KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 3 MARCA

3 MARCA Słońce w znaku Ryb

Międzynarodowy Dzień Pisarzy – ustanowiony w 1984 roku przez Międzynarodowy PEN-CLUB
Święto narodowe Bułgarii od 1878 roku, obchodzone w rocznicę wyzwolenia spod okupacji tureckiej.
Święto narodowe Maroka. W 1961 roku wstąpił tam na tron król Hassan II.
Gruzja – Dzień Matki
Japonia – Dzień Dziewczynki (odpowiednik Dnia Dziecka)
Libia – Deklaracja Władzy Ludowej
Malawi – Święto Męczenników
Sudan – Dzień Jedności Narodowej
Międzynarodowy Dzień Chorego

Przysłowie: „Ile mgieł w marcu, tyle deszczów w czerwcu”

Urodzeni 3 marca najlepiej czują się w swojej pracy naukowej. Mają do tego znaczne uzdolnienia. Są cierpliwi i wytrwali. Swoje zdanie traktują niezwykle poważnie. Pracowitość przynosi im efekty i satysfakcję. Brak im jednak praktycyzmu, są nerwowi i roztargnieni. Nie liczą się też z pieniędzmi. Potrzebni są im tacy partnerzy życiowi, którzy sami pozostając na drugim planie tworzyliby im warunki godziwej egzystencji.

Cytaty na dziś:

→ Wybaczyć trzeba każdemu wszystko, tak mówi Ewangelia i ja to szanuję. Nie umiem trzymać urazy przez chwilę. Jedynie sobie nigdy nie wybaczam. Natomiast jeśli chodzi o większą tolerancję, to zwykle zachowujemy ją dla kogoś, kto jest słabszy, ma mniejsze możliwości. Jacek Kuroń

→ Zamiast palić komitety, zakładajcie własne. Jacek Kuroń

Prawo Murphy’ego Dla komputera nie ma rzeczy nie do pomyślenia, a tym bardziej nie ma rzeczy niemożliwych – z wyjątkiem tych, których od niego wymagamy

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1521 Król Zygmunt I potwierdził przywileje Ludwika Węgierskiego i Władysława Warneńczyka, uwalniające Poznań od cła i myta za wszelkie towary na obszarze całego państwa.

1732 Król August II Mocny przebywał w Poznaniu.

Wcześniej bo w 1710 roku w związku z upadkiem życia gospodarczego miasta Poznania, spowodowanego jego wyludnieniem wskutek zarazy, zezwolił władzom miejskim na przyjmowanie do prawa miejskiego rzemieślników i kupców także innej niż polska narodowości, ale wiary katolickiej. Nakazywał też organizować cechy i bractwa oraz zakładać urządzenia potrzebne dla handlu i rzemiosła.

Władcę tego łączy z Poznaniem dość nietypowa legenda. Otóż – jego przydomek rzekomo odnosił się nie tylko do znacznej siły fizycznej, ale też do innych przymiotów władcy. Wśród nich znajdowała się ponadprzeciętna zdolność i zamiłowanie do spożywania napojów wyskokowych. Podczas jednego z pobytów w Poznaniu władca zatrzymać się miał w kamienicy na Starym Rynku, oznaczonej numerem 50.

Według legendy, król, strudzony biesiadowaniem, nieostrożnie wychylił się z okna na pierwszym piętrze (ponoć spoglądając na zmierzającą do studni mieszczkę), i wypadł. Upadek złagodził charakterystyczny daszek nad wejściem do budynku, dzięki czemu władca – nawet jeśli ostatecznie sturlał się na poznański bruk – to nie odniósł większych obrażeń. Być może dzięki temu kamienica znana jest jako “Pod Daszkiem”.

Nie wiadomo, czy ta historia wydarzyła się naprawdę. Jeśli nawet – nie wiemy czy przydarzyła się Wettynowi, czy może szwedzkiemu monarsze Karolowi XII, także bywającemu w XVIII wieku w Poznaniu. Jeśli wypadek był udziałem Augusta, niekoniecznie musiał zdarzyć się w roku 1732, bo władca bywał w mieście kilkukrotnie, w tym np. w ostatni dzień roku 1715. [Źródło: materiały Traktu Królewsko – Cesarskiego w Poznaniu]

1875 Urodził się Cyryl Ratajski, prawnik, działacz gospodarczy, prezydent Poznania.

W kwietniu 1922 został prezydentem Poznania. Za jego kadencji miasto przekształciło się z byłego garnizonu niemieckiego w prężnie rozwijający się ośrodek gospodarczy.

Wykorzystując istniejące warunki wybudowano m.in. elektrownię, most Bolesława Chrobrego i Ogród Botaniczny, nowe trasy tramwajowe, pierwszą w Polsce linię trolejbusową oraz pierwszą w Polsce i Europie Wschodniej spalarnię śmieci. Do miasta przyłączono nowe dzielnice: Dębiec, Główna, Golęcin, Komandoria, Rataje, Sołacz, Starołęka, Wola.

W okresie od 25 listopada 1924 do 15 czerwca 1925 Ratajski był Ministrem Spraw Wewnętrznych w rządzie Władysława Grabskiego. W 1926 ponownie został prezydentem Poznania i położył duże zasługi dla zorganizowania w 1929 wystawy PeWuKi. Reprezentował Polskę na światowych zjazdach międzynarodowych organizacji samorządowych.

W 1934, mimo wygranych wyborów, został w ramach czystek politycznych usunięty ze stanowiska przez władze sanacyjne.

Duże zasługi położył także dla rozwoju turystyki górskiej i krajoznawstwa na Śląsku i w Wielkopolsce. W 1910 roku założył Polskie Towarzystwo Turystyczne “Beskid” (działające dzisiaj jako Oddział Cieszyński PTTK). Był jego pierwszym prezesem, zauroczonym krajobrazem śląskich gór i turystyką górską.

Według relacji jego syna, Ziemowita, zdobył chyba wszystkie szczyty Tatr i kilkakrotnie przebywał na Śnieżce. Towarzystwu podarował zakupiony przez siebie szczyt góry Ropiczki (obecnie w Republice Czeskiej). Stanęło na nim, pierwsze w okolicy, polskie schronisko turystyczne.

W Raciborzu związał się politycznie z narodową demokracją zaboru pruskiego. Wraz z Wojciechem Korfantym wszedł do Rady Głównej Polskiego Towarzystwa Demokratycznego jako przedstawiciel Śląska.

Dom Cyryla Ratajskiego w Poznaniu z tablicą pamiątkową – ul. Chopina Foto: wikipedia

1935 W Warszawie rozpoczął się pierwszy Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im. Henryka Wieniawskiego.

Jest to najstarszy konkurs skrzypcowy na świecie. Po raz pierwszy odbył się w 1935 r. w Warszawie. Inicjatorem międzynarodowych spotkań młodych skrzypków był bratanek Henryka, Adam Wieniawski, a organizatorem Warszawskie Towarzystwo Muzyczne. Jego celem było propagowanie muzyki kompozytora oraz zapewnienie promocji wybitnym skrzypkom. Kolejne edycje miały się odbywać co pięć lat, jednak plany przerwała II wojna światowa. Drugi konkurs zorganizowany został dopiero po 17 latach w 1952 r. w Poznaniu. Od tej chwili konkurs odbywa się regularnie co pięć lat w Auli UAM, a organizatorem jest poznańskie Towarzystwo Muzyczne im. H. Wieniawskiego.

1936 Urodził się Jerzy Nowakowski, artysta plastyk, projektant, plastyk wojewódzki i miejski, działacz społeczny.

Ukończył Technikum Budowlane w Poznaniu i Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych. Pracował w Biurze Projektów Budownictwa Przemysłowego w Poznaniu, był wiceprezesem zarządu okręgowego Związku Polskich Artystów Plastyków (1973–1976), naczelnym plastykiem województwa leszczyńskiego (1975–1977) i głównym plastykiem miejskim w Poznaniu (od 1 października 1977).

Laureat nagrody zespołowej w konkursie na rozwiązanie przestrzenne Zespołu Osiedli Mieszkaniowych „Winogrady” (z Aleksandrem Borysem i Ryszardem Skupinem) i Nagroda Miasta Poznania i Województwa Poznańskiego za działalność twórczą i upowszechnianie kultury plastycznej (1974). Zmarł 21 sierpnia 2018 w Poznaniu. [Źródło: Laureaci Nagród w: Kronika Miasta Poznania 2/1985 s. 110–113]

1955 Urodził się Andrzej Maleszka, polski reżyser filmowy, realizator telewizyjny.

Jego produkcje były wielokrotnie nagradzane m.in. w ramach festiwalu Ale Kino! W 1998 roku został wyróżniony tytułem Giganta przyznawanym przez poznański oddział Gazety Wyborczej.

Cykl “Magiczne drzewo” Andrzeja Maleszki zdobył 19 listopada 2007 w Nowym Jorku międzynarodową Nagrodę Emmy w kategorii produkcji telewizyjnych dla dzieci i młodzieży.

Studiował teatrologię na UAM w Poznaniu, gdzie zajęcia prowadzili m.in. Izabella Cywińska i Janusz Nyczak. Równolegle pracował w Studenckim Teatrze Nurt. Potem, przez kilka lat związany był z poznańskim Teatrem Nowym. Zrealizował ponad 30 filmów telewizyjnych i 5 spektakli teatralnych, wszystkie na podstawie autorskich scenariuszy. Najważniejsze z nich to: „Wielkoludy”, „Mechaniczna Magdalena”, „Mama nic”, „Maszyna Zmian” i „Niebieska Róża”.

1999 W centrum miasta około trzech godzin trwały pokazy balonowe, przemarsze oddziałów wojskowych i drużyn harcerskich w związku z wejściem Polski do struktur NATO [KMP]

2011 Na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan prezydent Grobelny odsłonił pomnik swojego poprzednika, Wojciecha Szczęsnego Kaczmarka.

O takich ludziach mówi się ,,mistrz” – powiedział. Pierwszy prezydent Poznania w III RP i inicjator odrodzenia Związku Miast Polskich został uhonorowany dwoma obeliskami na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan.

Pomnik składa się z dwóch obelisków, z których każdy waży blisko 2,5 tony i ma ponad 2 metry wysokości. Na pierwszym widnieje podobizna prezydenta, zacytowane zostały też jego słowa:

“Co trzeba było powiedzieć, powiedziałem. Jak trzeba było reagować, reagowałem. Gdy trzeba było coś robić, robiłem”.

Na drugim obelisku znajduje się herb Poznania i Związku Miast Polskich. Monument stanął na tzw. stoku prezydentów w sąsiedztwie obelisków Cyryla Ratajskiego i Jarogniewa Drwęskiego.

Pomnik autorstwa Łukasza Trusiewicza z Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu ufundowała Fundacja Rozwoju Miasta Poznania. Budowa została sfinansowana z dotacji od miasta i prywatnych instytucji. Błękitno-białą wstęgę zdjęli wspólnie wdowa po prezydencie – Janina Kaczmarek oraz prezydent Poznania – Ryszard Grobelny.

Prezydent Wojciech Szczęsny Kaczmarek i prof. Lech Krzyżaniak, dyrektor Muzeum Archeologicznego 1991 r., fot: Muzeum Archeologiczne

ZDARZYŁO SIĘ 3 MARCA

1559 Zmarł Adam Riese, niemiecki rachmistrz, wprowadził używany do dziś symbol pierwiastka.

1703 Zmarł Robert Hooke, angielski geniusz naukowy. Badał sprężystość materiałów (prawo Hooke’a , napisał pierwszą publikację nt. mikroskopii (mikrografii), ulepszył barometr wprowadzając podziałkę, przed Newtonem wypowiedział pogląd o wzajemnym przyciąganiu się ciał niebieskich z siłą odwrotnie proporcjonalną do kwadratu odległości, był zwolennikiem teorii o falowej naturze światła, podał wraz z Huygensem stale punkty termometryczne (topnienia lodu i wrzenia wody, 1660), wynalazł m.in. zegarowy wychwyt hakowy, skonstruował teleskop reflektorowy, deszczomierz, poziomicę napełnioną alkoholem.

1746 Urodziła się Izabela z Flemmingów Czartoryska, pisarka. Stworzyła w Puławach ośrodek kultury, jest autorką książki dla ludu “Pielgrzym w Dobromilu”. Zmarła 17 czerwca 1835.

1831 Urodził się George Pullman, amerykański tapicer, konstruktor wagonu sypialnego

1845 Stany Zjednoczone zaanektowały Teksas, należący do Meksyku.

1847 W stolicy Szkocji Edynburgu urodził się Alexander Graham Bell, wynalazca. Pozbawiony środków do życia wyemigrował do USA i tam dokonał wielu wynalazków m.in. telefonu. W1877 r. uzyskał patent na membranę. Ponadto pracował nad budową sondy telefonicznej do celów chirurgicznych i urządzenia pozwalającego wykrywać obecność kawałków metalu w ranach.

1855 Amerykański Kongres przeznacza $30,000 na testy zastosowania wielbłądów w armii.

1875 W Paryżu odbyła się premiera opery „Carmen” Georgea Bizeta.

Georges Bizet (1838-1875) skomponował pierwszą wartościową operę w roku 1863. Byli to Poławiacze pereł, która wystawiona w Paryżu nie przyniosła wielkiej sławy autorowi. Następne opery również nie wzbudziły zainteresowania. Nawet jego najwieksze dzieło – opera Carmen – nie znalazła uznania w Paryżu.

Opera ta należy do gatunku opera comique ze względu na obecność mówionych dialogów, aczkolwiek libretto ma postać realistycznego dramatu. Parę miesięcy po śmierci Bizeta Carmen została wystawiona w nowej wersji z pełnym powodzeniem w Wiedniu. Nowa wersja, która grana jest do dnia dzisiejszego otrzymała recetatywy dokomponowane przez E. Girauda do tekstów mówionych. Carmen należy dziś do jednej z najpiękniejszych i najczęściej wystawianych oper.

Program opery Carmen w Teatrze Wielkim w Poznaniu, w sezonie 1937-1938, fot. Archiwum Teatru Wielkiego / Cyryl

1882 NY Steam Corporation rozpoczyna dostarczanie gorącej pary wodnej do budynków na Manhattanie (centralne ogrzewanie).

1904 Głos cesarza niemieckiego Wilhelma II został nagrany na wałku Edisona. Był to pierwszy „polityczny” dokument dźwiękowy.

1911 Urodziła się Jean Harlow, amerykańska aktorka, symbol seksu lat 30. Z powodu koloru jej włosów nazywano ją platynową blondynką i pisano o niej, że zawsze wygląda tak, jakby przeciągała się leżąc na tapczanie. Miała 157 cm wzrostu i najczęściej ubierała się w białe suknie oraz spała w urządzonej na biało sypialni. Stała się sławna mając lat 19, a zmarła mając lat 26. (zm. 1937).

1918 W Brześciu Litewskim państwa centralne podpisały traktat pokojowy z rządem radzieckim.

Władze radzieckie (pod naciskiem Lenina, który sądził, że ustępstwa nie mają znaczenia, bo za kilka miesięcy cały kontynent ogarnie rewolucja bolszewicka i chciał tylko zyskać na czasie) rezygnowały z wszelkich praw do ziem leżących na zachód od wytyczonej w głębi kraju linii demarkacyjnej pozostawiając w rękach niemieckich Finlandię, Estonię i Ukrainę. Poza tym Rosjanie zobowiązywali się do zapłacenia ogromnego odszkodowania, albo ekwiwalentu w surowcach. Pozwoliło to Niemcom przejąć 80% rosyjskiej produkcji żelaza i węgla.  Alianci zachodni uznali ten traktat jak zdradę.

1921 Kanadyjscy naukowcy Dr Banting i Dr Best ogłaszają wynalezienie insuliny.

1934 Urodził się Jacek Kuroń, polityk i publicysta, działacz opozycyjny w latach PRL-u współzałożyciel KOR-u, poseł i minister w latach 1989-90 i 1992-93.

1947 Urodziła się Jennifer Warnes, wokalistka amerykańska. W 1982 roku znalazła się na topie magazynu “Billboard” dzięki piosence “Up Where We Belong” wykonanej z Joe Cockerem. Nagranie pochodzi z filmu “Oficer i dżentelmen”. Znana jest także z wykonania “First We Take Manhattan” autorstwa Leonarda Cohena oraz duetu z Billem Medleyem w “Time Of My Life” z obrazu “Dirty Dancing”.

1956 W Bydgoszczy urodził się Zbigniew Boniek, piłkarz i działacz sportowy.

1965 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów „My Girl” – The Temptations.

http://www.youtube.com/watch?v=ltRwmgYEUr8

1976 Urodziła się Natalia Kukulska, wokalista. Debiutowała w roku 1986 płytą “Natalia”, a kolejne sukcesy były tylko kwestią czasu. Po latach powróciła już jako dojrzała artystka płytą “Światło”. Jej największe przeboje to m. in.: “Piosenka światłoczuła”, “W biegu” i “Im więcej Ciebie tym mniej”. Kilkanaście lat po śmierci swojej matki Anny Jantar, na nowo nagrała utwór “Tyle słońca w całym mieście”.

W 1964 roku mama Natalii Kukulskiej Anna Jantar zadebiutowała przed poznańską i polską publicznością jako 14-latka, by po kolejnych pięciu latach odnieść pierwszy sukces na festiwalu FAMA i dołączyć do grupy Waganci. Z kolei piosenka “Tyle słońca w całym mieście” uznana została za największy polski przebój zarówno w 1974, jak i w 1975 roku, co było wydarzeniem bez precedensu. Piosenki swojej mamy Natalia Kukulska przypomniała w Poznaniu podczas Sylwestra na Placu Wolności w 2014 roku.

Natalia Kukulska podczas konferencji prasowej przed miejskim Sylwestrem w 2014 roku Foto: UMP / www.kpictures.pl

1977 Polska ratyfikowała Pakty Praw Człowieka.

1978 Urodził się Sebastian Janikowski, polski zawodnik futbolu amerykańskiego.

1979 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów „Tragedy” – Bee Gees.

1982 Urodził się Bartosz Obuchowicz, polski aktor.

1984 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów „99 Red Baloons” – Nena.

1985 Zakończył się roczny strajk brytyjskich górników węgla kamiennego. Związki zawodowe sprzeciwiały się reformom przemysłu węglowego, które forsował rząd Margaret Tatcher. Górnicy przegrali strajk, zaś związki zawodowe straciły popularność w społeczeństwie.

1990 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów „Escapade” – Janet Jackson.

1996 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów „How Deep Is Your Love” – Take That. Był to ostatni singiel tego zespołu.

2002 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: „Anything is Possible/Evergreen” – Will Young; UK Top Album: „The Very Best Of” – Sting & The Police.

2002 W narodowym referendum Szwajcarzy opowiedzieli się za przystąpieniem do ONZ.

2007 Adam Małysz zdobył w Planicy swoją czwartą kryształową kulę, wyrównując w ten sposób rekord Matii Nykäenena.

Imieniny obchodzą: Kunegunda, Maryna, Gerwin, Oskar, Tycjan, Pakosław

Kunegunda to imię pochodzenia germańskiego; „kunni” – ród , klan, „gund” – walka; całość znaczy „bojowniczka rodu”. Charakter: Kunegunda jest kobietą targaną przeciwnościami, z jednej strony jest doskonałą organizatorką i wesołą towarzyszką „do tańca i do różańca”, a z drugiej mało nieumiejącą oszczędzać marzycielką, która lubi popadać w melancholie; jest mało przedsiębiorcza, ale lubi dostatnie i wygodne życie; potrafi kokietować i być atrakcyjną do późnej starości. Znane imienniczki: Kunegunda, córka Władysława Łokietka, Kunegunda, córka Kazimierza Wielkiego. Odpowiedniki obcojęzyczne: fr. Cunegonde, niem. Kunigunde, wł Cunegonda. „Na świętą Kondę wyrzuć już bondę” (Bonda, opończa, krótki kożuch, bez rękawów)

Maryna to jedna z form imienia Maria, używana w czasach, gdy ze względów kultowych nie nazywano dziewczynek imieniem Matki Boskiej. Maryna ponad sukcesy materialne przedkłada życie duchowe. Jest wrażliwa, subtelna i ambitna, a przy tym konserwatywna i nieufna wobec wszelkich nowości. Ceni piękno, lubi przebywać na łonie natury.

Oskar to imię wywodzące się od nazwy skandynawskiego bóstwa Ansgara, ger – to także włócznia. Oskar to strzeżony przez Ansgara.

Gerwin, starogermańskie imię, oznacza „przyjaciela oszczepu”, dobrego wojownika