KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 28 LISTOPADA

28 LISTOPADA Słońce w znaku Strzelca

Święto Narodowe Czadu – Dzień Proklamacji Republiki
Święto Niepodległości Mauretanii.
Święto Niepodległości Panamy
Albania – Święto Niepodległości

Urodzeni 28 listopada przez życie fruną jak motylki. Wyróżniają się radosnym usposobieniem i lekkością iście młodzieńczą. Mają dużo energii życiowej. Ich entuzjazm udziela się innym.

Na co dzień są naturalni, życzliwi i uprzejmi. W swoich przekonaniach daleko im do stałości. Owa zmienność, jak również nielojalność to ich zasadnicze wady.

Cytaty na dziś:

• Stopa życiowa odciska ślady na twarzach. Dominik Opolski
• Nietrudno o fantazję, gdy ma się pieniądze, trudniej o pieniądze, gdy ma się fantazję Jan Zbigniew Słojewski.

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1058 W Poznaniu w wieku 44 lat zmarł książę Kazimierz Odnowiciel, syn Mieszka II i Rychezy. Pochowany został w podziemiach katedry na Ostrowie Tumskim.

Po spustoszeniu Wielkopolski przez najazd czeskiego władcy Brzetysława postanowił przenieść cały dwór królewski do Krakowa. Zniszczeniu uległy wtedy siedziby biskupów w Poznaniu, natomiast relikwie św. Wojciecha znajdujące się do tego momentu w Gnieźnie zostały wywiezione do Czech.

Mimo wybudowania ośrodka władzy w nowym miejscu, po śmierci Kazimierz został pochowany obok swojego ojca, a także przodków (Mieszka I i Bolesława Chrobrego) w katedrze poznańskiej.

1766 Naprawiono nieczynną od maja studnię w piwniczce kościelnej (w kościółku na Żydowskiej), bowiem lud ni mogąc korzystać z wody dla swoich potrzeb, szemrał i często uskarżał się na nieudolność i opieszałość oraz rządy ojca prezydenta.

Dodano także cynową rurę, aby wypływająca woda napełniała przynoszone dzbany. Dzięki temu zadbano i potrzeby pobożne i praktyki wiernych.

Dzisiaj po usunięciu przeszkód, przez sławetnego mistrza Wojciecha Panwicza, przyjętego do służby miejskiej, na nowo popłynęła jak zwykle woda.

Jej dopływ przez złośliwość mistrza troszczącego się o wodociągi, o imieniu Szymon, usuniętego przez pana szafarza miasta, przez okres pięciu dni był wstrzymany w mieście.

Pewna staruszka, która upiła się na przedmieściu Chwaliszewo, powróciła do domu znajdującego się we wsi Zawady, gdzie miała legowisko na strychu budynku. Wchodząc tam po schodach, nieszczęśliwie spadła i skręciwszy sobie kark, wyzionęła ducha. Następnego dnia pochowana została w miejscu poświęconym, ponieważ jedynie przypuszczalną przyczyną owego wypadku było pijaństwo

Na podstawie: Kroniczka rezydencji Karmelitów Trzewiczkowych w Poznaniu przy kościele Najświętszej Krwi Pana Jezusa na ul. Żydowskiej. Opracowane przez Jacka Wiesiołowskiego, Wydawnictwo Miejskie, 2005

1806 Dopiero w dzień po przybyciu Napoleona do Poznania, 28 listopada, generał Dąbrowski usunął Fleschego, dyrektora policji z czasów pruskich, mianując na jego miejsce Kazimierza Czochrona.

Prezydentem miasta został piwowar Antoni Dominik Kotecki, który stanowisko to zajmował za czasów polskich, do r. 1793. Magistrat składał się odtąd z Koteckiego, Czochrona oraz dwóch Niemców, Schönfeldta i Willinga, przejętych z poprzedniego, niemieckiego magistratu. Teraz też dopiero zakazano urzędnikom miejskim noszenia mundurów pruskich. [Źródło: Andrzej Wojtkowski, Poznań od roku 1793 do 1853 w KMP Nr 1/1999]

1894 Urodził się Arkady Fiedler, polski pisarz i podróżnik.

Był synem Antoniego Fiedlera, poznańskiego poligrafa i wydawcy. On to właśnie rozbudził w nim namiętne zainteresowanie przyrodą. „Uczył mnie kochać rzeczy takie, obok których inni ludzie przechodzili obojętnie” – wspomni później pisarz o swym ojcu. Ukończył gimnazjum realne Bergera w Poznaniu a następnie studiował filozofię i nauki przyrodnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz na uniwersytecie w Poznaniu. Studia te zostały przerwane wybuchem I wojny światowej.

W latach 1918-1919 brał udział w powstaniu wielkopolskim (został wybrany do Komitetu Jedenastu Polskiej Organizacji Wojskowej Zaboru Pruskiego i był kierownikiem Działu Organizacyjnego w Dowództwie Żandarmerii Krajowej).

Debiutował w 1917 cyklem wierszy „Czerwone światło ogniska” na łamach poznańskiego dwutygodnika „Zdrój”. W 1926 wydał pierwszą książkę „Przez wiry i porohy Dniestru”. W 1927 wyjechał w pierwszą większą podróż do Południowej Brazylii. Przywiózł z niej bogate zbiory zoologiczne i botaniczne, które bezinteresownie przekazał Muzeum Przyrodniczemu i innym naukowym placówkom w Poznaniu, i nie mniej bogate wrażenia, które opisał w książkach „Bichos, moi brazylijscy przyjaciele” i „Wśród Indian Koroadów”.

W 1933 urzeczywistnia swe najgorętsze marzenie: rusza do Amazonii. Wyprawa zaowocowała książką „Ryby śpiewają w Ukajali”, która zdobyła wielkie uznanie czytelników. W 1936 wydał kolejny bestseller, „Kanadę pachnącą żywicą”.

II wojna światowa zastała Fiedlera na Tahiti. Porzucił baśniową wyspę, by wybrać żołnierski los. W lutym 1940 przez Francję dotarł do Wielkiej Brytanii, gdzie poznał polskich lotników bohatersko walczących w Bitwie o Anglię. Napisał o nich głośną książkę „Dywizjon 303” – jej przedruki krążyły w okupowanej Polsce, krzepiąc ducha. W latach 1942-1943 pływał na polskich statkach handlowych – wysiłek wojenny naszych marynarzy opisał w książce „Dziękuję ci, kapitanie”. W trakcie wojny i tuż po niej w Londynie przyszli na świat jego dwaj synowie – Marek i Arkady Radosław.

W 1946 Fiedler powrócił do kraju i zamieszkał w Puszczykowie pod Poznaniem, gdzie w 1974, zachęcony namowami czytelników, stworzył wraz z rodziną w swoim domu prywatne Muzeum-Pracownię Literacką Arkadego Fiedlera.

W swoim życiu odbył 30 wypraw i podróży. Napisał 32 książki, które ukazały się w 23 językach w przeszło 10-milionowym nakładzie. Zmarł 7 marca 1985 r. w Puszczykowie, pochowany został na cmentarzu w Puszczykowie

Od roku 1996 w Muzeum – Pracowni Literackiej Arkadego Fiedlera wręczana jest coroczna nagroda „Bursztynowego Motyla” im. A. Fiedlera dla polskiego autora książki podróżniczej. [Na podstawie: wikipedia.pl]

1912  Co się piło w Poznaniu w 1912 roku.

Znany lokal “Zur Ratshiitte” przy Starym Rynku 31 (obok Ratusza) szczycił się co najmniej 350-letnim rodowodem. Na początku XX wieku należał do znanego restauratora Oscara Jone, który prowadził w nim specjalny wyszynk słynnego piwa eksportowego Salvator z browaru Towarzystwa Akcyjnego Paulanerbrau-Salvatorbrauerei w Monachium.

Jone do 1912 roku był przedstawicielem wspomnianego browaru na miasto Poznań i okolicę, prowadząc sprzedaż Salvatora w charakterystycznych butelkach szampańskich.

Corocznie w lutym i w marcu właściciel organizował trzydniowe festyny piwne, którym towarzyszyły koncerty, a gościom serwowano słynne monachijskie białe kiełbaski.

W listopadzie 1912 roku lokal przejął Paul Kutzner, który nadal polecał wspomniane wyżej piwo w cenie aż 35 fenigów za szklankę (dla porównania szklanka piwa składowego z browaru Braci Hugger kosztowała 10 fenigów), a ponadto kiszki Salvator ( z bawarską kapustą)

[Na podstawie: “Dziennik Poznański”, nr 272 z 28 XI 1912 (ogłoszenie). Napoje alkoholowe w lokalach poznańskich na przełomie XIX i XX wieku, Waldemar Karolczak, KMP 4/2000]

1924 W Poznaniu odbyła się prapremiera opery “Legenda Bałtyku” Feliksa Nowowiejskiego.

Teatr Wielki – Opera w Poznaniu, po 1918 roku, foto: fotopolska.eu

1943 W Czeladzi urodził się Sławomir Pietras, działacz kulturalny, były dyrektor Opery Poznańskiej. Startował też jako kandydat SLD na prezydenta miasta Poznania.

Na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu studiował prawo. W czasie studiów był współzałożycielem, a następnie prezesem Towarzystwa Przyjaciół Opery w Poznaniu, członkiem Stowarzyszenia Polskiej Młodzieży Muzycznej i wiceprzewodniczącym polskiej sekcji Jedne Musicale de’Pologne.

Opowiada, że operę kocha od dziecka, a pierwsze przedstawienie widział, mając dwa lata. Jako licealista nocami słuchał włoskiego radia: – Znajomi szukali Wolnej Europy, a ja transmisji przedstawień.

W 1995 roku stanowisko dyrektora Teatru Wielkiego w Poznaniu zaproponował mu wojewoda Włodzimierz Łęcki. Pod jego dyrekcją zrealizowano blisko 300 premier operowych i baletowych. Spektakle te były prezentowane na międzynarodowych festiwalach m.in. w Xanten, Carcassone, Messynie, Moskwie, Hanowerze, Maladze, Salonikach.

Jest twórcą Warsztatów Operowych, które prowadził w dotychczas kierowanych przez siebie teatrach. Uczestniczyli w nich melomani, chcący przybliżyć sobie problemy sztuki oper.

Sławomir Pietras rozmawia z śpiewaczką Krystyną Szostek – Radkową podczas wizyty Klubu OdNowa w Klubie Nurt przy Dożynkowej – 1965 r. Foto: Jerzy Nowakowski / Cyryl

1991 Aleksander Gawronik Wybudował u zbiegu ulic Serbskiej i Rakoczego w Poznaniu pierwszą w kraju autoryzowaną stację paliwową Esso.

2012 W Poznaniu wyłączono nadajniki telewizji analogowej.

Telewidzowie otrzymali tym samym dostęp do naziemnej telewizji cyfrowej – 19 kanałów. Na MUX-1 nadają TVP1 HD, TVP2, TVP Info, Polo TV, Eska TV, ATM Rozrywka TV, TTV, w ofercie MUX-2 są Polsat, Polsat Sport News, TVN, TVN7, TV Puls, Puls 2, TV4, TV6, zaś na MUX-3 oglądać można TVP1, TVP2 HD, TVP Info, TVP Kultura, TVP Historia, TVP Polonia i TVP Rozrywka.

2018 Po gruntownym remoncie na Aleje Marcinkowskiego powróciła czerwona zabytkowa uliczna waga.

O remoncie zabytkowej wagi na Alejach Marcinkowskiego mówiło się od lat. Jego przeprowadzenie nie było jednak proste – najpierw trzeba było znaleźć właściciela obiektu. Po intensywnych staraniach udało się ustalić stan prawny wagi. Została przejęta przez miasto i wreszcie mogły rozpocząć się prace związane z przywróceniem jej dawnej świetności. W odnowienie wagi zaangażowani byli staromiejscy radni Maria Sokolnicka – Guzek, Andrzej Rataj i Tomasz Dworek.

Waga pozbawiona została mechanizmu wrzutowego do monet, ważyć więc można się za darmo. Dziś można porównać jakie kiedyś zakładano normy wagi, czy dziś także obowiązuje kanon 74 kg dla pań o wzroście 1,74 a albo 78 kilo dla panów mierzących 1,80 m!

Trudno określić wiek urządzenia, ponieważ nie zachowała się jego dokumentacja. Szacuje się, że waga mogła zostać wyprodukowana pomiędzy latami 30. a 50. XX wieku. Jest ona jednym z niewielu zachowanych tego typu urządzeń w Polsce. Koszt prac wyniósł 12,9 tys. zł. Pieniądze pochodzą ze środków Biura Miejskiego Konserwatora Zabytków.

Być może waga, której wskazówki potrzebne są by zachować zdrowie i urodę nie bez powodu stoi w tym miejscu, przy Pałacu Anderschów. W okresie międzywojennym znajdował się tu słynny Zakład Wodoleczniczy dra Jana Żniniewicza. To kolejna zapomniana historia tym razem przedwojennego Poznania.

Profesor Zbigniew Zakrzewski w książce „Ulicami mojego Poznania” tak wspomina ten zakład „….Zakład ten to jedna z najstarszych i najpoważniejszych w Polsce placówek leczniczych wyspecjalizowanych w hydroterapii, działającej pobudzająco na nerwy naczynioworuchowe i wzmagającej przemianę materii. W ciągu swej długoletniej praktyki Żniniewicz wyleczył swoją metodą tysiące chorych…” Metoda stosowana przez Żniniewicza była wynikiem wieloletnich obserwacji i doświadczeń, również eksperymentów na sobie samym. Do 1971 przed budynkiem stała Studzienka Hygiei, która dziś zdobi Plac Wolności.

ZDARZYŁO SIĘ 28 LISTOPADA

1520 Portugalski żeglarz Ferdynand Magellan po raz pierwszy opłynął południowe wybrzeże Ameryki Południowej i ujrzał nowy ocean, który od zastanej pogody nazwał „Spokojnym”.

1561 W wyniku unii wileńskiej pomiędzy Polską a Zakonem Kawalerów Mieczowych Kurlandia i Inflanty stały się lennem Korony.

1627 Pod Oliwą koło Gdańska polska flota rozbiła flotę szwedzką, zmuszając ją do przerwania blokady Gdańska.

1796 Tadeusz Kościuszko złożył wiernopoddańczą przysięgę carowi Pawłowi I.

1820 Urodził się Fryderyk Engels, filozof, współtwórca socjalizmu naukowego.

1871 Urodził się Andrzej Strug właść. Tadeusz Gałecki – pisarz, działacz PPS, legionista, Autor m.in. powieści: “Pokolenie Marka Świdy”, “Żółty krzyż”.

1907 Urodził się Alberto Moravia, pisarz włoski. Autor m.in. powieści: “Rzymianka”, “Pogarda”, “Konformista”, “Matka i córka”.

1907 Zmarł w wieku 38 lat Stanisław Wyspiański, wybitny dramaturg, malarz, reformator polskiego teatru.

1918 Naczelnik Państwa Józef Piłsudski wydał dekret o utworzeniu zbrojnych sił morskich Rzeczypospolitej Polskiej.

1918 Naczelnik państwa Józef Piłsudski wydał dekret o ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego. Wybory miały być pięcioprzymiotnikowe, po raz 1 miały wziąć w nich udział kobiety.

1925 W Nashville w stanie Tennessee otwarto Grand Lee Opry, najsłynniejszą salę koncertową muzyki country.

1942 Urodził się Jonasz Kofta – poeta, aktor kabaretowy. Autor tekstów satyrycznych, współtwórca Kabaretu “Pod Egidą”, a także “Dialogów na cztery nogi” z audycji “60 minut na godzinę”, piosenek, wśród których znalazły się takie przeboje jak: “Radość o poranku”, “Pamiętajcie o ogrodach”, “Samba przed rozstaniem”.

1943 Konferencja w Teheranie. Pierwsze spotkanie przywódców koalicji antyhitlerowskiej: USA (F.D.Roosvelt), Wlk.Brytanii (W.Churchill), premiera ZSRR J.Stalina – zakończone uzgodnieniem granic Polski oraz podziału przyszłej Europy na strefy wpływów aliantów zachodnich i ZSRR.

1948 Urodziła się Agnieszka Holland – reżyser teatralny, filmowy, scenarzystka. Wyreżyserowała m.in. takie filmy jak: “Aktorzy prowincjonalni”, “Zabić księdza”, “Tajemniczy ogród”, “Europa, Europa”, “Plac Waszyngtona”.

1948 Weszły do sprzedaży pierwsze aparaty Polaroida.

1950 Urodził się Ed Harris, aktor amerykański (Right Stuff, Swing Shift, Walker, Coma).

1960 Urodził się John Galliano, brytyjski projektant mody.

1963 Piosenka The Beatles “She Loves You” powróciła na 1 miejsce brytyjskiej listy przebojów.
http://www.youtube.com/watch?v=QoF-7VMMihA

1966 Urodził się ksiądz Arkadiusz Nowak, działacz społeczny.

1967 Pierwszy “Polski Fiat 125p” opuścił Warszawską Fabrykę Samochodów Osobowych.
Produkowany był do 29 czerwca 1991 na podstawie umowy licencyjnej z włoską firmą FIAT z 1965 roku. Po wygaśnięciu licencji w 1983 r. zmieniono nazwę na FSO 125p.
http://www.youtube.com/watch?v=JNZEnH9A1Ag

1973 Urodziła się Jowita Budnik, polska aktorka. Nagrodzona podczas Festiwalu Filmowego w Gdyni w 2006 r za rolę w filmie “Plac Zbawiciela”.
http://www.youtube.com/watch?v=RCGP39dXJMk

1990 Margaret Thatcher wygłosiła swoją ostatnią mowę jako premier Wielkiej Brytanii.

1995 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “Exhale (Shoop Shoop)” – Whitney Houston. Piosenka pochodzi z filmu “Waiting To Exhale – Czekając na miłość”.
http://www.dailymotion.com/video/xg7qb_whitney-houston-exhale-shoop-shoop_music#rel-page-7

1999 Numer 1 brytyjskiej listy przebojów: “Millennium Prayer” – Cliff Richard; UK Top Album: “Steptacular” – Steps.

Imieniny obchodzą: Lesław, Rufus, Rufin, Zdzisław, Zdzisława, Grzegorz, Jakub

Rufin (Rufus) to imię pochodzenia łacińskiego, wywodzące się od słowa rufus, czyli rudowłosy.

Zdzisław to powszechnie dziś używana forma imienia Zdziesław, czyli zakładający, obiecujący sławę.
Zdzisława jest kobieta o słowiańskim imieniu, które oznacza “podziwiać”. Jest bowiem pracowita, pilna w wypełnianiu obowiązków, ma wiele zdolności do prowadzenia interesów handlowych. Zachowuje przy tym twórczy umysł i jest wszechstronnie uzdolniona. Szczera, uczynna i mila, ma zamiłowania poetyckie.

Grzegorz: imię to wywodzi się od greckiego słowa gregorios „gorliwy, czuwający”. W Polsce pojawiło się w średniowieczu. Samych kanonizowanych i beatyfikowanych papieży noszących to imię było pięciu; dzisiejszy solenizant to św. Grzegorz III (pontyfikat 731 – 741), było również siedmiu innych świętych tego imienia.