KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 3 STYCZNIA

Słońce w znaku Koziorożca

Dzień Pamięci Ofiar Reżimu Hitlerowskiego obchodzony w Niemczech
Burkina Faso – Powstanie Ludowe

Urodzeni 3 stycznia są niezwykle przedsiębiorczy, dążą do dominacji w swoim otoczeniu. Ich ambicja połączona z dużą energią życiową pozwala im osiągnąć zakładane cele. Cel ma dla nich tak wielkie znaczenie, że prowokuje ich do działań niegodnych. Powinni zwalczać w sobie skłonności do karierowiczostwa.

.

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1765 W ratuszu poznańskim (zdarzenie bez precedensu) miało miejsce publiczne przedstawienie szlachetnych burmistrzów miasta, które powinno odbyć się w minionym roku, w święto św. Macieja Apostoła.

Przypadek ten zdarzył się częściowo z powodu nieobecności Jaśnie Wielmożnego [Jerzego Augusta Wandalina Mnisza] starosty generalnego, częściowo zaś z powodu jego listu, przetrzymanego przez pocztę warszawską. Na podstawie: Kroniczka rezydencji Karmelitów Trzewiczkowych w Poznaniu przy kościele Najświętszej Krwi Pana Jezusa na ul. Żydowskiej. Opracowane przez Jacka Wiesiołowskiego, Wydawnictwo Miejskie, 2005

1861 Gotthilf Berger ofiarował miastu Poznaniowi kwotę 50 tysięcy talarów na budowę nowego gmachu dla szkoły realnej.

W dokumencie darowizny podkreślił wyraźnie, że szkoła ta przyjmować będzie uczniów bez względu na narodowość i religię. Swój dar podniósł do 65 tys. talarów.

W roku 1862 na parceli przy ulicy Strzeleckiej 3 rozpoczęto budowę, którą zakończono w roku 1865. Imponujący gmach szkoły realnej utrzymany był w stylu neoromańskim. Uczelni tej nadano później imię jej hojnego fundatora.

Zbigniew Zakrzewski opisując Poznań międzywojenny zajrzał i za mury gimnazjum przy Strzeleckiej To jego przekazowi zawdzięczamy opisy figli jakich dopuszczał się syn Dowbora Muśnickiego Udziałem Giedymina były miedzy innymi atramentowe pułapki na nauczycieli, wzywanie policji do ich mieszkań pod pozorem grasującej w nich szajki złodziei, dawanie anonsów do gazety w których jeden z nauczycieli ogłaszał iż zbiera panny do kółka tańca (miał on bardzo zazdrosną żonę) czy wreszcie ukrywania stada gołębi pod nauczycielskim pulpitem. Ich wyłapywanie skutecznie zawalało każdą lekcję.

Władze Politechniki Poznańskiej zamierzały przywrócić pierwotną sylwetkę budynku przy ul. Strzeleckiej z charakterystycznymi elementami cechującymi XIX wieczny budynek szkoły realnej. Opracowana została koncepcja architektoniczna jego rewitalizacji. Wszystko wskazuje jednak na to, że budynek zostanie sprzedany przez uczelnię. Wydział Inżynierii Zarządzania, który mieścił się przy Strzeleckiej od stycznia 2020 przeniesiony został na Piotrowo.

fot. Rycina Gotthlifa Bergera ze strony Pawła Cieliczko / ulicznikpoznanski.pl

1862 Ukazał się pierwszy numer „Tygodnika Poznańskiego” redagowanego przez Kazimierza Szulca.

1862 W Chemnitz urodził się Bernhard Max Littmann, niemiecki architekt, znany z projektów gmachów teatralnych, między innymi w Monachium, Stuttgarcie i Poznaniu.

Littmann uznawany był za wiodącego specjalistę w zakresie budowy teatrów, preferował formy klasycystyczne. [wikipedia]

1906 W Tarnowie w rodzinie żydowskiej urodził się Roman Brandstaetter, dramaturg i poeta, pisarz chrześcijański.

Czas pobytu w Jerozolimie podczas II wojny okazał się okresem przełomowym w życiu poety, który przeszedł na wiarę katolicką. W 1945 Brandstaetter rozszedł się z żoną na mocy tzw. przywileju św. Pawła. W 1946 wyjechał do Egiptu, a stamtąd do Rzymu, gdzie przyjął chrzest i poślubił Reginę Wiktor.

Po powrocie do Polski w 1948 zamieszkał w Poznaniu, gdzie otrzymał posadę kierownika literackiego Teatru Polskiego, a następnie Teatru Wielkiego. Pełnił również funkcję wiceprezesa Oddziału Poznańskiego Związku Zawodowego Literatów Polskich.

W 1950 przeniósł się do Zakopanego, gdzie spędził 10 lat jako przewodniczący Rady Kultury przy Miejskiej Radzie Narodowej. W tym samym roku został członkiem Polskiego PEN Clubu.

W 1960 powrócił do Poznania i oddał się pracy literackiej oraz translatorskiej (przełożył cztery Ewangelie, Dzieje Apostolskie oraz Apokalipsę i Listy św. Jana). W tym okresie napisał najwybitniejsze dzieło prozatorskie – powieść historyczną Jezus z Nazarethu.

W 1972 wydał opowiadanie Ja jestem Żyd z Wesela, a następnie trzy zbiory miniatur literackich: Krąg biblijny, Inne kwiatki św. Franciszka z Asyżu, Bardzo krótkie opowieści oraz Bardzo krótkie i nieco dłuższe opowieści. Zmarł 28 września 1987. Został pochowany obok żony na cmentarzu na Miłostowie w Poznaniu.

1919 W obawie o powstanie anarchii w Wielkopolsce Komisariat Naczelnej Rady Ludowej podejmuje decyzję o przejęciu władzy, jednak ta decyzja pozostaje tajna.

1943 Urodził się Zdzisław Rozwalak, pierwszy przewodniczący Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego wielkopolskiej ”Solidarności” w 1980 r., potem został wybranym na szefa wielkopolskiej ”S”.

Był wtedy robotnikiem poznańskiej Fabryki Maszyn Żniwnych. Słynął z umiejętności twardej rozmowy z ówczesnymi partyjnymi władzami regionu. – Mówił to, co myślał.

Tak jak Wałęsa nie miał żadnych kompleksów – opowiada Leonard Szymański, wówczas zastępca Rozwalaka. To Rozwalak był jednym ze współorganizatorów wielkiej uroczystości odsłonięcia Pomnika Ofiar Czerwca na placu Mickiewicza w czerwcu 1981 r.

W czasie stanu wojennego podpisał ”lojalkę”, ogłoszoną w prasie. Te słowa zraziły do niego wielu działaczy ”S”, ale Rozwalak odwołał je spektakularnie podczas konferencji prasowej z udziałem dziennikarzy zagranicznych, doprowadzając Służbę Bezpieczeństwa do furii.

Po upadku PRL Rozwalak działał w fundacji charytatywnej pomagającej niepełnosprawnym. W ostatnich latach był schorowany. Mieszkał z żoną w spółdzielczym mieszkaniu na os. Tysiąclecia. – Przez te lata niczego się nie dorobiłem. Taki mam jakiś charakter, że nie potrafię wykorzystać zwycięstw dla siebie – mówił. (za Gazetą Wyborczą)

Zdzisław Rozwalak to klasyczny przykład robotnika, który stanął na czele załogi Poznańskiej Fabryki Maszyn Żniwnych tworząc w przedsiębiorstwie związki zawodowe Solidarność. Jego przygoda z Solidarnością, walka o prawa pracownicze i dalsze jego losy już w wolnej Polsce, aż po dzień dzisiejszy kiedy w ciemnym baraku na peryferiach Poznania opiekuje się inwalidami, mogłyby być rozdziałem w Pamiętnikach Robotniczych, gdyby ktoś takie pamiętniki chciał zebrać.

Zdjęcie: Zdzisław Rozwalak (po lewej) Lech Wałęsa oraz Anna Strzałkowska w czasie uroczystości odsłonięcia pomnika Poznańskiego Czerwca 1956 na pl. Mickiewicza  |  28.06.1981, fot: Jan Kołodziejski/Cyryl

1955 W swoja pierwszą trasę wyjechały autobusy marki ZIS.

Łącznie w poznańskim MPK było 20 takich pojazdów o numerach 1101-1120. Ostatnie ZIS-y zostały skasowane w 1964 roku. Po II wojnie światowej Poznań oprócz inwestycji w komunikację tramwajową, rozbudowywał także połączenia autobusowe. W 1950 roku dotarły do MPK autobusy Mavag Tr5, ale ciągle rozwijająca się sieć potrzebowała nowych pojazdów. Tabor wzbogacił się o autobusy ZIS 155, wyprodukowane w zakładach Stalina w Moskwie. (fot. MPK Poznań)

2009 W Mosinie zmarł Wincenty Różański, znany jako Witek, poeta, outsider.

Ukończył technikum księgarskie, dwukrotnie rozpoczynał i przerywał studia polonistyczne na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Należał do grup literackich: “Wiatraki” (1956-59) gdzie pierwszy raz prezentował swoją poezję i “Wiry” przy Związku Młodzieży Wiejskiej (1965-1974).

Debiutował w 1963 roku w Głosie Wielkopolskim jednym wierszem. Działał w klubach studenckich Od Nowa i Akumulatory. Publikował swoje wiersze m.in. w Twórczości, Literaturze, Nurcie, Czasie Kultury, Toposie, Gazecie Malarzy i Poetów.

W latach 1961-67 pracował m. in. przy budowie Elektrowni Turoszów jako magazynier, w Domu Książki jako księgarz-sprzedawca, w Teatrze Lalki i Aktora jako kandydat, a następnie w Miejskiej Bibliotece Publicznej jako bibliotekarz. Od 1967 r. był rencistą i zajmował się tylko i wyłącznie pisaniem wierszy. Zmarł w domu na Osiedlu Lecha w Poznaniu. Pochowany został w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Miłostowskim w Poznaniu.

Miał wielu przyjaciół, lecz do tych najważniejszych zaliczał tę z poetą Edwardem Stachurą, który uczynił go bohaterem swojej książki Cała jaskrawość, a także jedną z postaci poematu Po ogrodzie niech hula szarańcza.

Wiersze Wincentego Różańskiego były tłumaczone na hiszpański, bułgarski, grecki, niemiecki, francuski oraz angielski. Mówił zawsze: “pisze się tak, jak się oddycha”.

Oto jedna z ciekawszych wypowiedzi poety. Co to jest poezja? Poezja to może być miłość, a więc może być prawdziwą wszechobecnością życia. Może być to także najbardziej tajemnicza i światłolubna sprawa na tej Ziemi. Kto to wie. Nie, poezja – najkrócej – to tajemnica, tak po prostu piękna i zarazem przeklęta tajemnica. (…) z antologii poezji kontruklturowej – “Droga do Ashramu”

[Źródło: notka na stronie Łukasza Pompy i Krzysztofa Wiśniewskiego http://wincentyrozanski.art.pl]

2022 Rozpoczęto rozbiórkę złotego wieżowca przy Unii Lubelskiej na Ratajach.

W połowie grudnia odbył się demontaż neonów z budynku, który przez lata był jednym z symboli tego rejonu Poznania. Napisy “WSK” oraz “Poznań”, a także logo WSK – Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego zabrano do Muzeum Sztuki Inżynierskiej pod Poznań. Udało się je ocalić dzięki pasjonatom neonów – Dominikowi Ostrowskiemu i Łukaszowi Jędrychowi.

W grudniu trwały ostatnie przygotowania do rozbiórki złotego biurowca, a obecnie prace już się rozpoczęły.

Budynek należał do Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego. W ubiegłym roku został sprzedany. Kupiła go firma motoryzacyjna Cichy-Zasada, która teraz zdecydowała o rozbiórce. Teren został przeznaczony na budowę dwóch salonów samochodowych z zapleczem serwisowym oraz na zautomatyzowaną myjnię samochodową.

Fot. Sławek Wąchała

ZDARZYŁO SIĘ 3 STYCZNIA

106 p.n.e. W Lacjum urodził się Marek Tulliusz Cicero, rzymski polityk i filozof.

1431 Joanna d’Arc została przekazana w ręce trybunału biskupiego.

1521 Papież Leon X ekskomunikował Marcina Lutra bullą „Decet Romanum Pontyficem”.

1661 Ukazała się najstarsza gazeta polska – “Merkuriusz Polski”. Wydawanie Merkuriusza zainicjowała królowa Ludwika Maria Gonzaga, żona Jana II Kazimierza.

Merkuriusz ukazywał się 1-2 razy w tygodniu w nakładzie 100-200 egzemplarzy i 8-12 stron. Kosztował 10 groszy[1]. Powstawał w Krakowie, ale od 38 numeru jego redakcję przeniesiono do Warszawy. Autorami tekstów byli Polak włoskiego pochodzenia, Hieronim Pinocci i Jan Aleksander Gorczyn (drukarz krakowski). Artykuł wstępny pierwszego numeru zaczynał się od słów:

Ten jest, że tak rzekę, jedyny pokarm dowcipu ludzkiego, umieć i wiedzieć jak najwięcej: tym się karmi, tym się cieszy, tym się kontentuje.

W pierwszym wydaniu najwięcej pisze się o rodach panujących, wojnach, traktatach, politycznych planach. Merkuriusza przestano wydawać w roku jego powstania. Ostatni, 41. numer, ukazał się 22 lipca 1661. Wraz z Merkuriuszem wychodziła gazeta przekazująca informacje z Polski za granicę pt. Continuazione del Mercurio Polacco. Treść jej odbiegała jednak od zawartości Merkuriusza. [wikipedia]

1795 Rosja i Austria dokonały III rozbioru Polski, w październiku rozbioru dokonały Prusy.

1833 Wielka Brytania ustanowiła swoje zwierzchnictwo nad Falklandami na północnym Atlantyku.

1845 Ustalono jednolity dla całych Stanów Zjednoczonych dzień wyborów federalnych. Pierwszy wtorek listopada, w latach parzystych.

1847 Pewne kalifornijskie miasteczko Yerba Buena zmieniło nazwę na San Francisco.

1868 Japoński cesarz Meiji – tenno, po upadku szogunów przejął rzeczywistą władzę i rozpoczął okres głębokich reform na wzór europejski.

1888 W USA opatentowano papierowe rurki do napojów.

1892 Urodził się John R.R. Tolkien – angielski pisarz. Twórca wspaniałych powieści fantasy opartych na pełnych elfów, czarodziei, smoków i magii legendach staroangielskich: „Hobbit, czyli tam i z powrotem” oraz trylogii„ Władca pierścieni”. Zmarł 2 września 1973 roku.

1897 Urodziła się Pola Negri, właśc. Apolonia Chałupiec, w latach 20 była aktorką filmową o światowej sławie, wamp kina niemego. Grała w “Oczach mumii”, “Madame Dubary”, “Zemsta krwi”, “Sumurum”. Zmarła w Stanach Zjednoczonych 2 sierpnia 1987 roku.

1923 Zmarł Jaroslav Hašek – czeski pisarz i humorysta. Autor Przygód dobrego wojaka Szwejka.

1925 Benito Mussolini rozwiązał włoski parlament i ogłosił się dyktatorem.

1940 Urodził się Bernard Blaut, piłkarz reprezentacji Polski w latach 1960-1971, trener. Był m.in. asystentem selekcjonera Antoniego Piechniczka podczas mistrzostw świata w 1986 roku.

1944 W nocy z 3 na 4 stycznia Armia Czerwona przekroczyła przedwojenną granicę Rzeczpospolitej Polskiej.

1946 Krajowa Rada Narodowa wydała dekret o nacjonalizacji przemysłu.

1956 Urodził się Mel Gibson, amerykański aktor. Znany z ról w filmach “Mad Max”, trylogii “Zabójcza broń”, reżyser „Pasji”.

1953 Polska: Zniesienie kartek na żywność. Podwyżka cen.

1957 W Lancaster zaprezentowano pierwszy zegarek elektroniczny.

1959 Alaska została 49 stanem USA.

1960 Urodziła się Joan Chen, [Chen Chung], aktorka amerykańska (Last Emperor).

1962 W Watykanie ekskomunikowano Fidela Castro za jego antykościelną politykę.

1969 Urodził się Michael Schumacher, kierowca Formuły 1.

1969 Policja w New Jersey w USA ze względu na okładkę skonfiskowała 30 tysięcy egzemplarzy płyty Johna Lennona i Yoko Ono “Two Virgins”.

1977 W USA zarejestrowano Apple Computers.

1983 Apple Computer zaprezentowała komputer biurowy z myszką.

1989 Ukazał się singel “One” grupy Metallica.

1993 Prezydenci USA George Busch i Rosji, Borys Jelcyn podpisali w Moskwie układ rozbrojeniowy START II.

2009 Lista Przebojów Programu Trzeciego, notowanie 1405: 1. The Killers – Human, 2. Duffy – Stepping Stone, 3. Linkin Park – Leave Out All The Rest.

Imieniny obchodzą: Danuta, Genowefa, Arleta, Zdzisław, Daniel, Dan, Adela, Anter, Anterus, Arletta, Cyriak, Cyryn, Cyryna, Enoch, Florencjusz, Gordiusz, Piotr, Pryma, Prymus, Teogenes, Teona, Teonas, Włościsława

Danuta, imię żeńskie pochodzenia litewskiego (Danutie), powstało ze słów dangus – niebo i duktie – córka.

Genowefa, najczęstsze tłumaczenie tego imienia to czysta, niewinna, imię żeńskie niewyjaśnionego pochodzenia