KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 6 LISTOPADA

Słońce w znaku Skorpiona

Dominikana, Tadżykistan – Święto Konstytucji
Maroko – Rocznica Zielonego Marszu
ONZ – Międzynarodowy Dzień Zapobiegania Wyzyskowi Środowiska Naturalnego podczas Wojen i Działań Zbrojnych

Urodzeni 6 listopada to osoby bardzo sympatyczne i lubiane przez otoczenie. Odznaczają się szlachetnością i prawym charakterem. Interesują się filozofią i naukami społecznymi. Są pracowici, honorowi i otwarci. W stosunku do innych bywają życzliwi, hojni i taktowni. Do negatywnych cech ich charakteru można zaliczyć lenistwo, zbytnią pobłażliwość i naiwność.

Cytaty na dziś:

• Pytania, na które nie ma odpowiedzi, rozwiązujemy nie przez wyjaśnienie ich, ale przez postawę wobec nich. Tadeusz Mazowiecki
• Bardzo wiele książek należy przeczytać po to, by sobie uświadomić, jak mało się wie. Mikołaj Gogol
• Jaka pogoda listopadowa, taka i marcowa. Przysłowie

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1704 Poznań był wizytowany przez szwedzkiego króla Karola XII. Miasto od połowy roku okupowane było przez 6 tysięczną załogę szwedzką. 1 listopada saski feldmarszałek Jan Reinhold Patkul dowodzący połączonymi siłami polsko-sasko-rosyjskimi podstąpił od oblegania miasta na wieść o zbliżaniu się głównych sił Karola XII. Poznań stał się ośrodkiem działalności partii pro szwedzkiej.

Podczas pobytu tego miał sobie Karol podchmielić w dzisiejszym domu Andersza przy Starym rynku i wypaść oknem, ale się zatrzymał na daszku nade drzwiami bez szwanku. (Przewodnik po Poznaniu Feliksa Antoniewicza, 1882)

1755 W Pile urodził się ksiądz Stanisław Staszic, działacz społeczny, polityczny i gospodarczy.

1782 Zawarcie kontraktu między Wojciechem Bogusławskim a Józefem Srokowskim i ośmioma aktorami w sprawie założenia „Theatrum Polskiego” w Poznaniu.

1806 Przyjazd Jana Henryka Dąbrowskiego i Józefa Wybickiego do Poznania; początek  powstania przeciwko Prusakom.

W trzy dni po ich przyjeździe wkroczył do Poznania marszałek Davout na czele korpusu 10 tysiącznego. Wreszcie dnia 27 listopada zjechał do Poznania na trzy tygodnie Napoleon. Trzy razy jeszcze, mianowicie w r. 1807, po pokoju tylżyckim, i w r. 1812, idąc na Moskwę i wracając z niej, bawił Napoleon w Poznaniu, ale już krótko tylko.

W relacji z tego dnia można przeczytać: Dąbrowski z Wybickim zbliżali się wolno powozem […] Powóz generalski poprzedzali już gońcy, rozrzucający wspomnianą proklamację do Narodu […] Mimo dżdżystej pogody listopadowej na drogach podmiejskich witały ich tłumy, a entuzjazm stawał się coraz większy, im bliżej byli miasta […]

Dąbrowski i Wybicki słyszą znane sobie słowa: “Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę, będziem Polakami!” Tak, to lud śpiewa,a z jego oczu płyną łzy szczęścia, radości.

Obaj generałowie zamieszkali w pałacu Mielżyńskich. Następnego dnia, 7 listopada, Dąbrowski wydał odezwę do mieszkańców miasta, wkrótce w całym regionie (również w Kaliskiem i na Ziemi Sieradzkiej) wybuchło powstanie, zakończone klęską wojsk pruskich. Dąbrowski zajął się organizacją sił zbrojnych na wyzwolonych terenach, Wybicki natomiast przede wszystkim reorganizacją administracji: powołał nowego prezesa rejencji i prezesa administracji, pozostawiając też jednak na stanowiskach wielu pruskich urzędników. 27 listopada do Poznania przybył też Napoleon, który 28 listopada polecił Wybickiemu wyjechać do Warszawy w celu pokierowania tam tworzeniem nowej administracji, podobnie jak w Poznaniu.

1842 W majątku rodzinnym w Grabowie w ówczesnym powiecie wrzesińskim urodził się Bolesław Łaszczyński  – artysta malarz.

Uczęszczał do gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu, a potem wraz ze starszym bratem Władysławem został wysłany przez rodziców do szkoły w Tirlemont w Belgii, gdzie zdał maturę. Studiował potem archeologię i sztuki piękne w Heidelbergu i Monachium.

W Monachium zaprzyjaźnił się blisko z Maksymilianem Gierymskim. Następnie od 1870 przebywał we Włoszech i mieszkał dłuższy czas we Florencji i Rzymie.

W latach 1893–1898 wykonał dla katedry poznańskiej sześć kompozycji prezbiterium oraz freski według Przemienienia Rafaela dla kościoła Przemienienia Pańskiego w Poznaniu.

Studia Łaszczyńskiego w akademii monachijskiej i związki z polską kolonią artystyczną w Monachium znalazły swe odbicie w jego twórczości. Utwory jego charakteryzuje drobiazgowe wykończenie, poprawny akademicki rysunek, rozwinięcie anegdoty. Z zamiłowaniem malował obrazy przedstawiające sceny z przeszłości Polski (określane przez recenzentów jako «kontuszowe»), jak Tajna wiadomość z czasów konfederacji barskiej, Pokuta szlachcica.

Znanym dziełem Łaszczyńskiego jest obraz Śmierć Chopina (namalowany w 1874).

Przez pewien czas dostarczał Łaszczyński kompozycji do drzeworytów dla wychodzącego w Poznaniu pisma „Sobótka, Tygodnik Beletrystyczno-Ilustrowany”.

Uprawiał również malarstwo religijne. Znaczną pozycję w twórczości Łaszczyńskiego stanowią portrety, wśród nich wymienić należy portrety: arcybiskupa F. Stablewskiego, Juliana Konstantego Ordona, bohatera wiersza Mickiewicza (malowany we Florencji w 1872), staruszki Franciszki z Zakrzewskich Moraczewskiej (1896), Maksymiliana Jackowskiego, Portret damy z dziewczynką (wystawiony w Zachęcie w 1879), Portret dzieci artysty (wystawiony w 1882), Portret Michała Hertza, rysunek Po pracy. Zmarł w Krakowie 15 czerwca 1909.

[źródło: Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski [red.]: Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 432. ISBN 83-01-02722-3, wikipedia, zdjęcie: Wmurowanie kamienia węgielnego pod katedrę przez Mieszka I w obecności biskupa Jordana Laszczynski (na laszczynski.pl)]

1846 Zmarł Karol Marcinkowski, lekarz, filantrop, działacz społeczny w Wielkopolsce, uczestnik powstania listopadowego (ur. 1800).

Kamienica przy Podgórnej, w której urodził się von Hindenburg i mieszkał Karol Marcinkowski

Był radnym miejskim, który starał się o powstanie stałego polskiego teatru miejskiego. Zajmował się również problemem poprawy sytuacji materialnej i zdrowotnej biedoty miejskiej. W ostatnich latach życia otoczony był powszechnym szacunkiem zarówno ze strony władz, jak i rodaków, nazywających go “Naszym Doktorem” lub “Doktorem Marcinem”.

Jego doświadczenia powstańcze, liberalne poglądy oraz wpływ takich osób jak Hipolit Cegielski czy Dezydery Chłapowski sprawiły, że stał się orędownikiem pracy organicznej i walki o wolność metodami politycznymi i ekonomicznymi, będąc pierwszym z długiego szeregu wielkopolskich organiczników realizujących ideały pozytywistyczne.

Zmarł 6 listopada 1846 w Dąbrówce Ludomskiej. Pochowano go na nieistniejącym już cmentarzu świętomarcińskim, skąd po likwidacji nekropolii jego doczesne szczątki trafiły do kościoła św. Wojciecha w Poznaniu.

Był postacią barwną i malowniczą. Jak pisał Witold Jakubczyk „Marcinkowski był dość wysoki, szczupły, o porywczych ruchach, ciemny blondyn o wielkich niebieskich oczach, pięknych łukach gęstych brwi, wyniosłym czole, pociągłej twarzy o długim nosie, wydatnej szczęce dolnej, niewielkich ustach o nieco ironicznym grymasie w młodych latach.

Miał szramę pod okiem po jakiejś zwadzie lub fechtunku, wskutek czego jedno oko często przymykał (…) Ubrany skromnie, ale starannie, chodził szybko, lekko pochylony, nie uśmiechając się, raczej zamyślony, pewnie o chorych do których szedł lub od których wracał. Czasem zatrzymywał się przy grupkach dzieci na Starym Rynku, obdarowywał je, a ulubieńców, co bystrzejszych – czasem posyłał z listami lub pozwalał im przytrzymać konia. Pasjonował się jazdą konną. Była mu nie tylko środkiem szybkiej lokomocji, ale i źródłem radości z pokonywania przestrzeni (…) Znajdował przyjemność w nocnych eskapadach do ziemiańskich dworów, gdzie miał pacjentów obojga płci.

[Źródło:: Witold Jakubczyk, Karol Marcinkowski 1800-1846 [w:] „Wielkopolanie XIX wieku”, t. 1 pod redakcją W. Jakubczyka, Poznań 1996, za: M. Rezler, J. Bogdanowski, Poznań miasto niepoznane, Wydawnictwo Rebis 2006, s. 102]

Maska pośmiertna Karola Marcinkowskiego, Wielkopolskie Muzeum Wojskowe 1932

1892 W Śmiglu urodziła się Klementyna Śliwińska, automobilistka, uczestniczka rajdów, propagatorka sportu samochodowego, publicystka motoryzacyjna, pierwsza Poznanianka i Wielkopolanka, która uzyskała prawo jazdy.

Była córką wydawcy i drukarza, Leonarda Falkowskiego. Prowadzenia samochodu nauczyła się od kierowcy ojca, Stanisława Nogajczyka, na samochodzie NAG. Prawo jazdy zdobyła w 1914, mimo że podczas egzaminu potrąciła krowę.

W 1924 wyszła za mąż za literata, Leona Śliwińskiego. W tym samym roku przyjęto ją do Wielkopolskiego Klubu Automobilistów i Motocyklistów. Na jej wniosek nazwę organizacji zmieniono na Automobilklub Wielkopolski, bowiem poprzednia nazwa, niezgodnie z prawdą, sugerowała przyjmowanie wyłącznie mężczyzn. Prowadziła działania propagujące automobilizm wśród kobiet.

Była właścicielką poznańskiego salonu aut marki NAG, a potem marki Praga (Plac Wolności). W rajdach startowała na samochodach Praga Picolo. Wypożyczała auta Praga Grand Janowi Kiepurze, gdy ten występował w Poznaniu. Zleciła wykonanie filmu reklamowego tej marki. W 1922 otrzymała koncesję na uruchomienie pierwszych w Poznaniu regularnych linii autobusowych pod nazwą Poznańskie Autobusy S.A. 17 czerwca 1926 wystartowała w I Rajdzie Pań. Brała też udział w gymkhanach. Rywalizowała z mężczyznami. W 1927 wygrała poznańską gymkhanę, wyprzedzając dziewiętnastu innych zawodników. Startowała w samochodowych konkursach piękności. W 1930, wraz z siostrą Ojcumiłą, zajęła drugie miejsce w rajdzie Zjazd nad morze, gdzie należało przebyć jak największą odległość w ciągu 72 godzin. Pokonując 2143 km przegrała o 20 km z Janem Średnickim. Karierę przerwał jej wybuch II wojny światowej, po której nie powróciła już do sportu. Zajmowała się natomiast działalnością publicystyczną w dziedzinie motoryzacji. Publikowała m.in. w „Stolicy”, „Tygodniu”, „Motorze” i „Przekroju”. Pamiątki po niej gromadzi Muzeum Historii Miasta Poznania.

W styczniu 2020 jej imieniem nazwano skwer na Wildzie w Poznaniu, u zbiegu ulic Hetmańskiej i Traugutta. Na Torze Poznań rozgrywany jest kobiecy rajd jej imienia. Urodziła się 6 listopada 1892 w Śmiglu.

Źródła: wikipedia,Szymon Mazur, Dama za kierownicą,  https://www.poznan.pl/mim/bm/news/dama-za-kierownica,147659.html, fot. Muzeum Historii Miasta Poznania.

1919 Rozwiązanie Komisariatu Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu.

1932 Urodziła się Łucja Danielewska, polska pisarka i poetka związana z Poznaniem.

1961 Tramwaje w Poznaniu bez konduktorów.

Na trasie popularnej 10-tki (ul. Głogowska – Ogród Botaniczny) jeżdżą od poniedziałku  6 bm. specjalne składy tramwajowe. Pierwszy wagon, w którym nie ma w ogóle konduktora, przeznaczony jest jedynie dla pasażerów posiadających stałe karty tramwajowe (z fotografią właściciela). Wchodzący do wagonu okazuje kartę współpasażerom.

W oknach wagonów widzą duże tablice informujące o zmianach w sposobie ruchu. Na ważniejszych przystankach tramwajowych informują o tym ponadto umundurowani pracownicy MPK.

Jeśli eksperyment zda egzamin to również na innych liniach tramwajowych wprowadzone zostaną wagony bez konduktorów. [Źródło: Gazeta Zachodnia, 7.11.1961, za: post Lucjana Jana Grabowskiego / facebook / zakrecenitramwajami]

1962 Urodził się Przemysław Czapliński, krytyk literacki, profesor literatury współczesnej.

W roku 2002 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. Jest autorem ponad 200 publikacji, organizatorem ogólnopolskich konferencji naukowych, od roku 2001 Kierownikiem Pracowni Krytyki Literackiej oraz redaktorem “Poznańskich Studiów Polonistycznych”.

Równolegle do działalności naukowej ogrom swej wiedzy wykorzystuje jako juror konkursów literackich, miedzy innymi juror Literackiej Nagrody NIKE (1997-2001), oraz członek zespołów przygotowujących programy promocji literatury polskiej za granicą.

Prof. Przemysław Czapliński podczas Festiwalu Fabuły w CK Zamek Foto: Maciej Kaczyński / CK Zamek

1964 Oddanie do użytku pierwszej części parku Braterstwa Broni i Przyjaźni Polsko- Radzieckiej na Cytadeli.

1974 Poznań w obiektywie Stanisława Wiktora z repozytorium Cyryl. 6 listopada 1974 W Pałacu Kultury obchodzono 57 rocznicę Wielkiej Rewolucji Październikowej. W Karolinie trwały prace budowlane nowej elektrociepłowni

ZDARZYŁO SIĘ 6 LISTOPADA

15 Urodziła się Agrypina Młodsza, matka cesarza Nerona (zm. 59).

1429 Henryk VI został koronowany na króla Anglii. Dwa lata później odbyła się jego druga koronacja – tym razem w Paryżu, na króla Francji.

1814 W Dinant w Belgii urodził się Adolf Antoni Sax, konstruktor całej rodziny saksofonów. To od jego nazwiska pochodzi nazwa instrumentu. Zmarł osamotniony i zapomniany w 1894 roku.

1850 Urodził się Józef Chełmonski, malarz realista, twórca nastrojowych pejzaży. Do najbardziej znanych jego obrazów należą “Żurawie”, “Czwórka”, “Bociany”, “Babie lato” i “Na folwarku”. Zmarł 6 kwietnia 1914 r.

1851 Urodził się Charles Dow, amerykański dziennikarz specjalizujący się w tematyce ekonomicznej. Od jego nazwiska określa się wskaźnik koniunktury nowojorskiej giełdy – tzw. Dow-Jones. Zmarł 4 grudnia 1902 roku.

1860 Urodził się Ignacy Jan Paderewski, pianista i kompozytor, polityk.

W latach 1919-1921 był premierem i ministrem spraw zagranicznych Rzeczpospolitej. Podpisał ze strony Polski wersalski traktat pokojowy. Był inicjatorem i w części fundatorem Hotelu Bristol w Warszawie. Skomponował operę “Manru” i “Fantazje c-dur na fortepian”.

Swoim przyjazdem w grudniu 1918 roku do Poznania zainicjował atmosferę, która doprowadziła do wybuchu Powstania Wielkopolskiego. Zmarł 29 czerwca 1941 roku w Nowym Jorku.

1921 Urodził się James Jones, amerykański pisarz. Autor powieści; “Stąd do wieczności” “Pistolet”, “Cienka czerwona linia”. Zmarł 9 maja 1977 roku.

1922 Urodził się Artur Międzyrzecki – poeta, prozaik, eseista, krytyk literacki, tłumacz. Autor m.in. opowiadań: “Powrót do Sorrento”, “Złota papuga”, “Śmierć Robinsona”.

1923 W ZSRR przyjęto eksperymentalny kalendarz z 5 dniowym tygodniem.

1926 W Gdańsku urodził się Zygmunt Chychła, pięściarz, pierwszy polski złoty medalista olimpijski w boksie (1952 Helsinki), 17 krotny mistrz Polski.

1936 Urodził się Leonard Pietraszak, aktor teatralny i filmowy. Znany m.in. z roli pułkownika Dowgirda w serialu telewizyjnym “Czarne chmury” oraz filmów “Vabank”, “Czterdziestolatek”.

1938 Na zaproszenie amerykańskiego koncernu radiowego prezydent Ignacy Mościcki wygłosił w języku angielskim przemówienie z okazji 20-lecia niepodległości Polski. Było ono transmitowane przez 114 amerykańskich rozgłośni radiowych.

1939 W Schenectady w USA rozpoczęła pracę pierwsza w historii komercyjna stacja telewizyjna.

1939 “Sonderaktion Krakau”. W Krakowie gestapo aresztowało 183 profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego i innych uczelni.

1947 Urodził się Jack Arnold, postać filmowa – ojciec Kevina w serialu “Cudowne lata”.

1948 Wodowano „Sołdka” pierwszego zbudowanego po wojnie rudowęglowca.

1951 Na Żeraniu rozpoczęto produkcję samochodu osobowego M.- 20 Warszawa.

1953 Powstał Teatr Telewizji.

1956 Ogłoszono zawieszenie broni pomiędzy wojskami Egiptu, Wielkiej Brytanii i Francji, walczącymi o dominację na Kanale Sueskim.

1960 Urodziła się Agata Siecińska, polska malarka, aktorka. Aktorka grająca role dziecięce, z czego najsłynniejsza była rola Karioki w filmie Stawiam na Tolka Banana. Głos Karioki nie jest oryginalnym głosem aktorki. W tych czasach postsynchrony były nagrywane na stojąco. Niestety, w czasie zaplanowanej sesji dubbingowej, Agata złamała nogę i nie mogła brać w niej udziału. Z tego powodu Karioka mówi głosem Joanny Jędryki.

1962 Arabia Saudyjska ogłosiła zniesienie niewolnictwa.

1965 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: „Get Off Of My Cloud” – The Rolling Stones.

1970 Urodził się Ethan Hawke, aktor amerykański (Stowarzyszenie Umarłych Poetów, Odkrywcy).

1975 W St. Martin’s School Of Art w Londynie zagrał po raz pierwszy The Sex Pistols.

1976 Zmarł Václav Čtvrtek – czeski pisarz. Twórca postaci rozbójnika Rumcajsa, znanego z telewizyjnych “Dobranocek” dla dzieci.

1981 Urodziła się Sylwia Gruchała, polska florecistka, wicemistrzyni olimpijska.

1985 Generał Jaruzelski objął stanowisko przewodniczącego Rady Państwa. Jednocześnie pełnił funkcję I sekretarza KC PZPR.

1985 Lech Wałęsa został oskarżony o zniesławienie komisji wyborczej, której zarzucił nierzetelne podliczanie głosów.

1986 Numer 1 amerykańskiej listy przebojów: „Amanda” – Boston.

1993 Numer 1 amerykańskiej listy przebojów: „I’d do Anything For Love But I Won’t Do That” – Meat Loaf; US Top Album: “Vs.” – Pearl Jam. Krążek sprzedał się w ciągu tygodnia w rekordowej ilości 950 378 sztuk.

1999 Mieszkańcy Australii opowiedzieli się w referendum za kontynuowaniem rządów Elżbiety II jako głowy państwa australijskiego.

1999 Robbie Williams na początku swojego koncertu w Atlancie wyszedł na scenę kompletnie nagi i zachowywał się tak jakby się zgubił.

Imieniny obchodzą: Feliks, Jacek, Leonard, Ziemowit

Feliks, imię łacińskie oznaczające człowieka szczęśliwego, życzliwego. Mężczyźni o tym imieniu nie zawsze są szczęśliwi. Bywają niestali, niesłowni i przewrażliwieni. Posiadają krytyczny umysł, lecz nie zawsze się nim kierują, gdyż są, na to zbyt uczuciowi. Lubią ładne stroje, wykwintna kuchnie i dalekie podróże.

Leonard, imię męskie utworzone na gruncie germańskim z greckich i łacińskich elementów Leon i herti – co oznacza mocny i silny.
Mężczyźni o imieniu Leonard uparcie dążą do celu, nie zrażając się niepowodzeniami. Pomaga im w tym systematyczność, zdyscyplinowanie i zdolność do realnej oceny własnych możliwości. Z natury są ludźmi prawymi o dużym poczuciu godności osobistej.

Imię Ziemowit ma pochodzenie słowiańskie. Nosił je legendarny syn Piasta i Rzepichy, pradziad Mieszka I. Ziemowit to mężczyzna zdecydowany, konsekwentny i nieco oschły w obejściu. Lubiany przez otoczenie, potrafi być duszą towarzystwa. Jest dobrym ojcem i wzorowym mężem. Można na nim polegać, bowiem nigdy nie cofa raz danego słowa.