KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 29 SIERPNIA

29 SIERPNIA Słońce w znaku Panny

Święto narodowe Słowacji. Rocznica wybuchu powstania przeciwko Niemcom.

Urodzeni 29 sierpnia są inteligentni i weseli. Mają wszechstronne zainteresowania. Często bywają niezwykle aktywni i energiczni, osobowością korzystnie wpływają na najbliższych. Są niezwykle sympatycznymi towarzyszami pracy i zabawy. Sukcesów życiowych na ogół nie osiągają, gdyż brak im aspiracji i wytrwałości. Nie sprzyja temu również duża wrażliwość i zbyt częste uleganie nastrojom.

Cytaty na dziś:

•    Praca to konieczność; jej brak jest cierpieniem, nigdy dobrodziejstwem. Lew Tołstoj
•    Tylko życie poświęcone innym warte jest przeżycia. Albert Einstein
•    Należy odpowiadać na drażliwe pytania, zanim zostaną zadane. Wiesław Brudziński

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1447 Król Kazimierz Jagiellończyk chcąc dać mieszkańcom Poznania szansę odbudowy domów zniszczonych pożarami zwolnił miasto od wszelkich podatków i opłat oraz od udziału w wyprawach wojennych na okres 14 lat.

1717 Ingres biskupa Krzysztofa Antoniego Szembeka do katedry poznańskiej. Jednak już 30 października 1719 przeniósł się na biskupstwo kujawskie, a w 1739 został arcybiskupem gnieźnieńskim, prymasem Polski.

1787 Ścięta została przed ratuszem pewna służąca, rodem z Kurnika, która z nienawiści ku własnej pani śpiącą zamordowała, zadawszy jej nożem kilka ran śmiertelnych.

Na podstawie: Józef Łukaszewicz, Obraz historyczno – statystyczny miasta Poznania w dawniejszych czasach.
1919 Zmiana nazwy placu św. Piotra w Poznaniu na plac Świętokrzyski (obecnie Wiosny Ludów).

1919 W Poznaniu założono Spółdzielnię Spożywców „Zgoda”, a jej członkami zostało 105 osób. Działalność handlową rozpoczęła 10 grudnia otwierając dwa pierwsze sklepy przy ul. Górna Wilda oraz Łazarska 2. [Archiwum Społem: https://www.spolem.poznan.pl/o-nas/historia.html]

fot. Archiwum Społem, Cyryl

1944 Urodził się Michał Iwaszkiewicz, profesor językoznawca, twórca i rektor Wyższej Szkoły Umiejętności Społecznych w Poznaniu, konsul honorowy Estonii w Poznaniu. Urodzony w Warszawie, całe życie był związany z Poznaniem, ukończył tu Wydział Prawa i Administracji UAM. Stypendysta paryskiej Sorbony, wykładowca Instytutu Kulturoznawstwa UAM oraz Akademii Muzycznej.

Napisał m.in. ‘Poradnik dobrych obyczajów profesora Michała Iwaszkiewicza’ oraz ‘Marketing a rynek sztuki współczesnej’, a także podręcznik ‘Menedżer kultury’. Zmarł 24 sierpnia 2018.

1945 W Kaliszu urodziła się Zdzisława Barbara Sośnicka-Bajer, piosenkarka, kompozytorka, obdarzona silnym głosem o skali 2,5 oktawy. “Julia i ja”, “Aleja gwiazd”, “Bez ciebie jesień” czy “Kochać znaczy żyć” to tylko kilka tytułów wielkich przebojów. Artystka była jedną z najpopularniejszych artystek lat 70. i 80. XX wieku.

Studiowała na Wydziale Wychowania Muzycznego Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Poznaniu. W czasie studiów współpracowała ze Studenckim Teatrem Nurt w Poznaniu, zespołem Huberta Szymczyńskiego oraz grupami Tramp i Bizony.

Jako piosenkarka zadebiutowała w 1963 na Festiwalu Piosenki Radzieckiej w Zielonej Górze, ponadto została finalistką II Festiwalu Młodych Talentów w Szczecinie. W 1964 zdobyła pierwszą nagrodę na Festiwalu Piosenkarzy Studenckich w Krakowie. W 1965 otrzymała wyróżnienie na Studenckim Festiwalu Jazzowym Jazz nad Odrą we Wrocławiu, gdzie wystąpiła jako wokalistka Poznańskiego Kwartetu Jazzowego. Ponadto zdobyła indywidualną nagrodę jurorów dla młodych wykonawców podczas 3. Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu.

W 1972 wzięła udział w festiwalu MIDEM w Cannes, zdobyła wyróżnienie na Festival Mundial de Onda Nueva w Caracas, otrzymała pierwszą nagrodę na festiwalu Złoty Orfeusz w Bułgarii oraz zdobyła drugą nagrodę na festiwalach World Popular Song Festival w Tokio i Coupe d’Europe Musicale w Gmunden. W latach 1974–1980 współpracowała także z Teatrem Rewiowym Friedrichstadt-Palast w Berlinie, z którym zrealizowała około 250 spektakli.

Na 17. edycji festiwalu w Sopocie w 1979 otrzymała pierwszą nagrodę w konkursie Premier za piosenkę „Żegnaj lato na rok”, a w 1988 odebrała Grand Prix za całokształt twórczości.

Teatr Nurt, ul. Dożynkowa, luty 1966, drugi rząd od lewej – Wincenty Kotwicki (inspicjent), Zdzisław Wardejn (reżyser), Urszula Sipińska, Wacław Strykowski, Eugeniusz Kameduła, Andrzej Borowski, pierwszy rząd od lewej – Janusz Nyczak z Ewą Generalczyk, Jacek Biniak, Zdzisława Sośnicka, Bogdana Zagórska, Karolina Szyman, fot. Jerzy Nowakowski, Cyryl

1949 W Poznaniu urodził się Włodzimierz Sadalski, ps. “Lala”, “Sandał”, siatkarz, trener (reprezentacji Finlandii), mistrz świata z Meksyku (1974) i złoty medalista olimpijski z Montrealu (1976).

Absolwent Technikum Łączności. Siatkarz (191 cm, 92 kg) AZS Poznań, warszawskiej Skry (1966-1974) i Płomienia Milowice (1975-1979) z którym obok dwóch tytułów Polski (1977, 1979) i dwóch wicemistrza kraju zdobył także Puchar Europy Mistrzów Krajowych w sezonie 1977/78. 186-krotny reprezentant Polski (1970-1977), który rozpoczynał międzynarodową karierę od występów w narodowym zespole juniorów, gdzie zaprzyjaźnił się ze swoim imiennikiem Stefańskim (opiekował się potem kolegą w czasie leczenia poważnej kontuzji kolana).

Obaj (choć nie było to takie łatwe) dostali się do kadry Wagnera, obaj zdobyli złote medale na mistrzostwach świata (1974) i igrzyskach (1976) i obaj też wyjechali do Finlandii, gdzie grali (i mieszkają), a Sadalski został nawet selekcjonerem reprezentacji tego kraju.

Ceniony za niebywałą inteligencję oraz inne predyspozycje (wzrost, skoczność, upór) nie był podstawowym asem Wagnera, ale poważnym “uzupełnieniem” koniecznych zmian taktycznych (Meksyk) i drugim rozgrywającym (po Gawłowskim) w Montrealu, gdzie niestety nabawił się kontuzji i przez kilka dni, w tempie ekspresowym, wyleczono mu poważny uraz (naderwanie mięśni przykręgosłupowych).

Mistrz świata z Meksyku (1974), a także dwukrotny srebrny medalista ME z Belgradu (1975) i Helsinek (1977). Po zakończeniu kariery reprezentacyjnej w kraju wyjechał do Finlandii, gdzie (wraz ze swoim przyjacielem Stefańskim) występował w klubach fińskich: Tiikerit Kokkala i Yliviskan Kuula, a potem został szkoleniowcem reprezentacji tego kraju (1987-1992, m. in. 8 m. na ME 1991). Na podstawie http://www.olimpijski.pl

1959 Otwarcie w Poznaniu konsulatu Stanów Zjednoczonych Ameryki.

Konsulat USA w Poznaniu ustanowiono styczniu 1946 roku. Jego pierwsza siedziba mieściła się przy ul. Fredry, tam, gdzie później był… Konsulat Związku Radzieckiego.

W 1947 r. rangę placówki obniżono do wicekonsulatu. W 1949 znowu ponownie utworzono Konsulat Amerykański, ale niestety, czas ,,zimnej wojny” sprawił, że w dwa lata później w sierpniu 1951 roku zamknięto go.

Ponownie Konsulat Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej w Poznaniu otwarto w 1959 roku. Jego siedziba przez 36 lat mieściła się przy ul. Chopina 4.

Była to pierwsza placówka konsularna USA w Polsce poza Warszawą. Cieszyła się zawsze ogromną popularnością. W połowie lat 60. znajdowało się tam pierwsze w Poznaniu laboratorium języka angielskiego. Potem wyświetlano tam filmy, których najczęściej nie było w oficjalnym obiegu w Polsce. Popularnością cieszyła się Biblioteka Amerykańska, która potem trafiła na UAM.

W czerwcu 1992 placówka zyskała status Konsulatu Generalnego. Ale już w dwa lata później wrzesień 1994 zamknięto sekcję wizową Konsulat przestał działać w grudniu 1995 roku i wtedy przekształcono go w Agencje Konsularną. Mieści się ona przy ul. Paderewskiego.

Tak działanie biblioteki w konsulacie wspomina pisarka i tłumaczka Iwona Michałowska – Gabrych: Do biblioteki konsulatu amerykańskiego chodziłam regularnie jako studentka Kolegium Języków Obcych, zwłaszcza przez pierwsze dwa lata, kiedy jeszcze znajdowało się ono przy alei Niepodległości w sąsiedztwie hotelu Polonez, czyli o rzut beretem od konsulatu. Jako że Internet nie był jeszcze powszechny, dostęp do anglojęzycznych książek czy filmów był nieco trudniejszy niż dziś, więc w bibliotekach i w Instytucie Anglistyki wyświetlano filmy po angielsku i ludziom się chciało na nie chodzić. Niesamowity sentyment mam do tych czasów.

1962 W Poznaniu urodziła się Ewa Wanat, dziennikarska radiowa i telewizyjna. Od maja 2013 redaktorka naczelna Polskiego Radia RDC. W latach 2003–2012 redaktorka naczelna Tok FM.

Jest córką aktorki Kazimiery Nogajówny.  Studiowała polonistykę na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i niemiecki jako język obcy i teatroznawstwo na Uniwersytecie Ludwiga Maximiliana w Monachium.

Jako studentka była w grupie tzw. dzieci Teatru Ósmego Dnia, w 1983 brała udział w spektaklu „Raport z oblężonego miasta”, w 1984 w „Cuda i mięso”.

W 1990 znalazła się w zespole tworzącym Radio S Poznań (dzisiejsze Radio Eska) – reporterka, didżejka, autorka reportaży i programów publicystycznych, wydawca programu. Współpracowała z lokalnym dodatkiem Gazety Wyborczej pisząc recenzje teatralne. Od 1994 współpracowała z TVP Poznań jako reporterka, autorka i prowadząca programy publicystyczne, równolegle realizowała filmy dokumentalne i reportaże dla TVP1 i TVP2.

W połowie lat 90 XX w. głośnym echem w mediach odbiła się jej prowokacja polegająca na wielogodzinnym przejeżdżaniu poznańskich ulic autem zgłoszonym na policji jako kradzione (akcja miała na celu unaocznienie dramatycznej bezradności a nawet bezczynności policji wobec prawdziwych złodziei).

W 1997 roku tworzyła i przez kilka miesięcy kierowała redakcją informacji i publicystyki w poznańskiej Telewizji WTK. Była wydawcą serwisów informacyjnych Radia Plus w Poznaniu.  Zmarła 13 grudnia 2023 w Berlinie w wieku 61 lat z powodu choroby nowotworowej. Pochowana została w tzw. lesie pamięci na cmentarzu Miłostowo w Poznaniu. [Na podstawie: wikipedia, materiały redakcyjne]

1970 Mieszkańcy kamienicy przy ul. Wielkiej 1 zaczęli słać do władz miasta skargi na bujne życie klubowe, które zakłóca ich spokój. Zapadła więc decyzja, że klub „Od Nowa” zostanie przeniesiony do piwnic wieży Centrum Kultury Zamek.

Pożegnalny Bal Agonalny odbył się 29 sierpnia 1970 r, a pierwszą parą prowadzącą żałobnego poloneza byli plastyczka Ewa Pruska i poeta Ryszard Danecki.

Klub istniał od roku 1957 najpierw pod nawą Nawojka, upamiętniając pierwszą dziewczynę, która w przebraniu męskim podjęła studia medyczne, zastrzeżone tylko dla mężczyzn.

Po likwidacji wychodzącego w Warszawie studenckiego tygodnika „Po Prostu”, który był główną trybuną przygotowań do polskiej odwilży politycznej Października – 1956 – pojawił się studencki tygodnik „Od nowa” – klub tym samym stał się klubem redakcji ogólnopolskiego tygodnia wydawanego w Warszawie. Podobne kluby redakcja zakładała w całej Polsce, najdłużej funkcjonowały w Poznaniu i w Toruniu.

Kierownikiem Centralnego Klubu Studentów Poznania „Od Nowa” założonego w miejsce „Nawojki” został Tadeusz Dębski, kierownictwo artystyczne objął Ryszard Danecki, po nim funkcje te sprawowali Marian Grześczak i Józef Ratajczak – członkowie grupy Literackiej Wierzbak.

Nic dziwnego przeto, że pierwszą stałą imprezą klubową była co poniedziałkowa Kawiarnia Poetycka Wierzbaka, przeniesiona tu z Placu Wolności z kawiarni „Wrzos”.

Po poniedziałkach poetyckich – każdy wtorek poświęcano na spotkania i dyskusje teatralne: tematem był przede wszystkim Teatr Trójkątnej Sceny – Stefana Mroczkowskiego i Studencki Teatr Dramatyczny – Kazimierza Brauna. Środa miała charakter muzyczny: występowała Pro Musica Norberta Karaśkiewicza, Kwintet Jerzego Miliana, Kabaret Piosenki Młodego Radiowca Andrzeja Napierały. Czwartek był ściśle klubowym, roboczo – programowym spotkaniem. Piątek zajmowały dyskusje na tematy społeczno – polityczne. Wreszcie sobota – stanowiła swoisty wypoczynek: wypełniały ją występy rozrywkowe i potańcówki.

Prowadzenie Galerii Plastycznej „Od Nowa” powierzyliśmy – wspomina Ryszard Danecki – Andrzejowi Matuszewskiemu- głównemu animatorowi awangardowej grupy plastycznej „R-55”.

W galerii tej odbył się pierwszy w Poznaniu happening plastyczny, opisany przez studenta jeszcze, ówczesnego krytyka „Gazety Poznańskiej” Jacka Juszczyka – obecnie znanego profesora Uniwersytetu Medycznego. Juszczyk wraz z Wojciechem Burtowym prowadzili także w „Od Nowie” czytany dwutygodnik kulturalny „Struktury”.

[Źródło: Ryszard Danecki, Od Smakosza do Fregaty. Na szlaku poznańskiej cyganerii artystycznej, Oficyna Wydawnicza G&P, Poznań 2010, s. 83-88, fot. Jerzy Nowakowski / Cyryl]

1974 W Poznaniu trwały przygotowania do Centralnych Dożynek, które odbywały się na Stadionie im. 22 Lipca na Wildzie, zdjęcia Stanisława Wiktora z Archiwum Cyryl

ZDARZYŁO SIĘ 29 SIERPNIA

1526 W bitwie pod Mohaczem wojska węgierskie poniosły klęskę walcząc z armia turecką. W bitwie zginął Ludwik II Jagiellończyk – król węgierski i czeski.

1533 Atahualpa, trzynasty i ostatni władca Inków został pomimo ogromnego okupu skazany na śmierć i stracony przez hiszpańskich konkwistadorów.

1632 Urodził się John Locke, angielski filozof oświeceniowy.

1831 Brytyjski naukowiec Michael Faraday zaprezentował sposób otrzymywania prądu z wykorzystaniem energii magnetycznej. Urządzenie, które zaprezentował członkom Royal Institute w Londynie, było de facto pierwszym transformatorem.

1885 Gottlieb Daimler opatentował w Niemczech pierwszy motocykl napędzany silnikiem spalinowym.

1915 Urodziła się Ingrid Bergman, aktorka szwedzka, trzykrotna zdobywczyni „Oscara”. Nieskazitelna uroda sprawiła, że obsadzano ją w rolach kobiet szlachetnych i wrażliwych. Sławę zapewniła jej rola w filmie „Casablanca”. Zmarła 29 sierpnia 1982 roku.

1918 Rosja unieważniła traktaty rozbiorowe zawarte przez carat z Prusami i Austrią.

1923 Urodził się Richard Attenborough, angielski aktor, producent i reżyser filmowy. Jego najsłynniejsze filmy to; „O jeden most za daleko” i „Gandhi”, nagrodzony 8 Oskarami.

1930 Na posiedzeniu Rady Ministrów Józef Piłsudski przedstawił wniosek o rozwiązanie Sejmu. Motywował to mówiąc; „Mam teraz okres zacisza, bo to bydło wypoczywa…Ja nie myślę nawet szanować immunitetu poselskiego. Kara musi ich spotkać…”

1944 Wybuch powstania narodowego na Słowacji. Święto narodowe.

1944 2. Korpus Polski zajął Pesaro we Włoszech.

1957 Urodził się Grzegorz Ciechowski, jeden z największych muzyków rockowych. Ukończył polonistykę na Uniwersytecie w Toruniu. Debiutował w 1981 roku jako lider nowofalowego zespołu republika. Zmienił oblicze naszego rocka z posthipisowskiego na nowofalowy. Republika, z która Ciechowski nagrał dwa bestsellerowe albumy rozpadła się w 1986 roku. Ciechowski rozpoczął solową karierę jako Obywatel G.C. W latach 90 był też producentem płyt debiutujących artystów m.in. Atrakcyjnego Kazimierza, Kasi Kowalskiej i Justyny Steczkowskiej oraz autorem muzyki filmowej „Wiedźmin”. Zmarł 22.12.2001.

Swój ostatni koncert zagrał w Poznaniu podczas Imienin Ulicy Św. Marcin.

1958 Urodził się Michael Jackson. Wydany w 1982 roku krążek „Thriller” jest do tej pory najlepiej sprzedawanym albumem wszechczasów na świecie (ok. 40 mln). Za ten materiał Jackson uzyskał 8 nagród Grammy.

1964 Ukazał się film wytwórni Walta Disney’a “Mary Poppins”.

1972 Pierwszy złoty medal dla Polski zdobył na olimpiadzie w Monachium ciężarowiec Zbigniew Smalcerz.

1982 “Abracadabra”  Steve Miller’a nr 1 w USA.

1987 Zmarł Lee Marvin, aktor amerykański.

1987 Numer 1 brytyjskiej listy przebojów: „Never Gonna Give You Up” – Rick Astley. Był to najlepiej sprzedawany mały krążek roku 1987 na Wyspach Brytyjskich.

1991 Rada Najwyższa ZSRR zawiesiła działalność Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego na terenie całego państwa.

1994 Ukazał się debiutancki album zespołu Oasis „Definitely Maybe”.

Imieniny obchodzą; Flora, Sabina, Jan, Kandyd

W starożytnym Rzymie Flora była boginią kwiatów i wiosny.

Sabina jest urodzoną artystką scen teatralnych. Ma skłonności do działalności społecznej i filantropii. Jest subtelna i inteligentna. Lubi zmieniać towarzystwo i przyjaciół.

Imię Jan ma pochodzenie hebrajskie. Pochodzi od słowa, które można przetłumaczyć “Bóg jest łaskawy”. Nosiło je ponad 250 świętych i błogosławionych. Na kartach Starego i Nowego Testamentu pojawia się 26 postaci o tym imieniu. Jan jest zazwyczaj dobry, sprawiedliwy i pracowity. Szanuje obyczaje, kulturę i doświadczenia innych. Jest dobrym rzemieślnikiem – artystą. Ma zdolności pedagogiczne i wychowawcze. Bardzo przywiązuje się do życia rodzinnego. Jest zwolennikiem twardego wychowania.

Kandyd jest imieniem łacińskiego pochodzenia. Pierwotne jego znaczenie łączy się z wyrazami “jasnowłosy, blondyn, czysty, szczery, prostoduszny”.