KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 30 SIERPNIA

30 SIERPNIA Słońce w znaku Panny

Cytaty na dziś:

•    Uboga myśl kryje się za kwiecistą mową. Wang Cz`ung.
•    Pożycz pieniądze swemu nieprzyjacielowi, a go pozyskasz. Pożycz je przyjacielowi, a go stracisz. Benjamin Franklin (1706 – 1790)
•    Radio zbliża narody, ale oddala sąsiadów. Wiesław Trzaskalski.

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1157 W Krzyszkowie (łac. Crisgova) pod Rokietnicą doszło do zawarcia pokoju pomiędzy najeźdźcą Fryderykiem Barbarossą (Fryderykiem Rudobrodym) a Bolesławem Kędzierzawym.

Z postanowień traktatu wynikało oddanie w lenno cesarskie części spornych ziem polskich, do których pretensje wysuwał wygnany z kraju Władysław II. Dzięki złożeniu hołdu Bolesław Kędzierzawy mógł nadal władać nieprawnie zagarniętą dzielnicą senioralną. Ponadto (już jako lennik) zobowiązywał się do: uczestnictwa w roku następnym — 1158 w tzw. cesarskiej “wyprawie mediolańskiej” oraz zapłacenia zaległego trybutu w wysokości 3400 grzywien srebra.

Rękojmią zobowiązań krzyszkowskich było wysłanie do Królestwa Niemieckiego wybranych zakładników z możnych rodów polskich, w tym Kazimierza Sprawiedliwego. [Źródła: Grodecki R., Zachorowski S., Dąbrowski J., Dzieje Polski średniowiecznej, T. I, Kraków 1995]

1623 Zygmunt III Waza z małżonką Konstancją i dziećmi przybył do Poznania.

1805 Urodził się Julius von Minutoli, dyplomata, artysta, malarz, dyrektor policji w Poznaniu w okresie poprzedzającym wydarzenia Wiosny Ludów. Autor licznych rysunków przedstawiających Poznań XIX wieku.

Przybył do Poznania w roku 1832 obejmując stanowisko radcy rządowego do spraw wojska i policji w celu “zaszczepienia cywilizacji niemieckiej w Prowincji Poznańskiej”. Nadprezydent Prowincji Poznańskiej Eduard Flottwell zaopiniował go na to stanowisko jako “jednego z najcenniejszych nabytków dla miasta”. W Poznaniu nazywano go, z tytułu pełnionego stanowiska, policmajstrem.

Mieszkał i urzędował w stolicy Wielkopolski do roku 1847, z przerwą w roku 1842, gdy pracował w ministerstwie spraw wewnętrznych w Berlinie.

Pełniąc swój urząd Minutoli wykrył w latach 1845-1846 polską akcję spiskową i przeprowadził liczne aresztowania, zapobiegając wybuchowi powstania. Wydarzenia te, jako ich naoczny świadek, udokumentował na kilku rysunkach.

Niezależnie od tego darzył on znanych sobie Polaków sympatią, nauczył się mówić i pisać po polsku, przez kilka lat był członkiem rady miejskiej Poznania. W Poznaniu poznał swoją małżonkę – Matyldę von Rotenhan, czwórka jego dzieci mówiła po polsku.

Minutoli skomponował operę Trilby, wystawioną w Poznaniu 2 czerwca 1837 roku. Dochód przeznaczony został “dla wspomożenia ubogich miasta Poznania”. W spektaklu tym wystąpił osobiście, jako solista, ze swoją żoną Matyldą.

Wspólnie z nadprezydentem Prowincji Poznańskiej Eduardem Flottwellem założył w Poznaniu 35 stowarzyszeń kulturalnych i socjalnych, m. in. Towarzystwo Filharmoniczne, Poznańskie Towarzystwo Sztuki, Towarzystwo Upiększania Miasta (Verschönerungsverein), do których należeli również Polacy.

Inicjatywy te, podjęte w celu ożywienia życia kulturalnego w Poznaniu, nie przyniosły jednak trwałych rezultatów z powodu obojętności i bojkotu ze strony większości Polaków.

Jego 15-letni pobyt w mieście zaowocował około setką rysunków tworzonych piórkiem i tuszem przedstawiających widoki ówczesnego Poznania i jego zabytki, stanowiących obecnie niezwykle cenne źródło historyczne.

Rysunki Minutoliego zyskały dodatkową popularność dzięki barwnym litograficznym odbitkom wykonanym w renomowanym berlińskim zakładzie Louisa Sachsegow. Dwanaście z nich autor podarował królowi pruskiemu Fryderykowi Wilhelmowi III. Oprawione w pozłacaną ramkę, stworzyły zestaw o nazwie Poznańskie Tableau i znalazły się w apartamentach królewskich na Unter der Linden.

Był autorem ilustracji do wydanego w Berlinie kalendarza na rok 1839, w którym obok widoków Poznania i Wielkopolski zamieszczono portrety m.in. króla Stanisława Leszczyńskiego i Tadeusza Kościuszki. Związki z regionem widoczne są również w pracach Minutoliego powstałych po okresie jego pobytu w Poznaniu. Na serii rysunków uwidaczniających przebieg rewolucji marcowej w Berlinie w roku 1848 umieścił ośmiu uwolnionych z więzienia Wielkopolan.

W latach 1853-1859 sprawował urząd konsula pruskiego w Hiszpanii i Portugalii. Zmarł w roku 1860 w okolicach Szirazu na cholerę podczas służbowego objazdu Persji. (Na podstawie: poznan.wikia.com)

1880 Niemieccy właściciele poznańskiego tramwaju konnego Reymer i Masch sprzedali koncesję nowo założonemu towarzystwu akcyjnemu z siedzibą w Berlinie pod nazwą “Pferde-Eisenbahn-Gesellschaft’ które oficjalne rozpoczęło działalność 30 sierpnia 1880.

Posiedzenia Spółki odbywały się w Berlinie, dywidendę wypłacał bank żydowski w Berlinie. Z tego widać, że większość akcji tramwaju konnego w Poznaniu znajdowała się w Niemczech.

Tramwaj konny rozporządzał w 1880 r. następującym taborem: 20 wagonów osobowych (12 zamkniętych z ławkami na 12 osób i stojących miejsc 12, 4 wagony zamknięte po 16 miejsc siedzących i 12 stojących, 4 wagony otwarte po 28 miejsc siedzących i 6 stojących).

Cały tabor osobowy mógł pomieścić 536 osób. Poza tym były dwa wagony robocze, wóz do soli i wóz bagażowy. Koni wykazuje sprawozdanie za pierwszy rok obrachunkowy z 1881 r. – 74. Były to konie duńskie, nie przyzwyczajone do naszego klimatu zmiennego i towarzystwo poniosło duże straty, gdyż konie padały na influenza. Z 74 zakupionych koni musiano pod koniec roku 22 wykreślić bo albo padły, albo tak się ochwaciły na nogi, że trzeba je było sprzedać. (KMP/3/87)

1948 W Poznaniu urodził się Aleksander Gawronik, przedsiębiorca, polityk, senator III kadencji.

16 marca 1989, w trzy dni po podpisaniu przez rząd Mieczysława Rakowskiego decyzji o otwarciu kantorów (13 marca), uruchomił w wielu miejscach na granicy zachodniej pierwszą w Polsce sieć punktów wymiany walut. W 1990 znalazł się na 1. miejscu na liście najbogatszych Polaków według tygodnika “Wprost”.

W okresie PRL był aktywistą PZPR i etatowym pracownikiem SB. W 1977 ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Po złożeniu legitymacji partyjnej w 1978 został zwolniony z funkcji dyrektora przedsiębiorstwa państwowego, następnie prowadził kurnik, pieczarkarnię, warsztat samochodowy i biuro pisania podań. Skazany został za oszustwa podatkowe.

1952 W Poznaniu urodził się Wojciech Fibak, polski tenisista i biznesmen.

Zwycięzca m.in. Australian Open w grze podwójnej (w 1978 z Kim Warwick) oraz 2-krotnie deblowych mistrzostw świata (w 1976 z K. Mailerem, 1978 z Tomem Okkerem). Jest kolekcjonerem polskiego malarstwa.

Dyscyplinę i dobrą organizację wyniósł z domu. Rodzice uczyli Wojciecha od najmłodszych lat porządku i zdecydowania w działaniu. Panował rygor. Model solidnej rodziny poznańskiej, ojciec był chirurgiem, matka studiowała chemię.

Ojciec ćwiczył z dziećmi od samego rana gimnastykę, naukę języków obcych. Trenowali. Sport według Fibaka to odpowiedzialność, umiejętność dawania z siebie tego, co najlepsze, wtedy, kiedy trzeba. Tenis wymaga silnej koncentracji. Kiedy inni się peszą, mają ból głowy, zawód miłosny, czy inne problemy, rozsypują się, a sportowiec potrafi to przełamać. – To mi pomogło potem w życiu – mówi Fibak.

Kwestionariusz Fibaka

Pierwszy dzień w szkole: Mama poradziła mi: “Nie siadaj w ostatniej ławce, bo cię przesadzą do pierwszej”. Więc usiadłem w przedostatniej.
Pierwsza walka na pięści: Graliśmy w piłkę. Strzeliłem bramkę, ale starszy ode mnie Wiśnia nie chciał jej uznać. Postawiłem się i Wiśnia pięścią (z sygnetem) rozkwasił mi nos. Wtedy ojciec zaprowadził mnie na kort i powiedział: “Będziesz grał w tenisa. Na korcie od przeciwnika oddzieli cię siatka”.
Pierwsze lanie od ojca: Ojciec mnie nie bił. Kiedy coś przeskrobałem, prowadził mnie do fryzjera, a ten strzygł mnie na krótko. To była największa kara.
Pierwszy idol: Roman Polański – za to, że udowodnił, iż Polak potrafi, także w wielkim świecie.
Pierwsze pieniądze: Jako junior oszczędzałem na dietach w czasie zagranicznych wyjazdów. Po dwóch latach zebrałem 400 marek niemieckich i kupiłem dziesięcioletniego volkswagena. Nigdy potem nie byłem tak dumny z samochodu jak wtedy.
Pierwszy własny dom: To było 55-metrowe mieszkanie w czteropiętrowym bloku na Winogradach w Poznaniu.

Na podstawie: http://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/1,53668,193549.html

Na kortach AZS grał m.in. Wojciech Fibak Foto: Cyryl, Jacek Kulm

1974 Dzień pracy w Fabryce Aparatur i Urządzeń Komunalnych PoWoGaz na Jeżycach, zdjęcia Stanisława Wiktora z archiwum Cyryl

1975 Poznanianka Teresa Zarzeczańska jako pierwsza Polka i w ogóle pierwsza z Polaków pokonała wpław kanał La Manche z Anglii do Francji, co zajęło jej 11 godzin i 10 minut.

Wyczyn Polki miał miejsce 100 lat po pierwszym pokonaniu wpław Kanału przez kapitana Matthewa Webba, który uczynił to 25 sierpnia 1875 r., w czasie 21 godzin i 45 minut. W ciągu tych stu lat, z Anglii do Francji przepłynęło ponad 100 mężczyzn i tylko cztery kobiety. Pierwsza była – w 1926 r – Amerykanka Gertrude Ederle (14:30).

Czas Teresy Zarzeczańskiej to 17 wynik w historii pływackich zmagań z Kanałem. Z Polaków jedynie Romuald Szopa z Katowic potrafił powtórzyć wyczyn pani Teresy, ale dopiero w 1978 r. [Źródło: Kalendarium Kroniki Miasta Poznania nr 1/76]

2023 Zmarł Marian Marcinkowski, poznański przedsiębiorca fundator koziołków.

Był współwłaścicielem zakładu rzeźnickiego. Jeden z jego sklepów znajdował się niedaleko poznańskiego rynku, na ul. Wrocławskiej. Jak wspominał w rozmowie z Filipem Czekałą, autorem książki “Historie warte Poznania”, dziennikarzem tvn24.pl, to podczas wizyt w firmowym sklepie narodziła się myśl o ufundowaniu nowych poznańskich koziołków. Po drodze Marcinkowski często mijał tłum czekający na pokaz koziołków. Te jednak często się psuły, co wzbudzało głęboki smutek zgromadzonych na rynku dzieci.

Ale z koziołkami wiąże się jeszcze jedna, osobista historia. Marian Marcinkowski zakochał się w Elwirze Modlibowskiej, która pracowała wówczas w poznańskim ratuszu. — Stała się ona dla mnie inspiracją najpierw, by koziołki wyremontować, a potem ufundować nowe — opisywał Marcinkowski w rozmowie z dziennikarzem. Zasłużona dla koziołków Modlibowska została potem jego żoną.

Jak podaje portal tvn24.pl, w związku ze śmiercią Mariana Marcinkowskiego poznańskie koziołki zostały przybrane w żałobną czerń, a dokładnie czarne wstęgi.

Był także rugbystą, ale przygodę ze sportem rozpoczął od gimnastyki sportowej w Kolejarzu Poznań, trenował też wioślarstwo w KW 04 i boks w Polonii Poznań. W rugby grał w Posnanii (1958-1962), AZS WSWF (1962) i Polonii (1963-1977), z którą zdobywał złote medale mistrzostw Polski w 1971, 1974, 1975, 1976 roku; zdobywca Pucharu Polski w 1971 i 1975 roku. Absolwent Politechniki Poznańskiej. Urodził się 9 marca 1939 r.  [źródło: https://tvn24.pl/poznan/nie-zyje-marian-marcinkowski-zmarl-czlowiek-bez-ktorego-nie-byloby-poznanskich-koziolkow-st731825, https://polskie.rugby/artykul/9560/marian-marcinkowski-lobuz-z-lazarza]

fot. Posnania Rugby Club

ZDARZYŁO SIĘ 30 SIERPNIA

1200 Król Anglii Jan bez Ziemi porwał narzeczoną Hugona de Lusignan – hrabiego Marche.

1505 Zmarła królowa Elżbieta Rakuska, żona Kazimierza Jagiellończyka, zwana matką królów.

1704 W Narwie zawarto sojusz zaczepno-odporny między Augustem II a Piotrem I. August zezwolił Piotrowi na prowadzenie wojny ze Szwecją na terenach polskich, ten w zamian obiecał Polsce Inflanty i pomoc pieniężną w wojnie ze Szwecją.

1860 W Birkenhead wyjechały na ulicę Merseyside pierwsze w Wielkiej Brytanii tramwaje.

1901 Szkot Hubert Cecil Booth opatentował odkurzacz.

1918 Rojd Fanny, właściwe nazwisko Dora Kapłan, członkini partii prawicowych eserowców usiłowała zabić Włodzimierza Lenina. Lenin został poważnie ranny.

1933 Utworzono Air France.

1939 W ramach planowanej ewakuacji floty handlowej s/s “Kumań” opuszcza Gdynię jako ostatni polski statek handlowy.

1942 Hitlerowskie Niemcy zaanektowały Luksemburg.

1945 I Ogólnopolski Zjazd Literatów. Przewodniczącym Jarosław Iwaszkiewicz.

1946 Na emigracji we Włoszech zmarł mjr Henryk Sucharski – dowódca obrony Westerplatte we wrześniu 1939 roku; jego prochy złożono na Westerplatte 1.09.1971 r.

1953 Urodził się Rudi Schubert, jeden z najpopularniejszych polskich piosenkarzy, były wokalista grupy Wały Jagiellońskie. Przeboje formacji to m.in. „Córka rybaka”, „Kukuła disco”. Występował także w poznańskim kabarecie TEY.

1954 Urodził Aleksandr Łukaszenka, białoruski dyktator, populista.

1957 Amerykański senator Strom Thurmond przemawiał nieprzerwanie przez 24 godzin i 27 minut

1968 Ukazał się pierwszy singiel The Beatles wydany dla ich własnej wytwórni Apple „Hey Jude”. Nagranie spędziło 9 tygodni na topie amerykańskiej listy przebojów.

1968 Francuski “Le Monde” opublikował otwarty protest Sławomira Mrożka przeciwko najazdowi na Czechosłowację. Wystąpienie to spowodowało zakaz drukowania i wystawiania sztuk pisarza w Polsce, obowiązujący aż do roku 1974.

1971 W Szczecinie urodziła się Kasia Nosowska, wokalistka grupy HEY.

1973 Na międzynarodowym festiwalu filmowym w Locarno Krzysztof Zanussi dostał Grand Prix za film “Iluminacja”.

1975 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów „Get Down Tonight” – KC & The Sunshine Band.

1980 W Szczecinie podpisano porozumienie między komisją rządową (Kazimierz Barcikowski) a przedstawicielami międzyzakładowych komitetów strajkowych (Marian Jurczyk). Władze zobowiązały się do realizacji 21 postulatów, w tym zgodziły się na organizację niezależnych samorządnych związków zawodowych.

1986 Numer 1 amerykańskiej listy przebojów: „Higher Love” – Steve Winwood.

1989 Roman Polański poślubił francuską aktorkę Emmanuelle Seigner.

1993 150 milionów osób weszło na paryską wieżę Eiffel’a.

1998 Numer 1 brytyjskiej listy przebojów: „If You Tolerate This Your Children Will Be Next” – Manic Street Preachers.

2001 Bramkarz piłkarskiej reprezentacji Polski Jerzy Dudek przeszedł z Feyenordu Rotterdam do FC Liverpool za blisko 5 mln funtów (to rekordowa kwota za polskiego piłkarza).

2002 W Operze Leśnej w Sopocie odbył się koncert finalistów programu Idol. Było to pierwsze publiczne wystąpienie przed tak dużą publiczności laureatów programu. Wśród wykonawców znaleźli się m.in. zwyciężczyni Alicja Janosz, a także Ewelina Flinta i Szymon Wydra.

2003 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “Crazy In Love” – Beyonce feat. JAY-Z; US Top Album: “Greatest Hits Volume II” – Alan Jackson.

2003 W wieku 81 lat zmarł Charles Bronson, aktor amerykański.

Był niezwykle popularny w Europie. We Francji nazywano go “świętym potworem”, a we Włoszech “brutalem”. W 1971 roku otrzymał Złoty Glob jako “najpopularniejszy aktor świata”. Urodził się jako Charles Buchinsky jako jedenasty z piętnaściorga dzieci górnika.

Jego rodzice byli imigrantami z Litwy. Jak mówił w wywiadach w aktorstwie pociągały go… zarobki gwiazd. Jako Charles Buchinsky wystąpił w kilku filmach. W 1954 roku zmienił nazwisko, by uniknąć zbędnych pytań w okresie maccartyzmu.

Zagrał w ponad siedemdziesięciu filmach. Do najbardziej znanych należą “Wielka ucieczka” oraz “Parszywa dwunastka”. Jego najbardziej kontrowersyjnym obrazem stał się film “Życzenie śmierci”, przebój kin w roku 1974.

2009 Podczas ligowego spotkania przeciwko Standardowi Liège Marcin Wasilewski doznał otwartego złamania nogi. W 25. minucie Axel Witsel w starciu przy linii bocznej wyprostowaną nogą naskoczył na atakującego wślizgiem Polaka.

Urodzeni 30 sierpnia mają zdolności naukowe. Są wrażliwi i delikatni. W życiu nie postępują pochopnie, starając się wszystko dokładnie przemyśleć i dochodzić do celu etapami. W stosunkach międzyludzkich cechuje ich delikatność i zrozumienie dla innych. Mają duże poczucie estetyczne. Bywają wścibscy i zbyt drobiazgowi.

Imieniny obchodzą; Rebeka, Róża, Tekla, Feliks, Szczęsny

Kobieta o imieniu Rebeka nie może liczyć na większe sukcesy, gdyż jest zbyt mało zdecydowana i operatywna. Czasem bywa bierna, a niekiedy nawet leniwa.

Róża jest osobą towarzyską. Natura obdarzyła ją poczuciem piękna i estetyki. Jest cierpliwa i pracowita, nie brak jej fantazji.

Tekla jest z natury dobra, sprawiedliwa. Szanuje doświadczenia innych. Swą naturą ujmuje ludzi, jest życzliwa i opiekuńcza. Lubi podróże, kocha przyrodę.

Mężczyzna o imieniu Feliks nie zawsze jest szczęśliwy. Na ogół bywa niestały, niesłowny, zbyt przewrażliwiony i nie potrafi koordynować swych poczynań. To komplikuje mu kontakty, zwłaszcza z bliskimi i przyjaciółmi. Feliks lubi wygody, ładne ubiory, smaczne potrawy. Często podróżuje.

Mężczyzna o imieniu Szczęsny wie, czego chce od życia i znakomicie umie korzystać z jego przyjemności. Odznacza się bystrym umysłem. Jego życie jest pełne wydarzeń i bardzo ciekawe.