KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 27 LUTEGO

27 LUTEGO Słońce w znaku Ryb

Urodzeni 27 lutego są obdarzeni silną fantazją i bogatą wyobraźnią. Nie przywiązują wagi do własnej powierzchowności, nie dbają o wygody i korzyści. Cechuje ich szczerość i dobroduszność. Często zmieniają poglądy i plany, szczególnie za namową innych.

Imieniny obchodzą: Gabriela, Anastazja, Julian, Wiktor

Złote myśli:

– Wiedza to władza. Ale niewiedza, niestety, nie oznacza jeszcze braku władzy. Niels Bohr
– Zapust smutny, post wesoły, bedzies, cłeku, cały rok goły. Przysłowie
Prawo Murphego: Człowiek, który się uśmiecha gdy sprawy idą źle, myśli o człowieku, na którego można zwalić winę.
Ciekawostka: 10 stopni Celsjusza wynosi temperatura ciała jeża podczas zimowego snu.

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1843 W Poznaniu zakończył koncertowanie Franciszek Liszt. Łącznie dał 4 koncerty w Hotelu Bazar.

Już jako kilkunastoletni chłopak musiał na swoje życie zarabiać. Pracował, jak podaje Papee – chłopiec do posyłek, jako robotnik, później nastąpiły lata wędrówek po całej środkowej Europie. Powrócił w Poznańskie w roku 1903 i zrazu zaczął pracować jako robotnik w fabryce maszyn Cegielskiego.

Zwrócił na siebie uwagę W. Łebińskiego, znanego poznańskiego dziennikarza, który polecił go do pracy w “Wielkopolaninie”.  Dzięki stypendium Kościelskich uzupełnił swoje wykształcenie na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po powrocie z Krakowa zaczął na dobre pracę w dziennikarstwie.

Był doskonałym humorystą, który w swoich tekstach uwiecznił ginące zwyczaje i obyczaje przedmieść poznańskich, utrafiając znakomicie w ton chwaliszewskich «szczunów”, obywateli Środki i Zawad (Wianki – Chrzciny na Zawadach – Karnawał na Chwaliszewie – Niedziele Poznańskie w zbiorkach” Goździem w slip” – “Tam i nazod”).

Podczas I wojny światowej jak wielu Wielkopolan pod zaborem został powołany do pruskiej armii. Szybo jednak zdezerterował, w ukryciu pisał teksty przypominające rodakom, że walka z prusakiem jest świętym obowiązkiem, że nadejdzie kres cierpień narodowych. Najmocniej i najgoręcej bolało go, że straszna wojna światowa zmusiła Polaków różnych zaborów do walki przeciw sobie.

Od 1913 wydawał pismo satyryczne “Pręgierz” (reaktywowane w 1928). Po 1918 współpracował z “Rzeczpospolitą”, “Przeglądem Porannym”. Współzałożyciel klubu artystyczno-literackiego “Świt”. Od 1926 wydawał dwutygodnik humorystyczny “Hau hau”. Działał w kabarecie “Ździebko”.

Od 1913 wydawał pismo satyryczne “Pręgierz” (reaktywowane w 1928). Po 1918 współpracował z “Rzeczpospolitą”, “Przeglądem Porannym”. Współzałożyciel klubu artystyczno-literackiego “Świt”. Od 1926 wydawał dwutygodnik humorystyczny “Hau hau”. Działał w kabarecie “Ździebko”.

Pogrzeb honorowy Romana Wilkanowicza na Cmentarzu Garnizonowym na Cytadeli w związku z obchodami 60. rocznicy wybuchu powstania wielkopolskiego – 25.11.1978, fot. Stanisław Wiktor / Cyryl

1910 Urodził się Zbigniew Zielonacki, poznański fotografik.

W okresie międzywojennym pracował dla poznańskich gazet: “Ilustrowanego Kuriera Codziennego”, “Kuriera Poznańskiego”. Jako reporter był bardzo aktywny, starł się być wszędzie, gdzie działo się coś ciekawego. Po wyzwoleniu Poznania zatrudniony został jako fotoreporter Zarządu Miasta.

Od czerwca 1945 roku prowadził własną pracownię fotograficzną przy ul. 27 Grudnia 12, początkowo pod nazwą “Foto – reporter”, później “Foto Van Dyck”. W latach pięćdziesiątych poważnie zainteresował się fotografią artystyczną. Brał udział w wielu konkursach i wystawach fotograficznych, zdobywając liczne nagrody, także za granicą. Intensywnie działał aż do śmierci w 1981 r.

W auli Uniwersytetu Poznańskiego, w czasie jakiejś ważnej uroczystości, nie było innej możliwości dokonania zdjęcia, jak ze skrzyni eleganckiego “Bechsteina”. Zbigniew nie zastanawiając się wiele, w reporterskim zapale wskoczył na fortepian i oczywiście poniszczył butami lśniącą powłokę. Redakcja pokryła szkody – ale za to następnego dnia ukazały się w “Kurierze” zdjęcia, których inne gazety nie miały. Kiedy Ignacy Mościcki zwiedzał pawilon belgijski na Międzynarodowych Targach Poznańskich, Zbigniew znów wskoczył na jakiś stolik, pokryty szklaną płytą. Szyba oczywiście pękła, ale to dopiero pół biedy. Pod szkłem wyłożone były jako eksponaty słynne koronki brukselskie. Dr Stanisław Bernatt, szef działu sprawozdawczego “Kuriera”, był jednak zdania, że koronka brukselska nie powinna być przeszkodą w dobrej służbie fotoreporterskiej. Jakoś tam doszedł z Belgami do porozumienia. [Na podstawie: KMP 1/71]

Zbigniew Zielonacki na Targach (drugi od lewej) – maj 1933 Foto: Archiwum Lecha Zielonackiego / Cyryl

Zbigniew Zielonacki na uroczystości z okazji przyznania Odznak Honorowych Miasta Poznania – był wśród odznaczonych – 1968 r, fot. Kazimierz Przychodzki / Cyryl

1910 W Poznaniu urodził się Jan Kluj, kolarz szosowy, mistrz Polski (1946).

Był kolarzem HCP Poznań i KKS Poznań. W 1936 i 1945 zdobył brązowe medale mistrzostw Polski w wyścigu szosowym ze startu wspólnego, a w 1946 osiągnął swój największy sukces w karierze sportowej, zdobywając w tym wyścigu mistrzostwo Polski. Był ojcem kolarzy Lecha Kluja i Marka. Zmarł 7 grudnia 1975. Został pochowany na Cmentarzu Junikowo.  [Bibliografia: Bogdan Tuszyński, Złota księga kolarstwa polskiego, wyd. Polska Oficyna Wydawnicza “BGW”, Warszawa 1995, Historia rodziny Klujów: http://www.kurek-rowery.pl/, dostęp 27.02.2022]

Rolna stadion – jubileusz 10 lecia klubu sportowego HCP Poznań. Sekcja kolarska 15.10.1937 [NAC]

1927 Na Warmii urodził się August Jan Chełkowski, fizyk, marszałek Senatu II kadencji w latach 1991-93.

W 1930 roku jego rodzina nielegalnie przekroczyła granicę niemiecko – polską i osiedliła się w poznańskiem; początkowo w Kobylnicy, a od 1935 roku w Golęcinie – obecnie dzielnicy Poznania.

W maju 1948 roku, po zdaniu egzaminu maturalnego w znanym poznańskim Gimnazjum im. Karola Marcinkowskiego  starał się o przyjęcie do Poznańskiej Szkoły Inżynierskiej. Jednak jako tzw. “element obcy klasowo”  nie został przyjęty.

Fizyka na Uniwersytecie Poznańskim nie miała tego typu uprzedzeń klasowych i w ten sposób został fizykiem ze względów politycznych. Już od II-go roku studiów pracował jako asystent w Szkole Inżynierskiej. Po ukończeniu studiów przez kilka miesięcy pracował jako nauczyciel fizyki w Żeńskim Gimnazjum im. Generałowej Zamoyskiej, po czym rozpoczął aspiranturę w katedrze profesora Arkadiusza Piekary – wybitnego fizyka – twórcy polskiej szkoły fizyki zjawisk nieliniowych.

W 1967 roku wraz z kilkuosobową grupą fizyków poznańskich przeniósł się służbowo do Katowic, gdzie objął Katedrę Fizyki Ciała Stałego. W rok później powstał Uniwersytet Śląski i zaczął się długi proces tworzenia katowickiej szkoły fizyki, nierozerwalnie związanej z nazwiskiem Profesora Chełkowskiego. Pełnił funkcję rektora Uniwersytetu Śląskiego. Był jedynym rektorem wyższej szkoły internowanym w czasie stanu wojennego (przez siedem dni).

1945 Utworzenie Instytutu Zachodniego w Poznaniu.

Wybór Poznania na siedzibę przyszłego Instytutu nie był przypadkowy. Już w okresie międzywojennym Poznań był ważnym ośrodkiem badań niemcoznawczych, prowadzono tutaj prace naukowe dotyczące stosunków polsko-niemieckich oraz dokumentowano polską przeszłość obszarów zachodnich. Obecnie Instytut Zachodni mieści się przy ulicy Mostowej.

Przed siedzibą Instytutu Zachodniego przy ul. Chełmońskiego 1 w Poznaniu, 1946r, fot Instytut Zachodni

Obecna siedziba Instytutu przy ulicy Mostowej

1974 Do Poznania przyjechała delegacja Komitetu Obwodowego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego z Charkowa z I sekretarzem Iwanem Sokołowem na czele. Podczas kilkudniowej wizyty, goście z ZSRR odwiedzili budowaną halę widowiskowo-sportową “Arena”, którą oddano do użytku 28 czerwca.

Delegacja z Charkowa wizytuje budowę  Areny 27.02.1974, fot. Stanisław Wiktor / Cyryl

1995 Wisława Szymborska otrzymała doktorat Honoris Causa Uniwersytetu Adama Mickiewicza. Był to jedyny honorowy doktorat, który poetka przyjęła – wspomina prof. Edward Balcerzan, który był promotorem doktoratu, a także przyjaźnił się z poetką.

Wisława Szymborska miała związki z literackim Poznaniem. Między innymi była recenzentką, brała udział w literackich czwartkach w Pałacu Działyńskich. W 1994 podczas Rady Wydziału Filologicznego zaproponowałem kandydaturę poetki. Została jednogłośnie przyjęta. Wiedzieliśmy jednak, że Wisława miała już 71 lat i była bardzo niechętna takim dużym zgromadzeniom. Jak wiadomo, była osobą bardzo kameralną – mówi prof. Balcerzan. Poetka się zgodziła, ale nie chciała, aby odbyło się to w 1994 roku, była bowiem zmęczona uroczystościami jubileuszu swoich urodzin. Zaproponowała zatem rok 1995, zdając sobie sprawę, że Rada Wydziału może się na to nie zgodzić. Rada, ponownie jednomyślnie, na to przystała.

W związku z tym, że Wisława Szymborska urodziła się w Kórniku w Wielkopolsce, przyjęła zaszczyt i obiecała, że będzie to jedyny doktorat, który zgodzi się przyjąć i tego się do końca życia trzymała. Miała nawet propozycję wyróżnienia w Jerozolimie, ale postawiła tylko na Poznań z uwagi właśnie na jej wielkopolski rodowód – mówi prof. Balcerzan. Źródło: https://amu.edu.pl/dla-mediow/komunikaty-prasowe/28-lat-temu-wislawa-szymborska-zostala-doktorem-honorowym-uam

Fot. Archiwum UAM (na zdjęciu Wisława Szymborska oraz ówczesny rektor UAM prof. Jerzy Fedorowski)

ZDARZYŁO SIĘ 27 LUTEGO

1670 Odbył się ślub Michała Korybuta Wiśniowieckiego, króla Polski z Eleonorą, córką Ferdynanda III, cesarza rzymskiego.

1873 Urodził się Enrico Caruso, włoski śpiewak operowy – król tenorów.

Miał w repertuarze 67 ról operowych i ponad 500 piosenek. Enrico Caruso (1873 – 1921) śpiewak włoski, najsłynniejszy tenor operowy swej epoki. Dziewiętnaste dziecko ubogiego rzemieślnika, wśród trudnych warunków, wytrwałą pracą nad pokonywaniem usterek w emisji głosu, osiągnął z wolna sztukę, która przyniosła mu sławę na obu półkulach. Debiutował 1894 roku w Neapolu, powodzenie zaczął zyskiwać od występów 1899 w Mediolanie (1901 śpiewał w Warszawie), sławę zaś jego utrwaliły występy w nowojorskiej Metropolitan Opera.

1880 Urodził się Marian Dederko, fotografik. Jeden z twórców nowoczesnego portretu w fotografii polskiej, współorganizator Polskiego Towarzystwa Fotograficznego

1911 W Warszawie urodziła się Zofia Hertz, współtwórczyni Instytutu Literackiego w Paryżu. Jedna najważniejszych postaci polskiego życia kulturalnego na emigracji. Wspólnie z Jerzym Giedroyciem tworzyła paryską “Kulturę”.

1932 Urodziła się Elizabeth Taylor, amerykańska gwiazda filmowa. Znana m.in. z filmów: “Olbrzym”, “Kleopatra”, “Kto się boi Virgini Woolf”, “Poskromienie złośnicy”.

1933 W Berlinie spłonął budynek Reichstagu. Wydarzenie to dało hitlerowcom pretekst do zawieszenia praw obywatelskich i nadania rządowi specjalnych uprawnień (według niektórych źródeł budynek Reichstagu podpalili sami hitlerowcy a nie komuniści, których o to oskarżano).

1933 Urodził się Aleksander Minkowski – prozaik, scenarzysta filmowy, m.in. współautor serialu tv “Dyrektorzy”, autor książek: “Szaleństwo Majki Skowron”, “Nasturcja i lew”.

1939 Zmarła Nadieżda Krupska – rosyjska działaczka komunistyczna, pedagog, żona Lenina.

1942 W Nowym Jorku urodziła się kompozytorka i piosenkarka Carole King.

Jej największym sukcesem był singel z piosenkami “It’s Too Late” i “I Feel The Earth Move” z 1971 roku. Największym sukcesem kompozytorskim stały się natomiast nagrania “Will You love Me Tomorrow ?” i “The Locomotion”, które Carole napisała wspólnie z Gerry Goffinem.

1945 Urodził się Daniel Olbrychski – polski aktor filmowy i teatralny; w swej karierze wielokrotnie nagradzany i wyróżniany.

1945 Urodził się Jacek Janczarski, poeta i satyryk. Przez wiele lat związany był z Programem 3 Polskiego Radia; jest autorem m. in. wspaniałego serialu „Kocham pana, panie Sułku”.

1960 Urodził się Paul Humphreys, założyciel i klawiszowiec grupy OMD. Zespół ma na koncie tak znane przeboje jak “Enola Guy” (1980), “Maid of Orleans” (1982),”So In Love” (1985). Ostatnim wspólnym singlem tandemu HumphreysMcClusky była piosenka “Dreaming” z 1988 roku.]

1967 Grupa Pink Floyd wydala swojego pierwszego singla “Arnold Layne”.

1968 W Klubie „Muzyki Rytmicznej” warszawskiej stodoły podczas pierwszej Musicoramy zadebiutowała grupa Breakout.

1977 Odbyła się premiera filmu „Człowiek z marmuru” w reżyserii Andrzeja Wajdy.

1973 Urodził się Peter Andre, australijski wokalista znany z przebojów „Flava” i „Mysterious Girl.

1980 Urodziła się Chelsea Clinton, córka prezydenta USA Billa Clintona i Hilary Clinton.

1981 Paul McCartney & Stevie Wonder nagrali “Ebony & Ivory”.

1981 W wieku 56 lat w swoim domu w Teksasie zmarł na atak serca pionier rock’n’rolla Bill Haley. Na całym świecie sprzedano ponad 60 milionów jego płyt, a wykonywana przez niego kompozycja “Rock Around The Clock” przetarła drogę rock’n’rollowi.

1982 „Film Polski” wycofał z konkursu o nagrodę Oscara film Andrzeja Wajdy „Człowiek z żelaza”. Motywacją tego działania była – jak to określano – nasilająca się kampania antypolska w Stranach Zjednoczonych; film Wajdy znalazł się na liście 5 filmów zagranicznych zakwalifikowanych do ostatniego etapu konkursu.

1982 Zmarła Maria Kownacka, pisarka. Autorka wierszy, bajek, sztuk teatralnych i słuchowisk radiowych dla dzieci, Jest autorką cyklu przygód Plastusia, “Dzieci z Leszczynowej Górki”

1984 Premiera w telewizji MTV reklamówki Pepsi z udziałem Michaela Jacksona.

1991 James Brown wyszedł warunkowo z więzienia. Zwolniono go po 26 miesiącach z 6-letniego wyroku, który odsiadywał za posługiwanie się bronią i niebezpieczną jazdę samochodem pod wpływem narkotyków.

1994 Stwierdzono istnienie planet poza Układem Słonecznym. Prof. Aleksander Wolszczan odkrywa dwie planety okrążające słońce znajdujące się od Ziemi o 1300 lat świetlnych.

2000 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: “Pure Shores” – All Saints; UK Top Albums: “Rise” – Gabrielle.

2001 Premier Buzek przyjął dymisję ministra skarbu Andrzeja Chronowskiego.

Jako powód swojej rezygnacji podał okupowanie jego gabinetu przez posła Gabriela Janowskiego, co “sparaliżowało pracę resortu”. (Janowski w ten sposób chciał wymóc na ministrze utworzenie państwowego holdingu Polski Cukier). Nowym ministrem została poznanianka Aldona Kamela-Sowińska, a kilka godzin później Gabriel Janowski został wyprowadzony przez policję.