KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 5 MARCA

5 MARCA Słońce w znaku Ryb

Dzień Teściowej

Urodzeni 5 marca posiadają dużą energię życiową, są zdecydowani w działaniu. Ogromne ambicje sprawiają, że są sprawnymi kowalami własnego losu. Odznaczają się ponadto wnikliwym umysłem i przenikliwością. Nie brak im również silnej ręki. Współżycie z nimi nie jest jednak łatwe. Są szorstcy i pełni sarkazmu. Również protekcjonalność, której hołdują, nie przysparza im przyjaciół.

5 Marca Kościół Katolicki wspomina św. Ciarana z Saighiru, św. Fokasa z Antiochii, św. Gerasima, św. Pirana

Patronem dnia jest św. Jan Józef od Krzyża, reformator zakonu franciszkańskiego. Posiadał dar prorokowania oraz bilokacji. Zmarł w Neapolu w marcu 1734 r. W dniu dzisiejszym Kościół obchodzi również wspomnienie św. Teofila, biskupa Cezarei Palestyńskiej. Zmarł ok. 195 r.

Cytaty na dziś:

– W miarę wzrostu bogactw rośnie chciwość; im więcej ktoś ma, tym więcej pragnie. Owidiusz
– Prócz tego, co jest możliwe, jest jeszcze to co jest konieczne.” Maria Dąbrowska
Przysłowie: Sama starość rozumu nie daje.
Prawo Murphego: Każde urządzenie elektryczne będzie działać lepiej, jeżeli włożysz wtyczkę do gniazdka.
Ciekawostka: 1,5-2 grama waży ryjówka etruska, najmniejszy żyjący ssak.

Nieprawda, że prawda… Sformułowania “żelazna kurtyna” nie wymyślił Winston Churchill w 1946, lecz belgijska królowa Elżbieta w 1914 r.

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1440 Król Władysław III Warneńczyk  nadaje miastu Poznaniowi prawo używania czerwonego wosku do pieczętowania dokumentów.

1440 Król Władysław III Warneńczyk przeznacza należne mu co roku od miasta Poznania 60 grzywien szosu na spłatę długów zaciągniętych w mieście przez Władysława Jagiełłę.

Szos to podstawowy podatek od majątku płacony przez mieszczan w dawnej Polsce na rzecz skarbu państwa.

1786 Ukończono budowę ewangelickiego zboru pod wezwaniem Świętego Krzyża przy ulicy Grobla. Wg projektu Antoniego Hoenego (ojciec filozofa Józefa Marii Hoene). Wielkim dobroczyńcą kościoła był Zygmunt Fryderyk Gobel, a pochodzący z Leszna pastor Stechebahr – pierwszym duchownym.

Kościół Wszystkich Świętych na Grobli, około 1880 roku, foto: fotopolska.eu

1871 Urodziła się Róża Luksemburg – teoretyk ekonomii politycznej, działaczka socjalistyczna. Przywódczyni niemieckiej lewicy socjaldemokracji, współzałożycielka Komunistycznej Partii Niemiec. W 1903 roku mieszkała w Poznaniu przy dzisiejszej ulicy Szamarzewskiego 21.

Nie ulega wątpliwości, że Róża Luksemburg była jedną z najwybitniejszych liderów polskiego i niemieckiego ruchu robotniczego na przełomie XIX i XX wieku. Sprzeciwiała się co prawda walce o niepodległość Polski, ale także należała do zagorzałych krytyków Lenina i bolszewików. Nawet po przewrocie październikowym w 1917 roku w Rosji, niesłusznie nazywanym rewolucją, nie zmieniła zdania na jego temat.

W przeciwieństwie do Lenina, uważała, że rewolucję powinny przeprowadzić masy robotnicze, a nie partia, jak miało to miejsce w Rosji. Zarzucała Leninowi tendencje dyktatorskie, co jej zdaniem było sprzeczne z ideą socjalizmu. Luksemburg uważała, że nie może być mowy o prawdziwym socjalizmie bez demokracji, a prawdziwa demokracja może zostać urzeczywistniona tylko w socjalizmie. Nic dziwnego, że program Róży Luksemburg został odrzucony przez Lenina.

Być może że gdyby Luksemburg nie została zamordowana w Berlinie w 1919 roku i pożyła jeszcze kilka lat, z pewnością Stalin umieściłby ją na liście najzagorzalszych „wrogów ludu” i „agentów imperializmu”, obok Trockiego.

[źródło: Marcin Kasprzak i Róża Luksemburg, czyli socjaliści w dziewiętnastowiecznym Poznaniu, blog Macieja Brzezińskiego, www.poznanskiehistorie.blogspot.com]

Jeżyce 1899, na pierwszym planie kościół przy dzisiejszej ulicy Szamarzewskiego Foto: fotopolska

1892 W Poznaniu w dawnym Hotelu Francuskim powołano do życia Związek Kół Śpiewackich Polskich na Wielkie Księstwo Poznańskie.

Celem powstania Związku była pomoc dla istniejących już Kół Śpiewackich Polskich w popularyzacji polskiej kultury, a szczególnie pomoc moralna w okresie germanizacji ludności Wielkiego Księstwa Poznańskiego.

Zespoły śpiewacze były w tamtym okresie ostoją polskiego słowa, a poprzez stałą popularyzację polskiej pieśni spełniały niebagatelną rolę  w działaniach patriotycznych.

Związek przejął funkcję koordynatora tych zespołów, organizował zjazdy i konkursy śpiewacze, wydawał śpiewniki i nuty, ogłaszał konkursy kompozytorskie na polskie pieśni chóralne. W historię polskiej kultury wpisały się Zjazdy Śpiewacze organizowane w latach 1914, 1924 czy też zorganizowany w 1929 roku w czasie PeWuKi Wszechsłowiański Zjazd Śpiewaczy, w którym oprócz polskich zespołów uczestniczyły chóry z Europy. Zaśpiewał wtedy chór złożony z 14 tysięcy śpiewaków.

Dzisiaj w Poznaniu kontynuatorem tradycji jest Oddział Wielkopolski MACIERZ Polskiego Związku Chórów i Orkiestr. Główne zadania statutowe związku się nie zmieniły, nadal jest koordynatorem pracy artystycznej i organizacyjnej zespołów chóralnych i orkiestr dętych działających w Wielkopolsce. [Źródło: Polski Związek Chórów i Orkiestr – Macierz. http://pzchiopoznan.pl/, fot: Hotel Francuski, na narożniku Alei Marcinkowskiego i Podgórnej – okres międzywojenny XX w.]

1908 W granice Poznania włączono Winiary i część Sołacza.

Sołacz w 1921 roku, fot: fotopolska

1913 Powstanie Zakładów Metalurgicznych „Pomet” w Poznaniu.

W marcu 1913 roku uruchomiono w ramach Towarzystwa Akcyjnego H. Cegielski w Poznaniu fabrykę maszyn rolniczych, która stanowiła bazę do późniejszej wieloletniej działalności firmy. W roku 1952 uzyskano odrębną osobowość prawną i nazwę: Zakłady Metalurgiczne “Pomet”.

1919 Zmarł w Kościanie ks. Józef Surzyński, historyk, kompozytor, teoretyk muzyki, dyrygent Poznańskiego Chóru Katedralnego.

Od sierpnia 1881 pełnił funkcję organisty w katedrze poznańskiej, kierował jednocześnie chórem katedralnym.

Mimo szykan pruskich utworzył Poznański Chór Katedralny – chór chłopięco-męski, odpowiadający wymogom reformy śpiewu kościelnego; po raz pierwszy chór wystąpił 3 czerwca 1884.

W 1883 był jednym z założycieli poznańskiego Towarzystwa św. Wojciecha, opiekującego się organistami. Redagował pismo “Muzyka Kościelna”. W 1887 zrezygnował z funkcji organisty w poznańskiej katedrze; zastąpił go Bolesław Dembiński.

Dembiński był przeciwnikiem reform muzyki kościelnej i popadł na tym tle w konflikt z ks. Surzyńskim; w efekcie zatargów Surzyński zrezygnował także z prowadzenia chóru w 1894 i został proboszczem w Kościanie. Prowadził tam działalność muzyczną i społeczną, pracował nad rozwojem Banku Ludowego i stowarzyszeń polskich, występował w sprawie nauczania religii w języku polskim.

1947 Urodził się Krzysztof Wilkus, poznański organista i kompozytor.

Przez ponad 40 lat grał na organach w poznańskiej katedrze. Był jednym z najbardziej znanych poznańskich organistów, stworzył swój własny styl akompaniamentu.

Absolwent Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Poznaniu i Akademii Muzycznej w Gdańsku. Po raz pierwszy na chórze zasiadł w sylwestra 1973 r. Dekadę później grał m.in. podczas spotkania Jana Pawła II z kapłanami, które odbyło się w katedrze 20 czerwca 1983 r. Grał na organach także podczas papieskiego czuwania z młodzieżą w czerwcu 1997 r. na pl. Mickiewicza.

Był kompozytorem, często koncertował, m.in. z Poznańskim Chórem Katedralnym. Współpracował z muzykami ukraińskimi i białoruskimi, uczył w Archidiecezjalnym Studium Muzyki Kościelnej. Jeszcze 15 sierpnia grał na każdej mszy świętej. Zmarł  5 września 2014 po krótkiej chorobie.

Miał niezwykły dar improwizacji,. Tego można się trochę nauczyć, ale tak naprawdę trzeba mieć talent. Gdy miałem gości z Francji lub z USA i chciałem pokazać im organy on w katedrze potrafił improwizować na tle hymnu francuskiego lub amerykańskiego. To się bardzo podobało. Miał ogromną wiedzę o organach. Prowadził wykłady, ale także zaraz po studiach na ówczesnej Wyższej Szkole Ekonomicznej pracował w Instytucie Zachodnim. Bardzo dobrze znał język niemiecki. Był postacią niezwykle oryginalną – tak Krzysztofa Wilkusa wspominał na łamach Głosu Wielkopolskiego budowniczy organów Jan Drozdowicz.

1953 Wydział Budownictwa Szkoły Inżynierskiej oraz Wieczorowa Szkoła Inżynierska rozpoczęły zajęcia w nowej siedzibie – odbudowanym gmachu przy ul. Strzeleckiej (dawne gimnazjum im. Bergera).  [Źródło: Kronika Miasta Poznania, 1951-56, R.24]

1982 W Poznaniu urodził się Bartek Wrona, wokalista zespołu Just 5. W 1997 wziął udział w castingu który był organizowany w celu znalezienia młodych ludzi do nowego zespołu Just 5. Zespół rozpoczął działalność płytą Kolorowe sny, która osiągnęła sukces rynkowy, a pochodzące z niej utwory trafiły na polskie listy przebojów. Ostatnio Bartek Wrona znany jest wszystkim miłośnikom serialu Barwy Szczęścia

2013 Podczas pierwszego zimowego wejścia na Broad Peak zginał Tomasz Kowalski, alpinista, himalaista, zdobywca 6 z 9 szczytów Korony Ziemi. Laureat Nagrody im. Andrzeja Zawady. Otrzymał również wyróżnienie w kategorii Alpinizm na Kolosach 2012 za to, że przybliżył się do rekordu czasowego w zdobywaniu Śnieżnej Pantery.

Urodził się 7 kwietnia 1985 roku w Dąbrowie Górniczej, ale życiowo związał się Poznaniem, przyjechał tu na studia, tu poznał dziewczynę i tu otworzył swój hostel “Poco Loco”. Rodzina i przyjaciele nakręcili pogodny film o Kowalskim “Od dzieciństwa aż po szczyty”.

Dzięki niemu możecie zobaczyć, jak niesamowitym człowiekiem był Tomek. Wesoły, szalony, gotowy do podejmowania niezwykłych wyzwań. Chciałabym, żebyście takim go zapamiętali – mówiła przed jednym z pokazów jego dziewczyna Agnieszka Korpal.

W lipcu 2013 na wąskiej grani na wysokości około 7960 m n.p.m. odnaleziono ciało Tomasza i przeniesiono go niżej (około 15 metrów nad siodło przełęczy). W roku 2014 na prośbę rodziców Tomka, pakistański himalaista Karim Hyatt z partnerem wspinaczkowym przenieśli ciało w inne miejsce i pochowali.

ZDARZYŁO SIĘ 5 MARCA

1234 Urodziła się święta Kinga (Kunegunda), księżniczka krakowska i sandomierska. Była bohaterką ludowych podań i legend, miedzy innymi o powstaniu kopalni soli w Wieliczce. W 1999 roku kanonizowana przez papieża Jana Pawła II.

1512 Urodził się Gerardus Mercator (właściwe Gerhard Kremer), flamandzki geograf i matematyk. Był twórcą nowoczesnej kartografii matematycznej, autorem globusów i map. W 1585 roku zaczął wydawać zbiory map, dla których użył po raz pierwszy nazwy “atlas”. Zmarł 2 grudnia 1594 roku.

1616 „De Revolutionibus” Mikołaja Kopernika zostaje umieszczone na indeksie ksiąg zakazanych Kościoła Katolickiego.

1808 Urodził się Szymon Konarski – działacz rewolucyjny Młodej Polski. Współorganizator Stowarzyszenia Ludu Polskiego, uczestnik Powstania Listopadowego, organizator spisku radykalno- niepodległościowego na Białorusi, Ukrainie i Litwie; stracony 27 lutego 1839 r.

1812 Napoleon Bonaparte utworzył złożony z Polaków 5. Korpus Wielkiej Armii.

1813 Urodził się Kazimierz Gzowski, inżynier kanadyjski polskiego pochodzenia, twórca parku narodowego nad Niagarą oraz mostu nad tą rzeką w okolicach Buffalo.

1827 Zmarł Alessandro Giuseppe Volta, włoski fizyk i wynalazca. Pionier badań nad elektrycznością: wynalazł elektrofor, kondensator i ogniwo złożone z elektrod srebrnej i cynkowej oraz wody morskiej jako elektrolitu (tzw. ogniwo Volty). Badał też wpływ elektryczności na organizmy żywe, odkrył gaz błotny (metan).

1836 Samuel Colt założył fabrykę broni (opatentowany rewolwer kal. 34).

1901 Urodził się Julian Przyboś, poeta, współtwórca i czołowy kontynuator Awangardy Krakowskiej. W poezji dążył do maksymalizacji kondensacji i swoistej dynamizacji obrazu, autor tomików „Równanie serca”, „Póki my żyjemy”, „Najmniej słów”. Był także prezesem Związku Literatów  Polskich i posłem KRN. Zmarł 6 października 1970 roku.

1910 Urodził się Momofuku Ando, japoński wynalazca zupek chińskich. Według Japończyka zupy miały pomóc zwalczać powojenne niedobory żywności. Wynalazek Andō zdobył ogromną popularność na całym świecie, w 2000 roku w japońskich sondażach ów produkt został uznany najważniejszym wynalazkiem XX w. Założyciel i prezes firmy Nissin Food Products. (zm. 2007).

1922 Urodził się Pier Paolo Pasolini, poeta i filmowiec włoski.

1924 Firma Computing Tabulating Recording Corp przekształciła się w IBM.

1933 W Niemczech odbyły się wybory do Reichstagu, które wygrali naziści. Oznaczało to początek III Rzeszy.

1936 Brytyjski samolot Spitfire (Złośnik) odbył swój dziewiczy lot. Ta maszyna przeszła do legendy stawiając zacięty opór niemieckim Messerschmittom podczas bitwy o Anglię w 1940 roku. Angielski myśliwiec osiągał w ówczesnej wersji prędkość 656 km/h i miał zasięg 1580 km. Jego uzbrojenie stanowiły dwa działka i dwa karabiny maszynowe. Podobno kiedy niemiecki marszałek Herman Göring po licznych niepowodzeniach swoich pilotów zapytał czego im potrzeba do zwycięstwa, lotnicy niemieccy odpowiedzieli – dywizjonu Spitfire’ów.

1940 Biuro Polityczne KC KPZR wydało decyzję o rozstrzelaniu 14 700 polskich oficerów z obozów w Kozielsku, Ostaszkokowie i Starobielsku oraz 11 tysięcy Polaków z więzień na Kresach Wschodnich.

1944 Urodziła się Ewa Sowińska, kuriozalna działaczka katolicka i polityczna z LPR, lekarka, posłanka na Sejm RP, Rzecznik Praw Dziecka. Wielokrotnie kompromitowała urząd, m.in., oskarżając jednego z Teletubisi o homoseksualizm.

1946 Winston Churchill wygłosił w Fulton słynne przemówienie na temat „żelaznej kurtyny”.

1948 Urodził się Eddy Grant, brytyjski wokalista, kompozytor, gitarzysta, pianista i producent. W 1966 roku założył grupę Equals, grającą rhytm & blues z elementami ska. Ich największym przebojem było “Baby Come Back” (1968). Od 1972 roku Eddie nagrywa już solo i ma na swoim koncie takie przeboje jak “I Don’t Wanna Dance” (1982) czy “Gimme Hope Jo’Anna” (1988).

1953 Przestało bić serce współpracownika i genialnego kontynuatora dzieł Lenina, mądrego wodza i nauczyciela partii komunistycznej i narodu radzieckiego Józefa Wisarionowicza Stalina.

http://www.youtube.com/watch?v=LkKpiU7atZo

1957 Polska i Związek Radziecki podpisały umowę o wytyczeniu polsko-radzieckiej granicy państwowej w części przylegającej do Morza Bałtyckiego.

1958 Urodził się Andy Gibb, angielski wokalista, kompozytor, autor tekstów i producent nagrań. Jeden z trzech braci Gibb (Bee Gees). Największym przebojem Andy’ego był utwór “Shadow Dancing” (1978).

http://www.youtube.com/watch?v=0vgwk8tUT5k

1964 Urodził się Andrzej Krzywy, wokalista grupy De Mono, a wcześniej Daab.

1977 Tragiczna śmierć Tom Pryce’a, walijskiego kierowcy Formuły 1.

Wypadek ten zdarzył się na 21 okrążeniu w Grand Prix Republiki Południowej Afryki na torze Kyalami. W czasie wyścigu kierowca Renzo Zorzi wycofał się z powodu wycieku paliwa z bolidu, co spowodowało wybuch małego i nieszkodliwego pożaru. Bolid Zorziego zatrzymał się tuż za niewidocznym grzbietem wzgórza, ale dwóch porządkowych bez zgody władz zdecydowało się przejść na drugą stronę, aby ugasić ogień. W tym momencie pojawiły się pojazdy Pryce’a i Hansa-Joachima Stucka jadąc jeden obok drugiego. Bolid Stuck’a ominął obu porządkowych, jednakże Pryce nie mógł ominąć 19-letniego Jansena Van Vuurena. Wjechał w niego z pełną prędkością i rozerwał młodego porządkowego, zabijając go na miejscu. Zderzenie miało minimalny wpływ na pojazd Pryce’a – tylko lekkie uszkodzenie przedniego skrzydła. Nieszczęśliwie, gaśnica trzymana przez Van Vuurena uderzyła Pryce’a w głowę zabijając go na miejscu. Pojazd Pryce’a wyeliminował też z wyścigu Jacques’a Laffite,który chciał wyprzedzić Toma. (ur. 1949).

1983 W klubie “Stone” w San Francisco Cliff Burton zadebiutował w barwach grupy Metallica.

1985 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów “Can’t Fight This Feeling” – Reo Speedwagon.

1992 Sejm powołał Hannę Gronkiewicz-Waltz na stanowisko prezesa Narodowego Banku Polskiego.

2000 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów “American Pie” – Madonna; UK Top Album “Standing On The Shoulder Of Giants” – Oasis.

2006 W Toruniu wykryto wirusa ptasiej grypy H5N1 u łabędzia. Pierwszy przypadek w Polsce i pierwszy w Europie w dużym mieście.

Imieniny obchodzą: Fryderyk, Oliwia, Adrian, Wacław, Teofil

Fryderyk, imię pochodzenia germańskiego (fridu – obrona, opieka, richi – potężny, możny). Fryderyk więc to możny protektor, obrońca albo też „ten, który w życiu znajdzie protektora”. Astrolog ostrzega, że Fryderyk to typ nerwowego choleryka, który wszystko robi po swojemu; jest pobudliwy, i wybuchowy. Ciężko przeżywa niepowodzenia. Pracuje zrywami, jest wszystkiego ciekawy, ale nie dociekliwy. Nie ma manualnych zdolności – w jego domu to żona wbija gwoździe i naprawia żelazko. Nadaje się raczej na dziennikarz niż urzędnika. Sławni imiennicy: cesarz Fryderyk Barbarossa (XII w.), Fryderyk Schiller, poeta niemiecki, Fryderyk Chopin, kompozytor polski, Fryderyk Engels, Fryderyk Nietzsche, filozof niemiecki, Friedrich Dürrenmatt, dramaturg szwajcarski.

Przysłowie: „Powiedziała święta Klara, że to będzie dobra para; a powiedział święty Fryc, że z tego nie będzie nic”.

Oliwia znaczy oliwka, drzewo oliwne, imię łacińskie. Oliwia to kobieta ufna, dobroduszna, zawsze gotowa pomagać innym. Jest towarzyska i wesoła, zawsze otoczona przez grono przyjaciół. Najczęściej większą wagę przykłada do udanego życia rodzinnego niż do kariery zawodowej.

Adrian, Hadrianus – należący do miasta Adrii w środkowowschodniej Italii, imię pochodzenia rzymskiego, w Polsce używane od XV wieku.

Wacław to imię słowiańskie. Mężczyzna o tym imieniu jest dobry, pracowity i szlachetny. Kocha spokój i muzykę poważną. Ma wybitny umysł. W sprzyjających okolicznościach potrafi wejść na najwyższe szczeble drabiny politycznej.