KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 4 LIPCA

Słońce w znaku Raka

Święto narodowe Stanów Zjednoczonych, Dzień Niepodległości.

Urodzeni 4 lipca mają duże wyobrażenie o własnej wartości i o tkwiących w nich samych możliwościach. Ich mocnym punktem są znaczne zdolności praktyczne i umiejętności radzenia sobie w życiu. Potrafią być bystrymi obserwatorami rzeczywistości i wyciągać z tego wnioski dla siebie. Są bardzo uczuciowi i pod wpływem uczuć mogą wiele zdziałać. Niekiedy przejawiają skąpstwo i zawziętość. Miewają nieraz długie okresy bierności i wyczekiwania.

Cytaty na dziś:

– Kobieta jest mądrzejsza od mężczyzny. Ale najwięcej rozumu musi zużyć na to, by ukryć ten fakt. Mary McCarthy
– Pierwszą część życia spędza się na pragnieniu drugiej, drugą – na żałowaniu pierwszej. Soeren Kierkegaard
– Każdą pracę wykonuj tak, jakby miała ona być ostatnią w życiu. Marek Aureliusz

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1793 Koniec działalności władz polskich w Poznaniu w czasach przedrozbiorowych.

1854 W Teatrze Miejskim miał miejsce ostatni koncert braci Wieniawskich w Poznaniu.

Wczorajszy wieczór w teatrze możemy policzyć do najświetniejszych (…) Uniesienie między publicznością doszło do najwyższego szczytu, bo też panowie Wieniawscy, z właściwym sobie ogniem, ogrzewającym szczytniejszych mistrzów, odegrali różnolite kompozycje (…)

Pożegnali zaś publiczność licznie zgromadzoną dwoma mazurami, z których jeden odtąd nosić będzie nazwę przypomnienia Poznania, na znak, że Poznań policzają do swych dobrych miast. [Źródło: Gazeta Wielkiego Księstwa Poznańskiego, 4 lipca 1854 r.]

1886 W Kościankach pod Strzałkowem urodził się Jerzy Hulewicz, pisarz, teoretyk sztuki, grafik i malarz reprezentujący nurt ekspresjonistyczny.

W roku 1916 założył w Poznaniu, wraz z braćmi Bohdanem i Witoldem, Spółkę Wydawniczą „Ostoja”. 1 października 1917 roku, z inicjatywy i przy finansowym wsparciu Jerzego Hulewicza, ukazał się pierwszy numer dwutygodnika „Zdrój”.

W latach 1917-1922 był jego redaktorem i kierownikiem artystycznym. W roku 1921 wraz z bratem Witoldem, był inicjatorem założenia poznańskiego oddziału Związku Zawodowego Literatów Polskich. W roku 1926 przeniósł się do Warszawy. W tym czasie współpracował z czasopismami „Kurier Poranny” i „Zwierciadło”. Podczas okupacji wydawał w Warszawie prasę podziemną. Zmarł nagle 1 lipca 1941 roku.

Źródło: Wielkopolski słownik biograficzny, red. Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski

1908 W Warszawie urodził się Józef Zembrzuski “Żużu” – aktor, współpracował z nieistniejącym już Kabaretem Tey.

Absolwent Wyższej Szkoły Handlowej w Poznaniu. Egzamin aktorski zdał w trybie eksternistycznym w 1971 roku. Od 1947 roku związany był z rozgłośnią Polskiego Radia w Poznaniu. Pracował jako zastępca kierownika artystycznego Estrady Poznańskiej. Współpracował z Teatrami Dramatycznymi oraz Teatrem Polskim w Poznaniu. Od 1973 roku związany był z Teatrem Nowym. Zmarł  9  grudnia 1975 roku w Poznaniu.

Tak aktora wspominała reżyserka Izabela Cywińska. Żużu to był poznański Franz Fiszer. Naprawdę nazywał się Józef Zembrzuski, dobiegał akurat sześćdziesiątki i był powszechnie lubianym… aktorem? nie, raczej bon vivantem. Bohaterem i twórcą wielu anegdot. To Żużu tłumaczył się ze swojej aktualnej bezżenności, twierdząc, że się rozwiódł, bo „między nim a jego piękną żoną była zbyt duża różnica płci”.

Kiedyś, w głębokim PRL-u, Żużu tajemniczo wyszeptał, że udało mu się załatwić wakacje na Lazurowym Wybrzeżu. Nikt oczywiście mu nie wierzył. Żużu porobił zakłady, prosząc, żeby niedowiarki tego i tego dnia, jak będzie wracał z ekskursji, czekały na niego na dworcu Poznań Główny przy pierwszej kasie. I tak się stało. Najpierw Żużu wynajął dorożkę i zapełniwszy ją kuframi i walizkami przejechał przez miasto w kierunku dworca, kłaniając się na wszystkie strony, tu i tam machając słomkowym kapeluszem, żeby wreszcie po dojechaniu do celu oddać do przechowalni bagaże i ukryć się na jakiś czas w domu. Kiedy nadeszła pora powrotu, chyłkiem dostawszy się na dworzec, odebrał bagaże z przechowalni, włożył kapelusz słomkowy i czekał, wyzywająco oparty o blat kasy… Trochę przyjaciół teatralnych i nie tylko teatralnych stawiło się o właściwej godzinie. Widząc opalonego make-upem Żuża, zadziwieni rzucili się do powitań. A on krzyczał z daleka: „Widzicie? Żużu nie kłamie, Żużu nie kłamie!”. O Żużu opowiadał mi jeszcze Adam Hanuszkiewicz, który przyjaźnił się z nim, kiedy mieszkali z Zośką Rysiówną w Poznaniu. Uwielbiał go i potrafił godzinami słuchać jego anegdot, które zamiast puentą kończyły się zwykle radosnym rechotem i zacieraniem rąk. Izabela Cywińska, Inne historie: Evviva l’arte!, felietony na stronie teatralny.pl

Anegdota opowiadana przez Zenona Laskowika: Żużu i pewien „Kataryniarz” podejmowali gości przed występami w „Dislus Ursus Super Star”. Oboje niezbyt się lubili, bo w pewnym sensie czuli się rywalami. Razu pewnego w oczekiwaniu na pierwszych gości Żużu oglądał telewizję. „Kataryniarz” siedzący obok niego zapytał: – Żuzu, gdzie kupiłeś takie ładne buty? – W tym sklepie vis a vis Opery – odparł Żużu. Po namyśle Kataryniarz zdziwiony zapytał: – Jak to możliwe? Przecież w Poznaniu przed Operą nie ma żadnych sklepów! Na to Żużu: – W Mediolanie!

Źródła: Felieton Izabeli Cywińskiej na stronie teatralny.pl, wikipedia, www.encyklopediakabaretu.pl, zdjęcie: Józef Zembrzuski (1974) Foto: Jerzy Nowakowski / Cyryl

1926 Z okazji uroczystych obchodów 150 rocznicy niepodległości USA przemianowano Ogród Botaniczny na park Wilsona.

“W pięknie, w proporczyki o barwach amerykańskich przybranym Ogrodzie – notował wrażenia reporter «Kuriera Poznańskiego» – wojsko utworzyło czworobok. Zgromadziła się licznie publiczność. Przybyłe władze i stowarzyszenia ze sztandarami zajęły miejsce obok głazu pamiątkowego ufundowanego przez Magistrat. Przytwierdzono do niego tablicę z brązu z wyrytym napisem:

W sto pięćdziesiątą rocznicą ogłoszenia Stanów Zjednoczonych Ameryki nazwało wdzięczne miasto Poznań Ogród Botaniczny Parkiem imienia Wilsona.

4 lipca 1926 o godz. 10.30 wszedł na mównicę p. prezydent Ratajski i wygłosił mowę uroczystościową zakończoną okrzykiem na część prezydenta USA Calvina Coolidge’a. Kompania honorowa 57 pułku piechoty sprezentowała broń, a orkiestra wojskowa odegrała hymny narodowe: amerykański i polski. KMP3/88

Park Wilsona od ulicy Głogowskiej, lata 1925-30, fot: fotopolska.eu

http://www.youtube.com/watch?v=nIQX-jX–Pw

1931 Odsłonięcie pomnika T.W. Wilsona w Poznaniu w parku jego imienia. Pomnik ufundowany przez Ignacego Jana Paderewskiego, odsłoniła wdowa po amerykańskim prezydencie, prezydent RP Ignacy Mościcki, oraz prezydent Poznania Cyryl Ratajski. Autorem rzeźby był Gutzon Borglum – autor twarzy Jerzego Waszyngtona wyrzeźbionej w zboczu góry Rushmore. Poziom artystyczny pomnika oceniono wtedy jednak bardzo nisko, m.in. sama wdowa stwierdziła, że mąż nie był zbyt podobny do siebie. Pomnik zniszczyli hitlerowcy.

Pierwszy pomnik Wilsona w Poznaniu. fot: http://poznan.wikia.com

1983 Założono Cech Rzemiosł Spożywczych w Poznaniu.

2010 W II turze wyborów prezydenckich w Poznaniu największe poparcie uzyskał Bronisław Komorowski – 72,31 proc., ale stolica Wielkopolski musiała w drugiej turze uznać wyższość Opola, gdzie Komorowski może się pochwalić rekordowym poparciem – 73,76 proc.

Mama prezydenta, Jadwiga Komorowska, socjolog, doktor nauk humanistycznych, w 1939 roku ukończyła Gimnazjum i Liceum im. Generałowej Zamoyskiej w Poznaniu (dzisiaj II LO). Po wojnie odbyła studia socjologiczne na Wydziale Prawno-Ekonomicznym i Humanistycznym Uniwersytetu w Poznaniu, w roku 1950 obrona pracy magisterskiej opartej na badaniach wśród Słowińców Antagonizm między autochtonami i osadnikami zza Bugu we wsi Kluki (na Pomorzu Zachodnim).

Prezydent Komorowski w II LO w Poznaniu  Foto: Piotr Molęcki/ KPRP

2018 W wieku 56 lat zmarł Piotr Z. Barełkowski, jeden z najbardziej utytułowanych poznańskich architektów. Projekty, w których brał udział zdobywały liczne nagrody w kraju i za granicą.

Najbardziej znanym projektem Piotra Z. Barełkowskiego jest Stary Browar, ale do jego dorobku zawodowego należą też m.in. Port Lotniczy Poznań Ławica, hale wystawiennicze Międzynarodowych Targów Poznańskich, apartamenty przy ul. Wenecjańskiej oraz Projekt Centrum – koncepcja rewitalizacji ulicy Święty Marcin.

Był założycielem Studia ADS, wieloletnim członkiem SARP, Izby Architektów. Jako jedyny architekt czterokrotnie zdobył Nagrodę im. Jana Baptysty Quadro. Stary Browar został uznany za Najlepsze na Świecie Centrum Handlowe Średniej Wielkości [Źródło: Biuletyn Urzędu Miasta Poznania]

ZDARZYŁO SIĘ 4 LIPCA

1336 Podczas pielgrzymki do Santiago de Compostella zmarła 65-letnia Elżbieta Portugalska, królowa Portugalii, święta. Zanim wydała ostatnie tchnienie, wyszeptała: “Przynieście, proszę, krzesło dla tej promiennej damy, która zbliża się tu, cała ubrana na biało”.

1608 Samuel Champlain założył w Ameryce Północnej francuską kolonię Quebec.

1610 Bitwa pod Kłuszynem. Wojska polskie pod dowództwem hetmana polnego Stanisława żółkiewskiego zwyciężyły wojska rosyjskie. Polacy rozpoczęli okupację Moskwy i starania o tron carski dla Władysława Wazy.

1631 Theopherast Renaudot otworzył na Rue de la Calandre w Paryżu pierwsze w dziejach biuro pośrednictwa pracy „Pod Wielkim Kogutem”.

1753 Urodził się Jean-Pierre-Francois Blanchard, francuski pionier aeronautyki. Wykonał pierwszy w dziejach lotnictwa skok spadochronowy z balonu wolnego.

1776 Trzynaście byłych brytyjskich kolonii ogłosiło Deklarację Niepodległości. Święto narodowe Stanów Zjednoczonych Ameryki.

1802 Rozpoczęła działalność amerykańska Akademia Wojskowa w West Point.

1862 Lewis Carroll (właśc. Charles L. Dodgson), angielski matematyk zaczyna układać bajkę dla zaprzyjaźnionej Alice Lidell. Opublikował ją w 1865 roku pod tytułem „Alicja w krainie czarów”.

1900 Urodził się Louis Amstrong, amerykański muzyk jazzowy.

Być może nie jest to prawdziwa data urodzin tego artysty. Miejsce i czas jego urodzin – slumsy Nowego Orleanu nie sprzyjały ewidencjonowaniu ludności. Uważa się, że 4 lipca (rocznica uchwalenia Deklaracji Niepodległości) oraz „okrągły” rok 1900 są wymysłem Armstronga, który nie wiedział, gdzie się urodził. Jedno wiadomo na pewno – Louis Armstrong zmarł we śnie 6 lipca 1971 roku jako największy jazzman wszech czasów.

To on właśnie wynalazł “scat singing”, czyli śpiewanie bez słów. Miało to miejsce w 1927 roku, kiedy w czasie nagrywania piosenki zgubił kartkę z tekstem. Jego największe przeboje to “Hello Dolny” (1964) i “What A Wonderful World” (1968). Kilkukrotnie przyznawano mu nagrodę Grammy.

1922 W Rybniku podpisano protokół przejęcia przez Polskę części Górnego Śląska, przyznanej jej w wyniku plebiscytu.

1927 Urodziła się Gina Lollobrigida, gwiazda filmu włoskiego.

Popularność przyniosły jej role w filmach: “Fanfan Tulipan”, “Piękność dnia”, “Dzwonnik z Notre Dame”, “Paradiso”, “Buona sera”, a także “Król, dama, walet” w reżyserii polskiego twórcy Jerzego Skolimowskiego. O 1977 roku aktorka z powodzeniem zajęła się fotografiką.

1934 Zmarła w wieku 67 lat Maria Skłodowska-Curie, światowej sławy chemik i fizyk. Profesor Sorbony. Odkrywczyni radu i polonu. Dwukrotnie uhonorowana Nagrodą Nobla. Urodziła się 7 listopada 1867.

1941 Wraz z grupą profesorów wyższych uczelni gestapo rozstrzelało krytyka i tłumacza literatury francuskiej Tadeusza Boya Żeleńskiego. Zginął też Kazimierz Bartel, matematyk i polityk, były premier RP.

1943 W katastrofie lotniczej nad Giblartarem zginął gen. Władysław Sikorski, premier rządu polskiego na emigracji w latach 1939-43, wódz naczelny Sił Zbrojnych na Zachodzie

1946 Pogrom ludności żydowskiej w Kielcach. Wg. oficjalnych danych zginęły 42 osoby, a kilkadziesiąt odniosło rany. Dziewięciu rzekomych sprawców tej zbrodni skazano na karę śmierci. Inspiratorzy zajść do dziś nie zostali ujawnieni.

1946 Na trasie Warszawa-Paryż zaczęły kursować samoloty komunikacyjne, otwierając pierwsze lotnicze połączenie między Polską a Europą Zachodnią.

1976 W Sheffield przed koncertem Sex Pistols zadebiutowała na scenie formacja The Clash.

1982 Podniesiono banderę na żaglowcu szkolnym “Dar Młodzieży”.

1987 Numerem 1 brytyjskiej listy przebojów: “It’s A Sin” – Pet Shop Boys.

1989 W Belgi rozbił się radziecki MIG-23, którego pilot katapultował się nad Polską.

1990 Ukazał się singiel “Banned In The U.S.A.” grupy 2 Live Crew.

1997 Na Marsie wylądowała amerykańska sonda “Pathfinder”, pierwsza od wyprawy “Vikinga” w 1976 r. 6.07. robot-pojazd “Sejouner” rozpoczął wędrówkę po powierzchni planety, mając na celu zbadanie składu gruntu i skał.

Widok Marsa z lądownika Pathfinder Foto: nasa/cc

2004 Grecja została mistrzem Europy w piłce nożnej.

Imieniny obchodzą: Alfred, Elżbieta, Malwina, Teodor, Innocenty

Alfred to imię staroangielskie, pochodzące od słowa aelf, które oznacza elfa, ducha mieszkającego w górach, lasach przychylnego ludziom, a więc Alfred to może być ten, który udziela mądrych rad za pomocą elfów. Imię w Polsce używane od XIX wieku.

Elżbieta, z hebrajskiego oznacza „Bóg mój przysięgą”