KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 27 STYCZNIA

Słońce w znaku Wodnika

Kościół katolicki w Polsce – Dzień Dialogu z Islamem
Światowy Dzień Celnictwa
Międzynarodowy Dzień Pamięci o Holocauście
Dzień Pamięci Ofiar Reżimu Hitlerowskiego – obchodzony w RFN

Urodzeni 27 stycznia to typ myślicieli, wszelkie problemy rozważają długo i wszechstronnie, dochodząc nieraz do rewolucyjnych koncepcji. Często stają się prekursorami nurtów naukowych. Posiadają dużą intuicję, dlatego szybciej niż inni znajdują rozwiązanie. Są przy tym cierpliwi i wytrwali. W uczuciach są wierni i stali.  Ulegają nastrojom, zmieniają często swoje opinie i poglądy. Brak im pewności siebie.

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1859 W Poczdamie urodził się Wilhelm II, cesarz Niemiec (1888-1918).

To właśnie dla niego powstał Zamek Cesarski w Poznaniu według projektu Franza Schwechtena. Wiele elementów wprowadzono na życzenie Wilhelma II. Cesarz osobiście ustalił szczegółowy plan swojej nowej rezydencji.

Budowę rozpoczęto w 1905 (pierwsze prace terenowe miały miejsce jeszcze w 1904), a już pięć lat później architekt osobiście wręczył klucze cesarzowi w dniu 21 sierpnia 1910 roku podczas jego wizyty w Poznaniu, zwanej Posener Kaisertage (cesarz był tu jeszcze drugi raz – przy okazji oddania do użytku kaplicy zamkowej – 27 sierpnia 1913). Na ówczesne czasy wysoki koszt budowy wyniósł 5 milionów marek. Jest to najmłodszy zamek w Europie. Pierwszym i jedynym burgrabią (niem. – Schlosshauptmann) zamku (1906–1918) był pomorski ziemianin hrabia Bogdan Hutten-Czapski.

1863 Wymarsz z Poznania oddziałów pruskich przewidzianych do tworzenia kordonu granicznego w związku z wybuchem powstania styczniowego.

1893 Urodził się Leon Wróblewski, poznański malarz i grafik. Autor obrazów z Powstania Wielkopolskiego.

1895 Czym się leczono w Poznaniu pod koniec XIX wieku.

Niektóre wina, z uwagi na swe właściwości lecznicze, sprzedawane były w poznańskich aptekach. W 1895 roku apteka Glabisza przy ul. Wrocławskiej 31 polecała wino pepsynowe, przyrządzane z wina reńskiego lub z win hiszpańskich, używane przy złym trawieniu, wino Cascara Sagrada, pobudzające lepsze trawienie i działające przeczyszczająco, wino Condurango, zalecane przez lekarzy przy różnych chorobach żołądkowych, i wino chinowe czyste lub z żelazem na blednicę, niedokrwistość i dla rekonwalescentów.

Na podstawie: “Dziennik Poznański”, nr 23 z 27 1. 1895 (ogłoszenie). Napoje alkoholowe w lokalach poznańskich na przełomie XIX i XX wieku, Waldemar Karolczak, KMP 4/2000

Wrocławska, początek XX wieku, fot: fotopolska

1919 Powstanie Wielkopolskie – 27 stycznia 1919 r.

Franciszek Ozdyk wraz z kolegą skierowani zostali do miejscowości Jarużyn tuż przy szosie Nakło-Szubin jako posterunek patrolowy. Gdy w pobliżu pojawił się silny oddział niemiecki, rozpoczęli ostrzeliwanie, by w ten sposób poinformować towarzyszy broni o niebezpieczeństwie. Jeden z powstańców zdołał wycofać się, natomiast ranny Ozdyk, pozostał na miejscu i ostrzeliwał się do chwili wyczerpania amunicji.

Wówczas to Niemcy dopadli stanowiska w którym leżał ranny powstaniec i w bestialski sposób, kolbami oraz bagnetami, dobili rannego. Wieczorem ta tragiczna wieść dotarła do rodziny. Siostry Franciszka niewielkim ręcznym wózkiem przewiozły zwłoki do Paterka. Przez kilka dni modlono się w rodzinnym domu, przy poległym powstańcu, a następnie pochowano go w mogile na paterkowskim cmentarzu. Podczas pogrzebu zabrakło księdza, gdyż najbliższy z Nakła, nie otrzymał pozwolenia od władz niemieckich na przekroczenie Noteci. W trakcie pogrzebu nieoczekiwanie zjawił się niemiecki patrol, który nakazał otwarcie trumny. Po jej oględnym sprawdzeniu, odchodząc, trzykrotnie oddał salwę w powietrze. www.27grudnia.pl

1926 Pierwsza oficjalna enuncjacja na temat Powszechnej Wystawy Krajowej, projektowanej w Poznaniu, padła z ust Cyryla Ratajskiego w dniu  27 stycznia 1926 r. na posiedzeniu Rady Miejskiej.

Chodziło o pieniądze (160 tys. zł) na budowę na Targach nowej hali wystawowej – Salonu Samochodowego. Nie wiadomo co bardziej zaszokowało członków Komisji Finansowej: ekskluzywna bądź co bądź nazwa Salon Samochodowy czy wysoki koszt budowy. Projekt upadł – chociaż Ratajski wytoczył do tej pory skrywany argument o “Wszechpolskiej Wystawie” zaplanowanej na rok 1928. [Źródło: KMP 3/88]

1938 Urodził się Jerzy Stasiuk, polski aktor teatralny, związany z Teatrem Nowym w Poznaniu.

Zanim na dłużej osiadł w Poznaniu był aktorem blisko dziesięciu scen w całej Polsce – jego niezwykły talent, osobliwe poczucie humoru, siłę i szlachetność podziwiali i doceniali widzowie teatrów Sosnowcu, Opolu, Bydgoszczy, Kalisza, Łodzi, Krakowa.

Blisko połowę swego aktorskiego życia spędził jednak w Poznaniu. Przyszedł do Teatru Nowego w 1980 roku, kiedy był on ośrodkiem poznańskiego podziemia. Tam koledzy-aktorzy poznali jego zaangażowanie społeczne, troskę o losy zawodowe i prywatne przyjaciół. Obdarzyli go szacunkiem i zaufaniem.

Jednym z jego ostatnich – pozaaktorskich – dokonań było stworzenie Parku Sztuki, w którym prezentowane są prace wielkopolskich artystów-rzeźbiarzy. Wyznał kiedyś, że największą miłością jego życia była rzeźba, ponieważ jej dzieła – jako jedyne ze wszystkich gałęzi sztuki – są przestrzenne i dotykalne. Zagrał w filmach: Kopernik, Ziemia obiecana , Pogranicze w ogniu, Poznań 56, Boża podszewka . Zmarł w roku 2000.

Jerzy Stasiuk w spektaklu Alpejskie Zorze, w Teatrze Nowym – 19.12.1997 Foto: Bogusław Biegowski / Cyryl

1945 Wyzwolenia Górczyna i Wildy – dzielnic Poznania.

1945 Grupa drukarzy “Papierodruku” przy ulicy Wybickiego – już wolnej od hitlerowskiego okupanta -przystąpiła do uruchomienia pierwszej drukarni, której personel złożony był wyłącznie z Polaków. W lokalach bez szyb, światła i ogrzewania, drukowano ulotki. [Źródło: TMMP]

1973 Urodził się Krzysztof Antkowiak, polski wokalista pop, a także kompozytor i autor tekstów oraz aktor niezawodowy (Młode Wilki ½)

Na estradzie zadebiutował już jako 5-letnie dziecko. W 1986 brał udział w Festiwalu Piosenki Dziecięcej w Koninie. Otrzymał tam zarówno nagrodę od dziecięcego, jak i od dorosłego jury. Był to już tzw. oficjalny debiut.

W połowie lat 80. XX w. występował w programie telewizyjnym Jacka Cygana pt. Dyskoteka pana Jacka, zdobywając popularność dzięki przebojowi “Zakazany owoc” (z tekstem Jacka Cygana i muzyką Krzesimira Dębskiego).

W 1988 z tą piosenką wystąpił na Festiwalu w Opolu, zdobywając nagrodę publiczności.

Ukończył Liceum Muzyczne w Poznaniu, a potem klasę fortepianu na Akademii Muzycznej w Poznaniu. W połowie lat 90. XX w. powrócił na rynek muzyczny, występując między innymi z Edytą Górniak (z którą krótko stanowił parę). Nawiązał współpracę z Grzegorzem Ciechowskim, co zaowocowało wydaniem albumu Delfin. Jest też autorem kilku piosenek Kai Paschalskiej (wystąpił jako gość specjalny w utworze Dla Mamy).

1974 Ostatnie przedstawienie zespołu Teatru Lalki i Aktora „Marcinek” w starej siedzibie przy ulicy Czerwonej Armii (Św. Marcin).

Poznański Teatr Marionetek, kierowany przez Halinę Lubicz, pierwotnie działał w poznańskim pasażu Apollo, przekształcono w Miejski Teatr Marionetek. Jedną z pierwszych sztuk była bajka Stanisława Strugarka zatytułowana Kubuś Wędrowiec, w reżyserii Haliny Lubicz, traktująca o przygodach Kubusia i Grzesia Fujary, który sprzedawał na poznańskich ulicach Głos Wielkopolski. Trzy lata później, w 1949 roku, nazwa Teatru zmieniła się ponownie – na wzór modelu radzieckiego – na Państwowy Teatr Młodego Widza. W 1954 roku przyjął z kolei nazwę Teatru Aktora i Lalki, a w 1958 przemianował się po raz kolejny na: Teatr Lalki i Aktora Marcinek.

Przez wiele lat o obliczu Marcinka decydowały dokonania Leokadii Serafinowicz – scenografki i reżyserki, dyrektorki i kierowniczki artystycznej w latach 1960-1976. Serafinowicz, szukając nowych, rzadko wówczas obecnych w polskich teatrach lalek, środków wyrazu, uczyniła z Teatru Marcinek teatr poszukujący. Między lalki wprowadziła prawdziwych aktorów, a sięgając po teksty m.in. Norwida i Witkacego, poszerzyła działalność teatru, otwierając go na widza dorosłego. Marcinek w latach 60. i 70. stał się fenomenem artystycznym i społecznym nie tylko w Poznaniu, ale i w Polsce, m.in. za sprawą takich przedstawień jak: Wanda Norwida, Siała baba mak Krystyny Miłobędzkiej, O Kasi, co gąski zgubiła Marii Kownackiej, Tygrysek i piraci Hanny Januszewskiej.

W sezonie 1978/79 Teatr Marcinek przeniósł się do poznańskiego Centrum Kultury Zamek, w którym siedzibę ma do dzisiaj. [Źródło: wikipedia, bibliografia: Teatr Animacji Janusza Ryl-Krystianowskiego, Alicji Morawskiej-Rubczak, Poznań 2011, 20 lat Teatru Animacji w Poznaniu, pod redakcją Katarzyny Grajewskiej, Poznań 2009]

ZDARZYŁO SIĘ 27 STYCZNIA

1077 Cesarz Henryk IV udał się w roli pokutnika do Canossy, ukorzyć się przed papieżem Grzegorzem VII.

1302 Dante skazany został na wygnanie z Florencji.

1510 W kopalni w Wieliczce wybuchł wielki pożar. Został ugaszony dzięki energicznemu działaniu podskarbiego koronnego i żupnika wielickiego Andrzeja Kościeleckiego i krakowskiego rajcy Seweryna Bethmana. Jak podają kroniki, obaj odważnie zjechali na dół, aby skutecznie kierować gaszeniem ognia. Scenę zjazdu obu dostojników uwiecznił na obrazie mistrz Jan Matejko.

1606 W Londynie rozpoczął się proces Guy’a Fawkes’a, który był członkiem tzw. spisku prochowego. Spisek ten uknuli przeciwnicy króla Jakuba I niezadowoleni z represji antykatolickich. Mieli oni zamiar wysadzić Parlament 6 listopada 1605 podczas uroczystego otwarcia obrad, w których brał udział także król. Lont miał zapalić właśnie Guy Fawkes. Spisek wykryto dzień wcześniej i usunięto z piwnic parlamentu materiały wybuchowe. Uczestnicy spisku zostali straceni.

1734 W Krakowie odbyła się koronacja Augusta III Wettyna na króla Polski.

1756 W Salzburgu urodził się Wolfgang Amadeusz Mozart, austriacki kompozytor uznawany za jednego z największych twórców muzyki. Tworzył opery (jak “Wesele Figara”, czy “Czarodziejski flet”), muzykę sakralną, symfonie, serenady, koncerty, sonaty i pieśni. Zmarł 5 grudnia 1791 roku.

1793 W Kargowej na ziemi lubuskiej polska kompania piechoty obsadziła ratusz i otworzyła ogień do wkraczającego do miasta batalionu pruskiego przeciwstawiając się zajmowaniu przez Prusaków ziem polskich.

1832 Urodził się Lewis Carroll, właśc. Charles Dodgson, angielski pisarz, matematyk. Autor słynnej opowieści dla dzieci “Alicja w krainie czarów”.

1836 Urodził się Leopold von Masoch, pisarz austriacki. Z jego powieści „Wenus w futrze” pochodzi pojęcie masochizmu.

1861 Urodził się Rudolf Modrzejewski, syn aktorki Heleny Modrzejewskiej, konstruktor i budowniczy wielu mostów, m.in. słynnego mostu wiszącego na rzece Delaware. W marcu 2008 r. imieniem Rudolfa Modrzejewskiego nazwano Most Fordoński w Bydgoszczy. Konstruktor jest także patronem Zespołu Szkół Geodezyjno-Drogowych w Poznaniu.

1880 Thomas Edison uzyskał patent na elektryczną lampę.

1900 We Francji rozpoczęto zakładanie pierwszych liczników telefonicznych.

1919 W Polsce powołano Urząd Pośrednictwa Pracy.

1924 Zabalsamowane ciało Lenina złożono w mauzoleum na Placu Czerwonym.

1926 John Logie Baird, szkocki wynalazca zademonstrował maszynę odbierającą obrazy, którą nazwał “televisor”. Dwa lata później przeprowadził pierwszą transatlantycką transmisję sygnału telewizyjnego i zademonstrował pierwszy kolorowy telewizor.

1943 Amerykańskie siły powietrzne po raz pierwszy w II wojnie światowej zaatakowały obszar III Rzeszy. Zbombardowane zostało Wilhelmshaven.

1945 Wyzwolono obóz koncentracyjny Auschwitz – Birkenau Oświęcim – Brzezinka.

1945 Urodził się Nick Mason (wł. Nicholas Mason), współzałożyciel i perkusista grupy Pink Floyd. Najsłynniejszy album zespołu „Dark Side Of The Moon” spędził na liście magazynu Billboard rekordową liczbę 741 tygodni. Nagrywa także płyty solowe i jest producentem nagrań. wiu

1948 Sprzedano pierwszy magnetofon taśmowy z możliwością nagrywania.

1949 Urodził się Zbigniew Rybczyński, polski operator, reżyser filmów eksperymentalnych, laureat Oskara. Realizował też teledyski muzyczne między innymi dla Micka Jaggera, do piosenki Imagine Johna Lennona, dla Simple Minds, The Art of Noise, Chucka Mangione, Pet Shop Boys, Alan Parsons Project, Yoko Ono, Lou Reeda, Supertramp, Rush, Lady Pank (angielska wersja piosenki Mniej niż zero).

1957 Odbyło się pierwsze losowanie “Toto – lotka”.

1958 Little Richard przerwał karierę muzyczną, by wstąpić do seminarium duchownego w Hunstville, w Alabamie.

1967 Podczas testu statku kosmicznego Apollo 1, wybuchł pożar, w którym zginęli trzej astronauci.

1967 Ponad 60 krajów podpisało traktat o zakazie umieszczania w Kosmosie bomby atomowej.

1971 Po raz pierwszy przybył do Stanów Zjednoczonych David Bowie. Nie koncertował, ale zrobił zakupy w sklepach z odzieżą.

1973 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: „Superstition” – Stevie Wonder.

1974 Urodził się Ole Einar Bjorndalen, norweski biatlonista, 5-krotny mistrz olimpijski.

1983 Zmarł Louis de Funés, francuski reżyser filmowy i aktor komiczny. Grał m.in. rolę żandarma z kurortu Saint-Tropez w cylku 6 filmów oraz w 3 filmach o Fantomasie.

1989 Na spotkaniu w Magdalence ustalono termin obrad „okrągłego stołu”.

1990 Phil Collins – Another Day in Paradise – nr 1 w 414. notowaniu Listy Przebojów 3.

1999 Zmarł Jerzy Turowicz – publicysta i dziennikarz. Twórca i wieloletni szef (od 1945 r.) „Tygodnika Powszechnego”.

2000 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “I Knew I Loved You” – Savage Garden; US Top Album: “Supernatural” – Santana.

2002 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: “Hero” – Enrique Iglesias; UK Top Album: “Just Enough Education To Perform” – Stereophonics.

2003 Zmarł Henryk Jabłoński – polityk i historyk. Wieloletni profesor Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego, działacz społeczny i państwowy, w l. 1972-85 Przewodniczący Rady Państwa.

2004 Rząd Leszka Millera przyjął plan Hausnera.

Cytaty na dziś:

• Ludzie myślą, że wyrażają swoje myśli. Nie wiedzą, jak mało siebie mają w sobie.
Konstantinos Tsatsos
• Ja nie mam Boga, ale Bóg ma mnie. Ernst Barlach
• To, czego twórcom brakuje w głębi, zwracają nam w długości. Monteskiusz .
Prawo Murphy’ego; Sprawy pozostawione sobie samym zmieniają się ze złych na gorsze.

Imieniny obchodzą; Jan, Przybysław, Przybysława, Jerzy, Aniela, Angelika, Ilona, Lotar, Chryzostom, Dacjusz, Datyw, Elwira, Henryk, Julian, Leander, Natalis, Ninomysł, Przemysław, Witalian

Jan, imię biblijne wywodzące się z hebrajskiego, oznacza „Bóg łaskaw”
Odpowiedniki obcojęzyczne: łac. Ioannes, ang. John, niem. Johann, hiszp. Juan, wł. Giovanni.

Przysłowia:
• „Czego się Jaś nie nauczy, tego Jan nie będzie umiał”.
• „Patrzaj, jak wiele imion masz z jednego Jana: Janusza, i Hanusa, Iwana i Isztwana, Janka, Jaśka, Jasinka, Jacha i Jasiątko; jeden ród: wołek, ciołek, krówka i cielątko”.

Jan jest dobry, sprawiedliwy, pracowity, szanuje kulturę i doświadczenia ludzi. Jest dobrym rzemieślnikiem, artystą, potrafi łączyć tradycję z nowoczesnością. Uchodzi za dobrego pedagoga i wychowawcę. Swą naturą ujmuje ludzi, jest szczery, hojny. Lubi podróże, kocha przyrodę.

Imię Aniela ma pochodzenia łacińskie od “angela” – “posłanniczka”, “posłanka”. Aniela to osoba miła, subtelna i pełna wdzięku. Jest życzliwa dla innych. Częściej kieruje się sercem, niż rozumem.

Przybysław, imię słowiańskie oznacza osobę będącą w sławie
Osoba o tym imieniu lubi towarzystwo i przyjaciółki. Jest dość zaradny, lubi udzielać pomocy. Chciałby robić więcej, niż starcza mu sił. Bywa rozczarowany i zniechęcony, gdy sprawy nie rozwiązują się według jego myśli.