KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 28 STYCZNIA

Słońce w znaku Wodnika

Dzień Piszczałek i Fujarek
Rwanda – Dzień Demokracji

Osoby urodzone 28 stycznia to dusze artystyczne, potrafiące zauważać zjawiska niedostrzegalne dla innych. Potrafią samodzielnie zgłębiać problemy. Ich możliwości są znaczne. Cieszą się zasłużonym autorytetem w swoim środowisku zawodowym. W osiągnięciu znaczącej pozycji często przeszkadza im zbytnia wrażliwość, niezdecydowanie i brak koncentracji w istotnych momentach.

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1436 Stanisław Ciołek biskup poznański eryguje altarię fundacji kanclerza poznańskiego Mikołaja z Górki w kościele NM Panny w Poznaniu.

1556 Pobyt w Poznaniu księżniczki Zofii, córki króla Zygmunta I Starego.

Infantka polska Zofia, córka króla Zygmunta Starego i żona księcia brunszwickiego, jadąc do swego małżonka przybyła do Poznania i zatrzymała się w zamku.

Nazajutrz w towarzystwie Łukasza, Andrzeja i Stanisława Górków, Janusza z Kościelca wojewody sieradzkiego i starosty generalnego Wielkopolski oraz wielu ze szlachty i w otoczeniu 500 jazdy i 400 pieszych na czarno ubranych, nie licząc mieszczan, udała się do katedry. W świątyni powitał ją w imieniu kapituły dziekan Przecławski. Z upoważnienia księżniczki przemawiał kasztelan brzeski Łukasz Górka, który zastępował marszałka dworu księżniczki Zofii. [TMMP]

1770 Wymarsz konfederatów barskich z Poznania na Warszawę.

“W dniu 28 stycznia Malczewski z całymi siłami konfederacji wielkopolskiej wyruszył z Poznania ku Warszawie, chcąc z niej króla i Rosjan wypłoszyć, ale pobity pod Błoniem przez Rosjan dowodzonych przez księcia Golicyna -uszedł do Preszowa, do generalności. Całe zaś wojsko rozdzieliło się na trzy części, z których jedna pod wodzą Morawskiego wróciła do Poznania. W marcu jednak Morawski opuścił dobrowolnie Poznań”

1832 Uruchomienie szkoły dla dzieci głuchoniemych na Śródce w Poznaniu.

Ciekawostka: Historię polskiego języka migowego trzeba liczyć od daty powstania pierwszej szkoły dla dzieci głuchych, Instytutu Głuchoniemych w Warszawie, w ówczesnym zaborze rosyjskim, a więc od 1817 r. Jego twórca i założyciel, ks. Jakub Falkowski (1774-1848), był zwolennikiem metody nauczania wykorzystującej język migowy.

Kolejne szkoły – założony w 1830 r. Zakład dla Głuchoniemych we Lwowie i w 1832 r. Królewski Zakład dla Głuchoniemych w Poznaniu – powstały w pozostałych zaborach i z tego też względu w każdym z nich rozwijał się inny język migowy. Sytuacja ta, po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, doprowadziła do istnienia na terenie kraju znacznych różnic dialektalnych w języku migowym.

W wyniku kontaktów towarzyskich i sportowych niesłyszących zamieszkałych w różnych miastach stopniowo, choć powoli, dokonywała się unifikacja znaków. Po II wojnie światowej i przesunięciu granic Polski na zachód pozostało na terenie Polski wielu niesłyszących pochodzenia niemieckiego, posługujących się jednak całkowicie odmiennymi znakami migowymi.

Ponieważ różnice dialektalne w rożnych regionach Polski były znaczące i utrudniały upowszechnianie znajomości języka migowego wspólnego dla wszystkich niesłyszących w Polsce, w latach sześćdziesiątych XX stulecia proces unifikacji języka migowego przybrał zorganizowaną formę.

Powstała wówczas przy Zarządzie Głównym Polskiego Związku Głuchych Komisja Unifikacji Języka Migowego, która w okresie ok.20 lat zunifikowała blisko 5 tysięcy znaków ideograficznych. Wydawane sukcesywnie słowniki i podręczniki do nauki języka migowego, filmy dydaktyczne oraz pojawienie się języka migowego w telewizji spowodowały, że dziś można już mówić o ujednoliceniu znaków i jednolitym polskim języku migowym, chociaż wiele pojęć nadal bywa określanych dwoma lub kilkoma różnymi znakami migowymi, zależnie od regionu.

Szkoła dla Głuchoniemych w budynku po prawej stronie. Trudno na zdjęciu z 1927 roku odnaleźć dzisiejszą Śródkę. Fotografia była robiona z perspektywy dzisiejszego dworca MPK, fot: fotopolska.eu

1848 W Grodzisku Wielkopolskim urodził się Franciszek Chocieszyński, poznański księgarz, drukarz i wydawca.

Kształcił się w gimnazjum w Grodzisku i Poznaniu. Odbył praktykę w księgarni i składzie nut E. Bote i G. Bock w Poznaniu, zapoznał się także ze sztuką drukarską w firmie A. Schmaedicke w Grodzisku. W 1871 uczestniczył w wojnie prusko-francuskiej. Pracował w drukarni Napoleona Kamieńskiego w Poznaniu, następnie wyjechał na dalszą praktykę; przebywał w Lipsku, Nowym Jorku, Chicago, Paryżu.

Po powrocie do Poznania założył własną drukarnię (z Karolem Handtke). Zakład mieścił się początkowo na ulicy Podgórnej. Po odejściu wspólnika Chocieszyński przeniósł się na ulicę Wodną, powiększył firmę i poszerzył działalność o sprzedaż własnych wydawnictw. Wydawał głównie popularne, tanie książki, od 1880 zasilające biblioteki Towarzystwa Czytelni Ludowych.

Od 1882 wydawał pismo “Wielkopolanin”, początkowo dwa razy w tygodniu, potem jako dziennik; redaktorem “Wielkopolanina”, który wkrótce uzyskał największą popularność wśród wielkopolskich prenumeratorów, był Stanisław Wegner. Nakładem firmy Chocieszyńskiego ukazywały się ponadto pisma “Nowiny Literackie” oraz pszczelarska “Pasieka”, a także cykl “Tygodnik Powieści” (później pod nazwą “Biblioteka Powieści”). W większości z tych inicjatyw wydawcę wspierał Wegner, który po śmierci Chocieszyńskiego w 1899 przejął firmę i prowadził ją przez kolejne dwadzieścia lat.

Zmarł 9 lutego 1899 r, jest pochowany w Poznaniu na cmentarzu przy ul. Bluszczowej. (źródło: wikipedia)

1883 W Kórniku urodził się Lucjan Michałowski, architekt i malarz, twórca poznańskiego Pomnika Wdzięczności.

Po studiach w Monachium i pracy w Fryburgu w 1910 roku zamieszkał w Poznaniu. Działał na terenie Wielkopolski, projektując pomniki oraz budowle sakralne i ich wyposażanie (ołtarze, konfesjonały, ławki, stalle). Jest autorem pomników Wdzięczności na dzisiejszym placu Mickiewicza oraz na cmentarzu na Jeżycach przy ulicy Nowina.

Jednocześnie był malarzem krajobrazów, portretów i martwych natur. Wystawiał swoje prace w Poznaniu i Krakowie. Należał do Koła Artystów Wielkopolskich i na pierwszej jego wystawie w 1914 roku pokazał 13 prac malarskich i projekty architektoniczne.

Jest autorem tekstów z zakresu architektury i urbanistyki. Zmarł w roku 24 gruddnia 1943 i został pochowany na cmentarzu na Miłostowie. Jego prace znajdują się w Muzeum Narodowym w Poznaniu oraz są w posiadaniu rodziny.

1937 Na scenie Teatru im. Heleny Modrzejewskiej (dzisiejszy Teatr Nowy) miała miejsce premiera sztuki „Gałganek” Dario Niccodemiego, z Ireną Kwiatkowską w roli głównej.

W recenzji podpisanej H. Sm przeczytać możemy: Komedja pełna humoru z domieszką miłego sentymentu często wraca na afisz teatralny zarówno dla swej treści, jak też i to przed wszystkiem dla tytułowej roli dającej świetne pole do popisu artystce o specjalnych dla tej roli i warunkach.

W Teatrze Nowym w Poznaniu rola ta przypadła młodej, bardzo utalentowanej artystce p. Irenie Kwiatkowskiej, którą już, aczkolwiek rzadko oglądaliśmy na scenie. Specjalne warunki zewnętrzne, głęboki talent i znawstwo sztuki aktorskiej sprawiają, że artystka jest dla tego typu ról jak “Gałganek” jakby predystynowanał.

To też rola “gałganka” w interpretacji tej artystki stała na wyżynie sztuki aktorskiej, zyskując uznanie nietylko wśród zwykłych widzów, ale również wśród tych bywalców teatralnych, którzy w roli tej widzieli niejedną już artystkę dzielnie stanął przy jej boku gość warszawski Stefan Wroncki, który w roli Tytusa Fanti udowodnił, że jest aktorem szczerym, bezpośrednim i wyposażonym w głęboki talent. Z reszty obsady wyróżnili się p. Jadwiga Plucińska w roli Emilji i p. Józef Tylczyńsk, który specjalnie dobrze czuł się w roli Karola Benini. Reżyserował p. Stefan Wroncki, wykazując, że jest również dobrym reżyserem jak aktorem. Dekoracje p. Grabczyka. [Źródło: Encyklopedia Teatru, https://encyklopediateatru.pl/przedstawienie/43728/galganek]

1939 Dziennik Poznański donosił w rubryce Pogotowie Ratunkowe:

Pobicie: w piątek nad ranem znaleziono na ul. Sew. Mielżyńskiego dotkliwie poturbowanego i poranionego mężczyznę. Zawezwano Pogotowie ratunkowe (66-66), które go opatrzyło. Potłuczonym okazał się 28-letni Antoni Leśniewski, zamieszkały przy Wałach Zygmunta Augusta 2. Jak Leśniewski wyjaśniał podczas opuszczenia przez niego jednej z restauracji doznał obrażeń.

Spadł z roweru. Jadący rowerem Bolesław Powolny (ul. Chełmońskiego 2) przy zbiegu ulicy Matejki i Berwińskiego spadł z roweru i złamał sobie lewą nogę. Powolnego przewieziono do szpitala kolejowego przy ul. Orzeszkowej.

fot: Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa

1941 Początek likwidowania cmentarzy św. Marcina i farnego w Poznaniu.

1945 Na ulicę Marszałka Focha (Głogowską) wkroczył pierwszy oddział żołnierzy polskich.

2010 W czwartek o godz. 21.15 w kinie Amarant w Domu Tramwajarza przy ul. Słowackiego widzowie obejrzeli ostatni film.

28 stycznia 2010 r. o godz. 16.15 można było zobaczyć “Galerianki”, później pokazano “Paprykę, sex i rock’n’roll”, o 19.15 na wielkim ekranie pojawiło się “500 dni miłości”, na zakończenie wyświetlono “Zero”. Kino zamknięto po cichu. Ostatni seans obejrzało czterech widzów oraz trzyosobowa obsługa.

2013 Transport publiczny Poznania został zintegrowany z komunikacją autobusową w gminie Suchy Las.

W efekcie mieszkańcy gminy zyskali dostęp do wspólnej taryfy biletowej, biletu Bus-Tramwaj-Kolej oraz częstsze kursy w rozkładach jazdy i rozbudowaną sieć połączeń. Komunikacja w tej gminie została utworzona1 grudnia 1991 roku, kiedy utworzono ZKP Suchy Las. [źródło: ZTM Poznań, fot. J. Podolak. M. Łańko]

ZDARZYŁO SIĘ 28 STYCZNIA

1547 W wieku 55 lat zmarł Henryk VIII, król Angli w latach 1509-47. Do legendy przeszło jego sześć żon. W 1525 wyjął Kościół w Anglii spod władzy papiestwa po tym jak papież odmówił mu rozwodu i sam stanął na jego czele. Na tron po Henryku wstąpił dziewięcioletni wówczas Edward VI.

1573 Zakończenie pierwszego sejmu konwokacyjnego (tzn. bez króla) w Warszawie. Ustalono zasady
działania władz państwa podczas bezkrólewia i zasady wolnej elekcji. Sejm rozpoczęto 06.01.1573.

1596 Zmarł na dyzenterię sir Francis Drake, admirał angielski.

1611 Urodził się Jan Heweliusz, astronom gdański, twórca nowożytnej selenografii. Założył w Gdańsku obserwatorium astronomiczne, zbudował największy wówczas teleskop. Opracował katalog gwiazd i pierwsze mapy księżyca. Zmarł również 28 stycznia w 1687 r.

1788 Kapitan Arthur Phillip załozył brytyjską kolonię w Sydney.

1807 Londyńska Pall Mall – pierwszą ulicą oświetloną lampą gazową.
Nazwa ulicy pochodzi od popularnej przypominającej krykieta gry Paille-Maille, uprawianej tam w XVII w. Ulica znana jest takze z licznych klubow (Gentlemen’s clubs), ktore w XIX i XX wieku wybudowaly tam swoje siedziby. Sa to miedzy innymi: Athenaeum Club, Travellers Club, Army and Navy Club, Reform Club, United Services Club, Oxford and Cambridge Club oraz Royal Automobile Club.

1819 Zmarł Jan Kiliński, pułkownik, przywódca insurekcji warszawskiej, radny miejski, z zawodu szewc, autor „Pamiętników”.

1841 Urodził się sir Henry Morton Stanley, właściwie John Rowlands, dziennikarz i podróżnik brytyjski. Swoją karierę podróżniczą rozpoczął od kierowania wyprawą, która odnalazła zaginionego w Afryce doktora Livingstone’a. Swoje liczne wyprawy w głąb Czarnego Kontynentu opisał w kilku książkach, m.in. w „Tajemniczej części świata”.

1878 George Coy, został pierwszym operatorem telefonicznym zatrudniony na etat.

1884 Urodził się Auguste Piccard, szwajarski fizyk, wynalazca (batyskafy, balony). Na początku swej kariery pracował z Einsteinem przy konstruowaniu elektrycznych urządzeń pomiarowych. Zainteresowanie promieniami kosmicznymi sprawiło, że w 1932 r. wzniósł się balonem (z M. Cosynsem) na rekordową wysokość 16 940 m. i jako pierwszy człowiek dotarł do stratosfery. W 1953 r. zanurzył się batyskafem własnej konstrukcji na głębokość 3150 m. W 1960, w zbudowanym przez Piccarda batyskafie, jego syn Jacques z D. Walshem zanurzyli się w rejonie Rowu Mariańskiego na głębokość 10 899 m. “Sięgał szczytu i dna świata”.

1896 Walter Arnold z Kent został pierwszym człowiekiem w historii ukaranym za przekroczenie prędkości. Jechał 8 mil na godzinę, czyli o dwie mile za dużo.

1903 Urodził się Aleksander Kamiński, działacz harcerski. Twórca zuchowej metody wychowawczej. Pisarz, (m.in. Kamienie na szaniec), historyk, współorganizator Szarych Szeregów.

1911 Francuz Henri Rougier wygrał w pierwszej edycji rajdu Monte Carlo.

1914 Pierwsi mieszkańcy wprowadzili się do Beverly Hills – dziś dzielnicy bogaczy i sław.

1918 Rada Komisarzy Ludowych wydała dekret o utworzeniu robotniczo – chłopskiej Armii Czerwonej.

1933 Urodził się Krzysztof Teodor Toepltiz, polski pisarz, publicysta, krytyk filmowy.

1935 Islandia, jako pierwszy kraj zalegalizował aborcję.

1936 Urodził się Alan Alda, amerykański aktor (Dr Pierce z serialu M*A*S*H)

1936 Urodziła się Edyta Wojtczak, polska dziennikarka, spikerka telewizyjna.

1960 Po raz pierwszy dokonano radiotelegraficznego przekazu fotografii z odbiciem promienia o powierzchnię Księżyca. Przekaz z Hawajów do Waszyngtonu.

1961 W Londynie powstała Amnesty International. AI to organizacja międzynarodowa, której celem jest udzielanie pomocy więźniom politycznym i ich rodzinom na całym świecie.

1975 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “Laughter In The Rain” Neil Sedaka.

1977 Na wyspie King George na Antarktydzie rozpoczęto budowę polskiej stacji badawczej Polskiej Akademii Nauk.

1977 Odbyła się premiera filmu “Barwy ochronne” w reżyserii Krzysztofa Zanussiego.

1981 Urodził się Elijah Wood, aktor amerykański. Grał w filmach już jako dziecko – pierwszą epizodyczną rolę w filmie Powrót do przyszłości II zagrał jako 8-latek. Doceniony przez krytyków, szybko zaczął otrzymywać propozycje ról pierwszoplanowych (Radio Flyer, The War). Światową sławę przyniosła mu jednak dopiero rola dzielnego hobbita Froda w filmowej superprodukcji Władca Pierścieni.

1984 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: “Relax” – Frankie Goes To Hollywood.

1985 43 największe gwiazdy amerykańskiej sceny muzycznej nagrały utwór “We Are The World”. Zespół przyjął nazwę USA For Africa. Piosenkę napisali Michael Jackson oraz Lionel Richie, a całością dowodził Quincy Jones.

http://www.youtube.com/watch?v=P2H6mpUnsLI

1986 Tuż po starcie eksplodował amerykański wahadłowiec Challanger z 7 osobową załogą na pokładzie.

2001 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: “Rollin” – Limp Bizkit; UK Top Album: “Chocolate Starfish And Hot Dog Flavored Water” – Limp Bizkit.

2002 Zmarła Astrid Lindgren – szwedzka pisarka. Autorka znanych na całym świecie powieści dla dzieci, takich jak: “Dzieci z Bullerbyn”, “Karlsson z dachu”, “Mio, mój Mio” czy “Fizi Pończoszanki”, która jest u nas o wiele bardziej znana jako Pippi Langstrump – bo pod takim oryginalnym imieniem i nazwiskiem była ona bohaterką popularnego serialu emitowanego w polskiej telewizji.

Cytaty na dziś:

• Świat składa się z samych okazji do miłości. Soeren Kierkegaard
• Każdy ma prawo być szczęśliwy na swoich własnych warunkach. Frank Zappa
• Gdy styczeń zamglony, marzec zaśnieżony.

Imieniny obchodzą; Radomir, Tomasz, Walery, Walerian, Julian, Franciszek, Agnieszka, Augustyn, Blizbor, Boguwola, Flawian, Ildefons, Jakub, Kalinik, Karol, Krzesąd, Leonid, Leonidas, Maria, Olimpia, Roger, Świedarg, Tyrs

Tomasz, imię wywodzi się z aramejskiego słowa te’ oma co dosłownie oznacza „bliźniak”
Znani imiennicy: Tomasz, jeden z dwunastu apostołów, Tomasz z Akwinu, największy systematyk myśli chrześcijańskiej, Tomasz Morus, Tomasz Andrzej Łubieński, generał, od czerwca 1831 szef Sztabu Głównego w powstaniu listopadowym, Tomasz Maruszewski, jakobin polski, działacz Kuźnicy Kołłątajowskiej, Tomasz Wawrzecki, Najwyższy Naczelnik w powstaniu 1794 po klęsce pod Maciejowicami.
Odpowiedniki obcojęzyczne: łac., niem. Thomas, wł. Tomamaso, hiszp. Tomas, ros. Foma.

• Lepszy To – masz niż nie masz.
• Nie powiadaj Toma, co się dzieje doma.
• Wolnoć Tomku, w swoim domku.

Tomasz jest mężczyzną bardzo praktycznym o wielkim i szlachetnym sercu oraz umyśle otwartym na ciekawostki. Jest doskonałym handlowcem, biznesmenem, żołnierzem i dziennikarzem. Lubi sztukę i wszystko co piękne. Jego patronem jest św. Tomasz, jeden z apostołów, rybak z Galilei, który rzucił swe rybackie sieci i poszedł za Chrystusem. Św. Tomasz słynie ze swego niedowiarstwa; dopiero, gdy dotknął chrystusowych ran uwierzył w jego nieśmiertelność.
Szczęśliwy kolor Tomasza to kolor niebieski, a szczęśliwe zwierzę to kot.

Walery imię pochodzące od patrycjuszowskiego rodu Waleriuszy z Sabinum. Valeriani to także żołnierze podlegli Lucjuszowi Waleriuszowi Poblikoli.

Imię Radomir ma słowiański rodowód i w wolnym tłumaczeniu oznacza osobę, która cieszy się z pokoju. Radomir jest człowiekiem energicznym, dokładnym i konsekwentnym. Lubi imponować. Ma uzdolnienia muzyczne i literackie. Potrafi harmonijnie łączyć kształtowanie własnych upodobań z praca zawodowa i życiem rodzinnym.