KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 4 GRUDNIA

Słońce w znaku Strzelca

Dzień Górnika i Naftowca
Święto Wojsk Rakietowych i Artylerii
Tonga – Dzień Króla Georga Tupu I

Urodzeni 4 grudnia mają wybitne umiejętności umysłowe. Lubią żyć i pracować niezależnie. We wszystkich rygorach czują się upokorzeni. Są bardzo ambitni i wszelkie osiągnięcia mobilizują ich do jeszcze większych wysiłków.

Mają duże poczucie piękna, bywają na ogół bardzo uczuciowi i wrażliwi na los innych. W swoim środowisku uchodzą za ludzi dobrych i szlachetnych. Lubią przesadzać, a w momentach niepowodzeń są drażliwi lub nawet wybuchowi.

Cytaty na dziś:

• Pysznego człowieka trudno zadowolić, ponieważ zawsze od innych oczekuje jeszcze czegoś więcej.
• Bogaty jest taki człowiek, dla którego świat jest nieustannym odkrywaniem. Georges Duhamel

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1341 Zmarł Janisław, polski duchowny katolicki, arcybiskup gnieźnieński.

Arcybiskupem gnieźnieńskim został w 1317 podczas pobytu w Awinionie, w miejsce zmarłego tam swego poprzednika Borzysława. Sakrę otrzymał od nowego papieża Jana XXII.

Z Francji przywiózł do Polski warunki, na jakich papież zgodził się na koronację Władysława Łokietka, która odbyła się 20 stycznia 1320 r. w Katedrze Wawelskiej. Tam  też po raz pierwszy użyto Szczerbca – miecza koronacyjnego władców Polski.

1926 W Białej Sali poznańskiego Bazaru z inicjatywy Romana Dmowskiego, przywódcy narodowych demokratów, powołali do życia Obóz Wielkiej Polski. Ruch polityczny miał rywalizować z obozem Józefa Piłsudskiego.

1927 Na Wilczaku otwarto miejską spalarnię śmieci.

Zaprojektowany przez Stanisława Kirkina, obiekt także dziś zaskakuje swoim postindustrialnym charakterem.

Do dziś kształt samej spalarni pozostał niezmieniony, choć cały kompleks, w który wchodziły również budynki mieszkalne czy administracyjne, w przeszłości był znacznie większy.

Spalarnię otwarto 4 grudnia. Był to pierwszy taki obiekt w całej wschodniej Europie. Wyposażono go w urządzenia  brytyjskiej firmy Heenan & Froude, które w swoich czasach były najnowocześniejsze. Pełnienie swojej funkcji przerwał wybuch II wojny światowej, w czasie której budynek uległ zniszczeniu. Po wojnie jednak odbudowano go i od roku 1955 na Wilczaku znów spalano śmieci. W 1957 roku podjęto jednak decyzję – ze względów ekonomicznych – o wstrzymaniu funkcjonowania spalarni.

Dziś ówczesna spalarnia mogłaby uchodzić za wzór w zakresie ochrony środowiska i recyklingu. W czasach świetności spalone śmieci przerabiane były bowiem na żużel, używany jako dodatek do mas bitumicznych do budowy dróg. Ze spalin pochodzących z obiektu tworzono również płyty chodnikowe, krawężniki, rury kanalizacyjne, słupy i schody.

Co więcej, dbałość o przestrzeganie norm była tak skrupulatna, że z dostarczonych odpadów ręcznie wybierano kawałki szkła, szmaty, kości, węgiel i koks. Godne podziwu praktyki, którego dzisiaj mogłyby wielu zadziwić.

Niestety, historia spalarni ma też swój tragiczny wątek. To tutaj w czasie wojny Niemcy kremowali ciała ekshumowane ze zbiorowych grobów przy Rusałce. Były to ofiary nazistowskiego obozu zlokalizowanego w Forcie VII. [na podstawie strony www.zujewicz.pl]

1936 W Poznaniu urodziła się Barbara Janiszewska-Sobotta, de domo Lerczak, lekkoatletka, sprinterka, mistrzyni Europy i medalistka olimpijska.

Była absolwentką V Liceum Ogólnokształcącego w Poznaniu. Profesjonalnie zaczęła trenować w 1952, w AZS Poznań (specjalizowała się w biegach na 100 i 200 metrów). Jej wyniki już wówczas, w wieku szesnastu lat, kwalifikowały ją na igrzyska olimpijskie, jednak jej trener, Emil Dudziński, uznał że jest zbyt młoda na start w tak dużej imprezie.

Była jedną z czołowych zawodniczek Wunderteamu. Specjalizowała się w biegach krótkich, największe sukcesy odnosiła w biegu na 200 m. Trzykrotnie startowała w igrzyskach olimpijskich. W Rzymie 1960 zdobyła brązowy medal w sztafecie 4 × 100 m (wraz z Teresą Ciepły, Celiną Jesionowską i Haliną Górecką), a na 200 m była piąta w finale. W Tokio 1964 znów była w finale na 200 m, zajmując 6. miejsce.

Wielkie sukcesy odniosła podczas mistrzostw Europy, gdzie zdobyła w sumie dwa złote i dwa brązowe medale. Siedemnaście razy zdobywała mistrzostwo Polski. 27 razy poprawiała rekordy Polski. Zajęła 9. miejsce w Plebiscycie Przeglądu Sportowego 1958.

Była żoną olimpijczyków Zbigniewa Janiszewskiego i Piotra Sobotty. Matka aktora Łukasza Nowickiego. Miała też w swoim życiu epizod aktorski – wystąpiła w filmie Andrzeja Kondratiuka Dziura w ziemi. Zmarła 21 listopada 2000 w Krakowie, pochowana na Cmentarzu Junikowo w Poznaniu. [wikipedia, http://historiewielkopolskie.pl/szybka-i-piekna-barbara-lerczak/]

1939 Zmarł Michał Sobeski, jeden z współzałożycieli i profesor Uniwersytetu Poznańskiego, filozof, krytyk teatralny i publicysta. W 1902 roku ukończył chemię, rok później doktoryzował się z filozofii, z zakresu psychologii eksperymentalnej.

Po habilitacji (1910) na Uniwersytecie Jagilellońskim z estetyki od 1913 r. wygłaszał odczyty i prowadził seminaria w Towarzystwie Wykładów Naukowych w Poznaniu. Od 1915 osiedlił się na stałe w Poznaniu. Od 1917 r. działał jako prelegent i sekretarz Wydziału Historyczno-Literackiego Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Tu rozpoczął współpracę z H. Święcickim, S. Kozierowskim i J. Kostrzewskim i doprowadził do utworzenia uniwersytetu polskiego w Poznaniu (1919), zwanego Wszechnicą Piastowską, który po wojnie w 1955 roku przemianowano na dzisiejszy Uniwersytet im. Adama Mickiewicza. Sam Sobeski został wybrany dziekanem wydziału filozoficznego. Prowadził też działalność dydaktyczną.

Prace filozoficzne Sobeskiego poświęcone są estetyce, filozofii sztuki i historii filozofii. Profesor pisał też wiersze, a także współpracował z czasopismami literackimi. Był też krytykiem teatralnym w kilku dziennikach. Zainicjował “mówiony miesięcznik”, czyli cykl spotkań intelektualistów.

W Albumie przemysłu i handlu Wielkopolski, Prus i Śląska, zeszycie I znajduje się wpis dotyczący „Gorgo” Poznańskiego Laboratoryum Chemicznego (Dr. Michał Sobeski) i Fabryki Perfum, Kosmetyków i Mydeł Toaletowych, których przyszły profesor uniwersytetu był założycielem.

Krótkie dzieje tej fabryki — bo istnieje dopiero od 1 maja 1904 r. — a już poważne zajęła miejsce w przemyśle naszym. Trudna była to walka z uprzedzeniem publiczności, bo na tem polu właśnie silniej ono zakorzenione. Zwycięstwo wszelako już zupełne dzięki zaletom wyrobów nie ustępujących najlepszym zagranicznym, a które jako niższe co do ceny, szeroki mają zbyt na całym Wschodzie — szczególniej w Księstwie, Prusach Zach., na Śląsku itd. Fabryka wyrabia wszelkiego rodzaju pachnidła, od najtańszych do najprzedniejszych. Dalej — wyrabia mydła toaletowe i lecznicze, oraz wszelkie artykuły kosmetyczno-hygieniczne, jak preparaty do pielęgnowania ust, zębów, włosów, skóry itd., a nakoniec fiksatuary, pomady, olejki wonne, brylantyny itp.  Technicznym kierownikiem jest sam założyciel, chemik, dr. Michał Sobeski, ur. 1877 w Pleszewie; dział zaś handlowy prowadzi p. Tadeusz Górny, ur. 1876 w Inowrocławiu. [Źródło: Zygmunt Słupski, „Gorgo“ Poznańskie Laboratoryum Chemiczne, Album przemysłu i handlu Wielkopolski, Prus i Śląska, zeszyt I, rok 1906 reklama Gorgo, skany z dziennika Głos Pomorski, rok 1923, opracowanie K. Kulg z Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu]

1952 Otwarcie działu instrumentów muzycznych Muzeum Narodowego w Kamienicy Grodzickich na Starym Rynku. Wystawa “Skrzypce w Polsce”.  [Źródło: Kronika Miasta Poznania, 1951-56, R.24]

1952 Rozpoczął się  II Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im. Henryka Wieniawskiego z udziałem 21 uczestników. Zdobywcą I nagrody został Igor Ojstrach. [Źródło: Kronika Miasta Poznania, 1951-56, R.24]

1959 Otwarto nową pętlę tramwajową przy ul. Łomżyńskiej na Osiedlu Warszawskim. Skierowano na nią „ósemkę” z Ogrodów, przedłużając jej trasę z Zawad.

Pętla tramwajowa Osiedle Warszawskie – nieistniejąca już pętla tramwajowa zlokalizowana na ulicy Warszawskiej (na wysokości ulicy Łomżyńskiej) z dwoma torami oraz wiatą przystankową.

W roku 1959 oddano do użytku trasę tramwajową biegnąca od ulicy Krzywoustego w kierunku północnym (nie istniała wówczas jeszcze ulica Jana Pawła II). W kierunku północnym tory prowadziły na Zawady. W kierunku wschodnim zaś, nieco później, otwarto trasę do pętli Osiedle Warszawskie (wzdłuż wtedy jeszcze brukowanej ulicy Warszawskiej). W jednej trzeciej kosztów budowy trasy partycypowały Zakłady Metalurgiczne Pomet, a jej otwarcie nastapiło z okazji Dnia Odlewnika (trasa miała służyć głównie pracownikom tego zakładu).

1 maja 1974 roku otwarto do użytku zmodernizowaną trasę tramwajową wzdłuż ulicy Warszawskiej przenosząc pętle aż pod cmentarz miłostowski. Dotychczasowa pętla przy ulicy Łomżyńskiej została zlikwidowana. Obecnie w jej miejscu znajdują się niewielkie zabudowania handlowe. [Źródło: Jerzy Marchwicki i Edmund Nadolski, „Sto lat komunikacji miejskiej w Poznaniu (1880 – 1980)”]

1978 W sali widowiskowo-sportowej “Arena” wystąpił Charles Aznavour.

1987 Poznański “Domar” wprowadził nową formę sprzedaży sprzętu radiowo-telewizyjnego.

W porozumieniu ze spółdzielczym Towarzystwem Handlowym “Ex Polco” w salonie przy ul. Czerwonej Armii znalazły się w sprzedaży za dewizy telewizory “Te1efunken”, a także kasety video i taśmy magnetofonowe. Chcąc zaprezentować ten nowoczesny sprzęt w całej okazałości, partnerzy “Domaru” przekazali do dyspozycji przedsiębiorstwa antenę satelitarną, której  montaż rozpoczęto na jednym z wieżowców “Centrum”. [Kalendarium Kroniki Miasta Poznania, nr 1/1989, s. 191]

2000 Emisję programu rozpoczęło Radio 107,4 Super FM, dawne Radio Fan.

Po zakończeniu programu przez Radio Fan przez kilka dni nadawana była muzyka z komputera. 4 grudnia 2000 r. na częstotliwości 100,2 MHz pojawiła się nowa rozgłośnia – Radio Super FM, na której pozostała do 21 grudnia. Po tej dacie stacja przeniosła się na nowe pasmo i zmodyfikowała nazwę na Radio 107,4 Super FM. Zmieniła się także lokalizacja nadajnika, przeniesiony został z akademików na Winogradach na ulicę Piekary.

2002 Podczas rozbiórki dolnych partii lewobrzeżnego filara zalewowego Mostu Rocha odnaleziono miedzianą skrzynkę zawierającą akt erekcyjny złożony tam w 1911 roku.

Znalezisko przekazano odpowiednim służbom konserwatorskim w celu zabezpieczenia przed zniszczeniem i wyeksponowania w Muzeum Historii Miasta Poznania.

Mosty przez Wartę miał Poznań co najmniej od X, jednak aż do XIX w. były to konstrukcje drewniane. Jeden z nich, zwany Wielkim, leżący w miejscu dzisiejszego mostu Rocha, widnieje na perspektywicznym rysunku z roku 1618 (miedzioryt Brauna-Hogenberga). Miał ok. 250 m długości i łączył Groblę z Miasteczkiem (wcześniej Łacina, obecnie św. Roch).

Wielokrotnie niszczony przez powodzie i wojny zniknął na długo z map miasta w roku 1771, po zniszczeniu podczas konfederacji barskiej. Dopiero w 1904 roku został ogłoszony przetarg na budowę nowej przeprawy, a kamień węgielny położono 8 listopada 1911 roku. Autorem projektu był miejski radca budowlany Hugo Schulz. Trwająca 17 miesięcy budowa doprowadziła do powstania pięcioprzęsłowego mostu o długości 220 m i szerokości 12 m. Most ten wysadziły we wrześniu 1939 wycofujące się oddziały polskie. Odbudowany prowizorycznie przez Niemców dotrwał do oblężenia miasta przez Armię Czerwoną. Powojenną formę, do której nawiązuje również dzisiejsza przeprawa, most uzyskał w wyniku odbudowy z roku 1949.

Pod koniec ub. tysiąclecia most przestał już wystarczać: okazał się zbyt wąski i zbyt zniszczony. Zapadła decyzja rozbiórki i budowy nowego mostu św. Rocha. 1 października 2002 roku przystąpiono do rozbiórki. Środkowe przęsło wodne, jedyne stalowe, umieszczono na łódkach i spławiono nad cybiński kanał ulgi, gdzie miało czekać lepszych czasów, pozostałe wraz z filarami rozebrano.

Na postawie: http://roweromaniak.pl

Most Rocha, kartka z 1920 roku, fot: fotopolska

2018 W mieście pojawiły się elektryczne hulajnogi na minuty. To kolejna, po rowerach, samochodach i skuterach, forma współdzielonych pojazdów w Poznaniu.

Początkowo na ulice Poznania trafiło 200 hulajnóg firmy Lime. Liczba pojazdów będzie stopniowo zwiększana w zależności od zapotrzebowania użytkowników i zainteresowania mieszkańców.

Jak korzystać?

Najpierw trzeba zainstalować bezpłatną aplikację Lime ze sklepu AppStore i Google Play. Można w niej zlokalizować hulajnogę, sprawdzić poziom naładowania i prognozowany zasięg elektrycznej hulajnogi.

Przejazdy można opłacać na dwa sposoby – albo podpiąć pod usługę kartę płatniczą/ kredytową, z której pobierane będą pieniądze po zakończeniu jazdy, albo doładować konto Lime z góry. Przy doładowaniu za 100 zł dostajemy gratis 5 zł, natomiast przy 250 zł – 15 zł.

Żeby wypożyczyć hulajnogę trzeba ją zlokalizować na mapie w aplikacji, a następnie w przestrzeni miejskiej. Należy kliknąć na przycisk skanowania w dolnej części aplikacji i poszukać kodu QR umieszczonego na kierownicy. Jeśli nie da się go zeskanować, można wpisać go ręcznie. Jeśli jest natomiast zbyt ciemno – skorzystać z latarki. Wypożyczenie kosztuje 2 złote za rozpoczęcie jazdy i 50 groszy za każdą jej minutę.

Hulajnogi osiągają maksymalną prędkość 25 kilometrów na godzinę, mają zasięg maksymalnie 35 kilometrów i silnik o mocy 250 Watt.

2021 Dwudziestolecie działalności świętował Czarny Kot na Grunwaldzie, winiarnia i miejsce wielu kulturalnych wydarzeń.

Sami już nie wiemy kiedy był ten pierwszy dzień działalności Kota. Mógł to być 24 listopada lub 6 grudnia. W każdym razie w 2001 roku. Na urodzinowe party zapraszał właściciel Marcin Kubiak. Było silent disco, trzech Dj-ów do tego bratwursty, buły z pieczarkami i grzane wino. Całość odbywała się na zewnątrz przed Kotem.

Franek Starczewski, poseł i lokalny aktywista, którym organizował wieczory filmowe tak opisuje lokal przy Marcelińskiej: ta niepozorna szopa po sklepie spożywczym „Kubuś” jest zarówno osiedlową świetlicą jak i miejscem spotkań i zapoznań, wielu wydarzeń kultury przez mniejsze lub większe „k”, dyskusji wokół jakiejś książki, czasem lepszej, czasem gorszej, nieistotne, koncertów na dachu, śpiewów chóralnych, albo tańców do muzyki mniej lub bardziej popularnej, niekiedy od zmierzchu, a czasem do świtu. Słowem, rodzaj lokalnej miejscówki.

2021 Otwarcie nowego Rynku Łazarskiego

Kupcy na nowy Rynek Łazarski wrócili 1 grudnia, a w sobotę 4 grudnia odbyło się uroczyste i oficjalne otwarcie. Wszystko w świątecznym klimacie, ze względu na Betlejem Poznańskie, które w tym roku zawitało też na Łazarz.

Pierwszy weekend grudnia na rynku Łazarskim obfitował w wiele niespodzianek. Uroczysta inauguracja rozpoczęła się o 17:00. Przez cały dzień mieszkańcy i turyści mogli wziąć udział w koncertach, grze miejskiej, warsztatach i animacjach dla dzieci.

Na Rynku Łazarskim w okresie świątecznym oprócz stałych stoisk pod nowym zadaszeniem targowiska stanęło kilkanaście drewnianych domków handlowych w ramach bożonarodzeniowego jarmarku oraz bezpłatna karuzela wenecka dla najmłodszych.

ZDARZYŁO SIĘ 4 GRUDNIA

1154 4 lub 5 grudnia Nicholas Breakspear, jako jedyny Anglik w historii został wybrany na papieża jako Hadrian IV.

1533 Iwan IV Groźny został wielkim księciem moskiewskim.

1642 Zmarł w wieku 57 lat Armand Jean du Plessis, książę de Richelieu, kardynał i polityk francuski, jeden z twórców polityczno-wojskowej potęgi Francji. Gdy spowiednik zapytał go, czy wybacza swym licznym wrogom, odparł: “Nigdy nie miałem innych wrogów niż wrogowie państwa”.

1922 Urodził się Gérard Philipe – francuski aktor, gwiazdor kina francuskiego lat 50-tych. Światową sławę przyniosły mu filmy: “Czerwone i czarne”, “Diabeł wcielony”, “Montparnasse 1919”, “Fanfan Tulipan”, a także rola Cyda w Comedie Francais. (zm. 25.11.1959).

1924 W Krakowie urodził się Zdzisław Kozień, aktor (por. Zubek w serialu Zero 7 – zgłoś się).

1933 Samolot polskiej konstrukcji RWD-9 odbył pierwszy lot próbny.

1941 Generał Władysław Sikorski i Józef Stalin podpisali w Moskwie deklarację o wzajemnej pomocy w walce z III Rzeszą.

1942 Utworzono Radę Pomocy Żydom „Żegota” przy Delegacie rządu na Kraj.

1942 Po raz pierwszy w II wojnie światowej amerykańskie samoloty zbombardowały terytorium Włoch – Neapol.

1947 W Nowym Jorku odbyła się premiera sztuki Tennessee Wiliamsa pt. “Tramwaj zwany pożądaniem”.

1949 W Los Angeles urodził się Jeff Bridges, aktor trzykrotnie nominowany do Oscara. Jego ostatnie filmy to: “Wild Bill” Waltera Hilla i “Sztorm” Ridleya Scotta. Jest także autorem ponad 70 piosenek, maluje obrazy, z zamiłowaniem fotografuje.

1955 Urodziła się Casandra Wilson, amerykańska piosenkarka jazzowa.

1963 Na Ukrainie urodził się Sergiej Bubka, lekkoatleta, skoczek wzwyż. 35-krotny rekordzista świata.

1964 Do eksploatacji przekazano kopalnię węgla brunatnego „Adamów” w Turku.

1980 Zespół Led Zeppelin wydał oświadczenie prasowe: “Pragniemy podać do powszechnej wiadomości, że po utracie naszego drogiego przyjaciela i ze względu na wielki szacunek, jaki żywimy do jego rodziny oraz poczucie niepodzielnej harmonii, jakie łączyło nasz zespół i naszego menedżera, nie możemy pozostać tym, czym byliśmy”. Datę tę przyjmuje się jako koniec istnienia Led Zeppelin.

1980 Zmarła w wieku 69 lat Stanisława Walasiewiczówna, (Stella Walsh), lekkoatletka, medalistka olimpijska.

1989 Dyrektor Radia „Głos Ameryki” (VOA) otworzył w Warszawie, drugie w Europie Wschodniej, biuro tej rozgłośni. Sonda „Gazety Wyborczej” wykazała, że wśród osób odbierających polskojęzyczne audycje radiowe 28,3 % słuchało VOA

1993 Zmarł na raka prostaty w wieku 53 lat Frank Zappa, jeden z najwybitniejszych rockowych muzyków amerykańskich, wokalista, gitarzysta, kompozytor, autor tekstów (ur. 21.12.1940).

2002 Trener piłkarskiej reprezentacji Zbigniew Boniek podał się do dymisji po zaledwie pięciu miesiącach pracy.

2003 Helikopter, którym leciał premier Leszek Miller (i 14 innych osób), spadł na las pod Warszawą z powodu awarii silników. Wszyscy zostali ranni.

Premier doznał złamania dwóch kręgów piersiowych. Do wypadku doszło około godziny 18.30 w odległości 14 km od lotniska Okęcie, niedaleko Chojnowa. Śmigłowiec przygotowywał się do lądowania na Okęciu, gdy nastąpiła awaria. Jej przyczyną była – jak ustaliła Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych – awaria silników związana z ich oblodzeniem. Śmigłowiec leciał do Warszawy z Dolnego Śląska, gdzie premier uczestniczył w górniczej Barbórce.

Maszyna uległa całkowitemu zniszczeniu po tym, jak pilot wylądował autorotacyjnie w zalesionym terenie po ustaniu pracy dwóch silników. Miała połamany wirnik nośny i śmigło ogonowe, zniesione podwozie i uszkodzony kadłub. W pobliżu miejsca wypadku, na skraju lasu obracający się wirnik nośny swymi łopatami ściął konary drzew.

2009 Ukazał się ostatni numer dziennika Trybuna. “Trybuna” ukazywała się od 1990 roku, wydawano ją po likwidacji “Trybuny Ludu”. Wydanie, które ukazało się w ostatni piątek, było 6009. numerem dziennika.

Imieniny obchodzą: Barbara, Krystian, Chrystian, Bernard, Piotr

Przysłowia:
Barbara święta o górnikach pamięta.
Barbara mrozi, Mikołaj lód zwozi.

Barbara, imię to może mieć etymologię grecką lub łacińską. Grecki przymiotnik barbados znaczy „nie mówiący po grecku, niekulturalny, barbarzyński”. Od Greków przejęli to słowo Rzymianie dla określenia cudzoziemca. Tak więc Barbara to po prostu cudzoziemka.

Kobieta o tym imieniu jest niezależna i pewna siebie. Lojalna wobec swych przełożonych. Bardzo lubi rozwiązywać wszelkiego rodzaju zagadki, zwłaszcza życiowe. Dużo podróżuje i czyta. Posiada talent artystyczny, który nie zawsze jest odkryty. Mimo, że lubi wolność i swobodę działania, chętnie pozwala, aby przez życie prowadziła ją silna męska ręka. Bardzo dobra matka i żona, czuła na wszelkie krzywdy ludzkie.

Krystian, po łacinie Christianus – chrześcijański, należący do Chrystusa.
Chrystian jest odważny i waleczny. Wierzy w swoje siły i własne koncepcje. W tym co robi jest zdecydowany i wytrwały.