarza Józefa Chociszewskiego. Członkiem “Jutrzenki” mógł być każdy mieszkaniec miasta i jego okolic posiadający prawa obywatelskie, nie wyłączając kobiet. Wstępne wynosiło 25 fenigów, a minimalna miesięczna składka 10 fenigów 8 . W pierwszym półroczu 1890 roku do Towarzystwa należało blisko 300 osób, w tym 60 pań, później liczba ta zmniejszyła się prawie o połowę (w 1902 roku w “Jutrzence” działało już tylko 160 osób). Jej członkowie zobowiązali się całkowicie zerwać z tradycyjnymi zwyczajami związanymi z piciem napojów alkoholowych oraz wszelkimi możliwymi sposobami odwodzić od tych nałogów innych. Na podstawie: Walka z pijaństwem w Poznaniu w latach 1890-1914, Waldemar Karolczak, KMP 4/2000, na zdjęciu: Destylacja i skład kolonialny Jana Świtalskiego przy ul. Św Marcin 39., fot z końca XIX wieku

1919 Zaprzysiężenia na placu Wolności (wtedy jeszcze Wilhelmowskim) w Poznaniu pierwszej regularnej formacji Wojsk Wielkopolskich – 1 Pułku Strzelców.

“… ślubuję, że Polsce, Ojczyźnie mojej i sprawie całego Narodu Polskiego zawsze i wszędzie służyć będę, że kraju Ojczystego i dobra narodowego do ostatniej kropli krwi bronić będę, że Komisarzowi Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu i dowódcom, i przełożonym swoim mianowanym przez tenże Komisariat, zawsze i wszędzie posłuszny będę, że w ogóle tak zachowywać się będę, jak przystoi na mężnego i prawego żołnierza-Polaka, że po zjednoczeniu Polski złożę przysięgę żołnierską, ustanowioną przez polską zwierzchność państwową”

Z tego powodu pojawił się konflikt pomiędzy Radą, a szefem sztabu, piłsudczykiem Stachiewiczem. W sytuacji, gdy przedstawiciele Wielkopolski zasiadali w rządzie w Warszawie, a Trąmpczyński miał zostać marszałkiem Sejmu Ustawodawczego, NRL wciąż obstawała przy formalnej przynależności ziem wielkopolskich do Prus. Tekst przysięgi zobowiązywał więc żołnierzy do wierności Radzie, a nie władzom warszawskim.

Przysięga generała Dowbor Muśnickiego podczas zaprzysiężenia Armii Wielkopolskiej Foto: Kazimierz Greger /

1923 Zmarł Zygmunt Celichowski, prawnik, historyk i działacz społeczny związany z Poznaniem i Kórnikiem.

Od 1869 był sekretarzem Jana Działyńskiego, później jego pełnomocnikiem i zarządcą Biblioteki Kórnickiej.

Opublikował wiele prac z zakresu bibliografii, historii i historii literatury, m.in. na łamach prowadzonych przez siebie czasopism “Kórniczanin” i “Pobudka do Szerzenia Wstrzemięźliwości”; pisał także do “Gazety Toruńskiej”, “Dziennika Poznańskiego”, “Lecha”, “Warty”. Prowadził prace nad porządkowaniem zbiorów, dbał o powiększanie zbiorów (zwłaszcza o rękopisy i dawne druki), udostępniał materiały historykom.

Po przejęciu firmy wydawniczej Jana Konstantego Żupańskiego (1887) rozwinął produkcję wydawniczą Biblioteki Kórnickiej. Był członkiem korespondentem PAU (1903), potem członkiem zwyczajnym (1920). Uniwersytet Poznański nadał mu tytuł honorowego profesora (1922).

Kościół Wszystkich Świętych i Rynek w Kórniku, 1905 r.

1945 Zajęcie Lubonia przez wojska radzieckie.

1945 Szybkie zbliżanie się Rosjan w styczniu 1945 roku spowodowało ewakuację Niemców z Poznania

26 stycznia rano Rosjanie rozwinęli swe pułki na południe od Żabikowa i Fabianowa. O godzinie ósmej runęła na niemieckie stanowiska na Świerczewie nawała artyleryjska, zaś po 10 minutach ruszyła do natarcia piechota. Natarcie to zostało odparte przez Niemców broniących się w cegielni i na gliniankach. Dopiero w południe kolejne natarcie piechoty, wzmocnione tym razem przez batalion czołgów, zdołało przerwać linię obrony niemieckiej w rejonie Kotowa i Fabianowa, co otwarło drogę do przełamania oporu niemieckiego w rejonie Świerczewa. Jednak do opanowania większej części tej dzielnicy doszło wieczorem, gdy oddziały 76 gwardyjskiego pułku piechoty wyszły na przedpola Fortu IX. Fort zdobyto dopiero następnego dnia. Pomimo, że odziały rosyjskie wdarły się już w głąb miasta, na Świerczewie walki ustały dopiero 6 lutego, gdy poddał się oddział niemiecki stawiający zaciekły opór w cegielni http://swierczewo.poznan.pl/historia.html

1926 Ukazał się pierwszy numer pisma Orędownik Urzędowy Stołecznego Miasta Poznania.

1966 Początek prac przy budowie rosarium w parku na Cytadeli poznańskiej.

Zdjęcia: Pozostałości fortu Winiary, prawdopodobnie rawelinu II (obecnie rosarium) około 1962 roku, fot. Cz. Czub / MKZ / Cyryl

1984 Akademii Medycznej (dziś Uniwersytet Medyczny) w Poznaniu nadano imię Karola Marcinkowskiego.

1992 W Poznaniu utworzono Stowarzyszenie Prasy Lokalnej.

ZDARZYŁO SIĘ 26 STYCZNIA

1521 Obrona, pod bezpośrednim dowództwem Mikołaja Kopernika, zamku i miasta Olsztyna przed wojskami krzyżackimi.

1699 Pokój karłowicki między Turcją z jednej strony a Austrią, Polską i Wenecją z drugiej strony zakończył zmagania z Imperium Osmańskim.

1736 Abdykował król Polski Stanisław August Poniatowski.

1788 Do Portu Jackson przypłynęło około tysiąca więźniów brytyjskich. Założono pierwszą australijską osadę – Sydney. Rozpoczęto kolonizację Australii.

1873 Opatentowano elektryczny świder dentystyczny. George Green z Kalamazoo w stanie Michigan otrzymał patent nr. 159028 na; elektromagnetyczne narzędzie dentystyczne polerujące, opatrujące, plombujące i piłujące zęby.

1885 Powstańcy Mahdiego zdobyli Chartum, stolicę egipskiego Sudanu.

1914 Watykan umieścił na indeksie dzieł zakazanych prace belgijskiego pisarza Maeterlincka, laureata Nagroda Nobla w 1911 r. Wybitnego przedstawiciela symbolizmu europejskiego.

1918 Urodził się Nicolae Ceausescu, komunistyczny polityk rumuński, „słońce Karpat”.

1919 W Polsce odbyły się pierwsze wybory do Sejmu Ustawodawczego. Wybrano 296 posłów. Prawie połowę głosów uzyskała endecja.

1920 Zginęła Jeanne Hébuterne, francuska artystka, partnerka Amadeusza Modiglianiego. Malarz namalował około 25 jej portretów. Rodzice Jeanne nie akceptowali Modiglianiego, gdyż byli zagorzałymi katolikami, on natomiast artystą pochodzenia żydowskiego. Amadeo zmarł 24 stycznia 1920. Dwa dni później Jeanne rzuciła się z piątego piętra i popełniła samobójstwo w ostatnim miesiącu ciąży.

1925 Urodził się Paul Newman, amerykański aktor i reżyser filmowy. Znany m.in. z ról w filmach “Żądło”, “Butch Cassidy i Sundance Kid”. W 1987 roku otrzymał Oscara za rolę starego bilardzisty w filmie “Kolor pieniędzy” i w 1985 roku za całokształt twórczości.

1928 Urodził się Roger Vadim – francuski reżyser. Uznawany jest za prekursora powojennej rewolucji obyczajowej w kinematografii. Twórca m.in. filmów: “I Bóg stworzył kobietę”, “Niebezpieczne związki”, “Barbarella”, “Wierna żona”.

1934 III Rzesza podpisała pakt o nieagresji z Polską. Dokument miał obowiązywać przez 10 lat, a został jednostronnie wypowiedziany przez Niemcy 28 kwietnia 1939 roku.

1936 Urohttp://www.lepszypoznan.pl/wp-admin/post.php?post=27514&action=editdził się Jan Tadeusz Stanisławski, aktor, satyryk. Założyciel Samodzielnej Katedry Mniemanologii Stosowanej, autor powiedzonek “I to by było na tyle”, grał także role teatralne w “Barbarzyńcach”, “Locie nad kukułczym gniazdem” oraz filmowe: w “Zezowatym szczęściu”. Jest autorem piosenek “Cała sala śpiewa z nami”, “Orkiestry dęte”, “Czterdzieści lat minęło”, “Na deptaku w Ciechocinku”.

1938 Gen. Tadeusz Kutrzeba w przedstawionych marszałkowi Edwardowi Rydzowi-Śmigłemu założeniach planu wojny z Niemcami określił przewagę militarną Niemiec jako trzykrotną.

1956 Otwarto Zimowe Igrzyska Olimpijskie w Cortina d’ Ampezzo we Włoszech.

1957 Urodził się Eddie Van Halen, holenderski gitarzysta, klawiszowiec i kompozytor. Członek amerykańskiej grupy Van Halen założonej w 1974 przez Eddiego i jego starszego brata – Alexa. Eddie Van Halen współpracował również z innymi wykonawcami, między innymi z Michaelem Jacksonem (gra solo na gitarze w “Beat It”).

1959 Urodziła się Wanda Panfil-Gonzales, polska lekkoatletka, maratonka, mistrzyni świata.

1961 Urodził się Wayne Gretzky, jeden z najsłynniejszych hokeistów świata.

1963 Urodził się José Mourinho, portugalski trener piłkarski.

1965 Urodził się Dariusz Kordek, aktor.

1966 Urodził się Jacek Łaszczok, polski wokalista – Stachursky.

1972 Stewardesa Vesna Vulovic, wypadła bez spadochronu z samolotu lecącego na wysokości 10 tys. metrów. Z wypadku wyszła cało.

1975 Zmarła Lubow Orłowa – aktorka, śpiewaczka, tancerka, najpopularniejsza gwiazda radzieckiego kina.

1984 W polskiej telewizji pokazano film “The Day After”.

1991 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: “Innuendo” – Queen.

1997 Zmarła Mira Zimińska – Sygietyńska, gwiazda przedwojennego filmu, teatru i kabaretów, współtwórczyni i dyrektor Państwowego Zespołu Pieśni i Tańca „Mazowsze”.

2002 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “U Got It Bad” – Usher; US Top Album: “Weathered” – Creed.

2004 Zmarł Aleksander Małachowski, polityk i publicysta. Honorowy przewodniczący lewicowej Unii Pracy. Nazywano go „czerwonym baronem”. Deklarował się jako zagorzały lewicowiec mimo dumy z arystokratycznego pochodzenia. W czasie wojny był kurierem, podchorążym AK, dwukrotnie aresztowało go NKWD. Politykom Solidarności po 1989 roku zarzucał „zanik zainteresowania prostym człowiekiem”. Pełnił też funkcje marszałka seniora i przewodniczył PCK.

Imieniny obchodzą: Paulina, Paula, Polikarp, Tymoteusz, Tytus, Andrzej, Polikarp, Skarbimir, Teogenes, Wanda i Wojsław

Paulina jest kobietą niespokojną, nadpobudliwą i zmienną. Lubi podróże i wygody osobiste.
Jej patronką jest żyjąca w III wieku św. Paulina Greczynka, którą za wyznanie chrześcijaństwa rzymscy oprawcy zakatowali swym ulubionym narzędziem tortur – pejczem z ołowianymi końcami.
Paulina to żeńska forma imienia Paulus, oznaczającego tyle, co „mały, drobny”.
Szczęśliwym kolorem Pauliny jest czerwień a szczęśliwym zwierzęciem łabędź.

Polikarp, to imię pochodzenia greckiego złożone z dwóch członów: polys – liczny, mnogi i karpos – owoc, owoc żywota, a więc potomek, dziecko
Polikarp lubi być zauważany, ceniony i dopieszczany. Jeśli tego nie otrzymuje, jego potrzeby nie są zaspokajane, a on cierpi. Jest miły, towarzyski, hojny i nieco zwariowany w sposobie bycia.

Tytus, to dziki gołąbek, ptaszek, imię męskie pochodzenia łacińskiego.