KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 6 GRUDNIA

6 GRUDNIA Słońce w znaku Strzelca

Święto narodowe Finlandii. Rocznica proklamowania niepodległości.
Święto Konstytucji, obchodzone w Hiszpanii

Urodzeni 6 grudnia to osoby o dużych talentach humanistycznych. Są aktywni i energiczni, odznaczają się dobrą pamięcią i subtelnym gustem. W stosunku do otoczenia są życzliwi i uczynni. Brak jest im zdecydowania i konsekwencji w tym co zamierzają wykonać. Często zmieniają poglądy i oceny. Ich aktywność uzależniona jest w dużym stopniu od nastrojów.

Cytaty na dziś:

• Nie bój się głębokich myśli, nie utoniesz. Władysław Grzeszczyk
• Nie jest tak dobrze z pieniędzmi, jak jest źle bez nich. Przysłowie żydowskie.

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1655 W wieku 45 lat zmarł Krzysztof Opaliński, poeta, od 1637 wojewoda poznański, jeden z przywódców opozycji magnackiej przeciw Władysławowi IV i Janowi Kazimierzowi.

W 1644 stał na czele polskiego poselstwa do Paryża. Był wysłannikiem króla, zastępował go podczas zawarcia małżeństwa per procura z Ludwiką Marią Gonzagą i przywiózł młodą królową do Polski. Podczas potopu szwedzkiego poddał Wielkopolskę Szwedom.

Autor wydanych anonimowo „Satyr” (1650) piętnujących rozliczne wady Rzeczypospolitej, będących jak uważali jego przeciwnicy niezamierzonym opisem wad samego autora.

Razem ze swoim bratem Łukaszem Opalińskim studiował w Akademii Lubrańskiego a także za granicą w min. w Leuven, Orleanie i Padwie. W 1637 r. przejął pozycję wojewody poznańskiego po zmarłym wuju Janie Opalińskim.

W 1647 roku odkupił miasteczko Sieraków od swojego brata Łukasza i przeprowadził się tam. W 1650 otworzył pierwsze gimnazjum wspólnie z Janem Amosem Komeńskim. W kolejnych latach współzawodniczył z Bogusławem Leszczyńskim o starostwo nad Wielkopolską. Kiedy w 1648 r. w Polsce wybrano Jana Kazimierza jako króla, dołączył do opozycji przeciwko niemu. Na Sejmie w 1654 r. uczestniczył w koalicji magnackiej zawiązanej razem z Januszem Radziwłłem, Janem Leszczyńskim i Jerzym Lubomirskim, zmierzającej do obalenia króla.

Zmarł w 1655 r. we Włoszakowicach w wieku 45 lat. Pochowany razem ze swoim ojcem w katakumbach kościoła w Sierakowie. W 1995 r. sarkofag przeniesiono do Zamku w Sierakowie.

1873 W Glinnie pod Poznaniem urodził się Jarogniew Drwęski, prawnik, pierwszy polski prezydent Poznania.

W 1895 zdał maturę w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu. Pełnił tam funkcję prezesa Towarzystwa Tomasza Zana. Następnie ukończył studia prawniczo – ekonomiczne na berlińskim uniwersytecie. W latach 1899 – 1903 odbywał praktykę sądową w Poznaniu, a po jej zakończeniu otworzył tu w 1904 kancelarię adwokacką, którą prowadził do 1918.

W tym okresie należał do Związku Narodowego, był prezesem Związku Kół Śpiewaczych, a także pisał artykuły z zakresu kultury do “Przeglądu Poznańskiego” i “Przeglądu Wielkopolskiego”.

W latach 1904-1905 oraz 1915-1918 sprawował urząd członka Rady Miejskiej Poznania. W 1914 wszedł w skład konspiracyjnego organu będącego “gabinetem cieni” tejże Rady. W 1918 organ ten ujawnił się jako Rada Ludowa miasta Poznania.

11 listopada 1918, na wniosek Naczelnej Rady Ludowej, został mianowany przez Wydział Wykonawczy Rady Robotników i Żołnierzy pierwszym polskim nadburmistrzem Poznania, a wyłoniona w marcu 1919 polska Rada Miasta powierzyła mu 17 kwietnia 1919 stanowisko prezydenta Poznania.

Sprawując ten urząd energicznie doprowadził do spolszczenia aparatu urzędniczego. Zorganizował m.in. Główny Urząd Żywnościowy, który sprawnie usunął braki w zaopatrzeniu ludności. Z jego inicjatywy miasto przejęło Bibliotekę Raczyńskich i Teatr Polski. Jego projektem były również Targi Krajowe, które odbyły się w maju 1921. Dały one początek Międzynarodowym Targom Poznańskim. Doprowadził również do powstania Związku Miast Polskich, którego był pierwszym prezesem

Jarogniew Drwęski działał również aktywnie w dziedzinie sportu. Był organizatorem Klubu Wioślarskiego 04, Bractwa Strzeleckiego oraz Aeroklubu Polskiego w Poznaniu, którego prezesem został w październiku 1919 roku. Zmarł 14 września 1921 w Poznaniu. Pochowano go na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan na Wzgórzu św. Wojciecha.

1881 Na Podlasiu urodził się Mikołaj Rudnicki, językoznawca, współzałożyciel Uniwersytetu Poznańskiego.

Od roku 1945 członek PAU. Założyciel i redaktor w latach (1921-1948) czasopisma “Slavia Occidentalis”, dyrektor Instytutu Zachodniosłowiańskiego. Od 1945 członek Komisji Ustalania Nazw Miejscowości na terenach tzw. Ziem Odzyskanych.

Współzałożyciel Uniwersytetu Poznańskiego, doctor honoris causa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, członek korespondent PAN. Zmarł 28 czerwca 1978 w Puszczykowie koło Poznania.

1918 Pierwsze posiedzenie wybranej przez Sejm Dzielnicowy Naczelnej Rady Ludowej.

Przewodniczącym prezydium został Bolesław Krysiewicz. Wybrano również organ wykonawczy – Komisariat Naczelnej Rady Ludowej którzy tworzyli: reprezentanci Wielkopolski – ks. Stanisław Adamski i Władysław Seyda, reprezentujący Śląsk – Wojciech Korfanty i Józef Rymer, reprezentujący Pomorze Gdańskie – Stefan Łaszewski i reprezentujący Kujawy – Adam Poszwiński. W celu usprawnienia działań powołano podkomisariaty w Bytomiu i Gdańsku.

NRL nie opowiedziała się za walką zbrojną, inaczej niż działające w zaborze pruskim polskie konspiracyjne organizacje wojskowe, takie jak POW (na stanowisku komendanta tej organizacji Wierzejewskiego zastąpił Mieczysław Andrzejewski. Jej członkowie potajemnie szkolili się w szeregach niemieckiej Służby Straży i Bezpieczeństwa (SSiB, Wach- und Sicherheitsdienst), powołanej do życia przez zaborcę, do której przyjmowano mniej więcej tylu samo Polaków i Niemców. W ten sposób, w oparciu o niemiecką infrastrukturę, powstawała sieć polskich oddziałów, które miały potem wziąć udział w walkach.

Naczelna Rada Ludowa, fot. wikipedia.pl

1911 Poznańska Fabryka Czekolady „Luna” zmieniła nazwę na „Gonda”. Kolejna zmiana miała miejsce 16 czerwca 1921, kiedy to zarejestrowano spółkę „Goplana”, Poznańska Fabryka Czekolady, Towarzystwo Akcyjne (kapitał zakładowy – 15 milionów marek polskich).

Początkowo Luna mieściła się w parterowej, ceglanej hali nakrytej falistym dachem przy ulicy Warszawskiej 9/10. Dziś znajduje się tam Rondo Śródka. Firmę założyli Janusz i Wiesława Wilkońscy. W pierwszych latach działalności Goplana zatrudniała 30 pracowników. W 1921 roku produkcję przeniesiono na ul. Św. Wawrzyńca na Jeżycach. Fabryka przetrwała wojnę praktycznie niezniszczona, w 1946 została znacjonalizowana, po przemianach w 1989 sprywatyzowana. Kupił ją koncern Nestle, którzy później sprzedał zakład Jutrzence (Grupa Colian). Zakład produkcyjny na Jeżycach dział do końca 2016 roku [Źródła: Jadwiga Perzyna, Zakłady Przemysłu Cukierniczego Goplana (1911-1969), w: Kronika Miasta Poznania, nr 3/1970, s.21-46, Kronika Miasta Poznania nr 4/2010, wikipedia]

1920 W Zelwie na Litwie Józef Piłsudski udekorował sztandary oddziałów wielkopolskiej 14. dywizji piechoty krzyżem Virtuti Militari.

Podczas swojej przemowy Wódz Naczelny podkreślił, że poza 1. Dywizją Legionową mógł “bez wahania” liczyć tylko na “14. Dywizję Wielkopolską”. Zdaniem Piłsudskiego, w najtrudniejszych chwilach odwrotu 14. Dywizja zawsze była “zdrowa moralnie” i ją właśnie przeznaczał “do wykonywania najtrudniejszych i najzaszczytniejszych zadań”, “wiedząc nieodwołalnie, że każdy rozkaz spełni”. [Na podstawie rozmowy z prof. Januszem Karwatem. Gazeta Wyborcza z 14.08.2010]

Józef Piłsudski i gen. Haller podczas defilady przed poznańskim Zamkiem

1926 W Poznaniu powstała korporacja akademicka Gedania Posnaniensis. Skupiała studentów Wyższej Szkoły Handlowej. Należała do tzw. korporacji morskich. Jej szczególny cel wyrażał się w nazwie.

Było nim kultywowanie w społeczeństwie idei powrotu Gdańska do Polski, a w szczególności “zdobycie Gdańska dla polskiego handlu”. Gedania początkowo od 1927 r. należała do Zjednoczenia Polskich Akademickich Korporacji Chrześcijańskich.

W maju 1932 r. została przyjęta do Związku Polskich Korporacji Akademickich. Jej członkami byli m.in. kupiec Stefan Kałamajski, bankowiec Władysław Kontrowicz czy późniejszy premier Eugeniusz Kwiatkowski.

Na zdjęciu: Dekiel Stanisława Dominikowskiego członka korporacji. Barwy na czapce: wiśniowa – zielona – złota symbolizowały: zapał, nadzieja w potęgę polskiego morza, szlachetność). Dewiza: „Omnia pro Patria et Mari Polono” (”Wszystko dla Ojczyzny i polskiego morza”). Foto: http://www.archiwumkorporacyjne.pl/.

1935 Ignacy Mościcki, Prezydent RP został doktorem honoris causa Uniwersytetu Poznańskiego.

Prezydent RP Ignacy Mościcki podczas rozmów z rektorem Uniwersytetu Poznańskiego, zdjęcie z roku 1936,  foto: fotopolska.eu

1965 Czesław Znamierowski, profesor teorii państwa i prawa został doktorem honoris causa Uniwersytetu Poznańskiego.

1975 Dla uczczenia VII Zjazdu PZPR, otwarto “dzieło robotników i inteligencji technicznej” – zachodni odcinek trasy E8 czyli 18-kilometrowego odcinka ulicy Dąbrowskiego od ul. Polskiej w kierunku Tarnowa Podgórnego. Prace trwały 14 miesięcy. Włączyli się w nie mieszkańcy, którzy przepracowali 180 000 godzin w ramach czynów społecznych. [Źródło: F. Czekała, Historie Warte Poznania]

1975 Poznań dorobił się przyzwoitej księgarni przy ul. Lampego [Gwarnej]. W samym centrum, trzy pietra, dość znaczna powierzchnia. Otwarto ją wczoraj lub dziś. Tłok dzisiaj był nieprzeciętny. [Źródło: Józef Banaszak, Mój Poznań, Dzienniki 1975-1988, s. 30]

2009 W dniach 6 i 7 grudnia 2009 r. odbyła się uroczysta promocja książki “O Kwapiszonie, niezwykłym Poznaniu, tajemnicy listu i…” autorstwa Bohdana Butenko ze zdjęciami Zbigniewa Szmidta (Wydawnictwo Miejskie, Poznań 2009 r.)

W 2009 (na 34-lecie pierwszego zeszytu) ukazał się kolejny (nienumerowany, ale według kolejności dziewiąty) tom przygód Kwapiszona.

Akcja dziewiątego tomu rozgrywa się początkowo w Poznaniu, gdzie Kwapiszon łowi ryby w Warcie, w pobliżu Ostrowa Tumskiego (a dokładniej Zagórza). Tym razem odnajduje tajemniczy list w butelce, dotyczący skarbu. Widzą to dwaj złodzieje (tym razem o imionach Glukowit i Kompan). Pościg rozgrywa się początkowo na terenie Poznania (Ratusz, Muzeum Uzbrojenia, Zamek Cesarski, Hotel Bazar), a następnie, zgodnie ze wskazówkami z listu, przenosi w okolice miejscowości rozpoczynających się na Bia… (kolejno: Białystok, Białowieża, Biała Podlaska, Białogóra, Białobrzegi). Tom kończy się przesłaniem ekologicznym, dotyczącym zatruwania środowiska naturalnego.

Tom dziewiąty jest znacznie bardziej rozbudowany niż wcześniejsze i posiada twardą oprawę. W odróżnieniu od ośmiu wcześniejszych, plansze mają podkład ze zdjęć kolorowych.

ZDARZYŁO SIĘ 6 GRUDNIA

1240 Mongołowie pod dowództwem Batu Khana splądrowali Kijów.

1520 Urodziła się Barbara Radziwiłłówna – królowa Polski od 1550 roku, druga żona Zygmunta Augusta od 1547.

1534 Hiszpanie założyli Quito w Ekwadorze.

1578 Papież Grzegorz XIII bullą erekcyjną przekazał kard. Stanisławowi Hozjuszowi kościół przy Via Bothege Obscure w Rzymie dla obsługi polskich pielgrzymów. W 1591 r. kard. Jerzy Radziwiłł konsekrował tę świątynię pw. św. Stanisława Biskupa Męczennika. Od 1757 r. opiekę nad kościołem i wzniesionym obok hospicjum sprawowali biskupi krakowscy. W czasie rozbiorów kościół został zamknięty, a hospicjum przejęli wyznawcy prawosławia. Biskupi krakowscy odzyskali je dopiero w 1920 r.

1656 Podpisano układ w Radnot (Węgry). Pierwszy w dziejach traktat rozbiorowy dzielący terytorium Polski. Rzeczpospolitą podzielono pomiędzy Karola Gustawa, króla Szwecji, Fryderyka Wilhelma, elektora brandenburskiego i ks. Prus, Jerzego Rakoczego, ks. Siedmiogrodu, ks. Bogusława Radziwiłła, magnata litewskiego oraz przywódcę powstania kozackiego – Bohdana Chmielnickiego.

1774 Austria, jako pierwszy kraj, wprowadziła system nauczania nadzorowany przez państwo.

1850 Podczas posiedzenia berlińskiego Towarzystwa Fizycznego Herman Helmholtz zademonstrował swój wynalazek-oftalmoskop – przyrząd do badania dna oka.

1916 Państwa Centralne stworzyły w Królestwie Polskim Tymczasową Radę Stanu. Była to namiastka rządu o kompetencjach jedynie opiniodawczych. Do jej składu powołano m.in. Józefa Piłsudskiego.

1916 David Lloyd George został premierem Wielkiej Brytanii. Polacy zapamiętali go głownie za jego wypowiedź na temat przyznania Polsce Górnego Śląska, w której stwierdził, że nie rzuca się pereł przed świnie.

1917 Parlament Finlandii, wykorzystując rewolucyjny chaos w Rosji, ogłosił niepodległość, którą po 3 tygodniach uznał rząd radziecki (wcześniej, w latach 1809-1917, Finlandia była częścią imperium rosyjskiego).

1919 W Sali Towarzystwa Higienicznego przy ulicy Karowej w Warszawie powstała Grupa Literacka “Skamander”.

1926 Benito Mussolini nałożył we Włoszech podatki na kawalerów.

1930 Urodził się Wojciech Zabłocki, polski szermierz, architekt, medalista olimpijski.

1934 W Brukseli uroczyście otwarto aleję Jana Sobieskiego.

1953 Zmarł Konstanty Ildefons Gałczyński – poeta, satyryk, tłumacz Szekspira. Autor m.in. zbioru wierszy “Zaczarowana dorożka”, poematów: “Niobe”, “Wit Stwosz”, Teatrzyku “Zielona Gęś”.

1958 Na deskach teatralnych zadebiutował Jerzy Turek (Pan Józef w “Złotopolskich”).

1960 W Polsce przeprowadzono spis powszechny. Na początku lat 60. w naszym kraju mieszkało 29 731 000 osób, z których ponad 51% – na wsi.

1967 Numer 1 brytyjskiej listy przebojów “Hello Goodbye” – The Beatles.

1968 We Wrocławiu urodził się Olaf Lubaszenko, aktor, reżyser. Syn aktorów Asji Łamtiuginy i Edwarda Linde-Lubaszenki.

1970 Urodził się Bartosz Opania, syn aktora Mariana Opani, aktor teatru Ateneum w Warszawie (“Zakochani”, “Historia kina w Popielawach”).

1970 Do Warszawy przyjechał kanclerz Republiki Federalnej Niemiec Willi Brandt. Jego przyjazd oznaczał normalizację stosunków politycznych Polski i RFN. Niemcy zaakceptowały przebieg granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej. Prasę światową obiegło zdjęcie niemieckiego kanclerza klęczącego przed pomnikiem Bohaterów Getta.

1971 Wyemitowano pierwszy w Polsce kolorowy program telewizyjny. Było to bezpośrednie sprawozdanie z otwarcia obrad VI Zjazdu PZPR.

1986 Numer 1 brytyjskiej listy przebojów: “Final Countdown”- Europe.

1992 Odrzucenie przez Szwajcarów w referendum porozumienia o przystąpieniu do UE.

1998 Numer 1 brytyjskiej listy przebojów: “Believe” – Cher; UK Top Album: “Ladies & Gentlemen…” – Georgie Michael.

2003 Miss Irlandii Rosanna Davison, córka piosenkarza Chrisa de Burgh, otrzymała tytuł Miss World.

2006 Bp płocki, współpracujący z komunistyczną służbą bezpieczeństwa Stanisław Wielgus ogłoszony Arcybiskupem Warszawskim.

2009 Lista Przebojów Programu Trzeciego, notowanie 1401: 1. Dido – Don’t Believe In Love, 2. Duffy – Stepping Stone, 3. David Gilmour – A Great Day For Freedom.

Imieniny obchodzą: Mikołaj, Jarema, Emilian, Dionizja

Mikołaj, w języku greckim Nikolaos, imię dwuczłonowe, pierwszym elementem jest nike – zwycięstwo, drugim, laos – lud. Całość zawiera sens – zwycięstwo ludu.

Mężczyzna o tym imieniu jest człowiekiem delikatnym i dociekliwym, lubiącym także duże towarzystwo i przyjaciółki. Lubi wydawać przyjęcia i bawić się. Czasem słuchając muzyki popada w melancholię. Mimo hulaszczego sposobu życia jest wierny swojej żonie.

Emilian jest pracowity i pełen dobrych chęci. Lojalny w stosunku do rodziny i przyjaciół jest także stały w uczuciach. Czasem bywa jednak zbyt zamknięty w sobie i nie potrafi znaleźć wspólnego języka z otoczeniem.
Jarema to imię, które nosi osoba o miłej powierzchowności, kulturalna i inteligentna. Jest pełna poczucia humoru, potrafi bawić towarzystwo. Szybko przystosowuje się do nowej, nawet trudnej sytuacji. Ma skłonności do hazardu.