KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 26 MAJA

Słońce w znaku Bliźniąt

DZIEŃ MATKI

Święto Narodowe Gruzji, rocznica proklamowania niepodległości

Osoby urodzone 26 maja to ludzie czynu, kierujący się w swoim działaniu logiką i racjonalizmem. Swoje racje nie tylko wyrażają w sposób precyzyjny, ale potrafią je także doskonale uzasadnić i przekonać do nich otoczenie. Są odważne i ambitne.

Imieniny obchodzą: Filip, Paulina, Marianna, Nereusz

Filip to imię macedońskich, hiszpańskich i francuskich władców, wywodzi się od greckiego wyrazu „philippos” co oznacza „lubiący, kochający konie”.

Przysłowie: Wyrwał się jak Filip z konopi. Przysłowie wywodzi się z Białorusi, gdzie filip znaczy zając.

Cytaty na dziś:

– Najmniejszy włos rzuca swój cień. Johann Wolfgang Goethe
– Wśród nudystów zawsze jest się ubranym niestosownie. Leszek Kumor
– Łatwiej jest odbudować zburzone miasto, niż zburzone zaufanie. Karol Bunsch

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1762 Zjazd szlachty wielkopolskiej w Poznaniu – narada nad sposobami zwalczania samowoli i grabieży ze strony obcych wojsk.

1765 Pierwszego dnia Zesłania Ducha Świętego w czterech miejscach powstały wielkie pożary.

Pierwszy, gdy zapalił się komin na przedmieściu zwanym Grobla. Drugi około godziny 9 u mniszek zakonu św. Benedykta, podobnie z powodu nieoczyszczonego komina. Wydostający się z niego smród i dym wypełnił w czasie nabożeństwa kościół kolegiacki. Trzeci, gdy komin zapalił się w kamienicy zacnego [doktora Jana] Gepperta, gdzie miał kwaterę Pan komendant miasta, Dileta, major wojsk Świętego Majestatu Królewskiego. Czwarty pożar wybuchł na ulicy Wrocławskiej, gdzie również zapalił się komin. Te cztery pożary nie spowodowały żadnej szkody, ponieważ w krótkim czasie zostały ugaszone.

Na podstawie: Kroniczka rezydencji Karmelitów Trzewiczkowych w Poznaniu przy kościele Najświętszej Krwi Pana Jezusa na ul. Żydowskiej. Opracowane przez Jacka Wiesiołowskiego, Wydawnictwo Miejskie, 2005

1848 Niemcy w Poznaniu uchwalili rozwiązanie gimnazjum św. Marii Magdaleny. Władze berlińskie później decyzję tę anulowały.

W 1858 władze jako Gimnazjum św. Marii Magdaleny, przeniosły szkołę do budynku zaprojektowanego przez Friedricha Butzke przy placu Bernardyńskim, odbierając szkole dzisiejszy budynek Szkoły Baletowej.

W okresie zaborów gimnazjum to zapisało chlubną kartę, będąc kuźnią kadr wielkopolskich działaczy społecznych i politycznych.

Po polskich powstaniach i problematycznych aferach walczono o zachowanie nazwy – Niemcy zaczęli ją nazywać Marien Gymnasium. Przekształcone w Gimnazjum Klasyczne po jego ukończeniu gwarantowało jednoznaczne uznanie za ukończenie studiów klasycznych. Szkoła zyskała wtedy rangę ogólnopolskiej, o ogromnie wysokim poziomie tak, że zawsze większość uczniów powtarzała klasy. Uczelnia przyjmowała wszystkich o nieprzeciętnych umiejętnościach i zachowaniu, dlatego słynne rodziny powierzały jej edukację swoich synów. Blisko znajdowały się także potężne na ówczesne czasy internaty z uczniami z całej Polski.

W budynku dzisiejszej Szkoły Baletowej do 1858 roku mieściło się Gimnazjum św. Marii Magdaleny, fot: Tomasz Dworek

1857 Urodził się Max Biagini, niemiecki sztukator, autor dekoracji kamienic w Poznaniu.

Zawód sztukatora odziedziczył po ojcu – Franzu Wilhelmie, który był właścicielem firmy sztukatorskiej w Berlinie. W Poznaniu działalność rozpoczął w roku 1881.

Do rozeznanych przez prof. Jana Skuratowicza należą sztukaterie na elewacjach w kamienicach zaprojektowanych przez firmę architektoniczno-wykonawczą Böhmer i Preul: ul. Ratajczaka 45 i ul. 3 Maja 47 (dawniej Teatralna 3 i 5), ul. Grunwaldzka 13 i 15 (dawniej Augusty Wiktorii), ul. Roosevelta 4, 5, 6/7 i 9/10 (dawniej Buddego), ul. Półwiejska 19 i 20 (domy własne).

Artysta wykonał także figury gipsowe zdobiące tzw. Kaisertage (Dno cesarskie) w Poznaniu, odbywające się w dniach 2-5 września 1902 roku. Zmarł  25 października 1905. [Źródło: Wikipedia]

1872 Otwarto linię kolejową Poznań – Gniezno – Inowrocław – Bydgoszcz.

1881 W Poznaniu urodził się Czesław Kędzierski – wujek Czesio – literat i dziennikarz, redaktor „Kuriera Poznańskiego”.

Czesław Kędzierski rodowity Wielkopolanin był związany najmocniej z ziemią wielkopolską, chociaż życie wiązało go z różnymi dzielnicami kraju i całą Polską.

W Poznaniu spędził swoje młode lata, a po ukończeniu szkoły średniej przeniósł się do Lwowa, gdzie studiował polonistykę. Od początku swych studiów poświęcił się zawodowi dziennikarskiemu będąc członkiem istniejącego przy Uniwersytecie Lwowskim Akademickiego Koła Dziennikarskiego. Jako student współpracował z lwowskim Słowem Polskim i pisał równocześnie korespondencje na tematy kulturalne dla Kuriera Poznańskiego.

Po powrocie ze Lwowa wstąpił w 1908 r. do redakcji Kuriera Poznańskiego, w której pozostał do 1939 r. W roku 1908 r. był jednym z założycieli Towarzystwa Dziennikarzy i Literatów, a równocześnie członkiem Zarządu Głównego Związku Dziennikarzy RP.

Oprócz pracy zawodowej poświęcał się pracy społecznej. Członek Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” i redaktor organu sokolego dwutygodnika „Sokół”. Był również korespondentem poznańskim warszawskiego ilustrowanego tygodnika Świat.

Po pierwszej wojnie światowej, został przejściowo naczelnikiem Wydziału Kultury i Sztuki w Ministerstwie byłej Dzielnicy Pruskiej, a następnie powrócił na stanowisko dziennikarskie i do pracy społecznej w Towarzystwie Czytelni Ludowych oraz Spółce Teatralnej. W tym charakterze przyczynił się walnie do zorganizowania poznańskiego Konserwatorium Muzycznego.

Twórca pierwszych audycji radiowych dla dzieci, autor „Przechadzek po mieście” ukazujących się w latach 1926–1927 na łamach Kuriera Poznańskiego, a także pisma dla dzieci „Mój przyjaciel” (bezpłatny dodatek do Kuriera Wielkopolskiego).

Działacz założonego w Bazarze w 1921 r. Koła Naukowo–Literackiego. Znając dobrze język norweski, został tłumaczem pisarzy skandynawskich. Przetłumaczył m.in. baśnie Andersena i powieści Hamsuna: „Włóczęgi” (1927, wydanie polskie 1929), „August Powsinoga” (1930, wydanie polskie 1931), „A życie toczy się dalej” (1933, wydanie polskie 1958).

Czesław Kędzierski z rodziną, zdjęcia z archiwum Ryszarda Wojdowskiego, wikipedia

Lata wojny były dla niego czystą gehenną z uwagi na prześladowania ze strony policji niemieckiej po wkroczeniu wojsk niemieckich do Poznania. W listopadzie 1939 r. został wraz z rodziną pozbawiony swojego mieszkania przy ulicy Wały Leszczyńskiego przez grupę wojsk niemieckich. Przesiedla się wówczas do Warszawy, gdzie pracował w podziemiu i uczestniczył w, nim do czasu wybuchu Powstania Warszawskiego.

Autor wielu baśni, bajek i gawęd radiowych. Wśród utworów dla dzieci i młodzieży wymienić należy bajki: „Trębacz Ratuszowy i Król Kruków”, „Dzielna Kasztelanka”, „O żarłocznym potworze w Gople”, „Kamień pod Wolsztynem” i wielu innych. Był popularny wśród dzieci jako „Wujek Czesio”.  Zmarł 16 stycznia 1947 w Poznaniu i został pochowany na Cmentarzu Jeżyckim. [wikipedia]

1977 Przeniesienie studni z posążkiem Bamberki w Poznaniu na miejsce przed Wagą Miejską za Ratuszem.

Odsłonięcia studzienki z dziewczyną w stroju bamberskim dokonano w 1915 roku. Wznosiła się ona pierwotnie na Starym Rynku przed domkami budniczymi, na wprost ul. Woźnej. W 1929 roku na wniosek magistratu studzienkę przeniesiono pod zachodnią ścianę starego ratusza.

Po zakończeniu II wojny światowej Bamberkę przechowywano w magazynach i dopiero w 1964 roku ustawiono ją przy ul. Mostowej, przed budynkiem dawnej loży masońskiej. W 1977 studzienka powróciła na Stary Rynek, gdzie postawiono ją w pobliżu miejsca, w którym stała w okresie międzywojennym. W 1998 roku przy studzience kanclerz Niemiec Helmut Kohl spotkał się z poznańskimi Bambrami.

Cokół został zaprojektowany wg pomysłu poznańskiego budowniczego Stahla, zaś posąg odlany z brązu jest dziełem rzeźbiarza Józefa Wackerle, któremu pozowała jedna z Bamberek winiarni Goldenringa – Jadwiga Gadziemska z Winiar. Sama modelka nigdy nie miała nic wspólnego z Bambrami, w tamtych czasach była po prostu pracownicą winiarni Goldenringa.

2005 Zmarł Wojciech Standełło, aktor Teatru Nowego w Poznaniu.

Świat się zmienia czyli polityka, spektakl w Teatrze Nowym-  25.10.1991 L: Mariusz Sabiniewicz, P: Wojciech Standełło, fot. Jacek Kulm / Cyryl

2009 Zmarł  Wojciech Szczęsny Kaczmarek, prezydent miasta Poznania.

W latach 1990–1998 przez dwie kadencje sprawował urząd prezydenta Poznania. Współtworzył, a następnie objął stanowisko prezesa reaktywowanego Związku Miast Polskich. Przez trzy kadencje (do 2002) zasiadał w poznańskiej radzie miasta, m.in. z ramienia Unii Wolności. W tym samym roku bez powodzenia ubiegał się o urząd prezydenta miasta w wyborach bezpośrednich (przegrał w drugiej turze z Ryszardem Grobelnym)

Grób – pomnik prezydenta na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan.

2018 Tuż obok muralu z wierszem Stanisława Barańczaka przy ulicy Estkowskiego / Szyperskiej powstała nowa, społeczna grafika, będąca refleksją nad zjawiskiem rasizmu. Okazje się, ze w tym miejscu na ścianie dawnych budynków przemysłowych, m.in piekarni Fawora w latach 70-tych i początku lat 80-tych mieściły się malowidła z propagandowymi hasłami.

Wydaje się, że do doskonała lokalizacja, obok mądrych słów wiersza Stanisława Barańczaka „Jeżeli porcelana to wyłącznie taka” na uczęszczanym trakcie nad Wartę i przy Biedronce.

Oryginalny projekt przygotował znakomity artysta Grzegorz Myćka (doktorant na Wydziale Grafiki i Komunikacji Wizualnej Uniwersytetu Artystycznego. Jest laureatem wielu międzynarodowych i krajowych konkursów m.in. Złotego Medalu na Międzynarodowej Wystawie „Satyrykon” w Legnicy, Nagrody Specjalnej na Międzynarodowym Konkursie na Rysunek Satyryczny “Muzeum” w Zielonej Górze czy I. miejsca w Festiwalu Filmów Jednominutowych “Oneminutes” w Gdańsku. Był także uczestnikiem wielu międzynarodowych wystaw m. in. w Boliwii, Katowicach czy na Tajwanie.

ZDARZYŁO SIĘ 26 MAJA

1596 Rozpoczęcie oblężenia taboru kozackiego w Sołonicy. Po zawarciu porozumienia polsko-kozackiego, oddziały polskie dokonały rzezi. Nalewajko i inni przywódcy powstania zostali osądzeni i straceni. Oblężenie trwało do 09.08.1596.

1679 W Anglii zostaje uchwalony Habeas Corpus Act. Fundamentalna zasada wolności obywatelskich. Nikogo nie można było aresztować bez nakazu sądowego, a zarzuty winny zostać przedstawione w ciągu 24 godzin.

1822 Urodził się Edmund de Goncourt, pisarz francuski. W 1902 roku na mocy jego testamentu powstała Akademia Goncourtów – zgromadzenie 10 pisarzy przyznających coroczną nagrodę za osiągnięcia w dziedzinie prozy we Francji.

1883 Początek działalności polskiego cyrku zawodowego. Na pierwszej w Polsce stałej arenie cyrkowej w gmachu przy ulicy Ordynackiej w Warszawie odbyło premierowe widowisko w wykonaniu polskiego zespołu kierowanego przez Włocha Gaetano Cinisellego.

1894 We Lwowie po raz pierwszy pokazano wtedy Panoramę Racławicką Kossaka i Styki.

1900 Władze carskie dla ziem polskich (dawnego Królestwa Kongresowego) wydały zarządzenie przewidujące ostre kary za prowadzenie tajnego nauczania, przede wszystkim polskiej historii i literatury.

1940 Alianci rozpoczęli ewakuację wojsk z plaż Dunkierki. Przewaga wojsk niemieckich uniemożliwiła obronę kontynentu. Zdaniem niektórych historyków do pogromu aliantów nie doszło tylko dlatego, że Hitler w nadziei na sojusz z Londynem chciał zademonstrować przyjazne zamiary wobec Wielkiej Brytanii.

1958 Urodził się Marian Gold (wł. H. Schrierbaum), wokalista grupy Alphaville.

Niemiecka grupa popularna była w latach 80’tych grając elektroniczny pop. Zdobyła listy przebojów utworami „Big In Japan”, „Forever Young”, „Dance With Me” i „Jet Set”.

1949 Urodził się Philip Michael Thomas, aktor. Serial “Miami Vice”.

1962 Urodził się Black (wł. Colin Vearncombe), wokalista i kompozytor popularny krótko w połowie lat 80-tych. Jego pierwszym wielkim przebojem była piosenka “Wonderful Life”.

1964 Urodził się Lenny Kravitz, wokalista, kompozytor, multiinstrumentalista amerykański. Debiutował w 1989 roku albumem „Let Love Rule”. Przełomowym okazał się krążek „Mama Said” z 1991 roku, na którym znalazły się przeboje „Always On The Run” i „Stand By My Woman”. Inne znane piosenki wokalisty, gitarzysty, kompozytora i producenta to „Are You Gonna Go My Way”, „Fly Away”, „I Belong To You”.

1966 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: „Paint It Black” – The Rolling Stones.

1967 John Lennon i Yoko Ono rozpoczęli akcję „Bed-in-for Peace”. Była to demonstracja na rzecz pokoju, polegająca na leżeniu w łóżku.

1971 Urodził się Joey Kibble, wokalista zespołu Take 6.

1976 W klubie Roxy w Los Angeles odbył się koncert Boba Marleya z grupą The Wailers. Występ ten uważany jest za najlepszy w karierze Marleya i przełomowy w historii muzyki reggae.

1994 Nadanie koncesji ogólnopolskiej RMF FM

1995 Zmarł Isadore „Friz” Freleng – amerykański rysownik. Jeden z pionierów filmu animowanego, twórca ponad 300 filmów rysunkowych, autor wielu rysunkowych postaci, m.in., Różowej Pantery, kota Sylwestra czy królika Bugsa.

1998 W Warszawie oddano do użytku stację metra Centrum. Długość jedynego w Polsce metra osiągnęła długość 12 kilometrów.

1999 Manchester United jako pierwszy od piętnastu lat brytyjski klub piłkarski wygrał rozgrywki Ligi Mistrzów, pokonując w finale w Barcelonie Bayern Monachium 2:1.

2001 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: „All For You” – Janet Jackson; US Top Album: „Survivor” – Destiny’s Child.

2002 Film Romana Polańskiego “Pianista” (na podstawie wspomnień kompozytora Władysława Szpilmana, który w czasie wojny uciekł z warszawskiego getta i ukrywał się aż do wyzwolenia Warszawy) otrzymał na festiwalu w Cannes najwyższą nagrodę – Złotą Palmę.